Morgunblaðið - 21.06.1995, Blaðsíða 6

6 MIÐVIKUDAGUR 21. JÚNÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
J-
I
FRÉTTIR
Fjallað um frumvarp um stöðu, stjórn og starfshætti þjóðkirkjunnar á prestastefnu
Aukið sjálfstæði
kirkjunnar
er markmiðið
PRESTASTEFNA var sett í Há-
teigskirkju í gær eftir að prestam-
ir höfðu verið viðstaddir messu í
Dómkirkjunni um morguninn. Ól-
afur Skúlason
biskup íslands
hélt yfirlitsræðu
og setti presta-
stefnuna. Að því
loknu flutti Þor-
steinn Pálsson
dóms- og kirkju-
málaráðherra
ávarp og Pavel
Manásek organ-
leik. Þá tóku við
fundahöld og lauk
deginum á kvöld-
bænum í umsjá
séra Jónu Kristín-
ar Þorvaldsdótt-
ur.
Biskup
gagnrýnir
fjölmiðla
Ólafur Skúla-
son biskup kom víða við í setning-
arræðu sinni. Hann lofaði það
samstarf sem hann átti við fjöl-
miðla í söfnun fyrir fómarlömb
snjóflóðsins í Súðavík. Hann var
þó líka óvæginn í garð Ijölmiðla í
ræðu sinni og sagði meðal annars:
„En þá þótti mér nú skörin fyrir
alvöru færast upp í bekkinn þegar
vikublað gefið út hér í Reykjavík
og nú víst tvisvar í viku harmaði
í leiðara, hversu lítill friður væri
meðal presta. En þetta blað hefur
verið einstaklega iðið við að fmna
sprek, tína saman og leggja á
ófriðarbál, sem það segir á góðri
leið með að tortíma kirkjunni."
Fáar konur í
áhrifamestu
stöðum innan
kirkjunnar
Ólafur kom líka
inn á skarðan hlut
kvenna í stjórnun-
arstörfum og
ábyrgðarstörfum
innan þjóðkirkj-
unnar og sagði að
úrbóta væri þörf.
Hann lýsti líka
áhyggjum sínum
yfir því að fáar
konur væru í
áhrifamestu stöð-
um kirkjunnar:
„Engin kona er
biskup, en þrír
karlar, engin kona
í kirkjuráði, en
fimm karlar, þijár konur á kirkju-
þingi, allt hitt karlar. Konum fjölg-
ar stöðugt í prestastétt, en meðal
prófastanna sextán var engin
kona, þangað til nú í vor, að ég
setti Döllu Þórðardóttur til að vera
prófastur Skagfirðinga í fjarveru
séra Hjálmars, er gegnir þing-
störfum. Er að vísu um setningu
að ræða og aðeins til eins árs, en
þó þótti mér léttir að því að geta
þó sagt að ein kona væri í fylk-
ingu prófasta."
ÓLAFURSkúIason
biskup Islands.
Morgunblaðið/Golli
PRESTAR ganga frá Menntaskólanum í Reykjavík
til messu í Dómkirkjunni við upphaf prestastefnu.
Loks sagði Ólafur að sterk
kirkjuvitund í þjóðfélaginu væri
megin skýringin á því að trúleysi
og guðleysi væri minna hér á landi
en meðal margra annarra Evrópu-
þjóða. Þá sýndu kannanir að ís-
lendingar bæru tiltölulega mikið
traust til kirkjunnar og teldu hana
mikilvæga stofnun fyrir menningu
þjóðarinnar. „Um 97% barna og
unglinga eru skírð og fermd, og
veit ég ekki til þess, að þessar
tölur séu- hærri meðal annarra
þjóða, sem við berum okkur oft
saman við,“ sagði Ólafur.
Ráðherra hlynntur auknu
sjálfstæði þjóðkirkjunnar
í ræðu Þorsteins Pálssonar
kirkju- og dómsmálaráðherra kom
meðal annars fram að hann væri
því fylgjandi að þjóðkirkjan fengi
meira sjálfstæði á starfs- og
stjórnunarsviði sínu en verið hefði
um langa hríð: „Ég tel að enginn
þurfi að ganga að því gruflandi
að aukið sjálfstæði muni efla kirkj-
una til frekari starfa og átaka, til
meiri velfamaðar með þjóðinni. I
því ljósi eiga stjórnvöld og kirkju-
stjórn að vinna sameiginlega að
framgangi málsins." Hann sagðist
ekki vera fylgjandi aðskilnaði ríkis
og kirkju í stjórnarskrá: „í því
mikla umróti sem nú á sér stað,
ekki bara í þjóðfélagi okkar heldur
samfélagi þjóðanna, lít ég á kirkj-
una sem rótfestu sem þörf er á.“
Á prestastefnunni í dag verður
fjallað um viðamikið fmmvarp til
laga um stöðu, stjórn og starfs-
hætti þjóðkirkjunnar. Það verður
síðan afgreitt á kirkjuþingi í októ-
ber. Þá fær kirkjumálaráðherra
það í hendurnar og leggur það
væntanlega fyrir haustþing.
