Morgunblaðið - 09.10.1994, Qupperneq 6

6 SUNNUDAGUR 9. OKTÓBER 1994
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
‘
EDWARD Kennedy ræðir við blaðamenn eftir að nauðgun hafði verið kærð á herragarði Kennedy-ættarinnar í Flórída í marsmánuði
árið 1991. MQög þykir hafa hallað undan fæti hjá Edward Kennedy á undanförnum árum og hefur hann verið vændur um ofdrykkju
og ólifnað. Við hlið hans stendur Joseph Kennedy fulltrúadeildarþingmaður en hann hefur játað að hafa neytt marijúana á yngri árum.
Síðasti Kennedybróðir-
inn í kröppum dansi
Edward Kennedy á erfíða kosningabaráttu fyrír
höndum og svo kann að fara að hann tapi þing-
sæti sínu. Karl Blöndal, fréttaritari Morgun-
blaðsins í Bandaríkjunum, gerir grein fyrir
hvemig hið pólitíska lukkuhjól er tekið að snú-
ast gegn einum áhrifamesta leiðtoga demókrata.
TED Kennedy á nú í fyrsta
skipti í 32 ár erfiða kosn-
ingabaráttu fyrir hönd-
um og svo gæti farið að
repúblikönum takist hið ómögu-
lega; að ráðast inn í helgasta vígi
demókrata og knésetja einn helsta
framvörð þeirra. Sú var tíðin að
Kennedy-nafnið eitt dugði til að
veiða atkvæði í Massachusetts og
menn öldungs óskyldir Kennedy-
ætt þeirri, sem oft hefur verið
nefnd konungsfjölskylda Banda-
ríkjanna, voru kosnir til embættis-
starfa út á það eitt að heita
Kennedy. Nú berst síðasti
Kennedy-bróðirinn, Edward Morr-
is, fyrir pólitísku lífí sínu. Langt
er síðan skoðanakannanir fóru að
sýna að Kennedy stæði höllum
fæti, en öldungadeildarþingmaður-
inn og ráðgjafar hans létu sér í
léttu rúmi liggja meðan vantaði
áskoranda.
Andstæðingurinn
óskrifað blað
Mánuði fyrir kosningar hefur
andstæðingurinn tekið á sig mynd
stjórnmálamanns án pólitískrar
fortíðar sem klæðir boðskap sinn
búningi einfaldleikans. Fjármála-
rnaðurinn Mitt Romney boðar
„breytingar", sem hann segir að
séu ekki á færi Kennedys eftir rúm-
lega þriggja áratuga setu í öld-
ungadeildinni.
Kosningabarátta Kennedys hef-
ur farið illa af stað. Kennedy byrj-
aði á að spyija Romney út í morm-
ónatrú hans og afstöðu mormóna-
kirkjunnar gagnvart svertingjum,
en dró í land þegar Romney minnti
á að bróðir hans hefði barist gegn
fordómum vegna trúarbragða er
hann varð fyrir árásum vegna ka-
tólsku sinnar meðan á forsetafram-
boði hans stóð.
Þegar Kennedy gumar sig af
löggjöf gegn glæpum svarar Romn-
ey með því að hann hafí ekki lagst
á sveif með frumvarpinu fyrr en
það hafði verið þynnt út.
Það er hugur í repúblikönum um
þessar mundir og þeir sjá fram á
að geta jafnvel bundið enda á nær
óslitna 40 ára valdasetu demókrata
á þingi. Ósigur Kennedys væri
táknrænn fyrir slík kaflaskipti í
bandarískum stjórnmálum og ekk-
ert væri repúblikönum kærara en
að fella þingmanninn frá Massac-
husetts.
Kosningarnar snúast hins vegar
ekki um Romney, heldur um
Kennedy. Allt frá því hann svindl-
aði á prófí í Harvard-háskóla hefur
staðið styrr um Ted Kennedy.
Dauði Mary Jo Kopechne, sem var
í bíl með þingmanninum þegar
hann fór út af brú við Chappaqu-
idick fyrir 25 árum, batt nánast
enda á pólitískan feril Kennedys
og gerði metnað hans til að verða
forseti að engu.
í seinni tíð hefur það orð farið
af honum að hann sé drykkfelldur
kvennabósi. Tímaritið Vanity Fair
birti fyrir tveimur árum mynd af
berum afturenda karlmanns í
faðmlögum við kvenmann um borð
í skútu á grænum haffleti og sagði
að þar væri Kennedy á ferð. Sögu-
sagnir um að hann ráfaði blindfull-
ur um veitingastaði Washington
með lúkurnar undir hveiju pilsi
voru legíó.
Umrenningur í jakkafötum
Útlit Kennedys þótti renna stoð-
um undir þessar sögusagnir og
vart er skrifuð grein um hann án
þess að minnst sé á umfangsmikinn
skrokkinn og þrútið andlitið.
