Morgunblaðið - 12.02.1995, Blaðsíða 24

24 SUNNUDAGUR 12. FEBRÚAR X 995
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLA.ÐIÐ
SUNNUDAGUR 12. FEBRÚAR 1995 25
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI
FRAMKVÆMDASTJÓRI
RITSTJÓRAR
EFTIR nokkra daga hefst víð-
tækt kennaraverkfall verði
engin breyting á stöðunni í við-
ræðum þeirra og ríkisvaldsins um
kjaramál. Reynslan af kennara-
verkföllum er slæm. Þau standa
yfirleitt lengi og það er vel hugs-
anlegt, að þetta kennaraverkfall
verði mjög langt. Þau eru óvinsæl
meðal almennings vegna þess,
að þau valda mikilli truflun á
heimilum. Börn og unglingar eru
heima við og hafa lítið við að
vera. Foreldrar eru í flestum til-
vikum útivinnandi og eiga erfitt
með að fylgjast með börnum sín-
um en geta heldur ekki látið þau
afskiptalaus. Þess vegna valda
kennaraverkföll líka truflun á
öðrum vinnustöðum. Starfsfólk
getur ekki mætt til vinnu eða
þarf að hlaupa úr vinnu til þess
að sinna börnunum.
Við höfum líka reynslu af því
hvaða áhrif kennaraverkföll hafa
á nemendurna sjálfa. Skólastarf-
ið og námið er fasti punkturinn
í lífi þeirra yfir vetrarmánuðina.
Það kemst mikið rót á nemend-
ur, þegar starf skólanna leggst
niður á þessum árstíma. Þeir
nemendur, sem eru að ljúka lykil-
prófum á borð við stúdentspróf,
eiga undir högg að sækja. Mögu-
leikar til framhaldsnáms í há-
skóla byggjast mjög á einkunn-
um og námsárangri. Langt kenn-
araverkfall leiðir til þess að
möguleikar nemenda á að skila
góðum námsárangri í vor tak-
markast mjög og þar með tæki-
færin til háskólanáms eða annars
framhaldsnáms. Þess vegna eru
Árvakur hf., Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
nemendur fórnarlömb kennara-
verkfalla, sem háð eru á þessum
árstíma.
Það skal ekki dregið í efa, að
kennarar búa við léleg launakjör.
Svo er um flesta starfshópa í
þjóðfélaginu en vissulega ekki
alla. Kreppa undanfarinna ára
hefur farið illa með fjárhag fólks.
Af þeim sökum hefur gripið um
sig bæði reiði og vonleysi hjá
þeim, sem lakast eru settir.
Á hinn bóginn höfum við lært
mikið um samhengið í efnahags-
lífinu á undanförnum árum.
Miklar kauphækkanir fyrri ára
leiddu til mikilla verðhækkana.
Kjarabæturnar hurfu á skömm-
um tíma vegna þess, að enginn
raunverulegur grundvöllur var
fyrir umsömdum kauphækkun-
um. Eftir að lánskjaravísitalan
kom til sögunnar leiddu miklar
verðhækkanir til mikillar hækk-
unar lánskjaravísitölu. Eitt árið
á sl. áratug hækkaði lánskjara-
vísitalan um 80% á 12 mánuðum.
Það þýddi, að allar lánaskuld-
bindingar fólks hækkuðu um
80%! Eftir breytingar, sem gerð-
ar voru á lánskjaravísitölunni
fyrir nokkrum árum í því skyni
að létta greiðslubyrði launþega
og annarra skuldara vega launa-
hækkanir enn þyngra í lánskjara-
vísitölunni. Miklar launahækkan-
ir í kjarasamningum nú hverfa
nánast samstundis vegna mikill-
ar hækkunar lánskjaravísitölu,
sem hefur áhrif á fjárhagsstöðu
flestra heimila í landinu.