„Fmmvarpið fjallar um nýtt
skipulag þjóðkirkjunnar og miðar
að því að auka sjálfstæði hennar,"
segir séra Gunnar Kristjánsson.
„Núna setur Alþingi öll lög um
kirkjuna, en hugmyndin er sú að
völd færist frá Alþingi til kirkju-
þings. Með því móti yrði kirkju-
þing mun meiri valdastofnun en
það er nú vegna þess að það færi
með skipulagsmál og fjármál að
vemlegu leyti og annað sem snert-
ir stjórnsýslu.
Þetta hefur einnig þær afleið-
ingar að biskupsembættið hefur í
ríkara mæli andlegt leiðtogahlut-
verk. Með öðmm orðum verður
stjórnsýsluáhyggjum létt af bisk-
upi svo hann geti betur helgað sig
málefnum sem snerta boðun og
starf kirkjunnar."
Til frekari glöggvunar má geta
þess að prestastefna er samkoma
presta sem biskup kallar saman.
Hún ályktar um innri mál kirkj-
unnar, meðal annars helgisiði.
Kirkjuþing eru hins vegar lýðræð-
islega kjörin stofnun leikra og
lærðra víðsvegar að af landinu.
EFTA-dómstóllinn úrskurðar um
greiðslur úr ábyrgðarsjóði launa
Svíar verða að
breyta lögum
Ifeiöidagur fjölskyldunnar 25. júní 1995
Ferðaþjónusta bænda, Landsamband stangveiðifélaga og Land-
samband veiðifélaga bjóða ókeypis veiði (eftirtöldum vötnum.
\Syðradalsvatn\
Ókeypis veiði
EFTA-dómstóllinn hefur fellt þann
úrskurð að ákvæði sænskra laga,
sem takmarka greiðslur úr
ábyrgðarsjóði launa, séu ekki sam-
rýmanleg tilskipun Evrópusam-
bandsins um vernd launþega við
gjaldþrot vinnuveitenda. Sam-
kvæmt þeim skuldbindingum sem
felast í EES-samningnum ber að-
ildarríkjum hans að taka tillit til
þessarar tilskipunar í löggjöf sinni.
Sóknaraðili málsins fyrir
sænska dómstólnum, sem sendi
beiðni um álit, var starfsmaður
fyrirtækis sem varð gjaldþrota í
febrúar. 1993. Starfsmaðurinn
fékk þá greiðslu úr ábyrgðarsjóði
launa. Hann hélt sama starfí
áfram eftir það hjá nýju fyrir-
tæki, sem hafði tekið yfir starf-
semi hins fyrra. Það fyrirtæki varð
einnig gjaldþrota. Starfsmaðurinn
krafðist aftur greiðslu úr ábyrgð-
arsjóði launa, en var synjað á
grundvelli ákvæðis í sænskum
lögum sem bannar greiðslu að
nýju vegna gjaldþrots sömu starf-
semi innan tveggja ára, nema að
viðkomandi starfsmaður hafi ver-
ið ráðinn í síðara starfíð fyrir at-
beina opinberrar ráðningarskrif-
stofu. Hann höfðaði þá dómsmál
gegn sænska ríkinu og krafðist
greiðslu.
Sænski dómstóllinn óskaði eftir
ráðgefandi áliti EFTA-dómstóls-
ins. Dómstóllinn taldi að takmark-
anir á vernd þeirri, sem tilskipun-
inni væri ætlað að veita launþeg-
um, yrði að skýra þröngt. Tveggja
ára reglan hefði verið lögleidd í
Svíþjóð til að koma í veg fyrir
misnotkun ábyrgðarkerfisins.
Dómurinn taldi aftur á móti ekki
sýnt fram á að svo ströng regla
væri nauðsynleg og hæfileg til
þess að ná því markmiði sem að
var stefnt og taldi þess vegna að
hún væri ekki samrýmanleg
ákvæðum tilskipunarinnar.
