Morgunblaðið - 07.07.1995, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ
MINIMIIMGAR
FÖSTUDAGUR 7. JÚLÍ 1995 29
Deyr fé,
deyja frændr,
deyr sjáifr it sama.
En orðstírr
deyr aldrigi,
hveims sér góðan getr.
Þessi orð skáldsins flugu mér í
huga, er okkur Sigrúnu barst til
eyrna bjartan sumarmorgun norður
í Víðidal fregnin um fráfall hins
góða vinar okkar, Hrannars. Auð-
vitað vorum við búin að fylgjast í
vetur með hetjulegri baráttu hans
og elskulegrar eiginkonu hans Láru
Kjartansdóttur við hinn grimma
vágest sem litlu eirir, en kannski
var það hin óbilandi bjartsýni
Hrannars og hið létta geð alveg
fram á síðustu stundu sem villtu
okkur sýn. A.m.k. vorum við á
engan hátt tilbúin fyrir þessa
harmafregn.
Það er ýmislegt sem kemur upp
í hugann á stundu sem þessari og
hugurinn hvarflar til baka til
menntaskólaáranna, þegar við
Hrannar tengdumst traustum vina-
böndum, sem aldrei rofnuðu.
Hrannar var glæsimenni og mik-
ill íþróttamaður hér á árum fyrr.
Knattspyrnan var hans íþrótt og
hann var einn af bestu leikmönnum
síns aldursflokks upp í gegnum
alla yngri flokka knattspyrnufé-
lagsins Fram og voru þeir ófáir titl-
arnir sem hann og hans félagar
unnu fyrir sitt góða félag.
Hann hóf ungur að leika með
meistaraflokki Fram og þær stund-
ir eru ógleymanlegar þegar ég sat
í stúkunni og horfði á þennan góða
vin minn stjórna miðjunni hjá
Framliðinu eins og herforingi. Það
var ekki hægt annað en að dást
að honum, jafnvel þó að hann væri
að fara illa með mína félaga úr KR.
Það var mikill missir fyrir Knatt-
spymufélagið Fram, að þrálát bak-
meiðsli komu í veg fyrir að Hrann-
ar næði mörgum árum með meist-
araflokki og ég held að ekki sé
tekið of djúpt í árinni, þó að fullyrt
sé að ef til þessara meiðsla hefði
ekki komið, hefði Hrannar örugg-
lega náð að marka djúp spor í
knattspymusögu íslands, sem einn
af bestu knattspyrnumönnum
þjóðarinnar fyrr og síðar.
Hann var þó ekki hættur afskipt-
um sínum af íþróttum, þó að hann
neyddist til að leggja knattspymu-
skóna á hilluna. Hann var í farar-
broddi félaga sinna í Fram þegar
þeir stofnuðu körfuknattleiksdeild
Fram á sínum tíma. Hann vann þar
ötult og óeigingjamt starf við að
hlúa að nýrri íþrótt innan félagsins,
og ég held að ég gleymi aldrei deg-
inum þegar meistaraflokkur körfu-
knattleiksdeildar Fram hampaði
bikarmeistaratitli. Ég efast um að
Hrannar hafi verið stoltari af bikar-
meistaratitli, sem hann hefði unnið
til sjálfur á knattspymuvellinum.
Of langt mál væri að telja hér
upp öll þau afrek sem Hrannar
vann á íþróttavellinum og í raun
og veru engin ástæða til að vera
að tíunda hér í smáatriðum alla
hans mannkosti. Allir sem þekktu
Hrannar vita það vel að hann var
ekki sú manngerð sem leið vel
undir miklu hrósi, hann var maður
sem vildi láta dæma sig af sínum
verkum.
Hrannar vann ýmis störf, bæði
við sín eigin fyrirtæki og eins hjá
öðram og það var mikil gæfa fyrir
okkur hjónin þegar hann réðst til
okkar fyrir nokkrum áram og ég
held að fómfúsari og trúrri starfs-
mann sé ekki möguleiki að finna.
