Morgunblaðið - 30.04.1995, Blaðsíða 2

2 B SUNNUDAGUR 30. APRÍL 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Þegar við íslensku ferða-
langamir flugum inn
yfir eyjuna úr norðri, eftir
einnar nætur viðdvöl í stór-
borginni Miami á Flórida, varð
okkur ljóst að hér blasti við
annar og gjörólíkur heimur.
Eyjan er öll skógi vaxin milli
fjaíls og fjöru, og sú litla
byggð sem sást úr lofti virtist
falin á milli tijánna. Á aðra
hönd brotnuðu hvítfyssandi
öldur við sendna strönd og
safírblár sjórinn teygði sig út
eins langt og augað eygði. Á
hina blasti við hávaxinn hita-
beltisgróður í hæðóttu lands-
lagi. Siðmenningin, eins og við
þekkjum hana, var því greini-
lega að baki og blendnar til-
finningar bærðust í brjósti
mér er lent var á flugvellinum
við bæinn Puerto Plata. Mér
fannst ég vera staddur á leyni-
legum flugvelli í svörtustu
Afríku — eins og í atriði úr
spennandi frumskógarmynd.
Ut úr hitabeltisskóginum, sem
umlukti völlinn, bámst tor-
kennileg hljóð ýmissa fugla-
tegunda, sem ég kunni engir.
skil á. Lágreist flugstöðvar-
byggingin mókti í skógaijaðr-
inum og eina merkið um sið-
menningu var skröltið í vögn-
unum sem komu út að vélinni
til að sækja farangurinn. Og
hér vorum við komin úr kuida
og trekki heimalandsins, ís-
lendingarnir, sem ætluðum að
eyða páskafríinu í þessu fram-
andi umhverfi.
Ingólfur Guðbrandsson hef-
ur í fjörutíu ár rutt brautina
fyrir íslendinga til framandi
landa og hann er enn að. Að
þessu sinni hefur hann numið
land í lýðveldinu Dóminikana,
sem nær yfir tvo þriðju hluta
þessarar fallegu eyju, Hispani-
ola. Við íslendingamir, sem
fylgdum í fótspor hans í þess-
ari ferð, vorum um þijátíu tals-
ins, hress og samhentur hópur
og öll vorum við sammála um
óvenjulega fegurð þessa lands,
sem við okkur blasti. '
Hinir góóu sióir
Fundur Hispaniola árið
1492 var um tvennt merkileg-
ur. í fyrsta lagi tókst Kólum-
busi, að því er hann sjálfur
hélt, að stofna til vinsamlegra
samskipta við eyjarskeggja,
og hann ákvað að þar skyldi
fyrsta nýlenda hans rísa í
þessum heimshluta, sem hann
reyndar taldi vera úti fyrir
ströndum Asíu. í öðru lagi gaf
þessi eyja, þótt hún reyndist
ekki vera hin eftirsótta Zip-
angu (Japan), af sér talsvert
af gulli. Kólumbusi verður
mjög tíðrætt um gæði landsins
og háttsemi og ljúfmennsku
fólksins í leiðarbókum sínum
og hér ávarpar hann spænsku
konungshjónin þessum orðum:
„Yðar hátignir mega trúa
því að hvergi á byggðu bóli
frnnst betra né ljúfara fólk.
Yðar tignir ættu að gleðjast,
því þér munið kristna þetta
fólk ífyllingu tímans og kenna
því hina gððu siðu heimaland-
anna, því betra fólk finnst
ekki, né heldur gjöfulli lönd
en af þeim er svo mikið að
ég fæ ekki lýst þeim. “
Skrif Kólumbusar um
„góða siðu heimalandanna"
reyndust auðvitað hin örgustu
öfugmæli í ljósi fáheyrðra
grimmdarverka Spánveija í
garð innfæddra á þeim árum
sem í hönd fóru. Sjálfur var
Kólumbus hvorki grimmlynd-
ur né harður og hann trúði
því að spænsk stjóm yrði indi-
ánum til góðs. En með land-
töku hans hófst harmsaga
frumbyggja Ameríku, sem
ekki hefur linnt síðan. Á
nokkrum áratugum eftir
komu Kólumbusar höfðu
Spánveijar farið um lönd nýja
heimsins ruplandi og rænandi,
brotið ríki hinna innfæddu og
þjóðskipulag til grunna, svívirt
trúarbrögð þeirra og siðvenjur
og útrýmt nokkrum þjóðum á
eyjum Karíbahafs, en hneppt
ffc Glaðbeittir íslending-
ar á sundlaugarbarn-
um á Puerto Plata Vil-
lage, enda þurfti ekk-
ert að borga.
