Morgunblaðið - 03.05.1994, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 3. MAI 1994

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Arvakur h.f., Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Kringlan 1, 103 Reykjavík. Símar: Skiptiborð 691100. Auglýsingar:
691111. Áskriftir 691122. Áskriftargjald 1400 kr. með vsk. á mánuði
innanlands. I lausasölu 125 kr. með vsk. eintakið.
Islenzkir mögnleik-
ar í Suðaustur-Asíu
Sáttasemjari í stöðugu sambandi við meinatækna c
Enginn flötur virðist
viðræðum eins og sta
„ÉG HEF verið í stöðugu sambandi við báða aðila í dag. En enginn
flötur virðist vera fyrir viðræðum eins og er,“ sagði Guðlaugur Þor-
valdsson, ríkissáttasemjari, um kjaraviðræður meinatækna og viðsemj-
enda þeirra. Edda Sóley Óskarsdóttir, formaður Meinatæknafélags
Islands, fagnar stuðningyfirlýsingu frá hjúkrunarfræðingum. Hún
gagnrýnir hins vegar orð landlæknis í fréttum um helgina.
Hvergi í heiminum hefur
verið meiri efnahagsupp-
sveifla en í Suðaustur-Asíu.
Japanska efnahags-, viðskipta-
og tækniundrið er Vestur-
landaþjóðum gamalkunnugt.
Hitt hefur komið meira á óvart
að hagvöxtur hefur um tveggja
ára skeið mælst um 13% á
mesta uppgangssvæði Kína,
sem er umtalsvert meira en
annars staðar í veröldinni.
Ástæðan er tvíþætt. í fyrsta.
lagi breytt stefna kínverskra
stjórnvalda, „opnun Kína“, sem
kennd er við Deng Xiao Ping.
í annan stað utanaðkomandi
fjármagn, tækni- og viðskipta-
þekking, einkum frá Taiwan,
Hong Kong, Singapore, Japan,
Suður-Kóreu og Bandaríkjun-
um. „Opnun Kína“ hefur „leyst
úr læðingi þvílíka krafta að það
er nánast einsdæmi," segir Jón
Baldvin Hannibalsson utanrík-
isráðherra í viðtali við Morgun-
blaðið síðastliðinn sunnudag.
Það er til marks um aukinn
áhuga íslendinga á viðskiptum
við Suðaustur-Asíu að tveir is-
lenzkir ráðherrar, Halldór
Blöndal samgönguráðherra og
Jón Baldvin Hannibalsson ut-
anríkisráðherra, hafa gjört
ferðir sínar þangað, til þess að
búa í haginn fyrir hugsanlegt
íslenzkt framkvæmda- og við-
skiptalandnám í þessum fjar-
læga heimshluta. Utanríkis-
ráðherra hefur hug á að stað-
setja íslenzkan stjórnarerind-
reka í Peking. „Við teljum að
Peking sé rétti staðurinn," seg-
ir hann í viðtali við Morgun-
blaðið, „og að þar sé brýnust
þörf á þjónustu til að efna til
og greiða götu viðskipta í Kína.
Við gerum ráð fyrir að íslenzk-
ur sendimaður með höfuð-
áherzlu á viðskiptaþjónustu
hefji þar starfsemi í byijun árs
1995.“ Það segir og sína sögu
um áhuga á auknum samskipt-
um milli landanna að einn
helzti forráðamaður í ferða-
málum Kína kom fyrir
skemmstu í opinbera heimsókn
hingað til lands í boði sam-
gönguráðherra.
Fáar þjóðir eiga jafn mikið
undir frjálsræði í alþjóðavið-
skiptum og íslendingar. Við
fljdjum út hátt hlutfall þjóðar-
framleiðslu og inn tiltölulega
stóran hluta af lífsnauðsynjum.
Viðskiptakjör við umheiminn
ráða af þeim sökum miklu um
afkcmu okkar í bráð og lengd.
Hyggilegt er að fylgja eftir
þeim mikilvæga áfanga í al-
þjóðasamskiptum, sem nýtt
GATT-samkomulag verður að
teljast, með því að undirbyggja
þá framtíðarmöguleika sem
tengjast risamörkuðum Aust-
ur-Asíuríkja.
Það er fyllilega tímabært að
kanna þá möguleika sem ís-
lenzku hugviti, íslenzkri fag-
og tækniþekkingu, bjóðast í
Suðaustur-Asíu, ekki sízt ef
„opnun Kína“ þróast á farsæl-
an veg. Að mati þeirra tveggja
ráðherra, sem hafa verið á ferð
undanfarna mánuði austur þar,
koma þrenns konar viðskipti
einkum til sögunnar: tengd
sjávarútvegi, tengd orkunýt-
ingu og tengd framkvæmdum
af ýmsum toga. Kínveijar eru
í senn mesta fiskveiði- og fisk-
neyzluþjóð í heimi. Ekki er því
ólíklegt að á þeim vettvangi
megi hnýta hagkvæm við-
skiptatengsl milli þjóðanna.