Hrannar kvæntist árið 1967
elskulegri eiginkonu sinni, Lára
Kjartansdóttur, og eignuðust þau
tvo mannvænlega syni, Hrannar
Örn og Kjartan.
Við hjónin minnumst margra
dásamlegra samverastunda með
þeim hjónum, hvort sem var á
þeirra heimili eða okkar og minn-
ingarnar sem eftir standa eru auð-
vitað ofarlega í huga manns á
stundum sem slíkum.
Hrannar var drengur góður og
mátti aldrei aumt sjá né nokkurn í
neyð án þess að hann væri tilbúinn
til hjálpar. Þessi fáu ár sem hann
starfaði í ferðaþjónustunni sýndu
það og sönnuðu, að við þyrftum að
hafa fleiri menn eins og Hrannar á
þeim vettvangi, þá myndi okkur
öragglega betur faraast.
A erfiðum tíma í lífí okkar Sig-
rúnar voru Hrannar og Lára ein-
hver þau fyrstu sem stigu fram og
réttu okkur hjálparhönd og stóðu
alla tíð með okkur eins og klettar.
Það era engin orð sem geta skýrt
þakklæti okkar fyrir það, enda era
orð óþörf, þau vita það bæði.
Kæri vinur, þú skilur eftir þig
stórt skarð hjá ástkærri eiginkonu
þinni Lára, sonum þínum og fjöl-
skyldu allri og við hjónin og börn
okkar eigum erfitt með að sætta
okkur við orðinn hlut. Það tjóir þó
ekki að deila við dómarann, vegir
Guðs era órannsakanlegir og við
verðum að hlíta hans úrskurði. Við
getum sætt okkur við það, að þján-
ingar era a'ð baki og trúum því og
treystum, að þér líði vel þar sem
þú ert nú.
Elsku Lára, Kjartan og Hrannar
Örn, megi algóður Guð styrkja
ykkur og styðja í sorg ykkar.
Einar Bollason, Sigrún
Ingólfsdóttir og fjölskylda.
• Fleiri minningargreinar um
Hrannar Garðar Haraldsson bíða
birtingar og munu birtast í blað-
inu næstu daga.
JÓNAS
SVEINSSON
+ JÓNAS Sveins-
son fæddist að
Ríp í Hegranesi 7.
júlí 1895, elstur
sinna systkina, sem
urðu sjö að tölu.
Hann lést í Reykja-
vík 28. júlí 1967.
Faðir hans var séra
Sveinn Guðmunds-
son, prestur að Ríp
og kona hans Ingp-
björg Jónasdóttir.
Séra Sveinn var um
tíu ára skeið prest-
ur í Skagafirði. Fór
hann frá Ríp 1899,
er honum var veitt Goðdala-
prestakall, sem hann gegndi
til, fardaga 1904. Gerðist hann
þá verslunarmaður í Skarðs-
stöð á Skarðsströnd. Seinna var
hann um tuttugu ára bil prestur
í Árnesprestakalli á Ströndum.
Ingibjörg móðir Jónasar læknis
var í föðurætt komin af Skegg-
staðaætt, en í móðurætt komin
af Skúla Magnúsen, kammer-
ráði og sýslumanni á Skarði.
Hundrað ár liðin frá
fæðingu hans
UM MIÐJA öldina, þegar við vorum
að byija að vera til, sem nú erum
komin á ellilaun og orðin móð af
ýmsum sökum, var læknir hér í bæ,
hálfsextugur að aldri, sem gekk um
garða af meiri hressileik en aðrir
menn. Þetta var Jónas Sveinsson.
Við kynntumst þannig, að ég var
sendur einn dag síðsumars til að
hafa viðtal við Jónas, sem þá var
nýkominn, ásamt seinni konu sinni,
Ragnheiði Hafstein, úr löngu ferða-
lagi þeim til upplyftingar, en í ferð-
um hans var alltaf ofarlega að
kynna sér nýjungar í læknislist. í
þetta sinn hafði hann 'fundið dr.
