Morgunblaðið - 03.03.1995, Page 10

10 FÖSTUDAGUR 3. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
ÞING NORÐURLANDARÁÐS
Lokaumræður á þingi
Norðurlandaráðs
Deilt um
árangxir
þingsins
EFTIR snarpar og fjörugar
umræður um framtíð
Norðurlandaráðs í lok
þings þess í Reykjavík í
gær var tillaga forsætisnefndar-
innar um hvert skyldi stefnt sam-
þykkt. Samkvæmt henni verður
áfram unnið að því að breyta skip-
an ráðsins, en ætlast er til að
nýskipan þess taki gildi um næstu
áramót.
Þeir meðlimir ráðsins sem komu
til Reykjavíkurþingsins í þeirri von
um að nú yrði framtíðarskipanin
negld niður, svo hægt yrði að ein-
beita sér að pólitísku starfi ráðs-
ins, hafa orðið fyrir vonb'rigðum
með niðurstöðurnar. Það er þó
ekki þar með sagt að ekkert verði
úr nauðsynlegri aðlögun ráðsins,
en það mun taka heldur lengri
tíma en þeir bjartsýnustu vonuð-
ust eftir.
Byggt verður á skýrslu umbóta-
hóps, sem hefur verið að störfum
síðan fyrir jól. í honum sitja bæði
norrænu samstarfsráðherrarnir og
þingmenn. íslensku fulltrúarnir
eru Sighvatur Björgvinsson og
Halldór Ásgrímsson. I tillögu for-
sætisnefndarinnar, sem samþykkt
var á þinginu í gær með öllum
greiddum atkvæðum, er kveðið á
um að farið verði eftir tillögum
umbótahópsins „í aðalatriðum".
Bæði Geir H. Haarde forseti
Norðurlandaráðs og Marianne
Jelved, norræni samstarfsráðherra
Dana, undirstrikuðu í gær að ekki
væri hægt að ásaka ráðið fyrir að
fara sér hægt. Eðlilegt væri að
ætla einhvern tíma til að ganga
frá endanlegum tillögum og Jelved
undirstrikaði að þetta væru eðlileg
og lýðræðisleg vinnubrögð.
íhaldsmenn vilja fara hraðar
Það var einkum íhaldshópurinn
á þinginu sem var áfram um að
endanlega yrði gengið frá skipu-
lagsbreytingum ráðsins, svo hægt
væri að einbeita sér að pólitísku
starfi þess. Hans Engell leiðtogi
danska íhaldsflokksins, sem á
sæti í umbótahópnum, hefur tekið
svo djúpt í árinni að segja að þing-
ið hafi verið gjörsamlega mis-
heppnað, þar sem ekki hafi tekist
að taka neinar lokaákvarðanir.
Í umræðunum á þinginu í gær
benti Halldór Ásgrímsson á að
þegar væri ljóst að byggt yrði á
skýrslu endurbótahópsins í áfram-
haldandi endurskipulagi og því
væri fjarri lagi að tala um að þing-
inu hefði misheppnast að taka
ákvarðanir.
Hans Engell sagði að sem for-
maður íhaldshópsins á þinginu
gæti hann aðeins sagt að þinginu
hefði heppnast að hluta að af-
greiða málið og því samþykkti
hópurinn tillögurnar, en hann og
fleiri hefðu sannarlega vonast eft-
ir meiru. Á eftir spunnust svo
umræður milli hans og fleiri, þar
sem Engell lýsti aftur vonbrigðum
sínum og kenndi jafnaðarmönnum
og miðflokksmönnum í ráðinu um
að ekki hefði verið hægt að ganga
frá skipulagsmálum ráðsins.
Deilt um smáatriði
í samtali við Morgunblaðið eftir
að tillaga forsætisnefndarinnar
var samþykkt sagði Geir H. Ha-
arde að hann áliti deilurnar á þing-
inu snúast um smáatriði, því hvort
sem skipulagið væri að fullu neglt
niður nú eða síðar á árinu þá tæki
það ekki gildi fyrr en um næstu
áramót og þess yrði vendilega
gætt að allar tímaáætlanir varð-
andi breytingarnar stæðust. Aðal-
atriðið væri að þingmenn væru
sammála um að gera breytingar á
ráðinu til að tryggja pólitískan
kraft þess og minna máli skipti
þó dragist fram eftir árinu að
ákveða endanlega skipulagningu
þess. Um sameiningu skrifstofa
norrænu ráðherranefndarinnar og
Norðurlandaráðs hefði enn ekki
verið tekið endanleg ákvörðun.
