Morgunblaðið - 15.02.1994, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 15. FEBRUAR 1994
Litlar vísbendingar um hverjir stálu Ópi Edvards Munchs
Þjófamir þökkuðu fyr-
ir lélega öryggisgæslu
Listaverkið ótryg-gt og óttast að það skemmist í meðförum þjófanna
Ósló. Frá Jan Gunnar Furuly, fréttaritara Morgunblaðsins. Reuter.
LITLAR vísbendingar hafa borist um hverjir voru að verki þegar
einu þekktasta listaverki heims, Ópinu eftir Edvard Munch, var
stolið úr Norskra ríkislistasafninu í Ósló á laugardagsmorgun. Ör-
yggisverðir safnsins hafa staðfest þá frétt Dagbladet að þjófarnir
hafi skilið eftir kort á safninu þar sem á stóð: „Þökkum jélega
öryggisgæslu". Ópið er talið ómetanlegt og var ekki tryggt. Ýmsar
tilgátur hafa verið settar fram um þjófnaðinn, m.a. að um hrekk
hafi verið að ræða eða krefjast eigi hárrar fjárupphæðar fyrir
verkið.
Rehn vill verða
framkvæmda-
stjóri UNICEF
Helsinki. Frá Lars Lundsten, fréttaritara Morgunblaðsins.
ELISABETH Rehn, varnarmálaráðherra Finna, gefur kost á sér sem
framkvæmdastjóri Barnahjálpar Sameinuðu þjóðanna, UNICEF.
Fyrir rúmri viku tapaði Rehn naumlega fyrir Martti Athisaari í
finnsku forsetakosningunum. I kjölfar þess ákvað ríkissljórnin að
styðja framboð hennar í embætti framkvæmdastjóra UNICEF.
Við gluggann
KNUT Berg, forstöðumaður Þjóðlistasafnsins í Ósló, við gluggann
þar sem þjófarnir fóru inn. Það tók þá aðeins 50 sekúndur að fara
inn, taka málverkið og forða sér burt.
Vill sovéska
kerfið aftur
VJATSJESLAV Kebítsj, for-
sætisráðherra Hvíta Rússlands,
vill taka upp sovéska efnahags-
stjórn á ný, til dæmis með því
að ákveða fast verð á ýmsum
nauðsynjum, og hætta öllu tali
um róttækan uppskurð á kerf-
inu. Kvað hann „spákaup-
mennsku“ brátt verða bannaða
og verð á matvöru ákveðið í
ráðuneytunum.
Bítlarnir leika
ekki saman
BÍTLARNIR þrír, Paul
McCartney, George Harrison
og Ringo Starr, neituðu í gær
fréttum um, að þeir ætluðu að
halda saman tónleika í Banda-
ríkjunum síðar á þessu ári.
„Þetta er bull og vitleysa" hafði
breska blaðið The Daily Ex-
press eftir McCartney þegar
hann var spurður hvort þeir
félagarnir ætluðu að koma
fram í Miðgarði eða Central
Park í New York.
Sofið ekki með
augnlinsur
ÞEIM, sem nota augnlinsur og
taka þær ekki ofan áður en
þeir ganga til náða, er að
minnsta kosti átta sinnum
hættara við augnskaða en
þeim, sem hvíla sig á þeim yfir
nóttina. Kemur þetta fram í
rannsókn, sem birt var í Banda-
ríkjunum í gær en hættan er
sú, að linsurnar skemmi horn-
himnuna og greiði þannig fyrir
sýkingu.
Upplausn
í Líberíu
ÞÚSUNDIR manna hafa flúið
heimili sín í Líberíu vegna bar-
daga milli tveggja skæruliða-
hreyfinga og leitað hælis í hafn-
arbænum Buchanan. Hafa þeir
sest að í helsta hóteli bæjarins
og húsum, sem fólk hafði áður
flúið úr vegna bardaga í bæn-
um. Eru margir illa á sig komn-
ir vegna sjúkdóma, til dæmis
malaríu og kóleru, og matars-
kortur mikill.
Gammel-
gaard látinn
LARS P. Gammelgaard fyrrum
sjávarútvegsráðherra Dana lést
sl. þriðjudag, 49 ára að aldri.
Banamein hans var krabba-
mein. Gammelgaard var kosinn
á þing árið 1979 og gegndi
embætti sjávarútvegsráðherra
á árunum 1986-1989. Hluta
þess tíma var hann einnig sam-
starfsráðherra Norðurlanda.
Eftir að hann lét af ráðherra-
embætti var hann um skeið
þingflokksformaður íhalds-
flokksins. og er hann lést var
hann varaformaður þingflokks-
ins. Hann var giftur og átti tvö
börn.