Það fer ekkert á milli mála,
að forystumönnum almennu
verkalýðsfélaganna er þetta
samhengi í efnahagslífinu jafn
ljóst og forsvarsmönnum at-
vinnufyrirtækja. Það er hins veg-
ar álitamál, hvort forystumenn
ýmissa hópa opinberra starfs-
manna eru reiðubúnir til þess áð
horfast í augu við þennan veru-
leika. Því nær sem menn eru
veruleika atvinnulífsins þeim
mun betur skilja þeir á hveiju
lífskjörin byggjast. Fólkið sem
byggir sjávarplássin skilur þetta
bezt. Um leið og komið er á höf-
uðborgarsvæðið er þessi skiln-
ingur minni. Opinberir starfs-
pienn eru fjær veruleika atvinnu-
lífsins en flestir aðrir. Það er
kannski skýringin á því, að verr
hefur gengið að skera niður út-
gjöld hins opinbera en hjá einka-
fyrirtækjum. Starfsfólk einka-
fyrirtækja verður strax vart við
það, þegar verr gengur. Opinber-
ir starfsmenn starfa í skjóli ríkis-
kerfisins og skynja því síður hvað
um er að ræða.
Þetta er hugsanlega ástæðan
fyrir þvi, að svo virðist, sem for-
ystumenn bæði kennara og ann-
arra starfshópa opinberra starfs-
manna hafi minni skilning á
stöðu mála nú en foringjar hinna
alniennu verkalýðsfélaga. Og það
er þá væntanlega ástæðan fyrir
því, að kennarar eru tilbúnir til
þess að leggja út í langt verk-
fall, sem hugsanlega getur staðið
fram yfir þingkosningar.
Eitt er alveg ljóst: við búum
yfir svo mikilli vitneskju um
gangverk efnahagslífsins að
þjóðinni allri verður ljóst, að verði
samið við kennara um launa-
hækkanir umfram það, sem at-
vinnulífið getur staðið undir,
breiðast þær launahækkanir út
til annarra launþega og þar með
út í verðlagið. Kaupið hækkar
en verðlag hækkar í kjölfarið og
síðan lánskjaravísitalan og
greiðslubyrði lánanna. Stöðug-
leikinn í efnahagslífinu hverfur
með öllu, sem því fylgir. Þetta
veit þjóðin öll að mun gerast, ef
samið verður við kennara og síð-
an aðra starfshópa umfram það,
sem atvinnulífið þolir.
Ef illa fer getur enginn haldið
því fram, að við höfum ekki vitað
hvað við vorum að gera. Þjóðin
hefur þá gengið sjálfviljug fram
af brúninni.
UPPNÁM Á
VINNUMARKAÐI?
■J OO MÖRG
A^-iO.vanda-
málaleikrit nútímans
eru með því marki
brennd að maður fær
litla sem enga samúð
með persónunum.
Þær velq'a einungis með manni
hrylling, eða skelfingu. En þrátt
fyrir allt hefur maður samúð með
Hamlet; jafnvel móður hans í kalig-
úlskri spillingunni miðri, svo ég
taki gilda nútímatúlkun á raunveru-
legum forsendum harmleiksins,
þótt Kaligúla hafi tæplega verið
Shakespeare ofarlega í huga þegar
hann setti verkið saman. Um þetta
innskot í Iðnó-sýningunni má að
sjálfsögðu deila, einsog margt ann-
að, enda er efniviðurinn ekki sóttur
í Plútark né önnur rit um spillta
yfirstétt. Ég fékk jafnvel samúð
með konungsræflinum þegar hann
iðraðist eitt andartak og til þess
þurfti innlifaðan leik.
Upp flaug mitt orð, en andinn niðri beið;
án anda villist bæn af himins leið
segir kóngur við samvizku sína.
Þannig breytist hryllingurinn í
skelfíngu og það er úr henni sem
samúðin sprettur, vorkunnsemin.
Okkur stendur nákvæmlega á sama
um persónurnar í hryllingsmyndum
vegna þess þær koma aldrei við
kvikuna. Hasarinn verður skemmt-
un en ekki upplifun sem veldur við-
brögðum. Stundum fáum við við-
bjóð á því sem við sjáum, það er
allt og sumt. En okkur dettur aldr-
ei í hug að leikarinn finni til líkam-
legs eða andlegs sárs-
auka. Þetta er sem-
sagt blekking.