Skipulagsmálin skýrðust hins veg-
ar með haustinu.
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
FRÁ blaðamannafundi norrænna fjármálaráðherra. Frá hægri: Sigbjarn Johnsen frá Noregi, Mar-
ianne Jelved frá Danmörku, Friðrik Sophusson, Knut Rexed, fulltrúi sænska ráðherrans, og Seppo
Suokko, staðgengill finnska ráðherrans.
Fjármálaráðherrar telja bjartari
horfur í efnahagsmálum
Evrópskt samstarf
gegn atvinnuleysi
mikilvægt
NORRÆNU fjármálaráðherr-
arnir telja nú bjartari horfur í
efnahagsmálum á Norðurlöndum
eftir efnahagslægð undanfar-
inna ára. Á blaðamannafundi
ráðherranna á miðvikudag kom
fram að enn væri mikið atvinnu-
leysi þó vandamál, sem taka
þyrfti á. í því sambandi væri
samstarf á Evrópskum vettvangi
afar mikilvægt.
Friðrik Sophusson fjármála-
ráðherra sagði í samtali við
Morgunblaðið að þetta væri
fyrsti norræni fjármálaráðherra-
fundurinn, sem væri haldinn eft-
ir að Svíar og Finnar hefðu geng-
ið í Evrópusambandið. „Á fund-
inum kom greinilega í ljós mikill
vilji allra ráðherranna til að
halda áfram samstarfinu, sem
verið hefur á undanförnum
árum, og halda áfram samstarfi
EFTÁ-ríkjanna og ESB-ríkjanna
á vissum sviðum, einkum og sér
í Iagi til að ræða atvinnumál og
hagvöxt," sagði Friðrik.
Hann sagði að umræður í hópi
norrænu ráðherranna hefðu
breytzt. Þeir myndu hittast við
fleiri tækifæri, til dæmis á fund-
um hjá OECD, hjá Evrópubank-
anum og Alþjóðabankanum, og
taka upp ýmis sameiginleg mál.
Samstarfið verður virkara
„Eins vilja þær þrjár Norður-
landaþjóðir, sem eru í Evrópu-
sambandinu, gjarnan hafa ís-
lendinga og Norðmenn með, þeg-
ar þær marka stefnu sína innan
Evrópusamstarfsins. Þá verðum
við að hafa í huga að allar
ákvarðanir Evrópusambandsins
hafa áhrif á Evrópska efnahags-
svæðinu, sem öll Norðurlöndin
eiga aðild að. Mér sýnist að sam-
starf fjármálaráðherranna sé að
þéttast meira og meira og verða
virkara fyrir bragðið. Þetta er
auðvitað sjálfsagt af okkar hálfu.
Við viljum halda dyrum opnum,
hafa áhrif og fá að fylgjast með.“
Friðrik __ sagði að höfuðatriði
væri að íslendingar og Norð-
menn fengu tækifæri til að koma
að málum á frumstigi þeirra í
umfjöllun innan ESB. „Það styrk-
ir vonir okkar um áhrif Isleninga
og Norðmanna á þróunina innan
Evróusambandsins, þótt við höf-
um þar ekki atkvæðisrétt," sagði
fjármálaráðherra.
U mhverfissj ónarmið
og sjávarútvegur
Samstaða í
alþjóða-
samstarfi í
fyrsta sinn
UMHVERFIS- og sjávarútvegsráð-
herrar Norðurlandanna samþykktu á
fundum sínum, sem haldnir voru í
tengslum við Norðurlandaráðsþingið,
stefnu um hvernig taka beri tillit til
umhverfissjónarmiða í sjávarútvegi
og um að draga úr neikvæðum um-
hverfísáhrifum á fískistofna.
Að sögn Jan Henry T. Olsen, sjáv-
arútvegsráðherra Noregs, er hér um
afar mikilvæga samþykkt 'að ræða,
þar sem þetta er í fyrsta sinn í alþjóð-
legu samstarfi, sem menn koma sér
saman um samræmingu umhverfis-
sjónarmiða og hagsmuna sjávarút-
vegsins.
Þorsteinn Pálsson sjávarútvegs-
ráðherra, sem verið hefur formaður
norrænu ráðherranefndarinnar um
sjávarútvegsmál undanfarið ár, segir
að samþykkt Norrænu umhverfis-
og sjávarútvegsstefnunnar sé gott
fordæmi og sýni að norrænt sam-
starf í sjávarútvegsmálum geti leitt
til skjótra, uppbyggilegra og skap-
andi lausna í samstarfi við- umhverf-
isgeirann.
