Morgunblaðið - 16.06.1995, Síða 6

6 FÖSTUDAGUR 16. JÚNÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
KJARASAMIMIIMGAR SJÓMANNA
Sjómenn náðu fram flestum kröfum sínum um réttindi og sérveiðar
Samið um verð
alls afla sem fer
ekki á markað
Með nýjum kjarasamningi sjómanna
og útvegsmanna, sem undirritaður var
í fyrrínótt, verða verulegar breytingar á
verðmyndun físks. Sjómenn geta nú gert
kröfu um að gerður verði samningur um
verð afla sé honum ekki landað á fiskmörk-
uðum. Egill Olafsson fylgdist með
lokaspretti samninganna
SAMNINGURINN felur einnig í sér
ávinning fyrir sjómenn varðandi
starfsaldursálag, uppsagnarfrest
undirmanna, olíuverðstengingu og
sérveiðar.
Samningurinn felur í sér sömu
grunnkaupshækkanir og samið var
um í samningum sem ASÍ og VSÍ
gerðu í vetur, Einstakir kaupliðir
hækka um 3,3% við undirritun og
fæðispeningar hækka um 3%.
Kauptrygging og aðrir kaupliðir
hækka um 3% um næstu áramót.
Úrskurðarnefnd um fiskverð
Meginatriði samningsins eru um
breytingar á verðmyndun afla. Gera
verður samning um verð alls afla
sem seldur er utan fiskmarkaða.
Samningurinn, sem á að vera í
stöðluðu formi, öðlast ekki gildi
fyrr en að lokinni leynilegri at-
kvæðagreiðslu áhafnar. Náist ekki
samkomulag geta sjómenn leitað
eftir úrskurði sérstakrar nefndar,
sem skipuð verður þremur mönnum
frá sjómönnum, þremur frá útgerð-
armönnum og oddamanni skipuðum
af sjávarútvegsráðherra að höfðu
samráði við samningsaðila. Nefndin
á að skila rökstuddu áliti á því hvort
tillaga að fískverði víki frá því sem
algengast er við sambæriléga ráð-
stöfun aflans. I því sambandi ber
henni að taka tillit til fiskverðs í
nærliggjandi byggðarlögum, stærð-
ar og gæða aflans og þróun afurða-
verðs.
Náist ekki samkomulag í nefnd-
inni innan 14 daga frá því mál er
lagt fyrir hana skal kveðinn upp
úrskurður innan 7 daga og er hann
ígildi gerðardóms. Verðúrskurður-
inn skal gilda í allt að 3 mánuði. í
þeim tilvikum þar ágreiningur rís
um viðskipti með físk milli óskyldra
aðila ber nefndinni að leita sátta í
7 daga og að því búnu kveða upp
úrskurð innan 4 daga.
Gert er ráð fyrir að samningum
við sjómenn um fiskverð verði lokið
eigi síðar en 30 dögum eftir að
FORYSTUMENN sjómanna og útvegsmanna undirrita nýjan kjarasamning,
en sjómenn hafa verið samningslausir síðan í ársbyijun 1993.
MorgunDiaoio/bvernr
GREINILEGT var á samningamönnum að þeir voru ánægðir
með að samningar skyldu hafa tekist. Hér þakkar Kristján
Ragnarsson, formaður LIÚ, Þóri Einarssyni og Geir Gunnars-
syni, sáttasemjurum, fyrir samstarfið.
kjarasamningurinn öðlast gildi.
Jafnframt er gert ráð fyrir að Verð-
lagsráð sjávarútvegsins ákveði
grunnverð á afla, en talað hefur
verið um að það verði 60 krónur á
kíló af þorski. Forystumenn sjó-
manna telja að þetta lágmarksverð
ásamt úrskurðarnefndinni komi að
mestu í veg fyrir að sjómenn verði
látnir taka þátt í kvótakaupum.
Samningurinn leiðir til lengingar
á uppsagnarfresti undirmanna. I
stað viku fá sjómenn sem starfað
hafa í tvö ár 14 daga uppsagnar-
frest. Við fjögurra ára starf eiga
sjómenn rétt á 21 dags uppsagnar-
frest og við 6 ár verður uppsagnar-
fresturinn 30 dagar.
Réttindi afleysingamanna eru
styrkt. Hafi þeir verið lögskráðir
hjá sömu útgerð í samfellt 7 mán-
uði á undangengnum 12 mánuðum
öðlast þeir sömu réttindi og fast-
ráðnir sjómenn.
