Morgunblaðið - 16.06.1995, Qupperneq 8

8 FÖSTUDAGUR 16. JÚNÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Utandagskrárumræða um málefni Brunamálastofnunar
Leitað eftir tilnefn-
ingnm í nýja stjórn
FÉLAGSMÁLARÁÐHERRA ætlar
að leita eftir því að þeir sem rétt
eiga á að tilnefna fulltrúa í stjórn
Brunamálastofnunar tilnefni full-
trúa á nýjan leik í kjölfar þess að
stjórnir Brunamálastofnunar og
Brunamálaskólans hafa allar sagt
af sér. Sagðist hann ekkert aðhaf-
ast í málinu fyrr en svör hefðu
borist hvað tilnefningarnar varðaði.
Þetta kom fram á Alþingi í gær
við utandagskrárumræðu um mál-
efni Brunamálastofnunar er félags-
málaráðherra svaraði fyrirspurn
málshefjanda Margrétar Frímanns-
dóttur, Alþýðubandalagi, um það
hvernig hann hygðist bregðast við
afsögn stjórnarinnar og hvort hann
Heiðargæsahreiður.
Varp heiðar-
gæsa fékk
að vera í friði
EgiUstöðum. Morgunblaðið.
í Herðubreiðarlindum eru land-
verðir teknir til starfa að und-
irbúa fyrir sumarið. Þeir eru
tveir enn sem komið er en verða
fimm þegar líður á sumarið. Mik-
ið er um heiðargæs á svæðinu
og liggur hún á eggjum núna en
upp úr miðjum mánuði fara ung-
ar að klekjast úr eggjum. Að
sögn landvarða hefur varpið
myndi óska eftir nýjum tilnefning-
um án undangenginnar rannsóknar.
Sagði hún að sú staðreynd að báðar
stjórnirnar hefðu allar sagt af sér,
samtals 15 manns, vegna sam-
starfsörðugleika við yfirmann
stofnunarinnar, væri alvarlegur
hlutur.
Kristín Ástgeirsdóttir, Kvenna-
lista, tók í sama streng og sagði
að þegar kjörnir fulltrúar segðu af
sér allir sem einn væri alvarlegt
mál á ferðinni. Um langt skeið
hefðu verið miklir samstarfsörðug-
leikar í stofnuninni og það væri
ástæða til ítarlegrar rannsóknar
málsins og að félagsmálanefnd Al-
þingis færi ofan í það.
Morgunblaðið/Aníía Ingólfsðóttir
Kári og Kristín landverðir í
Herðubreiðarlindum.
fengið að vera í friði í vor fyrir
eggjaræningjum. Ekki er meiri
snjór á þessu svæði en venjulega
og líkur á því að leið inn að
Herðubreiðarlindum opnist í
kringum 20 júní.
Brunamálastjóri fari í leyfi
Ágúst Einarsson, Þjóðvaka, tók
undir það að alvarlegt mál væri á
ferðinni og meira byggi undir en
komið hefði fram. Það væru ekki
góð vinnubrögð að óska eftir nýjum
tilnefningum án þess að rannsaka
málið til hlítar. Ástæða væri til
þess að félagsmálaráðherra færi
fram á það við félagsmálanefnd
Alþingis að hún rannsakaði málið
og að brunamálastjóri færi í leyfi
á meðan. Það verði ekki við það
unað að Brunamálastofnun sé
óstarfhæf vegna samstarfsörðug-
leika.
Össur Skarphéðinsson, Alþýðu-
flokki, tók undir það að senda ætti
brunamálastjóra í leyfi meðan málið
væri kannað til botns.
Margrét Frímannsdóttir sagði að
í skýrslu Ríkisendurskoðunar um
Brunamálastofnun væru 26 atriði
talin upp. Þar væri um ákveðnar
ábendingar að ræða og það væri
fráleitt hjá félagsmálaráðherra að
óska eftir nýjum tilnefningum.