Hefur líklega ekki
áhrif hér
Ari Skúlason, hagfræðingur
ASÍ, sagðist efast um að þessi
úrskurður dómstólsins hefði áhrif
hér á landi. Stjórnvöld hefðu haft
uppi áform um að þrengja rétt
launþega til greiðslu úr'ábyrgðar-
sjóði launa, en fallið frá því m.a.
vegna viðvarana ASÍ um að slíkt
samrýmdist ekki gildistöku tilskip-
unar Evrópusambandsins um
vemd launþega við gjaldþrot
vinnuveitenda. Réttindi íslensks
launafólks varðandi ráðningar-
kjör, öryggi og fleiri atriði væru
hins vegar talsvert verri en rétt-
indi launafólks á hinum Norður-
löndunum.
VEIÐIDAGUR fjölskyldunnar
verður haldinn sunnudaginn 25.
júní nk. Ferðaþjónusta bænda og
stangaveiðifélög bjóða þá upp á
ókeypis veiði í vötnum víðsvegar
um landið. Að sögn Margrétar
Jóhannsdóttur hjá Ferðaþjónustu
bænda er hugmyndin að baki
HÆKKUN á drykkjarföngum hjá
verksmiðjunni Vífifelli er 4-5% að
meðaltali, að sögn Björns Gunn-
laugssonar markaðsfulltrúa, ef mið-
að er við verð til söluaðila, eða lista-
verð. Greint var frá því í blaðinu í
gær að hækkunin stæði til en hún
tók gildi 12. júní síðastliðinn.
Bjöm segir að mest seljist af gosi
í tveggja lítra umbúðum og hækkar
listaverð þess .um 5,7%. Drykkir í
hálfslítra plastflöskum hækka um
7% að hans sögn, kók í gleri um 3%
Veiðidegi fjölskyldunnar sú að fá
alla fjölskylduna til að kynnast
þessari skemmtilegn tómstunda-
iðju. Hún vildi einnig benda á að
Ferðaþjónusta bænda gaf nýlega
út endurbætta útgáfu af Veiði-
fiakkaranum, sem er upplýsinga-
handbók um silungsveiðisvæði.
og 33 sentilítra dósir um 3,7% svo
dæmi séu tekin. Björn segir ennfrem-
ur að veittúr’verði í sumar 22% af-
sláttur af listaverði á kippum af kóki
og sykurlausu kóki í l‘/2 lítra og 2
lítra umbúðum. Álagning söluaðila
er á bilinu 15-30% að sögn Bjöms
og nefnir hann að kaupendur geti
búist við 5 króna hækkun á gosi í
hálfslítra umbúðum svo dæmi séu
tekin. „Flaskan hefur kostað milli
80-100 krónur og mun því kosta frá
85-105 og meira í einstaka tilfellum."
Póstur og sími
Tæp 5% fær
sundurliðaða
reikninga
INNAN við 5% almennra símnot-
enda færa sér þjónustu Pósts og
síma um sundurliðun símreikninga
í nyt um þessar mundir. Hrefna
Ingólfsdóttir blaðafulltrúi segir
nokkuð um að almennir símnotend-
ur biðji um sundurliðun yfir
skemmra tímabil, t.d. þija til sex
mánuði, til að gera sér grein fyrir
notkuninni. Fleiri farsímanotendur
en almennir notendur biðja um
sundurliðun símreikninga.
Hrefna sagði að 4.568 af 140.000
til 150.000 almennum símnotendum
fengju sundurliðaða símreikninga.
Fleiri farsímanotendur, eða tæplega
1.800 af 25.000, fengju sundurlið-
aða símreikninga enda væri algeng-
ara að fleiri væru um sama símann
en í almenna kerfinu.
Ef um almennan síma er að ræða
nær sundurliðunin aðeins til annarra
símtala en staðarsímtala, þ.e. sím-
tala innan sama gjaldsvæðis. Sund-
urliðun nær hins vegar til allra sím-
tala úr farsíma nema sérstaklega
sé beðið um að aðeins séu sundurlið-
uð símtöl til útlanda. Sundurliðunin
felur í sér fimm fyrstu tölustafi
símanúmers, tímasetningu símtals,
lengd og skrefafjölda. Aðeins rétt-
hafar geta krafist sundurliðunar og
eru þeir skyldugir að láta alla not-
endur símans vita hvað til stendur
áður en þeir fara fram á sundurlið-
un.
Kostnaður við sundurliðun er 625
kr. stofngjald, 225 kr. gjald fjórum
sinnum á ári og 1,30 kr. fyrir hvert
símtal sem gefnar eru upplýsingar
um. Ofan á gjaldið leggst virðis-
aukaskattur.
Vífilfell hækkar um 4-5%
þ
þ
I
i

l
I
l
I
t
l
l
>
i
l
l
I
l
i
i