Q Séð yfir hluta hótel
þorpsins, Puerto
Plata Village.
Q Á leið upp á fjallið
Isabella de Torres
A Líkneski Krists á
toppi Isabella de
Torres
A íslenskirsæ-
^ garpar halda til
hafs.

aðrar í þrældóm. í stað þess
að læra „góða siðu“ af Spán-
veijum máttu hinir innfæddu
þola efnahagslegt og félags-
legt niðurbrot og horfa upp á
endalok heillandi menningar
sinnar.
Um þær hörmungar vissi
Kólumbus ekki á þessari
stundu og við gefum honum
aftur orðið:
„ Og ég segi enn að fólkið
og annað sem fyrir augu ber
á þessari eyju Espafiola, sem
ég kalla svo en heimamenn
nefna Bohío, er að sönnu ótrú-
legt. Fólkið er með öllu ein-
stakt að háttprýði og talar
mjúklega, ekki eins og hinir
sem virðast hótunarfullir í tali.
Þetta fólk er mjög fagvrlimað,
bæði menn og konur, og ekki
svart. “
Noltkrir dagar i Paradis
Það fyrsta sem ég tók eftir
við komuna til Dóminikanska
lýðveldisins, fyrir utan nátt-
úrufegurðina, var hversu fal-
legt og glaðlegt fólkið er. Hér
er að vísu ekki um að ræða
afkomendur fólksins sem Kól-
umbus hitti fyrir og varð svo
hrifinn af. Eftir að Spánveijar
höfðu útrýmt frumbyggjunum
fluttu þeir inn svarta þræla
frá Afríku, sem hafa blandast
hinum hvítu Evrópubúum, og
því eru nú um 70% íbúanna
múlattar. Engu að síður gilda
hér orð aðmírálsins, að fólkið
er „mjög fagurlimað, bæði
menn og konur og ekki svart“
— en þó býsna dökkt, vara-
þykkt og brúneygt.
Dvalarstaður okkar íslend-
inganna var á „gullnu strönd-
inni“ Playa Dorada. Á svæð-
inu eru nokkur hótel og bjugg-
um við í eins konar þorpi, sem
ber heitið Puerto Plata Vil-
lage. Þorpið er afgirt, með
fallegum húsum sem minna á
Disneyland og á miðju svæð-
inu er stór sundlaug með veit-
ingahúsum og börum allt um
kring. Það fyrirkomulag gildir
hér að innan þorpsins er allt
innifalið: matur, drykkur,
skemmtun og jafnvel tóbak.
Og á barnum við ströndina,
sem tilheyrir þorpinu, gildir
það sama, einnig sólbekkir og
sjávarsport af ýmsu tagi. Fyr-
ir sælkera hlýtur þetta fyrir-
komulag að hafa í för með sér
umtalsverðan spamað, þar
sem menn geta verið að borða
og drekka nánast allan sólar-
hringinn án þess að taka upp
veskið. Hins vegar hljóta
freistingamar að vera talsvert
miklar fyrir hina, sem eru í
megrun, afvötnun eða tóbaks-
bindindi.
Þessa daga sem ég dvaldi
á Puerto Plata Village fannst
mér eins og ég væri í Para-
dís. Ekki bara umhverfið og
viðmót fólksins heldur einnig
loftslagið, sem átti
einkar vel við mig. í
opinberum veðurf-
arsplöggum er með-
alhiti á ári urh 25
gráður. Hann fór þó
upp í 30 gráður
fyrstu dagana sem
við dvöldum þama, en var þó
aldrei óþægilegur vegna haf-
golunnar.
Samkvæmt opinberum
skýrslum er glæpatíðni í lýð-
veldinu Dóminikana með því
lægsta sem þekkist í heimin-
Morgunblaðið/Sveinn Guðjónsson
Hvergi á byggóu bóli
finnst betra né
Ijúfara fóllc
um. Það kann að stafa af
styrkri stjórn hins aldna for-
seta Joaquin Balaguer (f.
1907), en þó held ég að það
stafi fremur af því, að fólkið
í landinu virðist vera í meira
jafnvægi og í nánari snertingu
við náttúruna og umhverfí sitt
en við Vesturlandabúar. Land-
ið er að vísu vanþróað að
mörgu leyti, og sumir myndu
jafnvel tala um „bananalýð-
veldi“ i því sambandi. En þótt
þorri þjóðarinnar búi við fá-
tækt býr hún ekki við örbirgð
SJÁ SÍÐU 4