Vikuritið Newsweek birti teikn-
ingu þar sem hann er að sliga lít-
inn asna og í myndatexta var hann
sagður „útblásinn og grár“. Dálka-
höfundurinn Ellen Goodman skrif-
aði í dagblaðið Boston Globe að
ætla mætti að Kennedy væri öldruð
fegurðardrottning en ekki gamal-
reyndur öldungadeildarþingmað-
ur“. „Hann lítur út eins og umrenn-
ingur í hundrað þúsund króna
jakkafötum," var haft eftir manni
á kosningafundi með Kennedy.
Ef til vill átti Joe Faherty, verka-
lýðsleiðtogi í Massachusetts og
stuðningsmaður Kennedys, koll-
gátuna þegar hann var að velta
fyrir sér hvers vegna útlit hans
væri svo umtalað: „Fóik horfir á
Kennedy og hugsar með sér að
hann líti ekki út eins og Kennedy
lengur því að þeir hafa aldrei séð
neinn Kennedy verða gamlan.“
Bræður hans, John F. Kennedy
og Robert Kennedy, voru myrtir
langt um aldur fram og lifa í minn-
ingu Bandaríkjamanna eins og þeir
litu út þá. Þegar Ted Kennedy var
kjörinn á þing var John F. Kennedy
forseti.
Almenningsálitið snerist fyrir
alvöru gegn Kennedy þegar frændi
hans, William Kennedy Smith, var
kærður fyrir nauðgun eftir að þing-
maðurinn hafði dregið hann á bar
um miðja nótt í páskafríi. Kennedy
var ekki viðriðinn málið, en slík var
hneykslan almennings eftir að
siðprúðir dálkahöfundar höfðu kynt
undir að hann sá sig knúinn til að
játa syndir sínar og Iofa iðrun og
yfírbót opinberlega. Skömmu síðar
kvæntist hann á ný ungum lög-
fræðingi, sem hann hafði kynnst í
Washington.
Jafnir í skoðanakönnun
En það hefur lítið gert til að
breyta ímyndinni meðal kjósenda í
Massachusetts. Samkvæmt skoð-
anakönnun, sem dagblaðið Boston
Globe gerði ásamt sjónvarpsstöð-
vinni WBZ naut Kennedy fylgis 49
af hundraði aðspurðra, en Romney
var með 44 prósent og stendur
Kennedy nú öllu betur að vígi en
í skoðanakönnnun sem gerð var
fyrir tæpum hálfum mánuði þar
sem munurinn var aðeins 2% og
því innan skekkjumarka sem eru
5% til eða frá.
Frambjóðendumir eiga eftir að
leiða saman hesta sína í kappræð-
um og búast má við að þar muni
halla á Kennedy. Romney kemur
vel fyrir og linsa sjónvarpsvélanna
er honum náðug. Kennedy er í ess-
inu sínu þegar hann ávarpar stórar
samkundur, en hann á í erfiðleikum
með að koma hugmyndum sínum
til skila í kappræðum.
Það var frammistaða Johns F.
Kennedys í sjónvarpi sem tryggði
honum forsetaembættið. Nú gæti
sjónvarpið orðið Ted Kennedy að
falli.
Romney er sonur fyrrum ríkis-
stjóra Michigan, Georges Romneys,
og getur Iagt út fé til jafns við
Kennedy í kosningabaráttunni. Það
hefur sést á mikilli auglýsingaher-
ferð hans í sjónvarpi, þar sem kosn-
ingabaráttan er í raun háð.
Reynsluleysi akkur...
Reynsluleysi Romneys virðist
ekki ætla að verða honum til traf-
ala, þótt sagt sé um hann að sann-
færing hans sé ekki meiri en svo
að hann geti í mesta lagi talað í
liálfa mínútu um hvert málefni.
Þótt Romney sé óskrifað blað í
stjórnmálum hefur hann verið um-
svifamikill í fjármálaheiminum.
Hann kveðst með fjárfestingum
sínum hafa skapað tiu þúsund störf
og hamrar á því í auglýsingum.
Ein helsta rósin í hnappagatinu er
stórverslunin Staples, sem selur
skrifstofuvörur. Fyrirtækið var
stofnað fyrir tíu árum og hefur 15
þúsund starfsmenn á launaskrá.
Velgengni Staples hefur hins vegar
bitnað á smærri verslunum af þessu
tagi og í auglýsingum Kennedys
er talað um að fjöldi starfsmanna
fyrirtækisins njóti ekki einu sinni
sjúkratrygginga á meðan Romney
hafí 11 milljónir dollara i tekjur.
Fréttaskýrendur hafa margir
tekið í sama streng og Romney og
sagt að Kennedy sé staðnaður og
útbrunninn. Kennedy virðist hins
vegar síður en svo hafa misst ítök
sín á þingi og Romney yrði lengi
að ná stöðu hans. Kennedy hefur
haldið fast í þá sannfæringu sína
að ríkinu beri að hafa afskipti af
félagsmálum. Hann hefur varið
rétt samkynhneigðra og fatlaðra.
