Morgunblaðið - 21.06.1995, Blaðsíða 8

8 MIÐVIKUDAGUR 21. JÚNÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Varnaræfing Atlantshafsbandalagsins á íslandi 15.-23. júlí
* Morgunblaðið/Kristinn
ARNÓR Sigurjónsson, varnarmálaráðunautur við sendiráð íslands
í Washington, veitti upplýsingar um framkvæmd heræfingarinnar
á blaðamannafundi sl. mánudag.
1.200
hermenn
taka þátt
REGLUBUNDIN heræfing sem
gengur undir nafninu „Norður -
Víkingur" verður haldin dagana 15.
-23. júlí nk. Sambærileg heræfing
var haldin hér á landi fyrir tveimur
árum.
Meginmarkmið æfíngarinnar eru
liðs- og birgðaflutningar til lands-
ins á hættu- og ófriðartímum. Æfð
verður framkvæmd varnaráætlun-
ar fyrir ísland sem felur m.a. í sér
vamir hernaðarlega mikilvægra
staða á ófriðartímum. Heræfingin
uppfyllir einnig ákvæði varnar-
samningsins frá 1951 um öryggis-
skuldbindingar bandarískra stjórn-
valda gagnvart íslenskum stjórn-
völdum.
Samkvæmt því sem kom fram á
blaðamannafundi á vegum utanrík-
isráðuneytisins taka um 1.200 her-
menn þátt í heræfingunni og hluti
þeirra tilheyrir varaliðssveitum sem
hafa það eina verkefni að veija
Ísland gerist þess þörf. Sveitir þess-
ar em skipaðar sjálfboðaliðum úr
öllum stéttum þjóðfélagsins. Til að
gera æfínguna raunverulegri hefur
50 norskum sérsveitarhermönnum
verið boðið að taka þátt í henni til
að leika ímyndaðan andstæðing.
Orrustuflugvélar frá Bretlandi,
Noregi og Bandarikjunum, auk
sprengjuflugvéla frá Bandaríkjun-
um eiga hlut að loftvarnaræfíng-
unni í því skyni að gera hana raun-
verulegri. Heræfíng þessi er sam-
ræmd æfíng varna í lofti, á láði
og legi auk sérstakrar stjórn-
stöðvaræfingar með þátttöku herr-
áðs varnarliðsins og vamarmála-
skrifstofu í samvinnu við Atlants-
hafsherstjórn Bandaríkjanna í Nor-
folk.
Landvarnir á virkjanasvæði
við Sigöldu og Búrfell
Landvarnahluti æfíngarinnar fer
fram á Keflavíkurflugvelli og að
hluta til á virkjanasvæði Lands-
virkjunar við Sigöldu og Búrfell.
Vettvangskannanir verða gerðar
eins og áður á Akureyri, Egilsstöð-
um og víðar á landinu.
Asoreyjar verða nú í fyrsta skipti
hluti af æfingasvæði Norður-Vík-
ings ’95. Eyjarnar em, eins og ís-
land, á hervarnarsvæði Atlants-
hafsherstjórnarinnar og því verða
liðs- og birgðaflutningar á milli
Asoreyja og íslands samhæfðir.
Landhelgisgæsla íslands tekur þátt
í hluta æfíngarinnar með því að
aðstoða bandaríska flotann við að
kanna aðstæður við nokkrar hafnir
landsins með tilliti til liðs- og
birgðaflutninga. Skipa- og kafbáta-
leitarflugvélar leika hlutverk í æf-
ingu á sjóvörnum landsins.
Umfangsmikill
undirbúningur
Fjölmargir aðilar koma að he-
ræfingunni og hefur varnarmála-
skrifstofa utanríkisráðuneytisins
haft náið samráð við varnarliðið,
hermálayfirvöld í Bandaríkjunum
og Noyegi, íslensk ráðuneyti og
stofnanir vegna undirbúningsins.