Skipverjar sem starfað hafa hjá
útgerðum innan LÍÚ í samfellt 2
ár fá starfsaldursálag sem nemur
2% af kauptryggingu. Eftir þriggja
ára starf hækkar hlutfallið í 4%.
Breytingar á fríi
Verulegar breytingar voru gerð-
ar á samingsákvæðum um frí. Frí
í kringum sjómannadag og jól og
áramót eru lengd á kostnað fría
1. maí. Hafnafrí skal vera ein
klukkustund fyrir hveija 6 og hálfa
klukkustund í útivistartíma skips.
Hafnarfrí skal þó aldrei vera
skemmri tími en 30 stundir að lok-
inni útivist hveiju sinni.
Samkomulag tókst um sérsamn-
inga fyrir rækjuveiðar þegar aflinn
er unninn um borð, um sérveiðar
togara sem salta físk um borð og
um veiðar dragnótabáta. Ekki tók-
ust samningar um humarveiðar
þegar skip nota tvær vörpur sam-
tímis.
Sjómenn náðu fram kröfu sinni
um breytingar á olíuverðsviðmiðun
og felur það í sér að sjómenn munu
eiga kost á að njóta þess í launum
ef heimsmarkaðsverð á olíu lækkar.
Miðað við olíuverð í dag hefur þetta
ekki kostnaðarauka í för með sér
fyrir útgerðina.
Ætti að geta leitt
til betri samskipta
Guðjón A. Gunnar Helgi Kristján Sævar
FORYSTUMENN sjómanna og út-
gerðarmanna eru ánægðir með ný-
gerðan kjarasamning. Þeir segjast
gera sér vonir um að hann leiði til
betri samskipta sjómanna og útgerð-
armanna. Full þörf sé á því að sam-
skipti þessara aðila batni því að þau
hafí verið mjög slæm á undanförnum
árum.
Sævar Gunnarsson, formaður Sjó-
mannasambandsins, sagði að samn-
ingurinn væri mun hagstæðari sjó-
mönnum en miðlunartillaga rík-
issáttasemjara, sem felld var sl.
mánudag. „Þetta er tvímælalaust
mikið betri niðurstaða. Við náðum
fram þó nokkuð mörgum atriðum í
þessari síðustu lotu viðræðnanna.
Það náðust fram lagfæringar á sam-
komulagi um verðmyndun á afla.
Við náðum að lengja uppsagnarfrest
undirmanna, sem við höfum barist
fyrir lengi. Lagfæring verður á
starfsaldursálagi og síðast en ekki
síst náðum við markmiði okkar um
breytingar á olíuverðsviðmiðun.
Eg á enga ósk heitari en að sam-
skipti sjómanna og útvegsmanna
batni með gerð þessa samnings.
Samskiptin hafa verið gjörsamlega
óviðunandi á undanförnum árum.
Eg geri mér vonir um að
samkomulagið um verð-
myndun físks breyti þar
miklu. Ég bind vonir við
að samningsaðilar komi
að þessu með því hugar-
fari að vinna af heilindum að sann-
gjörnum skiptum milli sjómanna og
útvegsmanna," sagði Sævar.
Kristján verður í nefndinni
Kristján Ragnarsson, formaður
LÍÚ, sagði að útvegsmenn hefðu
tekið þá afstöðu eftir að miðlunartil-
laga sáttasemjara var felld að gera
verulegar tilslakanir frá fyrri af-
stöðu. Hann sagðist vijja vekja at-
hygli á að tilslökun LÍÚ birtist ekki
bara í því að fallist hefði verið á
nokkrar kröfur sjómanna heldur
hefðu útgerðarmenn fallið frá sann-
gjarnri kröfu sinni um breytt hluta-
skipti ef fækkun á sér stað í áhöfn
skips.
„Við búum við það að þegar
mönnum fækkar á skipi
eykst launakostnaður út-
gerðarinnar. Þetta er al-
gerlega andstætt við það
sem gerist alls staðar ann-
ars staðar. Við óskuðum
eftir að launakostnaður ykist ekki
en sættum okkur við að allur sparn-
aðurinn færi til þeirra. Við féllum
frá þessari kröfu til að greiða fyrir
framhaldinu.“
Kristján sagðist telja að samning-
urinn markaði viss tímamót. Hann
sagðist vona að með því væri verið
að leggja grunn að góðu samstarfi
í framtíðinni og kveðin yrði niður
sú tortryggni sem ríkt hefði milli
aðila um nokkurt skeið.