Þannig hef ég upp-
lifað flest vandamála-
leikrit sem ég hef séð
undanfarið; með sjók-
öldu hlutleysi. Þau hafa ekki vakið
með mér neina samúð, jafnvelþótt
þau séu vel skrifuð. Stundum jafn-
vel því minni sem þau eru í betri
umbúðum. Mann hryllir einungis
við þessu samvizkulausa hyski sem
úm er fjallað. Ég tala nú ekki um
þegar það er misjafnlega leikið, en
ekki upplifað. Það er afar sjaldgæft
maður sjái persónur leiknar inn-
anfrá, ef svo mætti segja; að leikar-
inn breytist t.a.m. í Lottu. En það
gerðist í Þjóðleikhúsinu þegar Stór
og smár stóð undir því að vera
stórt. Þá kom í Ijós að Botho Strauss
hugsar og finnur til einsog ljóð-
skáld. Hann tekur okkur með sér í
ferðalag og viðkomustaðimir eru
minnisverð tíðindi úr ferð með einni
hugsun til annarrar. Reynslan af
slíkum skáldskap minnir okkur á
að veruleiki endurminningar er
áþreifanlegri en flest annað sem
við upplifum í umhverfi okkar og
sjáum við þetta hvergi betur en í
frönsku kvikmyndinni Rauður sem
ég sá eftir að ég hafði fjallað um
endurtekningu endurminningarinn-
ar fyrr í þessum þáttum. Ljóð sem
lýsa upp mikið landslag eru mikils-
verður vitnisburður um slíka
reynslu.
Við skulum svo ekki gleyma því,
heldur rifja það upp sem Aristóteles
segir í riti sínu Um skáldskaparlist-
ina, að þeir séu íjarri harmleiknum
sem vekja hrylling fremuren skelf-
ingu.
Allt minnir þetta á frásögn Arist-
ótelesar um styttu Mítýasar í Argos
sem drap banamann hans “með því
að detta ofan á hann, þarsem hann
var að horfa á kappleik". Það getur
hefnt sín grimmilega að vera ekki
trúr skáldskap sínum. Það hefur
orðið mörgum skeinuhætt að standa
undir styttu listar sinnar á fjölm-
iðlakappleik samtímans. Það gerir
William Kennedy ekki þegar hann
semur kvikmyndahandrit úr
Járngresi; það er ekki leikrit, heldur
skáldsaga um róna og útigangsfólk
í Albany, New York-fylki; óvenju-
listrænt verk um ólistrænt efni; stíll
sögunnar Ijóðrænn og hlýr; vekur
samúð; snertir mann. Og svo koma
Meryl Streep í hlutverki söngkon-
unnar og fyllibyttunnar Helenu og
Jack Nicholson í gervi homabolta-
stjörnunnar Francis sem velkist í
ræsinu. Stundum finnst mér Nichol-
son eini kvikmyndaleikarinn sem
hægt er að nefna í sömu andrá og
Peter Sellers; stundum ekki. Þegar
ég las sögu Kennedys datt mér aldr-
ei í hug hægt væri að setja hana á
svið; hvaðþá að fullnægja skálskap-
arkröfum Aristótelesar. En það er
gert - ekkisízt vegna innlifunar og
einstakrar túlkunar Nicholsons í
þessu annars vonlausa hlutverki.
M
(meira næsta sunnudag)
HELGI
spjall
+
Fatt hefur vakið
meiri athygli síðustu
daga en þær breytingar,
sem óvænt hafa orðið á
eignaraðild að Fijálsri
fjölmiðlun hf., útgáfufé-
lagi DV. Sl. fimmtudag
skýrði blaðið frá því, að
Hörður Einarsson, hæstaréttarlögmaður,
sem átt hefur nánast öll hlutabréf í Reykja-
prenti hf., sem aftur hefur átt 50% í Fijálsri
fjölmiðlun hf., hefði selt Sveini R. Eyjólfs-
syni, stjórnarformanni útgáfufélags DV,
sem verið hefur eigandi að stærstum hluta
hlutabréfa í Dagblaðinu hf., hlut sinn.
