Morgunblaðið - 16.08.1995, Qupperneq 1

56 SÍÐUR B/C/D
183. TBL. 83. ÁRG. MIÐVIKUDAGUR16. ÁGÚST1995 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Jórdanía
A
Hálf öld liðin frá lokum síðari heimsstyrjaldarinnar
Ottast
hefndar-
aðgerðir
Amman, Washingfton. Reuter.
JÓRDANIR óttast að írakar efni til
hryðjuverkaherferðar í Jórdaníu til
að hefna ákvörðunar þeirra um að
veita tengdasonum Saddams Huss-
eins íraksforseta og skyldmennum
þeirra hæli.
Jórdanskir embættismenn óttast
að írakar sendi tilræðismenn yfir
landamærin eða beiti róttækum
hreyfingum Palestínumanna, sem
eru andvígar friðarsamningi Jórdana
við Israela. Haft er strangt eftirlit
með hreyfingunum af þessum sök-
um. írösk stjórnvöld gætu ennfrem-
ur fengið til liðs við sig einhveija
af 30.000 írökum sem hafa flúið til
Amman frá Persaflóastyrjöldinni
árið 1990 vegna efnahagsþrenging-
anna í írak.
Perry lofar aðstoð
William Perry, varnarmálaráð-
herra Bandaríkjanna, sagði í gær
að Bandaríkjamenn myndu veija
Jórdani ef írakar réðust á landið.
Hann kvaðst hafa fengið upplýs-
ingar um óvenjulega liðsflutninga í
írak og sagði að bandaríska stjórnin
væri reiðubúin að beita Tomahawk-
eldflaugum gegn írökum ef til árás-
ar kæmi.
Jórdanskir embættismenn sögð-
ust ekki hafa orðið varir við óvenju-
lega liðsflutninga írakshers við
landamæri ríkjanna.
Her Bandaríkjanna flutti í gær
hergögn til Jórdaníu vegna sameig-
inlegrar heræfingar ríkjanna sem á
að hefjast 18. þessa mánaðar. Her-
æfingin var ákveðin áður en Banda-
ríkjamenn lofuðu Jórdönum hernað-
arstuðningi vegna landflóttans frá
írak.
Tsjetsjníja
Jeltsín
hótar
hernaði
Uday sakaður um manndráp
Hreyfingar íraskra stjórnarand-
stæðinga sögðu í gær að elsti sonur
Saddams, Uday, hefði drepið að
minnsta kosti einn ættingja sinn í
síðustu viku vegna deilunnar sem
sprottið hefur upp innan fjölskyld-
unnar. Frásagnir þeirra voru þó
mjög misvísandi.
Ein hreyfinganna sagði að Uday
hefði drepið Ahmed, son hálfbróður
Saddams, Watbans Ibrahims al-
Hassans, og önnur að hann hefði
einnig drepið Watban.
Króatíuher íhugar hernaðaraðgerðir í Bosníu
Hótar Serbum stríði
Dubrovnik. Reuter.
ZVONIMIR Cervenko hershöfðingi,
æðsti yfírmaður Króatíuhers, hótaði
í gær Bosníu-Serbum stríði ef þeir
hættu ekki stórskotaárásum sínum
á nágrenni króatísku borgarinnar
Dubrovnik.
Dubrovnik, sem hefur verið
nefnd „Perla Adríahafsins", varð
fyrir hörðum sprengjuárásum í
stríðinu í Króatíu árið 1991. Þótt
sprengjum hafi ekki verið skotið
á borgina sjálfa að undanförnu
hafa árásir verið gerðar á þorp
og flugvöll í grenndinni frá því
að Króatíuher náði Krajina-héraði
á sitt vald.
Serbar á flótta
Cervenko hershöfðingi, sem
stjórnaði stórsókn Króatíuhers í
Krajina, sagði að herinn væri
reiðubúinn að gera árásir á Serba
í Bosníu ef þörf krefði. Hann sagði
að Serbar vildu hefna ófaranna í
Krajina með árásum á nágrenni
Dubrovnik, en Bosníu-Serbar
segjast liins vegar vera að svara
árásum Króatíuhers á Trebinje-
hérað á yfirráðasvæði Serba í
Bosníu, um 15 km frá strönd
Adríahafsins. Þúsundir íbúa hér-
aðsins hafa flúið þaðan af ótta
við að Króatíuher sé að undirbúa
innrás.
■ Albanír hóta aðgerðum/15
Reuter
Alþjóðleg
kappsigling
á baðkerum
ANDSTÆÐINGAR kjarna-
vopnatilrauna Frakka flnna upp
á ýmsu til að vekja athygli á
mótmæluni sínum. í gær fór
fram alþjóðleg keppni í siglingu
baðkerasbáta á ánni Meuse í
Belgíu. Þátttakendurnir sem hér
sjást notuðu athyglina sem
heimasmíðað baðkerafley þeirra
naut til að koma mótmælum sín-
um til skila til Jacques Chiracs
Frakklandsforseta.
Grosní. Reuter.
