Morgunblaðið - 29.04.1995, Blaðsíða 24

24 LAUGARDAGUR 29. APRÍL 1995
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Breytingar á veðurfregn-
um
í SAMVINNU Ríkisútvarpsins
og Veðurstofunnar hefur verið
ákveðið að gera talsverðar breyt-
ingar á veðurfregnum í Ríkisút-
varpinu frá og með 2. maí 1995.
Markmiðið með þessum breyting-
um er einkum fjórþætt.
• Tengja veðurfregnir bestu
hlustunartímum útvarpsins, þ.e.
fréttum.
• Auka samlestur veðurfregna á
báðum rásum Ríkisútvarpsins.
• Greina milli almennra veður-
fregna og veðurfregna einkum ætl-
aðar sjómönnum með það í huga
að þjóna betur hvorum hóp fyrir
sig.
• Gera spár styttri og markvissari
þannig að þær nái þar með betur
til notenda.
Margar samverkandi ástæður
eru fyrir því að ráðist er í þessar
breytingar nú. Þróunin í veðurspá-
gerð og veðurathugunum auk
breyttra aðstæðna í þjóðfélaginu
hefur smám saman verið að breyta
þörfum og möguleikum í veður-
þjónustunni ekki síst í miðlun henn-
ar. Er nú svo komið að Veðurstof-
unni berst mikið af upplýsingum
sem ýmsir aðilar þjóðfélagsins hafa
þörf fyrir en útilokað er að miðla
gegnum útvarp. Tölvur, sjálfvirk
símsvarakerfi, textavarp, sending-
ar um gervihnetti, fax o.fl. bjóða
upp á allt aðra og meiri möguleika
í Ríkísútvarpinu
til miðlunar upplýs-
inga en nokkur leið er
að koma í gegnum
útvarp. Veðurstofan
hefur að undanförnu
unnið að því að nýta
í ríkum mæli þessa
nýju miðlunartækni,
þótt alltof hægt gangi
vegna fjársveltis og
niðurskurðar.
Nýjar aðstæður -
bættar tölvuspár
í innra starfi veður-
stofa hér sem annars
staðar hefur átt sér
stað veruleg breyting.
Með aukinni reikni-
getu tölva, nýrri athuganatækni
og tíðari athugunum á veðri hefur
eðli veðurspámennskunnar breyst.
Er nú sums staðar svo komið að
gerðar eru veðurspár sem miðlað
er t.d. gegnum sjálfvirkan símsvara
án þess að menn hafi komið ná-
lægt að öðru leyti en með stjórn
tölvubúnaðar. Þótt enn sé nokkuð
í að slíkt gerist hér er ljóst að gerð
sérspáa og margt af því, sem veð-
urspámenn hafa fengist við hingað
til, verður í framtíðinni alfarið unn-
ið í tölvum, bæði framleiðsla og
miðlun. Tölvuspár hafa batnað svo
síðustu 5 árin eða svo, að aðeins
fyrstu 6-9 klst. af gildistíma tölv-
uspáa er talið að
veðurfræðingar með
reynslu sína og þekk-
ingu geti efnislega
bætt einhveiju við það
sem tölvan gerir. Þetta
er þó breytilegt eftir
landfræðilegum að-
stæðum og hér má
ætla að þessi tími sé
nokkru lengri. Tölvu-
spár eru venjulega
reiknaðar tvisvar á
sólarhring og eru þá
athuganir kl. 12 og
24 lagðar til grund-
vallar. Vaxandi hlutur
sífelluathugana úr
gervihnöttum og sjálf-
virkum veðurathugunarstöðvum á
sjó og landi vegur þó sífellt þyngra
í þeim gögnum sem stuðst er við.
Tölvureiknaðar skammtímaveður-
spár, þ.e. spár fyrir 1-2 sólarhringa
liggja yfírleitt fyrir þremur íil sex
klst. eftir fyrrnefnda tíma, eða síð-
degis og síðla nætur hér á landi.
Þá er eftir að fullvinna spána og
laga hana að þeim aðstæðum og
því formi sem henni skal miðlað á.
Sífelldar
veðurathuganir
Eins og kunnugt er hafa veð-
urathuganir lengst af verið gerðar
á mönnuðum athugunarstöðvum
Miklar breytingar verða
á veðurfréttum Ríkisút-
varpsins frá og með 2.
maí nk. Magnús Jóns-
son rekur þær ítarlega
í þessari grein.