Niehans í Sviss, en að auki höfðu
þau hjón brugðið sér til Egypta-
lands. Til dr. Niehans sótti Jónas
nokkurn vísdóm, sem aldrei var þó
notaður hér á landi, en Jónasi þótti
vel frásagnarverður. Man ég að upp
úr þessu viðtali urðum
við mestu mátar. Var
það síðan föst venja,
að eftir þessar sumar-
ferðir Jónasar og konu
hans, átti ég viðtal við
hann um ferðalagið,
sem birtist síðan í Tím-
anum. r
Jónas læknir byrjaði
starfsferil sinn sem
sveitarlæknir með bú-
setu á Hvammstanga.
Sveitarlæknar í þann
tíð gátu eitthvað stuðst
við bíla, en fóru mest
á hestum og riðu mik-
inn, ekki síður en Jósep Skaptason
á Hnausum sem hafði jafnan tvo
til reiðar, og skipti um hesta á ferð.
Þetta var að vísu orðið eitthvað
kristilegra á tíma Jónasar. Læknar
viðhöfðu a.m.k. deyfingu. Jósep
Skaptason varð aftur á móti að
styðjast við fíleflda karlmenn og
vera fljótur að skera. Jónas skrifaði
ágrip æviminninga sinna og nefndi
„Lífið er dásamlegt". Það var honum
líkt. Þar segir hann frá ýmsum atvik-
um, einkum er snerta læknisfræð-
ina. Bendir margt til þess í þeim
frásögnum, að Jónas hafi í senn
verið djarfur og heppinn læknir.
Yngingar voru í tísku á Hvamms-
tangaárum Jónasar, en aðgerðir í
þá veru dugðu aðeins’skamma hríð
og ekkert varð síðan úr þessu yng-
ingarferli þegar á leið og málið
gleymdist, enda hafa mér vitanlega
engin ráð fengist við hramleika hve
ákaft sem er leitað. En þetta var
nýjungagirni þess tíma og enginn
skaði að freista að ná árangri. Jón-
as segir frá því í bók sinni, að að-
stæður sveitalæknis gátu verið mis-
jafnar. Sárast mun hann þó hafa
fundið til þess að hafa engan til
að ræða við um hin vandasömustu
mál, þegar þau bar að garði og
kröfðust úrlausnar. Eitt sinn var
hann kallaður um langan veg til
að hjálpa konu með kviðslit. Engin
aðstaða var til uppskurðar nema
bæjarhurðin og annað var eftir því.
Konan var þungt haldin og ekki
viðlit að ýta kviðslitinu inn. Var
Jónas þá við að gefast upp og bað
til guðs að sér dyttu einhver ráð í
hug. Datt honum síðan í hug að
hengja konuna upp á fótunum með
því að bregða reipum um þverbita
i baðstofunni. Við það gekk kviðslit-
ið inn. Síðan tók hann bæjarhurðina
af hjöram, líklega ekki þá fyrstu,
og saumaði kviðslitið saman.
Á meðan stóð á námi og á með-
an það hentaði vann Jónas á sumr-
in ýmisleg störf sem til féllu.
Skömmu fyrir fyrra stríð kynntist
hann útlendingi, sem saltaði síld
hér á landi í eitt eða tvö sumur.
Undirbjó hann framhaldið með tölu-
verðum innflutningi á tunnum, sem
voru komnar til landsins áður en
stríðið hófst. En þegar byijað var
að stríða í ágúst 1914 hvarf útlend-
ingurinn úr landi, en fól tunnurnar
í umsjá Jónasar, sem þá var í skóla.
Síðan heyrði Jónas ekkert frá þess-
um útlendingi meir. Það var af síld-
artunnunum að segja, að eftir tvö
stríðsár voru þær komnar í mikið
verð og sárlega skorti tunnur. Þá
seldi Jónas tunnustaflann heldur en
gera þar ónýtar, og sagði mér að
eftir það hefði hann ekki verið einn
af þessum blönku námsmönnum.