Segja má, að þessi viðskipti á milli aðaleig-
enda Dagblaðsins Vísis, hafi komið jafn
mikið á óvart og sú ákvörðun þeirra fyrir
ijórtán árum að sameina síðdegisblöðin
tvö, Vísi og Dagblaðið, í eitt blað. Og eins
og fyrri daginn er fátt um skýringar af
þeirra hálfu.
Þó verður að ganga út frá því sem vísu,
að meginskýringin á sameiningu blaðanna
fyrir tæpum einum og hálfum áratug hafi
einfaldlega verið sú, að eigendur þeirra
beggja hafi komizt að þeirri niðurstöðu,
að útgáfa tveggja síðdegisblaða ætti sér
takmarkaða möguleika og þess vegna
væri skynsamlegt að sameina kraftana á
nýjan leik.
Það kom hins vegar ekki á óvart, að
Sveinn R. Eyjólfsson skyldi leita að nýjum
meðeigendum í stað Harðar Einarssonar.
Útgáfa. dagblaðs er flókin, viðamikil og
kostnaðarsöm og þess vegna eðlilegt, að
stjórnarformaður DV hafi viljað breikka
grundvöllinn undir fyrirtækinu.
Víða erlendis eru strangar reglur um
gagnkvæma eignaraðild sjónvarpsstöðva
og dagblaða. Á sumum svæðum í Banda-
ríkjunum hefur einn helzti blaðakóngur
heims, Rupert Murdoch, t.d. orðið að selja
dagblöð, sem hann átti til þess að fá leyfi
til að kaupa sjónvarpsstöðvar. Fyrir nokkr-
um árum seldi hann t.d. blöð í Chicago
og Boston til þess að greiða fyrir leyfi til
að kaupa sjónvarpsstöðvar á þessum svæð-
um. Ýmsar reglur gilda einnig um þetta
í Evrópuríkjum. Kaup íslenzka útvarpsfé-
lagsins hf. á stórum hlut í Fijálsri fjölmiðl-
un hf. gefa tæpast tilefni til hugleiðinga
um slíkar starfsreglur hér. Öðru máli
gegndi ef fyrirtækið keypti meirihluta
hlutabréfa eða öll hlutabréf í Fijálsri fjöl-
miðlun hf. Þá mundu vafalaust skapast
slíkar umræður hér.
Fjölmiðlamarkaðurinn á íslandi hefur
breytzt gífurlega á tveimur áratugum. Þá
voru gefin út 6 dagblöð hér á landi. Þau
höfðu að vísu mismunandi mikla út-
breiðslu og fjárhagslegur styrkur þeirra
var einnig misjafn eins og gengur en skoð-
anaskipti landsmanna fóru fyrst og fremst
fram á síðum þeirra. Nú eru að vísu gefin
út fjögur dagblöð (fimm ef Dagur er með-
talinn) en útbreiðsla Alþýðublaðsins og
Tímans er svo lítil, að fyrst og fremst er
um að ræða tvö dagblöð, sem eftir standa,
Morgunblaðið og DV. Þessi framvinda á
dagblaðamarkaðinum þarf ekki að koma
nokkrum manni á óvart. Þetta er svipuð
þróun og orðið hefur víða um lönd.
Ef engin önnur breyting hefði orðið á
fjölmiðlamarkaðnum væri ástæða til að
hafa áhyggjur af þessari fækkun blaða.
En á móti hafa komið aukin umsvif í út-
varps- og sjónvarpsrekstri. Hugmynd Jóns
Óttars Ragnarssonar er orðin að umsvifa-
miklu fyrirtæki á því sviði. Til viðbótar
eru starfsræktar nokkrar aðrar útvarps-
stöðvar, auk ríkisútvarps og ríkissjón-
varps. Þess vegna er engin hætta á, að
einokun sé að skapast á fjölmiðlamarkaðn-
um.
Bæði hérlendis og erlendis eru miklar
umræður um nýjungar í fjölmiðlun. Dag-
blöð leita leiða til þess að nýta sér tækni-
nýjungar á sviði upplýsingamiðlunar og
útvarps- og sjónvarpsstöðvar sömuleiðis.