Almannavamir ríkisins, víkinga-
sveit lögreglunnar í Reykjavík og
sLökkvilið varnarliðsins á Keflavík-
urflugvelli aðstoða einnig stjórn-
völd við framkvæmd æfíngarinnar.
Náttúruvernd á íslandi mun
njóta góðs af umsvifum heræfing-
arinnar því risaþyrlur varaliðs
Bandaríkjahers ílytja möl í gang-
stíga þjóðgarðsins i Skaftafelli,
flytja gamlan þyrlupall úr Surtsey
og sækja fágæta steina í fjalllendið
upp af Borgarfírði eystra fyrir
Náttúrafræðistofnun.
Norðun- Víkingur 1995
Varnaræfing Atlantshafsbandalagsins á íslandi 1995
_ AKUREYRI
BOLAFJALL Vettvangskönnun
Hjttvangskönnun
^I el
*!' S!‘ S!' S!' *!' gunnólfs-
AAAAA vIkurfjall
Vettvangskönnun
YTRI H0FNJN
I REYKJAVIK
Flutningaæfing
KEFLAVIKUR-
FLUGVÖLLUR
Stjórnst. æfing
Verkleg æfing
Fjarskiptaæfing
Flutningaæfing
EYRARBAKKI
Fjarskiptaæfing
HEtUl—.—BURFELL-SIGALDA
- ÞYKKVIBÆR Verkleg æfing
Fjarskiptaæfing Fjarskiptaæfing
Hagræðing á Ríkisspítölunum
Hjartaaðgerðir
ábörnum
alfarið á íslandi?
JAFNAN um þetta leyti
árs berast fregnir af
sumarlokunum spítal-
anna og öðmm hagræðing-
aráformum. Davíð A. Gunn-
arsson, forstjóri Ríkisspítal-
anna, var inntur eftir stöðu
mála nú og hvað væri fram-
undan í rekstri spítalanna. í
máli Davíðs kom m.a. fram
að rætt er um að flytja hjarta-
aðgerðir á bömum til landsins
en þær hafa aðallega verið
framkvæmdar erlendis fram
að þessu.
Hvernig hafa hagræðingar-
áform innan spítalanna geng-
ið síðustu fjögur ár?
„Árangurinn er sá að við
framkvæmum fleiri verk fyrir
svipað eða heldur minna fjár-
magn en við gerðum fyrir fíór-
um ámm. Hjartaaðgerðum
hefur fjölgað mjög mikið og
við höfum tekið upp nýja
starfsemi, eins og meðhöndlun á
sjúklingum með nýrnasteina. Þá
hefur Landspítalinn tekið við
helmingnum af bráðavöktum
Landakotsspítala. En það er
ákveðin mótsögn oft fólgin í hag-
ræðingu í heilbrigðisþjónustunni.
í hvert sinn sem okkur tekst að
auka afköstin, annaðhvort með
nýrri tækni eða breyttu vinnufýr-
irkomulagi, og afgreiða fleiri
sjúklinga, og meðan það ástand
ríkir að þörfinni er ekki fullnægt,
fjölgar komum sjúklinga á spítal-
ana. Þar sem spítalinn fær ekki
tekjur sem miðast við sjúklinga-
fjöldann og sjúkdómsgreiningu
heldur er á föstum fjárlögum
aukast útgjöld ríkissjóðs og hætta
er á því að rekstur fari fram úr
því sem ráðstafað er til spítalanna
á fjárlögum."
Borgar þá hagræðingin sig
ekki?
„Það er ákveðin mótsögn í
hagræðingunni. Oft er sagt að
spítalinn hafí sparað, fækkað
legudögum t.d. með því að inn-
leiða nýja tækni í skurðaðgerð-
um. En í okkar fjármögnunar-
kerfi snýr dæmið þannig að í stað
þess að meðhöndla einn sjúkling
á vissum tíma getum við e.t.v.
meðhöndlað fimm eða tíu sjúkl-
inga. Þegar upp er staðið verður
rekstur spítalans hugsanlega dýr-
ari.“
Hvernig verður staðið að sum-
arlokunum núna?