samtímis á þriggja klst. fresti. Allt
fram á síðasta áratug voru þessar
athuganir grunnur að allri veð-
urspágerð hér á landi, og miðlun
upplýsinga um veður á einstökum
stöðum byggðist á þessum athug-
unum og mælingum. Það var því
eðlilegt að vöktun á veðri hér sem
annars staðar miðaðist við þriggja
klst. athuganamynstur, og nýjum
upplýsingum miðlað samkvæmt
því. Með tilkomu sjálfvirkra veður-
athugunarstöðva sem mæla ýmsa
veðurþætti í sífellu og senda upp-
lýsingar nær samtímis inn á Veður-
stofu eða aðra staði er allt annað
komið upp á teninginn. Vöktun á
veðri verður sífelluverkefni, óskir
manna og þarfír fyrir rauntíma
upplýsingar um veður á einstökum
stöðum ýta út lestri á útvarpslýs-
ingu á ,löngu“ liðnu veðri. Endur-
skoðun á veðurspá eða miðlun veð-
Magnús
Jónsson
urupplýsinga almennt fer fram /
sífellu í stað þess að það sé gert á
þriggja eða sex klst. fresti.
Mannaðar veðurskeytastöðvar á
íslandi sem senda veðurskeyti á
þriggja klst. fresti allan sólarhring-
inn eru aðeins 11 en liðlega 30
stöðvar til viðbótar senda upplýs-
ingar þrisvar til sjö sinnum á sólar-
hring. Sjálfvirkum stöðvum fjölgar
nú ört og er líklegt að þær verði
a.m.k. orðnar 50 í lok ársins. Um
er að ræða stöðvar í eigu Veður-
stofunnar, Vita- og hafnamála-
skrifstofu, Vegagerðarinnar og
Landsvirkjunar. Miðað við að upp-
lýsingar frá þessum stöðvum berist
á klukkustundar fresti er augljóst
að þeim verður ekki miðlað gegnum
útvarp.
Utvarpið
dugir ekki
Allt ber því að sama brunni.
Óbreytt form veðurupplýsinga
gegnum útvarp dugir ekki lengur,
og forsendur fyrir fyrri tímasetn-
ingu upplýsinga, spágerðar og
vöktunar á þriggja klst. fresti eru
að verulegu leyti brostnar. Við
þetta bætist svo að almennt hefur
mikið verið kvartað yfír löngum og
staglkenndum veðurfregnatímum,
óheppilegri staðsetningu þeirra í
dagskrá og að þær nái illa til þess
fólks sem ekki er til sjávar eða
sveita. Er nú svo komið að 70%
af fólki undir þrítugu hlustar aldrei
á og skilur því ekki veðurfregnir á
rás 1 Ríkisútvarpsins. Við þá sem
háðastir eru veðri s.s. sjómenn, er
augljóst að hægt er að gera miklu
betur en nokkru sinni verður hægt
að gera gegnum útvarp. Sérþörfum
þeirra verður því einnig að sinna
með öðrum hætti, ekki ósvipað því
sem gert hefur verið áratugum
Það er ekkert vor í lofti
hjá verkamönnum í Reykjavík
ATVINNULEYSI í Reykjavík
nú í apríllok er svipað og það var
í febrúarmánuði sem að öllu jöfnu
er einn mesti atvinnuleysismánuð-
urinn. Atvinnuleysið nú er með því
mesta sem mælst hefur og þegar
tekið er mið af því hvaða mánuð
er um að ræða er ástandið það
alvarlegt að öllum sem hlut eiga
að máli, ríki, borg, og aðilum
vinnumarkaðar ber að hugsa vel
sinn gang.
í aprílmánuði voru
um 500 Dagsbrúnar-
menn á atvinnuleysis-
bótum en til viðbótar
voru um 100 manns
atvinnulausir á bið-
lista eftir að öðlast
bótarétt. Samtals voru
því um 600 Dagsbrún-
armenn án vinnu í
mánuðinum. Þriðji
stóratvinnuleysisvet-
urinn er nú senn að
baki og það er ekki
bjart framundan.
Hjá Reykjavíkur-
borg eru engar sér-
stakar atvinnuskap-
andi framkvæmdir í
sjónmáli fyrir utan þær fram-
kvæmdir á vegum ríkis og borgar
sem þegar eru í gangi. A vegum
borgarinnar og þeirra flokka sem
henni nú stjórna hefur engin at-
vinnustefna verið mótuð. I raun
er sorglega fátt í sjónmáli sem
dregið gæti úr atvinnuleysinu hjá
Dagsbrúnarmönnum: Bygginga-
framkvæmdir eru litlar á félags-
svæðinu nemá þá helst í Fífu-
hvammi í Kópavogi, Hvalfjarðar-
göngin eru vart komin á dagskrá
enn og sama er að segja um hugs-
anlega stækkun álversins í
Straumsvík og sinkverksmiðju í
Gufunesi.