BORÍS Jeltsín, forseti Rússlands,
hótaði í gær að grípa til hernaðarað-
gerða að nýju í Tsjetsjníju en yfir-
maður rússnesku hersveitanna í upp-
reisnarhéraðinu sagði ekki koma til
greina að beita hervaldi.
Fréttastofan Ítar-Tass hafði eftir
Jeltsín að hann hefði rætt við Viktor
Tsjernomyrdín forsætisráðherra og
fleiri ráðherra um möguleikann á
hernaðaraðgerðum ef Tsjetsjenar
féllust ekki á afvopnun samkvæmt
samningi um hernaðarhlið deilunnar
um héraðið. „Ef okkur berst ekki
fulinægjandi svar grípum við til sér-
stakra og harðra aðgerða, meðal
annars hernaðaraðgerða,“ hafði
fréttastofan eftir Jeltsín.
Rússneska stjórnin sakaði Dzhok-
har Dúdajev, leiðtoga Tsjetsjníju, um
að reyna að gerbreyta skilmálum
hernaðarlega sanmingsins frá 30.
júlí. Hún sagði að friðarviðræðunum
í Grosní yrði ekki haldið áfram nema
Tsjetsjenar framfylgdu öllum
ákvæðum samningsins þegar í stað.
Anatolíj Romanov, yfirmaður
rússnesku hersveitanna í Tsjetsjníju,
ræddi í gær við yfirmann hersveita
Tsjetsjena, sem neitaði að undirrita
drög að samkomulagi um fram-
kvæmd samningsins á mánudag.
Þegar Romanov var spurður hvort
hann útilokaði hernaðaraðgerðir
svaraði hann því játandi og sagði
að áfram yrði reynt að leysa deiluna
með samningum.
Blendm viðbrögð við af-
sökunarbeiðni Japana
Tókýó. Reutcr, The Daily Tclegraph.
JAPANIR báðust í gær í fyrsta sinn afsökunar
á framferði japanska hersins í heimsstyijöldinni
síðari, hálfri öld eftir að henni lauk. Viðbrögðin
við afsökunarbeiðninni voru blendin; stjórnvöld í
Bandaríkjunum, Bretlandi, Astralíu og ýmsum
Asíuríkjum fögnuðu henni en fyrrverandi stríðs-
fangar Japana sökuðu japönsku stjórnina um
hálfvelgju og hvöttu til þess að japanskar vörur
yrðu sniðgengnar.
Afsökunarbeiðnin kom fram í sjónvarpsávarpi
Tomiichi Murayama, forsætisráðherra Japans, í
tilefni þess að hálf öld er liðin frá því heimsstyij-
öldinni lauk. Hann lét þar í ljós „einlæga iðrun“
og baðst „innilega afsökunar“ á framferði hers-
ins. Þetta er í fyrsta sinn sem japanskur forsætis-
ráðherra notar þessi orð þegar hann ræðir heims-
styijöldina síðari á opinberum vettvangi.
„Til þess að komast hjá mistökum í framtíðinni
vil ég gangast við sannleikanum í þessari sögu [um
þátt Japana í stríðinu] sem ekki verður dregin í
efa, og vildi á ný mega ítreka endurmat mitt og
biðjast innilega afsökunar," sagði hann í yfirlýsing-
unni, sem stjórn hans hafði samþykkt samhljóða.
Skaðabótum hafnað
Murayama var þó ekki jafn afdráttarlaus í
ræðu sem hann hélt í gær við minningarathöfn
um þijár milljónir Japana sem létu lífið í heims-
styijöldinni síðari. Þar talaði forsætisráðherrann
einungis um „ítrekað endurmat" og „innilega
samúð“.
Sjónvarpsávarpið er talið endurspegla skoðanir
Murayama sjálfs en síðari ræðan þykir til marks
um veika stöðu hans sem forsætisráðherra og
að hann vilji ekki styggja íhaldssama samstarfs-
menn sína í stjörninni.
Murayama sagði að afsökunarbeiðnin þýddi
ekki að Japanir myndu verða við kröfum um
skaðabætur til handa fórnarlömbum stríðsins.
Sagði hann að frá slíku hefði verið gengið í frið-
arsáttmálanum í San Francisco 1952 og öðrum
samningum. „Við höfum að fullu gengið að skil-
málum þessara samþykkta," sagði Murayama.
Samtök fyrrverandi stríðsfanga Japana voru
ekki ánægð með ávarp Murayama, sögðu það
persónulega yfirlýsingu en ekki afsökunarbeiðni
fyrir hönd þjóðarinnar. Aður hafði japanska þing-
ið samþykkt ályktun þar sem látið var nægja að
nefna „ígrundað endurmat“ á yfirgangi og ill-
ræmdri nýlendustefnu Japana. Ályktunin olli
miklum vonbrigðum í nágrannaríkjum Japana í
Asíu.
■ Persónuleg yfírlýsing marklaus/16
Reuter
UPPGJAFAHERMENN, Japani og Breti, á
brúnni yfír Kwaifljót í Tælandi þar seni
minnst var 116.000 manns sem létu lífíð
þegar „dauðabrautin“ var lögð í stríðinu.