Um leið hefur hann óhikað farið
fram gegn hugmyndum hins svo-
kallaða fijálslynda arms Demó-
krataflokksins með því að styðja
viðskiptafrelsi og reka áróður fyrir
bæði GATT og NAFTA.
... ogítöktiltrafala
Ahrif Kennedy eru óvefengjan-
leg hvort sem menn eru honum
sammála og ná allt inn í Hvíta
húsið. Hann tryggði Gerry Adams,
leiðtoga Sinn Fein, vegabréfsáritun
til Bandaríkjanna þrátt fyrir mót-
mæli breskra stjómvalda, og kom
Stephen Breyer að í hæstarétti.
Georg Mitchell, leiðtogi demó-
krata í öldungadeildinni, sest nú í
helgan stein og nái Kennedy kjöri
yrði hann síðasti fijálslyndi demó-
kratinn. Fyrir 15 árum voru þeir
þijátíu. Reynslan er ekki akkur
heldur dragbítur í bandarískum
stjómmálum um þessar mundir og
það gæti reynst vatn á myllu áskor-
enda úr röðum repúblikana í við-
leitni þeirra til að steypa meirihluta
demókrata.
Leifar síðari heims-
styrjaldar í Berlín
Sprengj-
ur í þing-
húsinu? I
Berlín. Reuter.
YFIRVÖLD í Berlín óttast að virkar
sprengjur frá því í síðari heimsstyij-
öld geti leynst í grunni ríkisþing-
hússins, Reichstag, og verður nú
gerð vandleg leit í húsinu. Gert er
ráð fyrir að þýska þingið flytji end-
anlega inn í húsið um aldamótin.
Bandamenn létu sprengjum rigna j
nær daglega yfir borgina í lok
stríðsins og er talið að tíunda hver
hafi ekki sprungið. I
Fyrir þrem vikum fórust tveir
verkamenn í austurhluta borgarinn-
ar er slík sprengja sprakk á bygg-
ingarlóð en ákveðið hefur verið að
þing og ríkisstjórn flytji frá Bonn
til Berlínar og kemur þingið nú
öðru hveiju saman í Reichstag.
Sprengjur í húsinu?
Yfirmaður stofnunar sem sér um
sprengjuleitina, Annette Bleidiesel,
sagði hugsanlegt að sprengjur
hefðu lent inni í húsinu eftir að gat
kom á hvolfþakið þegar barist var
um Berlín í apríl og maí 1945.
Reichstag skemmdist mikið en
var endurbyggt 1957-1961. Að
sögn Bleidiesel var þó ekki gerð
nákvæm leit að sprengjum í þing-
húsinu, sennilega hefði einfaldlega
verið hellt steypu eða mold í
sprengjuholur.
---------------
Vinnuhópur
Finnlandsforseta
Vilja lög
um skulda-
söfnun
Ilelsinki. Morgunblaðið.
VINNUHÓPUR á vegum Marttis
Ahtisaaris Finnlandsforseta hvetur
þingið til að setja lög sem leggi bann
við aukinni skuldasöfnun ríkisins.
Helsta hugmyndin í greinargerð-
inni e_r að stuðlað verði að þjóðar-
sátt. í henni fælist samkomulag á
vinnumarkaðinum og lagasetning.
Efnahagsmál eru ekki á könnu Finn-
landsforseta en Ahtisaari setti samt
sem áður vinnuhóp á laggirnar und-
ir forystu Mattis Pekkanens, fyrrum
ríkissáttasemjara.
Greinargerð Pekkanen-hópsins
byggist á aðgerðum sem eiga að
stuðla að auknum niðurskurði ríkis-
útgjalda og sveigjanleika í kjaramál-
um. Þá telur hópurinn að árlegur
hagvöxtur í Finnlandi verði 5% á
næstu sex árum. Er þessi spá meðal
þess sem hefur verið gagnrýnt og
þykir allt of bjartsýn.
------» ♦ ------
Glannaakst-
ur lögregju-
foringjans
BJÖRN Eriksson, sænskur yfir-
maður alþjóðalögreglunnar Inter-
pol, var tekinn fyrir of hraðan akst-
ur í miðborg Stokkhólms, aðeins
fáum dögum eftir að hann var skip-
aður í háa embætti. Var hann á leið
í sjónvarpsviðtal og orðinn seinn
fyrir þegar hann var tekinn á hvorki
meira né minna en 46 km hraða.
Hámarkshraðinn á þessum stað er
hins vegar 30 km og hefði Björn,
fyrrverandi yfirmaður sænsku lög-
reglunnar, farið upp í 50 hefði hann
misst ökuskírteinið. Hann slapp
með 11.000 kr. sekt.