Ekki er langt síðan Davíð Odds-
son forsætisráðherra sagði að nú
væri farið að vora í íslensku efna-
hagslífi. Þá var sólskin og sunnan-
vindur í huga Davíðs enda Halldór
að ríða í garð. En sá hlýi þeyr nær
vart til verkamanna og fjölskyldna
þeirra og alls ekki til þeirra 600
sem eru án vinnu. Það er hins
vegar vor í lofti hjá fjöldamörgum
atvinnufyrirtækjum sem notið
hafa skattfríðinda og arðs af hag-
ræðingu og endurskipulagningu
hvers konar. Fyrir-
tækin hafa í kjölfar
endurskipulagningar
og aukinnar tækni
fækkað fólki og engin
teikn eru á lofti um
að atvinnustig hækki
í kjölfar batnandi af-
komu fýrirtækjanna,
heldur þvert á móti
bendir allt til þess að
atvinnuleysi haldi
áfram að aukast. Ég
vil í þessu sambandi
benda á að í nýliðnum
aprílmánuði voru 200
fleiri Dagsbrúnar-
menn atvinnulausir en
voru á sama tíma í
fyrra.
En stóru atvinnufyrirtækin hafa
það gott. Þar er vissulega vor í
600 Dagsbrúnarmenn
voru án vinnu í apríl-
mánuði. Guðmundur
J. Guðmundsson segir
að engin atvinnustefna
finnist fyrir Reykjavík-
ursvæðið.
lofti og þau skila góðum arði þrátt
fyrir ýtrustu afskriftir og innlagn-
ir í varasjóði: Grandi hf., sem fýr-
ir ekki löngu fékk lánað fé úr líf-
eyrissjóðum launamanna græddi
150 milljónir á síðasta reiknings-
ári. Fjárfestir fyrirtækið hér heima
í atvinnuskapandi framkvæmdum?
Nei, Grandi ijárfestir í Chile.
SH græddi 6-700 milljónir
króna á síðasta ári og stendur nú
MEST SELDU GRILLSTEIKUR
Á ÍSLANDI
FRÁ 690 KRÓNUM
Nauta-, lamba- og svínagrillsteikur
með hrásalati, kryddsmjöri og
bökuðum kartöflum.
Laugardagar og surmudagar eru fjölskyldudagar á
Jarlinum,
og nú einnig 1. mai.
Barnadiskarnir vinsælu á 195 krónur.
Þeim fylgir: Hamborgarí, franskar, gos og aukaglaðningur. Börn séu í
fylgd matargesta.
Ódýrara en að borða heima
... og engin fyrirhöfn.
jarlínn
Sprengisandi
VEITINGASTOFA
Guðmundur J.
Guðmundsson
í fjárfestingum í Bandaríkjunum
og í viðbótarfj árfestingum í
Grimsby og París. Jafnframt hefur
fjöldi peningamanna og lífeyris-
sjóða í vaxandi mæli fjárfest er-
lendis með æði misjöfnum árangri
sem kunnugt er af fréttum. Það
má því segja að vorið hans Davíðs
sé í útlöndum, en ekki hjá verka-
mönnum. Hjá þeim heijar vetur
atvinnuleysisins enn og ekki verð-
ur séð annað en atvinnuleysið verði
viðvarandi hjá þeim stóran hluta
ársins í framtíðinni.
Eimskip sem er vissulega vel
rekið fyrirtæki hefur fjárfest í
frystigeymslum og ýmsum fram-
kvæmdum í Sundahöfn. Og Eim-
skip hefur það bara ágætt. Fyrir-
tækið skráir stóran hluta skipa-
stóls síns erlendis vegna skatta-
hagræðis og til skamms tíma voru
erlendar skipshafnir á skipum fé-
lagsins. Hjá fyrirtækinu unnu á
árum áður allt að 500 verkamenn
og ekki er langt síðan að um 300
verkamenn störfuðu þar. Það er
hins vegar breytt því að nú eru
aðeins um 100 Dagsbrúnarmenn
þar í vinnu. Þá hafa olíufélögin
þijú grætt frá 100-300 milljónir
hvert um sig en ekki fer mikið
fyrir nýjum og atvinnuskapandi
fjárfestingum á þeirra vegum.
Það fyrirfínnst engin atvinnu-
stefna fyrir Reykjavíkursvæðið og
það einasta sem fyrrverandi og
núverandi ráðamenn Reykjavíkur-
borgar hafa séð í hillingum undan-
farin 20 ár er ylræktarver í
Reykjavík. Hugsunin um það yljar
þessu fólki sjálfsagt, en ekki
verkamönnum. Það er ekkert ljós
framundan, nema þá hugsanleg
stækkun álversins í Straumsvík
og hugsanlegar framkvæmdir við
Hvalfjarðargöngin. Ekki verður
séð 'að fyrirtækin ætli að fjárfesta
hagnað sinn í atvinnuskapandi
verkefnum, né heldur lífeyrissjóð-
irnir. Allt skal víst til útlanda.
í lífi verkamanna á Reykja-
víkursvæðinu er enginn sumarþeyr
þótt sumarið sé komið.
Höfundur er formaður
verkamannafélagsins
Dagsbrúnar.