Þorsteinn segir að mikilvægt sé
að ná jafnvægi milli hagsmuna sjáv-
arútvegsins og umhverfissjónarmiða.
Samnýta þurfí þekkingu og reynslu
þeirra, sem starfað hafi að umhverf-
ismálum, jafnt sem þeirra sem starfi
í sjávarútveginum.
Heimskautsráð
í sjónmáli
EITT af áhugamálum íslendinga á norrænum
vettvangi er stofnun heimskautsráðs, þar sem
ættu sæti fulltrúar Norðurlandanna og þeirra
landa, sem liggja næst norðurheimskautinu.
Halldór Ásgrímsson formaður Framsóknar-
flokksins flutti tillögu um slíkt ráð á Norður-
landaráðsþingi fyrir þremur árum og í for-
mennskutíð Islendinga í norrænu ráðherra-
nefndinni undanfarið ár hefur verið unnið
ötullega að þessu.
íslendingar í forystu
í samtali við Morgunblaðið sagði Halldór
Ásgrímsson að 1992 hefði Norðurlandaráð
samþykkt tillögu hans um að halda heim-
skautsráðstefnu á íslandi, sem síðan var hald-
in ári síðar. Þar var jafnframt samþykkt ítar-
leg ályktun, sem síðan hefur verið unnið eft-
ir undir formennsku íslendinga og Davíðs
Oddssonar undanfarið ár og nú hafa Danir
áhuga á að fylgja málinu eftir innan Norður-
landasamstarfsins í formennskutíð sinni.
Málið hefði verið tekið upp innan norrænu
ráðherranefndarinnar og á vegum hennar
kom nýlega út skýrsla um málið. Skýrslan
var að miklu leyti unnin af Magnúsi Magnús-
syni prófessor. Innan Norðurlandaráðs hefur
Halldór veitt forystu nefnd um málið og þar
eiga meðal annars sæti Jan P. Syse fyrrum
forsætisráðherra Norðmanna og Birgitta
Dahl forseti sænska þingsins.
Nú er verið að skipuleggja næstu ráðstefnu
um norðurheimskautið og verður hún haldin
í Kanada 1996. Jafnhliða því er unnið að
stofnun heimskautsráðs og um slíkt ráð hafa
Kanadamenn fyrir löngu gert tillögu. Halldór
sagðist hafa rætt við forsætisráðherra
Kanada um þetta mál þegar ráðherrann var
hér á ferð í sumar. Ráðherrann hefur mikinn
áhuga á málinu, enda áður farið með þennan
málaflokk og hefur þegar skipað sérstakan
sendiherra til að vinna að því.
Viðamikið samstarf á norðurslóðum
Halldór benti á að ef samstarfið kæmist á
væri komið á stofn mjög viðamikið samstarf
á norðurslóðum. Um leið skapaðist grundvöll-
ur á pólitísku samstarfi þessara svæða um
fiskveiðimál og deilur um þau og um hvala-
og selamál, sem ekki ættu sér neinn pólitísk-
an vettvang. Vonir standa til að hægt verði
að stofna heimskautsráðið á Kanadaráðstefn-
unni 1996, þar sem gert er ráð fyrir að
bæði ráðherrar og þingmenn hittist. Áð sögn
Halldórs er það háð afstöðu Bandaríkjamanna
hvort svo verður og sagðist hann bjartsýnn
á að þeir gengju til þessa samstarfs.
Gert er ráð fyrir að aðildarlöndin í heim-
skautsráðinu verði Norðurlandaríkin fímm,
Rússland, Bandaríkin, Kanada, auk hugsan-
legra áheyrnarfulltrúa frá Þýskalandi og
Hollandi. Evrópusambandið hefur sýnt mik-
inn áhuga á stofnun ráðsins og þá fyrst og
fremst vegna umhverfismála, því evrópsk
loftmengun berst til heimskautssvæðisins og
svo aftur þaðan niður til Evrópu með haf-
straumum. Halldór sagði að þetta sýndi hve
mikilla hagsmuna heimsbyggðin ætti í raun
að gæta í þessu máli og í þessu ljósi sæi ESB
málið. Stofnun ráðsins væri dæmi um mál,
sem gæfi möguleika á breiðu samstarfi. Mikil-
vægt væri fyrir Islendinga að finna mái, sem
bæði væru hagsmunamál þeirra og annarra
þjóða og ná þannig fram víðtæku samstarfi
á alþjóðavettvangi.