„Með samkomulaginu um verð-
myndun á afla er lögð ákveðin kvöð
á okkur, sem ekki var eftir að fisk-
verð var gefið frjálst. Frá því að
Verðlagsráð sjávarútvegsins hætti
afskiptum af fiskverðsákvörðun hef-
ur fiskverð verið ákveðið með ýms-
um hætti.' Núna ber mönnum að
gera samning hvort heldur er um
að ræða aðila sem eru bæði í veiðum
og vinnslu eða hina sem eingöngu
eru í útgerð. Náist ekki samkomulag
kemur hlutlaus aðili og úrskurðar
eftir að við höfum leitað sátta. Þetta
er meginatriði þessara samninga.
Ég vona að úrskurðarnefndin
þurfí engin afskipti að hafa af verð-
myndunarmálunum. Það má búast
við að einhveijum málum verði skot-
ið til hennar og ég mun þá leggja
mig fram um að ná samkomulagi
við sjómenn án þess að kveðja til
oddamann til að kveða upp úrskurð."
Ákveðið hefur verið að Kristján
Ragnarsson verði einn fulltrúa út-
vegsmanna í úrskurðarnefndinni,
sem fjalla á um ágreining um fisk-
verð.
Brúttótap ÚA 200 milljónir
„Verkfallið hefur haft mikil áhrif
á rekstur Útgerðarfélags Akur-
eyringa. Heildartekjur fé-
lagsins á síðasta ári voru
um 3,7 milljarðar. Það eru
um 70 milljónir á viku.
Brúttótekjutap þess er því
mikið. Verkfallið er búið
að vera langt og það kemur á óheppi-
legum tíma,“ sagði Gunnar Ragn-
ars, framkvæmdastjóri ÚA. Hann
sagðist því vera ánægður með að
samningar hefðu tekist.
Gunnar sagði að samningurinn
myndi ekki hafa í för með sér stór-
aukin útgjöld fyrir ÚA í formi hærri
launagreiðslna. ÚA hefði gert samn-
ing við sjómenn um fiskverð fyrr í
vetur og því hefði þessi deila sáralít-
il áhrif á kjör sjómanna sem störf-
uðu hjá fyrirtækinu.
Betra en miðlunartillagan
Guðjón A. Kristjánsspn, formaður
Farmanna- og fískimannasam-
bandsins, sagði að samningurinn
væri mun betri fyrir sjómenn en
miðlunartillaga sáttasemjara og því
gæti hann óhikað mælt með sam-
þykkt hans við sína umbjóðendur.
„Við eigum eftir að móta starf
úrskurðarnefndarinnar, en það er
allt efni til þess að samkomulagið
um verðmyndun afla leiði til veru-
legra breytinga til hagsbóta fyrir
sjómenn. Við settum okkur það
markmið að koma í veg fyrir allt
kvótabrask. Ég ætla að vona að það
hafí tekist. Við erum búnir að eyða
í þetta miklum tíma, fyrirhöfn og
miklum kostnaði fyrir alla. Mér sýn-
ist að ferillinn bjóði alveg upp á að
þetta takist. Sjómannasamtökin og
sjómenn almennt verða hins vegar
að standa vörð um samkomulagið
og fylgja því eftir.“
Náðum góðum árangri
„Ég hef trú á því að þetta sé
sanngjörn niðurstaða og að við höf-
um náð býsna langt. Það hefur ver-
ið harðsótt að ná þessum árangri,
en þegar á allt er litið tel
ég að sjómenn geti þokka-
lega við unað. Ef litið er
á aðra launþegahópa
erum við að ná fram
miklu meiri breytingum
en þeir hafa náð fram,“ sagði Helgi
Laxdal, formaður Vélstjórafélags
íslands.
Helgi sagðist hafa trú á að sú
lausn sem fékkst varðandi verð-
myndun á afla setti verulegar skorð-
ur við kvótabraski „Það hafa verið
mikil illindi milli útgerðarmanna og
sjómanna síðustu ár, en ég trúi því
að útgerðarmenn muni virkilega
leggja sig fram um að unnið verði
þannig úr þessari niðurstöðu að
menn geti við hana unað.“
Verulegar til-
slakanir út-
gerðarmanna
Markmiðið
var að stöðva
kvótabrask