Ríkisútvarpið hefur tekið upp svonefnt
textavarp, sem virðist ekki hafa náð mik-
illi notkun hér. Fyrirtæki á sviði fjölmiðlun-
ar hafa reynt fyrir sér í þeim efnum hátt
á annan áratug með misjöfnum árangri.
Þó má gera ráð fyrir, að ungt fólk nýti
sér þessa tækni í ríkara mæli en eldra fólk.
íslenzka útvarpsfélagið hóf fyrir nokkr-
um misserum sölu á áskrift að svonefndu
Fjölvarpi, þ.e. sjónvarpssendingum um
gervihnött. Fjölvarpið virðist ekki hafa náð
nokkurri útbreiðslu að ráði og hið sama
má segja um gervihnattadiska. Þeir hafa
ekki breiðst út um öll hverfi eins og
kannski mátti búast við miðað við nýjunga-
girni íslendinga. Þó verður að telja líklegt
að við munum í vaxandi mæli nýta okkur
möguleika á að fylgjast með erlendum
sjónvarpsstöðvum. Hingað til hefur efni
þeirra hins vegar ekki þótt ýkja áhugavert.
Morgunblaðið hefur á undanfömum
misseram tekið forystu á þremur sviðum
nýrrar tækni. í fyrsta lagi hóf blaðið sölu
á áskrift að gagnasafni blaðsins á 80 ára
afmæli þess. I gagnasafni Morgunblaðsins
er að finna nánast allt efni þess frá miðju
ári 1986 auk upplýsinga um ákveðna efnis-
þætti lengra aftur í tímann. Notkunin á
gagnasafninu eykst jafnt og þétt enda er
þar að finna mjög verðmætar upplýsingar
fyrir fjölmarga aðila í þjóðfélaginu, fyrir-
tæki, stofnanir og ekki sízt skóla.
í öðra lagi geta blindir nú notfært sér
nýja tækni til þess að lesa Morgunblaðið
og liggur þar að baki töluverður undirbún-
ingur af hálfu samtaka blindra og blaðs-
ins. Það er Morgunblaðinu sérstakt fagn-
aðarefni að hafa verið þátttakandi í því
starfí.
I þriðja lagi er nú hægt að gerast áskrif-
andi að Morgunblaðinu á hinu svokallaða
Interneti. Sú tölvutækni gerir íslendingum
hvar sem er í heiminum kleift að lesa
Morgunblaðið samdægurs. Viðbrögð við
þeirri ákvörðun blaðsins í samvinnu við
Streng hf. að setja allt efni þess á Intemet-
ið hafa verið gífurleg og eru þá ekki notuð
of stór orð! Þótt fjölmargir íslendingar séu
áskrifendur að blaðinu í útlöndum tekur
það alltaf einhveija daga að komast á
áfangastað auk þess, sem flutningskostn-
aður er mikill, raunar alltof mikill.
Þannig fer ekki á milli mála, að íslenzk-
ir fjölmiðlar þreifa fyrir sér um nýjungar
á sviði fjölmiðlunar, þótt jafnljóst sé að
tekjumöguleikar á þeim sviðum era tak-
markaðir enn sem komið er, hvað sem síð-
ar verður.
Samkeppni á fjölmiðlamarkaðnum hér
hefur verið hörð og hún á eftir að harðna.
Þannig á það líka að vera. Að sumu leyti
má líkja fjölmiðlum við mikla einstaklings-
hyggjumenn. Þeim er lítt gefíð um sam-
starf en meira um samkeppni. Þess vegna
verður fróðlegt að sjá, hvemig sambúðin
gengur á milli tveggja fjölmiðlafyrirtækja
á vettvangi annars þeirra.
Hefur tæki-
færinu verið
gloprað
niður?
