Morgunblaðið - 29.04.1995, Blaðsíða 14

14 LAUGARDAGUR 29. APRÍL 1995
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
Haraldur Sumarliðason, formaður Samtaka iðnaðarins á Iðnþingi í gær
Lykilatriði að koma á
virkri sveiflujöfnun
FULLTRÚAR á Iðnþingi í gær fengu innsýn í finnskt efnahagslíf
hjá einum af forystumönnum finnsks iðnaðar. F.v. Haraldur Sum-
arliðason, formaður Samtaka iðnaðarins, Dr. Kari Jala, aðalfull-
trúi í sendinefnd finnsks iðnaðar og atvinnurekenda í Brussel og
Sveinn Hannesson, framkvæmdastjóri Samtakanna.
„REYNSLAN sýnir að það tekur iðn-
að og aðrar samkeppnisgreinar mörg
ár að ná sér eftir áföll á borð við þau
sem iðnfyrirtæki urðu fyrir á árunum
1986-1988 þegar kostnaður rauk upp
úr öllu valdi en gjaldeyrir var á útsölu-
verði. Þetta kom fram í ræðu Harald-
ar Sumarliðasonar, formanns Sam-
taka iðnaðarins á Iðnþingi í gær.
Hann lagði í ræðu sinni þunga áherslu
á að halda yrði verðlagsþróun í skeíj-
um og koma á virkri sveiflujöfnun í
sjávarútvegi.
Haraldur rakti í ræðu sinni þróun
mála í efnahagslífínu og sagði að í
heild hefði vel tekist til í íslensku
atvinnulífí á síðasta ári
þótt einstaka greinar
ættu enn í miklum erf-
iðleikum. Hins vegar
ættu íslendingar langt
___ í land með að öðlast
það sjálfsagða jafn-
vægi í atvinnulífinu sem aðrar þjóðir
búa við. „Þess vegna eru kjaradeilur
síðustu vikna sérstakt áhyggjuefni.
Þótt nú rofí til í efnahag þjóðarinnar
er engin ástæða fyrir þeim stórkost-
legu útlátum sem kröfugerðir ein-
stakra hópa fela í sér. Þær eru hvorki
í samhengi við raunveruleikann né
almennan vinnumarkað í landinu.
Þjóðin hefur ekki efni á að sjá sprota
hagvaxtarins rifna upp og fleygt í
eldsmat nýrrar verðbólgu."
Störfum fjölgar í iðnaði
Síðar sagði Haraldur: „Atburðir
síðustu vikna minna okkur enn einu
sinni á að eigi að haldast sæmilegt
jafnvægi er brýnt að tekið sé til hendi
við að breyta vinnulöggjöfínni á þann
veg að fámennir hópar geti ekki spillt
vinnufriði og stöðugleika í landinu.
Gera verður þá kröfu að nýkjömir
þingmenn sýni nú þann kjark að
breyta þessu í vitrænt horf í sam-
vinnu við aðila vinnumarkaðarins."
Samkvæmt áætlun Þjóðhagsstofn-
unar flölgaði störfum í iðnaði um á
annað hundrað á síðasta ári frá árinu
á undan. Þá yrði það í fyrsta sinn sem
störfum fjölgaði í iðnaði. Fækkunin
frá 1987 nemur um 3.900 ársverkum
þegar vinnuaflsnotkun almennt náði
hámarki. „Það er enn langt í land að
iðnaðurínn nái fyrri styrk á þennan
mælikvarða. Ársverkum í byggingar-
iðnaði hefur fækkað um tæplega
1.800 á sama tímabili en þau voru
um 10.500 á síðasta ári.“
Hann vék sérstaklega að starfsskil-
yrðum iðnaðarins og rakti niðurstöður
í skýrslu starfshóps á vegum iðnaðar-
og viðskiptaráðuneytis sem út kom á
liðnu hausti. „Ein af megintillögum
nefndarinnar er að mótuð verði hag-
vaxtarstefna til langs tíma í samvinnu
stjómvalda og hagsmunasamtaka.
Ef að líkum lætur er þjóðarbúskapur-
inn nú á þeim stað í hagsveiflunni
sem er sérstaklega varhugaverður
með tilliti til ofþenslu og óhóflegrar
bjartsýni. Því þarf að slá vamagla
tímanlega svo tækifærið til að tryggja
stöðugleikann í sessi og leggja varan-
legan grann að nýju og öflugu hag-
vaxtartímabili gangi okkur ekki úr
greipum. í þessu ljósi hafa stjómvöld
óskað eftir tilnefningu í hagvaxtar-
nefnd með fulltrúum opinberra hag-
stofnana og atvinnulífsins og ber að
fagna því. Það er til vitnis um skiln-
ing á þeim grannforsendum sem auk-
in hagsæld byggist á og markar von-
andi upphaf að breyttum áherslum í
hagstjóm á íslandi. Það er ennfremur
í fullu samræmi við þá efnahags-
stefnu sem lýst er í þjóðhagsáætlun.