Clinton íhugar
refsiaðgerðir
BILL Clinton Bandaríkjaforseti
sagðist í gær ekki hafa tekið
neinar ákvarðanir um við-
skiptaþvinganir gegn Japan.
Washington Post sagði á
sunnudag að stjórn Clintons
hefði ákveðið að banna inn-
flutning á ýmsum japönskum
vörutegundum frá og með deg-
inum í dag en talsmaður forset-
ans vísaði því á bug. Clinton
og Morihiro Hosokawa forsæt-
isráðherra Japans mistókst í
Washington sl. föstudag að að
leiða til lykta viðskiptadeilu
sem samningamenn höfðu ár-
angurslaust reynt að ljúka.
Tveir menn reistu stiga við
glugga á fyrstu hæð Ríkislista-
safnsins í Ósló á laugardagsmorg-
un kl. 6.30, brutust inn um glugga,
klipptu vírþráðinn sem myndin
hékk á, hröðuðu sér út með hana
og óku á brott á gráum Mercedes
Benz-hlaðbak.
Ránið tók 50 sekúnaur. Mynd-
bandstökuvélar náðu þjófnaðinum
á band en illmögulegt er að bera
kennsl á mennina af upptökunni
þrátt fyrir að þeir hafi ekki verið
grímuklæddir. Annar var krafta-
legur, um 180 sm á hæð og klædd-
ur ljósum fötum við ránið. Hinn
var dökkklæddur og meðalmaður á
hæð og vöxt. Stigann og töngina
skildu þeir eftir, svo og póstkort
með mynd af þremur hlægjandi
mönnum þar sem þeir þakka lélega
öryggisgæslu. Ekki voru rimlar
fyrir glugganum sem mennirnir
brutust inn um. Þjófavarnarkerfið
fór i gang er mennirnir brutust inn
en lögreglu var ekki gert viðvart
fyrr en stundarfjórðungi síðar. Lít-
ur lögreglan þá staðreynd afar al-
varlegum augum. Fyrirtækið, sem
sér um öryggismál safnsins, segir
ekkert athugavert við hvernig stað-
ið var að þeim og að ekki sé við
öryggisvörðinn að sakast.
Auðvelt að vera vitur eftir á
Vegna þess fjölda /erðamanna
sem er í Ósló vegna Ólympíuleik-
anna í Lillehammer, var Óp færð
niður á fyrstu hæð safnsins, þar
sem öryggisráðstafanir eru minni
en á annarri hæð þar sem myndin
var. Rúðan sem þjófarnir brutu er
ekki þykkari en gler í búðarglugga.
Segir yfirmaður öryggismála
safnsins að auðvelt sé að vera vitur
eftir á, þegar hann er spurður hvort
skynsamlegt hafi verið að færa
málverkið. Óryggismál safnsins séu
erfið viðureignar, fyrst og fremst
vegna þess hversu gömul þygging-
in er.
Gæsla á landamærum
Gæsla er á landamærum og víð-
tæk leit fer nú fram að bílnum sem
þjófarnir voru á. Telur lögreglan
að myndin sé enn í Ósló. Hún er
73x 91 sm að stærð, máluð á pappa
og því viðkvæmari en hefðbundin
málverk á striga. Skothelt gler var
um myndina og telur safnstjórinn
hætt við að það hafi brotnað í flutn-
ingunum og mögulega skemmt
verkið.
Lögreglunni hafa borist vísbend-
ingar sem nú eru kannaðar. Hún
leitar tveggja manna sem hafa
mögulega orðið vitni að ráninu;
manni sem fór fram hjá safninu
3-4 mínútum áður en ránið var
framið og leigubílstjóra sem ók hjá
um hálfri mínútu eftir ránið.
Ópið ótryggt
Ópið er talið ómetanlegt til fjár
og er ótryggt. Bjuggust talsmenn
safnsins jafnvel við því að verðlaun-
um yrði heitið fyrir upplýsingar
sem leitt gætu til þess að verkið
yrði endurheimt. Ástæða verknað-
arins er óljós. útilokað er fyrir þjóf-
ana að seíja Óp, sem er eitt merk-
asta listaverk heims. „Guð minn
góður, þetta er eitt þekktasta verk
í heimi...Það er ómögulegt að segja
hver er nógu galinn til að gera
þvílíkt og annað eins,“ voru fyrstu
viðbrögð Alf Boe, forstjóra Munch-
safnsins. Trygve Nergaard, pró-
fessor í listasögu, telur að þjófarn-
ir hafi fyrst og fremst.viljað vekja
athygli. Telur hann að málverkið
komist aftur í réttar hendur en
óttast að það skemmist í meðförum
þjófanna. Þá telur forvörður Ríkis-
Íistasafnsins í Ósló, Leif Plather,
að tengsl séu á milli þjófnaðarins
og Ólympíuleikanna í Lillehammer.