Þingmenn fá ekki skýrslur
Þá vakti hún athygli á því að
þingmenn fengju ekki skýrslu Rík-
isendurskoðunar um Brunamála-
stofnun. Skýrslur Ríkisendurskoð-
unar væru með tvennum hætti.
Aðrar fengju þingmenn en það
væri á valdi viðkomandi ráðuneytis
hvort þlngmenn fengju hinar. Hún
sagði að allar skýrslurnar vörðuðu
fjárhagsmálefni ríkisins og þing-
menn ættu heimtingu á að fá þær
til skoðunar.
Páll Pétursson, félagsmálaráð-
herra, sagði að það væri Ijóst að
samstarfsörðugleikar hefðu verið á
Brunamálastofnun, en sjaldan ylli
einn þá tveir deildu. Hann tæki
ekki einhliða afstöðu með öðrum
aðilanum. Brunamál væru ekki í
sérstöku ólagi hér og brunatjón
minni en á öðrum Norðurlöndum.
Hugvitsmenn þinga á Kýpur
Hundruð hug-
mynda í skúffum
Sigurður S. Bjarnason
FÉLAG íslenzkra hug-
vitsmanna var stofnað
14. febrúar 1987 í
kjölfar sýningarinnar Hugvit
’86. Félagið, sem telur nú um
200 meðlimi, er aðili að al-
þjóðasamtökum hugvits-
manna, IFIA, sem mun halda
heimsþing sitt á Kýpur dag-
ana 22. til 26. júní næstkom-
andi.
Sigurður S. Bjarnason er
varaformaður íslenzka fé-
lagsins og verður fulltrúi þess
á heimsþinginu.
- Hvers vegna heimsþing
hugvitsmanna?
„Alþjóðasamtök hugvits-
manna eru um þessar mundir
mjög virk samtök undir for-
ystu Egyptans dr. Farag
Moussa, sem er kristinn en
var þrátt fyrir það fram-
kvæmdasijóri Arababanda-
lagsins um dijúgt skeið.
Á heimsþingum samtakanna
koma saman uppfinninga- og hug-
vitsmenn frá meira en 100 löndum
til að bera saman bækur sínar.
Það er enda eftirsótt af hinum
ýmsu löndum og borgum að fá að
hýsa þessi þing, því þau vekja jafn-
an verulega eftirtekt.
- Hvernig fer svona þing fram
og hvað stendur til að ræða þar?
Þetta er málþing, þar sem með-
al annars framúrskarandi hugvits-
menn, prófessorar og vísindamenn
alls staðar að úr heiminum halda
fyrirlestra og geta sagt frá nýj-
ustu rannsóknum sínum og skipzt
á skoðunum um hugðarefni sín.
Þarna verða líka sérfræðingar
í einkaleyfum. Eitt af mikilvæg-
ustu hlutverkum alþjóðasamtak-
anna er að veija hagsmuni hug-
vitsmanna með því að fylgjast með
því að hugmyndum þeirra sé ekki
stolið. Einkaleyfi, veiting þeirra
og varðveizla eru eins konar frum-
skógur sem erfitt er að rata í gegn
um.
Aðalþema þingsins að þessu
sinni er umhverfisvernd. Síðastlið-
ið haust fór fram í Rotterdam síð-
asta þing samtakanna, þar sem
þetta þema var rætt. Það má því
segja að þema þingsins á Kýpur
sé framhald þess sem rætt var á
haustþingirtu í Rotterdam. Það á
sem sagt að ræða hugmyndir til
bættrar umhverfisverndar og nýja
tækni henni tengdri.
- Hvað hafa íslenzkir hugvits-
menn þar til málanna að leggja?
„Sem dæmi um það get ég nefnt
það sem rætt var í einum umræðu-
hópnum á þinginu í Rotterdam,
þar sem umfjöllunarefniö var
flutningar framtíðarinn-
ar.