ÞORVALDUR
Gylfason, prófess-
or, segir í grein í
Morgunblaðinu í
dag, laugardag,
m.a.: „Kæfandi
faðmlag hags-
munahópanna hef-
ur kreist allan mátt úr efnahagslífínu og
skert lífskjör fólksins í landinu með því
móti. Þess vegna höldum við áfram að
dragast efnahagslega aftur úr öðrum þjóð-
um. Núverandi ríkisstjórn bar skylda til
að taka á þessum vanda til að búa í hag-
inn fyrir framtíðina. Það hefur hún ekki
gert ... Dýrmætur tími og tækifæri hafa
áður farið til spillis á íslandi. En þegar
framfarasóknin úti í heimi síðastliðin 4-5
ár - ekki sízt í Austur-Evrópu, þar sem
gríðarleg umskipti hafa átt sér stað í efna-
hagslífi og hugsunarhætti - er borin sam-
an við aðgerðarleysið og ábyrgðarleysið
hér heima, þrátt fyrir ítrekaðar aðvaranir
úr ýmsum áttum, þá virðist mér augljóst,
að einstæðu tækifæri til að leiða Island
út úr ógöngum liðinna ára hefur verið
gloprað niður.“
Sumt af þessu er rétt. Annað er of-
sagt. Það er áreiðanlega rétt, að hags-
munasamtökin era orðin of sterk og áhrifa-
mikil. Menn hafa talað af nokkurri fyrir-
REYKJAVÍKURBRÉF
Laugardagur 11. febrúar
Morgunblaðið/Ingólfur Guðmundsson
litningu um þá háttsemi hagsmunasam-
taka í Bandaríkjunum að hafa sérstakar
skrifstofur í Washington DC með fjöl-
mennt starfslið til þess að beijast fyrir
framgangi ákveðinna mála á Bandaríkja-
þingi eða koma í veg fyrir að ákveðin
mál nái þar fram að ganga.
Það er ekki mikill munur á þeirri starf-
semi og starfsháttum hagsmunasamtaka
hér nú orðið. Þau hafa líka starfsfólk á
fullum launum til þess að beijast fyrir
hagsmunamálum sinna félagsmanna,
gagnvart Alþingi og öðram stjómvöldum
og ekki síður til þess að hafa áhrif á það
hvað kemur í fjölmiðlum. Það er mikið til
í því hjá Þorvaldi Gylfasyni, að faðmlag
þessara hagsmunasamtaka er að verða
kæfandi fyrir þjóðfélagsheildina. Stjórn-
málamenn þora ekki að rísa upp gegn
hagsmunasamtökunum og óhóflegum
kröfum þeirra og fjölmiðlarnir telja sér
að sjálfsögðu skylt að skapa þeim vett-
vang fyrir málflutning sinn. Þegar þetta
tvennt kemur saman ásamt miklu fjár-
hagslegu bolmagni þessara samtaka er
kannski ekki við góðu að búast.
Gagnrýni Þorvaldar Gylfasonar á nú-
verandi ríkisstjóm er hins vegar á margan
hátt óréttmæt. Hagfræðiprófessorinn get-
ur ekki litið fram hjá þeirri staðreynd, að
núverandi ríkisstjórn hefur þurft að kljást
við einn alvarlegasta efnahagsvanda, sem
þjóðin hefur átt við að etja á þessari öld.
Það er erfítt að gera hvoru tveggja í senn,
að sigla þjóðarskútunni upp úr þeim öldu-
dal og skapa skilyrði fyrir róttækum um-
bótum í þjóðfélaginu, sem augljóslega er
þörf á á fjölmörgum sviðum.
Þótt margt megi finna að núverandi
ríkisstjórn verður því ekki á móti mælt
að við lok þessa kjörtímabils er að birta
til. Erlend skuldaaukning hefur stöðvast.
Sjávarútvegurinn er að rétta við, þótt þor-
skaflinn fari enn minnkandi á íslandsmið-
um. Atvinnufyrirtækin hafa hreinsað til
hjá sér og standa nú betur að vígi en oft
áður. Almenningur hefur dregið saman
umframeyðslu og sniðið sér stakk eftir
vexti. Það hefur náðst viss árangur í að
skera niður útgjöld hins opinbera, þótt sá
árangur sé ekki nægilegur. Ný ríkisstjóm
tekur við betra búi, en sú, sem lætur af
völdum í aprílmánuði nk.
