Morgunblaðið - 09.10.1994, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ
Neikvæð umfjöllun
Duldir fordómar, 3,4%
Jákvæð
umfjöllun
Skipting
viðhorfa
í heildar-
umfjöllun
-— Hlutlaus umfjöllun
Lesendadálkar
— Almenn viðtöl
Fréttir
Götuviðtöl
Kjallara-
greinar, 0,9%
Innsendar greinar, 6,8%
Leiðarar, 6,0%
Viðtöl við nýbúa, 5,5%
Hlutfall
einstakra
liða
í heildar-
umfjöllun

Víetnamar 1990/1991
Júgóslavar
1960,1,3%
Ungverjar1956
'X'— Pólverjar 1982,4,2%
Víetnamar 1979
Hlutfall
hvers
hóps
í heildar-
umfjöllun
mestu leyti jákvæð eða hlutlaus, en
í 10% tilfella var þó tónninn fremur
neikvæður. Þar var samt ekki beint
verið að amast við Pólveijunum sem
slíkum heldur öllu fremur því að
þeim skyldi hafa verið úthlutað hús-
næði á sama tíma og íslenskar fjöl-
skyldur voru í húsnæðisvandræðum.
Árið 1990 tóku stjórnvöld ákvörð-
un um að taka við 55 víetnömskum
flóttamönnum til viðbótar við þá 34
sem komið höfðu 1979. Um var að
ræða ástvini og náin skyldmenni
þeirra er fyrir voru. Rétt er að geta
þess að á árunum þarna á milli höfðu
15 af upprunalega hópnum horfið á
brott til annarra landa, en um 40
ættingjar þeirra er eftir voru bæst
í hópinn. Það var svo í lok árs 1990
að fyrri helmingur hinna nýju inn-
flytjenda steig fæti sínum á íslenska
jörð og síðari helmingurinn fylgdi
svo í kjölfarið árið eftir. Koma þessa
síðari hóps Víetnama kom aftur af
stað mun meiri umræðu en verið
hafði við komu Ungverjanna, Júgó-
slavanna og Pólvetjanna. Hún var
þó mun minni en sú sem orðið hafði
um samlanda þeirra 1979 og það
sem meiru skipti, nú var umræðan
og þau viðhorf, sem komu fram í
henni, á allt öðrum nótum. Einungis
var um að ræða jákvæða eða hlut-
lausa umfjöllun svo óhætt er að segja
að á vettvangi dagblaðanna hafi inn-
flytjendunum eða „nýbúunum“, eins
og þeir eru kallaðir í dag, verið afar
vel tekið.
Það vekur óneitanlega eftirtekt
þegar skoðaður er hluti hvers hóps
í heildarumfjöllun um hópana fimm,
að Víetnamarnir eiga langstærstan
hluta hennar. Hópurinn 1979 á 63,4
prósent umfjöllunar og sá síðari 20
prósent. Þannig hafa þeir til samans
83,4 prósent á móti 16,6 prósentum
hinna hópanna þriggja. Sé litið til
þess í hvaða dálkum dagblaðanna
mismunandi viðhorf birtast sést á
meðfylgjandi töflu að fréttir eru yfir-
leitt hlutlausar en lesendadálkar (þar
sem hinn almenni borgari getur
fengið skrif sín birt) eru athvarf
þeirra sem vilja veita neikvæðum
tilfinningum í garð innflytjenda út-
rás. Það fer ekki á milli mála að
koma hinna nýju íslendinga frá
Austurlöndum fjær hefur vakið
áberandi mesta athygli. Ástæðurnar
fyrir því má sennilega að einhveiju
leyti rekja til framandi útlits og
ólíkra hátta, sem og ótta við afleið-
ingar af árekstri tveggja ólíkra og
óskyldra menningarheiina. Margir
töldu þannig í byijun að Vietnam-
arnir myndu aldrei ná að aðlagast
íslensku samfélagi, þar sem þeir
skæru sig of mikið úr, menning land-
anna og siðvenjur væru of ólíkar til
að þeir næðu að tileinka sér nýja
hætti. Sumir viriust líka ennþá vera
fastir í hinum gamla hugsunarhætti
er fylgdi aldalangi-i einangrun og
þjóðernishyggju sem hamraði á sé-
reinkennum íslenskrar menningar.
Öldum saman var ólgandi hafið það
haft, sem byrgði íslendingum sýn
til umheimsins. Meðan aðrar þjóðir
nutu samvista við nágranna í göngu-
fjarlægð þurftu íslendingar að hokra
einir á afskekktu skeri norður í
Dumbshafí. Langflestir íslendingar
eru steyptir í sama mót, sem skapar
þjóðinni sérstakan sess hvað snertir
einingaráhrif menningar. Fámenni,
sameiginlegur kynstofn, lík lífskjör
um aldir, sameiginleg tunga, trú og
saga eiga ríkan þátt í að skýra heild-
arsvip íslenskrar menningar. Þessi
einkenni vildu menn vernda og varð-
veita, sem í sjálfu sér er fullkomlega
eðlilegt. Það er þó aldrei heilladijúgt
að ríghalda svo fast í gamla menn-
ingu að það leiði til stöðnunar þeirr-
ar menningar, sem er sífellt í mótun
á líðandi stundu. Hægt er að halda
í heiðri og viðhalda ákveðnum ein-
kennum og gildum án þess að hindra
eðlilega framþróun. Hin jákvæða
umfjöllun, sem seinni hópur Víetna-
manna fékk, virðist líka benda til
þess að almenningur sé með tíman-
um að verða víðsýnni og opnari fyr-
ir nýjum straumum, sem líta má á
sem viðbót við íslenska menningu,
er í raun auðgi hana fremur en ógni.