Brýnt er að sú ríkisstjóm sem nú er
að taka við hafi sama skilning á þessu
mikilvæga máli.“
Brýnt að ná samstöðu um
sveiflujöfnun
„Það er afar brýnt að ná breiðri
samstöðu um sveiflujöfnun af því að
hún er homsteinn efnahagsstefnu
sem stuðlar að atvinnuuppbyggingu
og stöðugum hagvexti,“ sagði Harald-
ur ennfremur. „Verði þess gætt að
halda góðum samkeppnisskilyrðum í
horfínu má búast við frekari efna-
hagsbata þegar fram í sækir á öllum
sviðum atvinnulífsins. Ríkissjóður
mun treysta stöðu sína, þrýstingur á
vaxtahækkanir mun minnka, draga
mun úr atvinnuleysi og íslendingar
munu af öryggi og í eitt skipti snúa
af óheillabraut skuldasöfnunar."
En það er ekki nóg að jafna sveifl-
umar með almennum aðgerðum held-
ur þarf sérstakar ráðstafanir til að
draga úr áhrifum sveiflna sem^iga
upptök sín í sjávarútvegi, að mati
Haraldar. „Sveiflujöfnun í sjávarút-
vegi er forsenda fyrir langvarandi
vexti í iðnaði og öðrum útflutnings-
og samkeppnisgreinum og hlýtur því
að verða snar þáttur í almennri at-
vinnustefnu þegar litið er fram á veg-
inn.“
Haraldur sem hefur verið tilnefnd-
ur í hagvaxtamefndina af Samtökum
iðnaðarins sagði í samtali við Morgun-
blaðið að bent hefði verið á að tvær
leiðir væru færar til að ná fram
sveiflujöfnun þ.e. einhverskonar verð-
jöfnunarsjóður og veiðileyfagjald.
Haraldur var endurkjörinn fonnað-
ur Samtakanna á Iðnþinginu með
92,6% atkvæða en aðrir í stjórn eru
þeir Gunnar Svavarsson, Öm Jóhann-
son, Öm Kjærnested, Helgi Magnús-
son, Ágúst Einarsson, Sigurður R.
Helgason og Vilmundur Jósefsson.
Finnur Ingólfsson,
viðskiptaráðherra
Ríkisstjórn
ljós nauð-
syn sveiflu-
jöfnunar
FINNUR Ingólfsson, iðnaðar- og
viðskiptaráðherra, segir það lífs-
nauðsyn að hemja sveiflur í sjávar-
útvegi. Þetta sé ekki aðeins hags-
munamál sjávarútvegsins heldur
ekki síður annarra atvinnugreina
og ekki síst iðn-
aðarins.
„Ríkisstjórn-
inni er nauðsyn
sveiflujöfnunar
alveg ljós. Illu
heilli var eina
hagstjórnar-
tækið sem
komið hefur
verið á laggirn-
ar til sveiflu-
jöfnunar gert
óvirkt á síðasta kjörtímabili. Hér
á ég við Verðjöfnunarsjóð sjávar-
útvegsins. Ríkisstjórnin mun
kanna leiðir til að koma á sveiflu-
jöfnun í sjávarútvegi er tryggi í
senn stöðugleika í sjávarútvegi og
jafnvægi gagnvart öðrum atvinnu-
vegum,“ sagði Finnur á Iðnþingi
í gær.
Vinnulöggjöf í
númtímahorf
Hann sagði að þrátt fyrir að
nokkuð hefði áunnist í því að skapa
almenn rekstrarskilyrði vantaði
ennþá upp á. Afnema þyrfti mun
á tryggingargjaldi. í öðru lagi yrði
að tryggja að ekki væri aðstöðu-
munur milli opinberra fyrirtækja
og einkafyrirtækja sem störfuðu á
sama markaði. í þriðja lagi þyrfti
að færa vinnulöggjöfina í nútíma-
legra horf.
Aðstandendur fimm bóka fengu afhenta sérstaka viðurkenningu Samtaka iðnaðarins
í gær í tilefni af Iðnþingi
Viðurkenning veitt fyrir bækur
SAMTÖK iðnaðarins veittu í gær
á Iðnþingi fimm viðurkenningar
fyrir nýjar íslenskar bækur.
Þetta er í þriðja sinn sem samtök-
in standa fyrir sérstakri viður-
kenningu en prentfyrirtæki inn-
an þeirra sendu inn fjölda bóka.