Telur hann það ekki tilviljun að
verkinu sé stolið sama dag og augu
heimsins beinist að Lillehammer.
Esko Aho, forsætisráðherra
Finna, segist ætla að ræða við
starfsbræður sína á hinum Norður-
löndunum til að fá stuðning þeirra.
Þá telja Finnar líklegt að mörg þró-
unarríki vilji fremur forstjóra frá
Norðurlöndunum en frá Bretlandi
eða Bandaríkjunum.
Núverandi framkvæmdastjóri
UNICEF er Bandaríkjamaðurinn
James P. Grant en hann lætúr af
störfum um næstu áramót. Er búist
við að gengið verði frá ráðningu
eftirmanns hans í vor.
Framkvæmdastjóri Sameinuðu
þjóðanna, Boutros Boutros-Ghali
hefur hvatt Norðurlöndin til að bjóða
fram konu í embættið. Rehn hefur
verið formaður UNICEF í Finnlandi
um margra ára skeið og þekkir því
vel til starfa stofnunarinnar.
Það sem helst gæti orðið til að
draga úr líkum Finna á að hreppa
hnossið er að framlag þeirra til
UNICEF hefur lækkað úr 155 millj-
ónum finnskra marka árið 1991
niður í 39 milljónir á þessu ári.
Meshkov, sem var kjörinn fyrsti
forseti Krímar í kosningum í janúar,
rak fyrst áróður fyrir sameiningu
við Rússland en hefur síðan dregið
nokkuð í land og vill nú þjóðarat-
kvæðagreiðslu um stöðu Krímar.
Rússar lögðu Krímskaga undir sig
á 18. öld en 1954 færði Níkíta
Khrústjev hann Úkraínu að gjöf í
tilefni af 300 ára sambandi ríkj-
anna. Um 70% íbúanna eru Rússar
Eftirmað-
ur Banda
Blantyre. Reuter.
GWANDA Chakuamba, einn af
þekktustu pólitísku föngum
Kamuzu Banda, forseta Malavi,
var á sunnudag Iqörinn varafor-
setaefni stjórnarflokksins og arf-
taki Banda.
Chakuamba var dæmdur í 22 ára
fangelsi fyrir samsæri um að myrða
Banda, sem hefur verið einráður í
Malaví frá því landið öðlaðist sjálf-
stæði frá Bretlandi árið 1964. Hann
var leystur úr haldi eftir 13 ára fang-
elsisvist í fyrra þegar barátta stjórn-
arandstæðinga fyrir lýðræði náði
hámarki. Nokkru síðar lýsti hann
því yfir að hann myndi ganga aftur
í stjórnarflokkinn, mörgum til mikill-
ar furðu. „Ég ber ekki kala til neins
manns,“ sagði hann.
og nú þegar úkraínskt efnahagslíf
er að hruni komið vilja þeir tengjast
Rússlandi, sem kalla má velmegun-
arríki í samamburði.
Meshkov sagði, að Úkraínustjórn
hefði leyft Krímveijum að nota rúbl-
una áfram þótt sjálf hafi hún tekið
upp nýjan gjaldmiðil, karbovanets.
Verðgildi hans er nú aðeins einn
tuttugasti af rúblunni.
Díana
alltaf
vinsæl
DÍANA prinsessa
nýtur ætíð mikiila
vinsælda og engin
breyting hefur orð-
ið þar á því þrátt
fyrir hörkugadd
safnaðist stór hóp-
ur fólks saman og
beið í nokkrar
klukkustundir fyrir
utan barnasjúkra-
húsið í Stóra Orm-
ondsstræti í Lond-
on til þess að fylgj-
ast með henni
vinna eina opinbera
skylduverkefnið
sem sett hefur ver-
ið á dagskrá henn-
ar á árinu. Lýsti
hún nýja álmu
formlega tekna í
notkun. Að því
loknu gaf hún sig
á tal við fólk utan
sjúkrahússins.
Reuter
Stefnt að sjálf-
stæði Krímar
Moskvu. Reuter.
JÚRI Meshkov, nýkjörinn forseti Krímar, sagði á sunnudag, að hann
hygðist efna til þjóðaratkvæðagreiðslu um sjálfstæði Iandsins, sem
nú tilheyrir ÚkraínuTÞá tilkynnti hann einnig, að Rússinn og hagfræð-
ingurinn Jevgeníj Saburov hefði verið skipaður forsætisráðherra og
er litið á það sem ögrun við stjórnina í Kíev.