íslenzk sérþekking á sviði
varmanýtingar getur og gagn-
ast vel í þessu víðfeðma landi.
Eitt verkefni, tvöföldun á hita-
veitu Tangu-borgar, er þegar
á samræðustigi. Þá hafa farið
fram frumviðræður um fram-
kvæmdir í vegagerð í þessu
fjarlæga landi í tengslum við
heimsókn Halldórs Blöndals.
„Við megum heldur ekki
gleyma því,“ segir utanríkis-
ráðherra, „að á strandsvæði
Kína, ásamt Hong Kong og
Taiwan, er talið að um 50 millj-
ónir manna séu þegar með
kaupgetu sem er tvöföld á við
kaupgetu Breta. Þetta er risa-
markaður."
Við getum og sitt hvað lært
af Suðaustur-Asíuþjóðum, sem
gagnast íslenzku atvinnulífi,
meðal annars um nýtingu van-
nýttra sjávardýra, vannýttra
efna í fiskúrgangi og hagnýt-
ingu þörungagróðurs. í skýrslu
um möguleika á nýtingu æti-
þörunga við Island, sem tveir
nemendur við Sjávarútvegs-
deild Háskólans á Akureyri
hafa unnið, kemur fram, að
árleg þörunganeyzla Japana
og Kínveija nemur samtals
meira en einni milljón tonna.
Sjálfgefið er að sinna vel
mörkuðum og viðskiptum í
Evrópu og Norður-Ameríku,
sem dugað hafa okkur hvað
bezt. í þeim efnum verðum við
að halda vöku okkar. Við þurf-
um engu að síður að færa út
kvíarnar með nýtingu við-
skiptamöguleika, sem eru að
opnast annars staðar í veröld-
inni, ekki sízt í Suðaustur-Asíu.
Meinatæknar á aðalfundi Meina-
tæknafélags Islands á iaugardag
sendu frá sér yfirlýsingu vegna
í ályktuninni segir undir liðnum
„Nýsköpun atvinnulífs, áhættufjár-
magn“ að veija beri að lágmarki
þremur milljörðum króna árlega tii
nýsköpunar. Fjármagnið komi að
hluta frá ríkissjóði jafnframt því sem,
Iðnþróunarsjóði verði breytt og hann
leggi fram fé til nýiðnaðar í staða
lána til hefðbundins iðnaðar. Síðan
segir: „Einnig mætti leita samninga
við verkalýðshreyfinguna um að
veija hluta þess fjár sem fyrirtækin
greiða nú í orlofs- og sjúkrasjóði til
fjárfestinga í nýsköpun næstu þijú
ár.“
eftirÁrna Sigfússon
Með þessari grein vil ég vekja
athygli á nokkrum tölulegum stað-
reyndum um þróun skólamála í
Reykjavík frá valdatíð vinstri manna
í borginni til dagsins í dag.
Þær tölur sýna, að allan valdatíma
vinstri manna í borginni hélst nem-
endatala í grunnskólum Reykjavíkur
sem næst óbreytt og var þá um 600
nemendur. Við lok valdatíma þeirra
var meðalfjöldi í bekkjum í grunn-
skólum borgarinnar rúmlega 24. Á
síðasta kjörtímabili hefur það fjár-
magn aukist verulega, sem varið
hefur verið til skólabygginga eins
og meðfylgjandi tafla sýnir. Árang-
urinn er sá, að nú eru rúmlega 480
nemendur að meðaltali í hveijum
grunnskóla borgarinnar. Af 27
grunnskólum, sem Reykjavíkurborg
rekur, eru 14 skólar með færri en
450 nemendur. Níu skólar telja milli
450 og 620 nemendur og skólar með
verkfallsins. Þeir lýsa yfir fullu
trausti og stuðningi við samninga-
nefnd og verkfallsstjórn MTÍ.
formanninum ef þetta er línan hjá
honum," sagði Benedikt í samtali við
Morgunblaðið. „Þessu höfum við ver-
ið að mótmæla mjög harkalega. Þeir
gætu alveg eins reynt að taka af
okkur einhvern hluta af öðrum kjör-
um okkar, laununum, til þess að
leggja í þetta, því þetta er auðvitað
bara hluti af umsömdum kjörum.
Þeir gætu alveg eins farið fram á
að lækka launin um þetta eina pró-
sent,“ sagði Benedikt ennfremur.