Veitt voru verðlaun fyrir bók-
ina Gamlar vísur handa nýjum
börnum, Guðrún Hannesdóttir
valdi vísurnar og myndskreytti.
Þá var veitt viðurkenning fyrir
bókina, Þjóð á Þingvöllum eftir
Ingólf Margeirsson, Gersemar og
þarfaþing sem Ami Björnsson
ritstýrði, Handan góðs ogills sem
Þorsteinn Hilmarsson ritstýrði
og Orðastaður eftir Jón Hilmar
Jónsson.
Bækurnar voru allar prentað-
ar í Prentsmiðjunni Odda en út-
gefendur þeirra voru Forlagið,
Vaka-Helgafell, Hið íslenska
bókmenntafélag og Þjóðminja-
safn íslands, Hið íslenska bók-
menntafélag og Mál og menning.
Hönnuðir voru þeir Búi Krist-
jánsson, Gísl B. Björnsson og
Friðrik Magnússon.
Dómnefnd skipuðu þeir Stein-
dór Hálfdánarson, framkvæmda-
stjóri, Torfi Jónsson, hönnuður
og Þröstur Jónsson, bókbindari.
Bækurnar verða sendar á sér-
staka bókahönnunarsýningu sem
haldin verður í tengslum við ár-
lega alþjóðlega bókasýingu í
Leipzig snemma á næsta ári.
Ný könnun Hagvangs um viðhorf
iðnfyrírtækja til ESB
Meirihluti iðnfyrirtækja
fylgjandi ESB-aðild
MEIRIHLUTI félagsmanna í Sam-
tökum iðnaðarins er þeirrar skoðun-
ar að sækja beri um aðild að Evr-
ópusambandinu og aðeins 20% telja
rétt að útiloka algjörlega aðild.
Þetta er niðurstaða könnunar sem
Hagvangur gerði fyrir Samtökin og
kynnt var á Iðnþingi í gær.
Alls voru send út 1.318 spurn-
ingaeyðublöð og bárust svör frá um
300 félagsmönnum eða 22,8%.
Samtök iðnaðarins telja niðurstöð-
una þó fyllilega marktæka þar sem
gert er ráð fyrir að í könnuninni
hafi tekið þátt fyrirtæki sem fara
með meira en helming atkvæða inn-
an samtakanna.
í hópi stærstu fyrirtækjanna er
skýrastur vilji fyrir aðild en þar
voru fylgismenn aðildar rúmlega
71% þeirra sem tóku afstöðu. Á
hinn bóginn er rúmt 51% félags-
manna úr hópi minnstu fyrirtækj-
anna sem tóku afstöðu á móti aðild
að Evrópusambandinu.
Um 53,4% þeirra sem tóku af-
stöðu lýstu sig afdráttarlaust fylgj-
andi aðild en 46,6% eru henni and-
vígir. Þá voru þátttakendur beðnir
að velja á milli fjögurra fullyrðinga
sem lýstu þeirra viðhorfum. Þar
sögðust 37% ekki útiloka aðild að
ESB ef allar kröfur íslands næðust
fram, 42,7% þátttakenda sögðust
vilja aðild að ESB og að íslendingar
settu sér raunhæf samningsmarkm-
ið en 19% þátttakenda útiloka aðild.
Þátttakendur voru ennfremur
beðnir um að velja á milli þriggja
röksemda fyrir aðild. Um 59,2%
töldu almenn efnahagsleg rök fyrir
aðild, 38,2% kváðust vilja að að
ísland yrði fullgildur þátttakandi í
samstarfi Evrópuþjóða en einungis
2,6% sögðu að aðild yrði hagstæð
fyrir sitt fyrirtæki.
Umræða um ESB-aðild á að
vera á dagskrá
Haraldur Sumarliðason, formað-
ur Samtakanna, benti á í ræðu sinni
að engum blöðum væri um það að
fletta að EFTA-stoð EES-samn-
ingsins hefði veikst mikið og pólit-
ískur áhugi á samtarfinu hefði
minnkað verulega. „Þetta ásamt
ýmsu öðru hefur orðið til þess að
umræðan um aðild íslands að ESB
er fyllilega tímabær og á að vera
á dagskrá. Ljóst var strax þegar
aðild Norðurlandaþjóðanna að ESB
var til umræðu að innan Samtaka
iðnaðarins töldu margir að ísland
ætti að fylgja með enda væru hags-
munir okkar að ýmsu leyti svipaðir
annarra Norðurlanda a.m.k. ef frá
væru taldir hagsmunir okkar í sjáv-
arútvegi." Hann sagði niðurstöður
könnunarinnar athyglisverðar, ekki
síst í ljósi þeirrar afstöðu eða af-
stöðuleysis sem íslensk stjórnvöld
hefðu sýnt í umræðunum um þetta
mikilvæga mál.