„Við erum með hefðbundnar
aðgerðir 5 gangi, annars vegar
að endurskipuleggja -----------
starfsemina, nýta hús-
næði, búnað, tæki og
starfsfólk eins vel og
við mögulega getum _____
þannig að við afköstum
eins miklu og hægt er með sem
minnstum tilkostnaði. Einnig
reynum við að draga úr starfsemi
og þar koma inn hinar óvinsælu
lokanir. Það verður heldur meira
um lokanir núna en í fyrra, eða
svipað og var 1992. Þeim verður
dreift á allar deildir spítalans,
þ.e. handlæknisdeildir, lyflæknis-
deiidir, geðdeildir, barnadeildir
og á kvennadeild.“
Kemur til uppsagna vegna
sumarlokana?
„Nei, það vonum við ekki. Skili
sumarlokanirnar okkur því sem
ráð er fyrir gert eigum við að
komast út úr árinu með fjárhag-
inn í þokkalegu jafnvægi."
Stendur til að fjölga hjartaað-
gerðum á börnum á spítalanum?
„Við gerðum nokkrar aðgerðir
Davíð Á. Gunnarsson.
►Davíð Á. Gunnarsson for-
stjóri Ríkisspítalanna er fædd-
ur í Reykjavík 1944. Hann
stundaði nám í Menntaskólan-
um í Reykjavík og lauk verk-
fræðiprófi frá Tækniháskólan-
um í Stokkhólmi 1969 og prófi
í spítalafræði og hagfræðiprófi
frá Stokkhólmsháskóla 1971.
Hann hóf störf sem aðstoðar-
framkvæmdastjóri Ríkisspítal-
anna 1972 og varð fram-
kvæmdastjóri 1979 og forstjóri
1980.
Mótsögn fólg-
in í hagræð-
ingunní
á síðasta ári og nú standa yfir
viðræður og vilji er til þess í heil-
brigðisráðuneytinu að flytja þess-
ar aðgerðir allar inn í landið. Það
skiptir geysilega mikiu máli fyrst
og fremst fyrir börnin sjálf og
þeirra aðstandendur. Reynsla
okkar hefur verið sú að árangur
okkar í aðgerðum, sem fluttar
hafa verið inn í landið, er ekki
síðri en erlendis og í sumum til-
fellum betri. Auk þess er kostnað-
urinn í flestum tilfellum lægri
hérlendis.“
Eru íslensk sjúkrahús nægi-
lega vel búin tækjum?
„Nei, þar skortir nokkuð á svo
aðstæður séu sambærilegar og
gengur og gerist á hliðstæðum
stofnunum erlendis. Á sjúkrahús-
um nútímans skipta tæki afskap-
lega miklu máli, bæði hvað varð-
ar rannsóknir á sjúklingum og
meðferðina. íslending-
ar hafa verið seinir til
að taka við sér á þessu
sviði og ástæðan er
e.t.v. sú að þróunin er
mjög hröð í lækninga-
tækni. Tæki sem eru góð og gild
í dag eru nánast úreld á 4-10
árum og úreldast mun hraðar en
í flestri annarri starfsemi. Þetta
kallar á öra tækjavæðingu. Það
vantar einfaldari leikreglur um
það með hvaða hætti tæki em
endurnýjuð og fjármögnuð, leik-
reglur sem segja til um hvenær
eðlilegt sé að endurnýja tæki.
Þegar leikreglurnar skortir lítur
það gjarnan út sem áróðursstríð
milli spítalanna og stjórnmála-
mannanna þegar sú spurning
kemur upp hvort eðlilegt sé að
endurnýja eða kaupa ný tæki.
Það þarf að vera þokkalegt sam-
komulag um þetta eins og ríkir
t.d. um framkvæmdir í vegagerð
þar sem sátt er um hvernig menn
vilja halda vegum landsins við.“