Landsmenn virðast þannig vera
orðnir jákvæðari í garð fólks af öðr-
um litarhætti eða kynþætti, sem að
öllum líkindum má rekja til þess að
menn séu farnir að venjast veru
þess hér og líki vel það krydd í
mannlífið, er tilvist fólks af erlendu
bergi brotið á íslandi færir okkur.
Matgæðingar kunna í það minnsta
vel að meta þann aragrúa veitinga-
staða er sérhæfa sig í matargerðar-
list, sprottinni úr garði sem íslenskir
bragðlaukar hafa hingað til átt erf-
itt með að nálgast. Þannig má njóta
þess besta sem tælensk, indversk,
lýbönsk, ítölsk og kínversk eldhús
bjóða upp á ásamt fjölda annarra
og ferðast í huganum með aðstoð
munns og maga til fjarlægra slóða.
Hvað varðar litla en jákvæða/
hlutlausa umfjöllun um Ungveijana,
Júgóslavana og Pólveijana þá má
leiða líkur að því út frá umfjöllun-
inni hér að ofan að ástæðan liggi í .
því, að menn hafi ekki haft miklar
áhyggjur af komu þeirra þar sem
um var að ræða fólk af sama litar-
hætti. Menning þeirra var líka mun
áþekkari okkar eigin heldur en sú
austræna og viðbrigðin því minni
bæði fyrir þá og okkur. Tilfinning
manna hér var því sú, að þeir ættu
tiltölulega auðvelt með að aðlagast
samfélaginu og hverfa í fjöldann.
Það er þó ekki almenningur eða
fijáls félagasamtök á borð við Rauða
krossinn sem mestu máli skipta.
Úrslitavald um viðtöku innflytjenda
og dvöl þeirra hér á landi er í hönd-
um stjórnvalda og fer eftir þeirri
stefnú sem þau móta. Eftirfarandi
greinarhluti, ritaður af utanríkisráð-
herra íslands, Jóni Baldvini Hanni-
baldssyni, birtist í Morgunblaðinu
um málefni flóttamanna:
„Því miður er söguleg staðreynd
að á fjórða áratugnum sýndu íslensk
stjórnvöld ofsóttu og hijáðu fólki,
aðallega gyðingum, ótrúlega hörku
en fólk af arískum uppruna átti mun
auðveldara með að fá hér dvalar-
leyfi. íslendingar hafa aldrei gert
upp ábyrgð sína í þessum málum.
Enginn markviss kennsla fer fram
í skólum landsins um það kynþátta-
misrétti og þá útlendinga-andúð sem
náð hefur að skjóta rótum hér á
landi. ... Það er löngu orðið tíma-
bært að íslensk stjórnvöld marki
mannúðlega heildarstefnu um mót-
töku pólitískra flóttamanna í sam-
ráði við flóttamannastofnun Samein-
uðu þjóðanna." (Morgunblaðið, 21.
desember 1993.)
Þegar stefnu stjórnvalda sleppir
er það síðan sameiginleg ábyrgð
allra landsmanna að vel takist til í
komu innflytjenda hingað til lands.
í tilfinningum íslendinga til veru
útlendra manna hér á landi hefur
ýmist ríkt frost eða funi, en eins
og áður sagði þá virðist allur þorri
manna í dag orðinn vel sáttur við
þá þróun er orðið hefur innan ís-
lensks samfélags og fært hefur
okkur fjölskrúðugra mannlíf. Viss
tilhneiging virðist samt ennþá vera
fyrir hendi í þá átt að aðgreina
aðflutta einstaklinga frá öðrum,
jafnvel þótt langt sé síðan að þeir
urðu íslenskir ríkisborgarar. Nafnið
innflytjandi var lengi vel notað um
þetta fólk en nú hefur orðið nýbúi
tekið við. En hvenær hættir maður
að vera nýbúi? Það verður fróðlegt
að vita hvort innflytjendurnir frá
því í gær, sem eru nýbúar í dag,
verði orðnir að Islendingum á morg-
un?
SUNNUDAGUR 9. OKTÓBER 1994 15
O
Landsbyggðarfólk - helgarnámskeið
Nýkomin: Tölusending, smávörusending,
nýtt jólafóndur o.fl. Vefnaðarvara á
tveimur hœðum, 900 fm með útsölurými.
Bútasaumsefni og námskeið á staðnum.
Opið mánudaga til föstudaga frá kl. 9—18,
á laugardögum frá 1. sept. til 1. júnf frá kl. 10—14.
9
VIRKA
MÖRKINNI 3, SÍMI 687477
(við Suðurlandsbraut).
0 0
1
1
1
I
|
1
I
I
I
1
I
I
I
1
i
JOLALISTINN
Margfeldi flestra vörutegunday
er 145 kr. Dæmi:
145 x£ 1,99 = 288 kr.
145 x £ 5,99 = 868 kr.
o.s.frv.
Aðeins hærra margfeldi á t.d.
pennum, sælgæti og snyrtivörum.
Pöntunarsími 52866.
Full búð af vörum,
alltaf eitthvað á útsölu.
DAyTB.MAGNÚSSON HF.
±J IV1HÓLSHRAUNI2 • SÍMI. 91 52866 • P.0.B0X 410 • HAFNARFIRÐI
i
i
i
i
I

FAGOR FE-534
Stgr.kr.
36.900
Afborgunarverö kr. 38.900 - Visa, Euro, Munalán
Vikutilboð