Þótt nokkuð sé liðið síðan Jónas
var á dögum, lifir hann undarlega
sterku lífi í minningunni. Hann lenti
í ýmsu brauki og bramli eins og
títt er um athafnasama menn, en
kom alltaf standandi niður, bros-
andi og málhress. Hann var Skarð-
sveiji í aðra röndina og hafði mörg
járn í eldinum, þótt iæknisstörf
væru lífsstarf hans. Við höfum átt
marga sérkennilega lækna í gegn-
um árin. Þeir hafa sjálfir skrifað
bækur um störf sín. Vilmundur
Jónsson, landlæknir, sá snjalli höf-
undur, hefur skrifað tveggja binda
verk um lækningar og sögu þeirra,
auk þess sem hann, ásamt Lárusi
Blöndal, hefur tekið saman lækna-
tal. Saga lækninga hér á landi er
merkileg, en allar aðstæður vora
svo fábrotnar í upphafi og þekking
það litil að furðu sætir að nokkur
skuli hafa viljað leggja þær fyrir
sig. Það þurfti og þarf enn kjark-
menn til. Einn af þeim var Jónas
Sveinsson.
Indriði G. Þorsteinsson.
t
Ástkær móðir okkar,
ÞURÍÐUR JÓNA MAGNÚSDÓTTIR
frá Sæbakka,
lést í Dalbæ, Dalvík, þann 5. júlí.
Útförin auglýst síðar.
Hildur Hansen,
Þóranna Hansen.
t
Útför
JÓNS GÍSLASONAR
fyrrv. póstfulltrúa
og fræðimanns
frá Stóru-Reykjum í Flóa,
sem andaðist 25. júní sl., fer fram frá
Hraungerðiskirkju laugardaginn 8. júlí
kl. 14.00.
Aðstandendur.
t
Innilegar þakkir til allra þeirra, sem sýndu okkur samúð og hlýhug
við andlát og útför föður okkar,
ÖGMUNDAR HAUKS GUÐMUNDSSONAR,
Hellisgötu 12,
Hafnarfirði.
Börnin.
t
Þökkum hlýhug og samúð við andlát og útför móður okkar, tengda-
móður, ömmu og langömmu,
ÞÓRU GÍSLADÓTTUR,
Hringbraut 58,
Keflavík.
Ragnar Olsen, Kristín Jónsdóttir,
Rakel Olsen,
Stella Olsen, Birgir Ólafsson,
Jónína Olsen, Ásgeir Þórðarson,
börn og barnabörn.
t
Okkar innilegustu þakkir færum við þeim fjölmörgu, sem veittu
okkur styrk í sorg okkar með blómum, samúð, hlýju og hjálp við
fráfall ástvina okkar,
AUÐUNS INGA HAFSTEINSSONAR
og
ODDS HANS AUÐUNSSONAR,
Narfastöðum.
Ólöf Þórhallsdóttir,
Elín Karlsdóttir, Hafsteinn Þór Auðunsson,
Valdimar Ingi Auðunsson, Signý Eva Auðunsdóttir,
Hafsteinn Hannesson, Elsa María Valdimarsdóttir,
Hildur Hafsteinsdóttir og fjölskylda,
Hafdís Hafsteinsdóttir og fjölskylda,
Hansfna P. Elíasdóttir og fjölskylda,
Þórhallur Filippusson, Anna P. Þórðardóttir.
t
Innilegar þakkir og kveðjur færum við
öllum þeim, sem sýndu okkur samúð
og vinarhug vegna andláts og útfarar
eiginkonu minnar, móður okkar,
tengdamóður og ömmu,
GUÐRÚNAR S. HELGADÓTTUR,
Austurgötu 10,
Keflavík.
Sérstakar þakkir til lækna og hjúkrunar-
fólks Landakotsspítala og Borgarspitala.
Sigurður J. Halldórsson,
Helgi Þór Leja,
Jenný S. Leja, Jóhannes V. Sigurgislason,
Erik Olaf Eriksson,
Halldór M. Sigurðsson,
Þórunn Helga Jóhannesdóttir.
Lokað
Skrifstofur okkar eru lokaðar í dag vegna jarðarfar-
ar HRANNARS G. HARALDSSONAR.
íshestar hf.,
Bæjarhrauni 2,
Hafnarfirði.