Hann sagði að þessar hugmyndir
væru alveg út í bláinn og ekkert
meira um þær að segja hvorki við
Framsóknarmenn eða aðra.
„Nemendatala í hverri
bekkjardeild hefur einn-
ig lækkað og er nú að
meðaltali rúmlega 21
nemandi í hverri bekkj-
ardeild í grunnskólum
Reykjavíkur.“
fleiri en 620 nemendur eru nú aðeins
orðnir íjórir. Nemendatala í hverri
bekkjardeild hefur einnig lækkað og
er nú að meðaltali rúmlega 21 nem-
andi í hverri bekkjardeild í grunn-
skólum Reykjavíkur. (Heimildir úr
skólaskýrslum.)
Tvísetning hefur einnig minnkað
verulega. í raun hefði sú þróun ver-
ið komin enn lengra, ef samstiga
auknu húsrými hefðu ekki komið til
aðrar, mikilvægar breytingar á
starfsaðstöðu og innri skipan skól-
Samninganefnd og verkfallsstjórn
hafi fullt og óskorað umboð aðal-
fundar til þess að halda ótrauð
áfram vinnu sinni að því markmiði
að ná fram réttmætum kröfum
meinatækna um bætt kjör.
„Aðalfundur Meinatæknafélags
Islands skorar á ríki, Reykjavíkur-
borg og Landakot að veita samn-
inganefndum sínum umboð til þess
að gera kjarasamninga við MTI um
leiðréttingu launa út frá raunveru-
legum launakjörum starfsmanna
sjúkrastofnanna," segir í yfirlýsingu
meinatæknanna.
Stuðningur
hjúkrunarfræðinga
Félag íslenskra hjúkrunarfræð-
inga styður í ályktun sinni baráttu
meinatækna fyrir bættum kjörum.
„Ljóst er að núverandi launakerfi
opinberra starfsmanna hefur fyrir
löngu gengið sér til húðar. Aðstaða
opinberra starfsmanna til að ná
fram bættum kjörum er rnjög mis-
munandi sem endurspeglast í þeirri
staðreynd að fjölmennum faghópum
hefur ekki tekist að fá nauðsynlega
leiðréttingu á launakjörum síðastlið-
in ár. Samningsrétt einstakra stétt-
arfélaga verður að virða. Sífellt eru
gerðar meiri kröfur til aukinnar
sérhæfingar, færni og menntunar
starfsfólks í heilbrigðisþjónustunni
og eðlilegt er að tekið sé tillti til
þess þegar samið er um kaup og
kjör,“ segir í ályktuninni.
Að lokum er bent á að harðnandi
kjarabarátta ýmissa hópa innan
heilbrigðiskerfisins endurspegli
þann kalda raunveruleika að vinnu-
aðstaða og kjör þessara hópa séu
með öllu óviðunandi. I framhaldi af
anna. Þar má nefna að skólarnir
hafa aukið sérgreinaaðstöðu sína,
rými hefur verið tekið undir bóka-
söfn, nemendarými hefur víða verið
tekið í notkun, aðstaða til sérkennslu
og ýmissar þjónustu við nemendur
hefur stóraukist. í kjölfar tölvuvæð-
ingar grunnskólanna hefur víðast
verið tekið sérstakt húsnæði undir
þá kennslu. Þá má ekki gleyma að
aðstaða til íþróttaiðkana og félags-
starfa hefur víða verið byggð upp á
þessu tímabili.
Það er ekki síst vegna þessarar
miklu uppbyggingar i' grunnskólun-
um, að Reykjavíkurborg er nú betur
í stakk búin til að takast á við næsta
stórverkefni í grunnskólanum, ein-
setninguna, sem þegar er hafinn
undirbúningur að.
Höfundur er borgarsljóri og
formaður Skólamálaráðs
Reykjavíkur.
Framkvæmdir
! 1.000.000.000 T-------.-----------
800.000.000
600.000.000
1979 til 1980 1982 tí! 1983 1986 911987 1990 911991 1993 911994
M Meðalfjöldi i skóla |
Forseti ASÍ um hugmyndir framsóknarmanna
Sjúkra- og orlofssjóð-
ir ekki til nýsköpunar
BENEDIKT Davíðsson, forseti Alþýðusambands íslands, segir að
aldrei komi til álita af hálfu verkalýðshreyfingarinnar að samþykkja
að hluti þess fjár sem rennur í sjúkra- og orlofssjóði verkalýðsfélaga
verði varið til fjárfestinga í nýsköpun, en það er meðal annars lagt til
í ályktun miðsljórnar Framsóknarflokksins um atvinnumál um helg-
ina.
Lofar ekki góðu
„Ekki er byijunin góð hjá nýja
Þróun skólamála í Re1
«