Það er einfaldlega óraunsætt að gera
kröfu til þess að hvoru tveggja gerist í
senn, róttækar umbætur af því tagi, sem
Þorvaldur Gylfason boðar og Morgunblaðið
er honum að mörgu leyti sammála um,
og átök við eina mestu efnahagslægð' á
þessari öld. Að óbreyttu er hins vegar
hægt að gera þá kröfu til nýrrar ríkis-
stjórnar að hún byggi á þeim grundvelli,
sem Iagður hefur verið á þessu kjörtíma-
bili. í því sambandi er ástæða til að vekja
athygli á nokkram þeim efnisatriðum, sem
Þorvaldur Gylfason gerir að umtalsefni í
grein sinni:
„Við búum enn við umfangsmikinn ríkis-
bankarekstur. Stjórnmálamenn halda
áfram að ráðskast með sparifé landsmanna
og skipa sjálfa sig og hveijir aðra í banka-
stjórnir og bankaráð ... Við búum enn við
óhagkvæma og óréttláta fiskveiðistefnu,
sem hefur ekki dugað til að draga úr of-
vexti fiskiskipaflotans ... Við búum enn
við óhagkvæmustu landbúnaðarstefnu í
allri Evrópu ... Við búifrn enn við miðstýr-
ingu kauplags á vinnumarkaði...“
Þetta eru allt réttmætar athugasemdir
en um leið ljóst, að öflug hagsmunasamtök
standa vörð um hvern einasta þátt, sem
Þorvaldur Gylfason nefnir.
Hvers er
óskað?
BJÖRN BJARNA-
son, alþingismaður
og formaður utan-
ríkismálanefndar
Alþingis, ítrekaði í
umræðum í þinginu fyrir nokkram dögum
þá kröfu, sem hann hefur áður sett fram
á þeim vettvangi, að Alþýðubandalagið
geri upp við fortíð sína vegna samskipta
við kommúnistaflokkana í Sovétríkjunum
og Austur-Evrópu á undanförnum áratug-
um. Viðbrögð þingmanna Alþýðubanda-
lagsins vora þau, að þeir komu hver á
fætur öðrum í ræðustól og dembdu stóryrð-
um og stundum fúkyrðum yfir Björn
Bjarnason og raunar aðra einnig.
Þessi viðbrögð þingmanna Alþýðu-
bandalagsins benda til þess, að þeir hafi
ekki áttað sig á kjarna málsins. Ástæðan
fyrir því, að krafan um uppgjör Alþýðu-
bandalagsins við fortíðina hefur ítrekað
komið fram, bæði á Alþingi og einnig af
hálfu Morgunblaðsins, er einfaldlega sú,
að enginn aðili býr yfír meiri vitneskju en
Alþýðubandalagið sjálft um þessi sam-
skipti.
Hvort sem núverandi forystumönnum
Alþýðubandalagsins líkar betur eða verr
er staðreyndin sú, að Alþýðubandalagið
sem stjórnmálaflokkur er beint framhald
af Kommúnistaflokki íslands og Samein-
ingarflokki alþýðu - Sósíalistaflokki. Inn-
an þess era enn starfandi menn, sem búa
yfir þekkingu um liðna tíð. Það er betra,
að þær upplýsingar komi fram frá íslend-
ingum en að við fáum þær úr erlendum
skjalasöfnum á næstu árum m.a. vegna
þess, að hinar erlendu upplýsingar eru
óhjákvæmilega mótaðar af sýn erlendra
manna á menn og málefni á íslandi. Er
til of mikils mælzt?
„Samkeppni á
fj ölmiðlamark-
aðnum hér hefur
verið hörð og hún
á eftir að harðna.
Þannig á það líka
að vera. Að sumu
leyti má líkja fjöl-
miðlum við mikla
einstaklings-
hyggjumenn.
Þeim er lítt gefið
um samstarf en
meira um sam-
keppni. Þess
vegna verður
fróðlegt að sjá,
hvernig sambúðin
gengur á milli
tveggja fjölmiðla-
fyrirtækja á vett-
vangi annars
þeirra.“
vf