Ég leyfði mér að
segja frá hugmynd sem
ég las einu sinni í bók
eftir Gunnar Dal rithöf-
und. Hugmyndin geng-
ur út á það að í framhaldi af út-
varpi og sjónvarpi sé hugsanlegt
að í framtíðinni verði efnisvarp
mögulegt. Hugmyndin var rök-
rædd í þaula og niðurstaðan varð
sú að vísindin ættu að stefna að
efnisvarpi sem flutningatækni
framtíðarinnar. Von er til að um-
ræður um efnisvarp verði áfram
líflegar."
/ nýlegum sjónvarpsþætti um
akureyrskan hugvitsmann kom
fram, að hann þurfti að leita til
Álandseyja til að geta starfað að
vindmyllurannsóknum sínum.
Hrekjast íslenzkir hugvitsmenn úr
landi?
„Það er ein af dapurlegum af-
leiðingum skilningsleysis stjórn-
valda á starfi hugvitsmanna að
við missum marga af okkar bezt.u
mönnum úr landi. Þeir neyðast oft
til að leita út fyrir landsteinana
til að geta unnið að sínum verkefn-
■Sigurður S. Bjarnason er
fæddur á Akureyri árið 1943.
Hann gerðist lögreglumaður í
Reykjavík árið 1969 og starfaði
sem slíkur þar til 1982, að slys
sem hann varð fyrir olli því að
hann fór á eftirlaun. Frá þeim
tíma . hefur hann starfað við
gistiheimilisrekstur og fleira,
en helgað áhugamáli sínu, hug-
vitsmennskunni, mikinn tíma.
Kona Sigurðar er Margrét
Geirsdóttir. Þau eiga eitt barn
en Sigurður átti tvö börn fyrir.
um. Skilningur á mikilvægi þess,
að hugvit sé virkjað og þess vert
að fjárfest sé í því, er mun meiri
á hinum Norðurlöndunum til dæm-
is. Danir verja miklu fé til sinna
hugvitsmanna. Þeir fullyrða meira
að segja, að hver króna, sem þeir
verja til þeirra skili sér 70-falt til
baka.“
- Þessu er öðru vísi farið hér á
I andi?
„Svo sannarlega, því miðui’.
Sem dæmi má nefna, að hundruð
atvinnuskapandi og fyrirsjáanlega
arðbærra hugmynda liggja hér
lokuð niðri í skúffum. Sá hái
kostnaður sem skráning einkaleyf-
is útheimtir leiðir af sér ótta við
hugmyndastuld. Þegar möguleik-
arnir á því að fá íjársterka aðila
til að leggja áhættufé í slíka hug-
mynd eru eins litlir hér á landi og
þeir hafa reynzt verður þessi ótti
til þess að hugmyndirnar liggja
ofaní skúffum og eru meðhöndlað-
ar sem mikil leyndarmál.
Þetta ástand er sérstaklega
átakanlegt með tilliti til atvinnu-
leysisins, sem við búum við. Það
væri einfalt mál að
leysa það með því að
styðja þessa menn í því
að hrinda þessum hug-
myndum í fram-
kvæmd.“
- Ilvað þarf að gera
til að þetta verði mögulegt?
„Það sem þarf að gera er að
koma af stað nefnd sérfræðinga á
vegum opinberra aðila til að gera
úttekt á þessum hlutum og leggja
faglegt mat á það hvort verkefni
sé styrkjarhæft eða ekki.“
- Þar áttu við nefnd sem ráðstaf-
ar ríkisfé? Gegnir ekki Rann-
sóknarráð ríkisins þessu hlutverki?
„Hjá Rannsóknarráði hefur
skilningur á þessu máli verið mjög
takmarkaður. Ég segi að það eigi
að breyta Iðnþróunarsjóði í
áhættulánasjóð og nota hann í
þessum tilgangi.
Það gengur ekki upp að þeir ein-
staklingar sem fá hugmyndirnar
þurfi að standa sjálfir í fjármögn-
unar- og markaðsetningarmálum.
Það verður að vera hlutverk opin-
berra aðila, sem með því stuðla
að bættum atvinnumöguleikum.
Það er allra hagur.“
Skilning
stjórnvalda
skortir