Morgunblaðið - 15.10.1995, Blaðsíða 2

2 : B SUNNUDAGUR 15. OKTÓBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
GYÐA Jónsdóttir Wells
og Paul Huxley við ofn-
inn þar sem flísamar í
veggmyndirnar í King’s
Cross voru brenndar.
VEGGMYNDIRNAR í King’s Cross-lestarstöðinni eru unnar af Gyðu Jónsdóttur Wells eftir teikningum
hins þekkta nútímalistamanns Pauls Huxley.
verkefni, styttu af Haraldi Böðvars-
syni, sem stendur nú á Akranesi,
en annars voru barneignir efst á
baugi á þessum árum.
Þegar sonurinn Valdimar var orð-
inn nógu gamall til að fara á barna-
heimili notaði listakonan unga tæki-
færið til að stunda námskeið við
hina virtu Konunglegu postulíns-
verksmiðju Danmerkur. Eftir eitt ár
hjá postulíns-akademíunni flutti fjöl-
skyldan aftur til Englands, til Rie-
hmansworth, bæjar rétt norðvestan
við London. Gyða hafði enga aðstöðu
til þess að stunda höggmyndalist í
stórum stíl á nýja heimilinu, en dund-
aði sér við að búa til litlar terrak-
otta styttur.
Aðalstarf hennar var að vera ráð-
gjafi hjá fyrirtæki sem seldi gler-
ung, leir og önnur efni til listaskóla,
stofnana og fyrirtækja sem unnu við
keramík. Einn af þessum viðskipta-
vinum var flísasah sem flutti inn
flísar frá Italíu. „Itölsku flísarnar
hæfðu ekki enskum smekk og þeir
hringdu í okkur og spurðu hvort við
vissum um einhvern sem kynni að
mála á þær. Ég hafði lært að mála
á keramik og postulín í Kaupmanna-
höfn þannig að ég sagði þeim að ég
gæti það.“
Upphaflega vann Gyða við flísa-
málun aðeins einn dag í viku heima
hjá sér, en smám saman jókst um-
fangið. Hún fór að mála fyrir mörg
fyrirtæki, hætti í fyrri vinnu sinni
og útvegaði sér vinnustofu. Árið
1983, eftir að hún fékk stóra pönt-
un, um 30.000 flísar, stofnaði hún
sitt eigið fyrirtæki, Tessera.
Gróska og kreppa
Á uppgangsárum níunda áratug-
arins var mikið að gera hjá fyrirtæk-
inu. Það var gróska í húsamarkaðn-
um, margir áttu peninga og vildu
gera upp heimili sín, þannig að það
var mikil eftirspurn eftir flísum. Það
var mikil vinna í boði hjá hótelum,
veitingahúsum og sundlaugum.
Einnig komu stórar pantanir frá
hinu opinbera - árið 1984 sótti
Gyða um og fékk gríðalega um-
fangsmikið _ verkefni fyrir London
Transport. Átti að endurbæta braut-
arpallana á Kings Cross jarðlestar-
stöðinni. Var um að ræða tveggja
ára verkefni og 100.000 flísar hann-
aðar eftir teikningum hins þekkta
nútímalistamanns Paul Huxleys.
Hönnunin var á sínum tíma sýnd á
listahátíð í Vín og nýju brautarpall-
GYÐA gerði mósaikmynd í Dover sem sýnir sögu skipasmíða í gegnum aldirnar.
ÍÐASTLIÐINN miðvikudag
opnaði borgarstjóri Lundúna
gönguleið undir Blackfriars-
brú, sem liggur yfir ána Tha-
mes í skugga St. Pauls-dóm-
kirkjunnar. Þótt göngin séu stutt fór
athöfnin fram með pompi og prakt,
því þau mynda síðasta hluta svokall-
aðrar South Bank-gangbrautar, sem
liggur meðfram suðurbakka Thames
frá Waterloo til Tower Bridge.
Göngin eru flísalögð og fiísarnar
sýna svart-hvítar ætingar af svæð-
inu eins og það var á 18. og 19.
öld. Er þetta skemmtileg uppsetn-
ing, bæði vönduð og óvenjuleg, en
hönnuðurinn er íslensk iistakona,
Gyða Jónsdóttir Wells.
Flísagerðin er brauðstrit
Gyða hefur unnið sem flísahönn-
uður í Bretlandi í mörg ár. Fyrir-
tæki hennar, Tessera, hefur hreppt
mörg mikils metin verkefni, m.a.
fyrir neðanjarðarlestakerfið í Lond-
on, Transport, Breskaþingið ogjafn-
vel soldáninn af Brunei.
Gyða er myndhöggvari að mennt
og þrátt fyrir velgengnina lítur hún
á flísahönnunina sem brauðstrit. „í
raun álpaðist ég bara út í þetta.
Höggmyndalist er nú það sem mað-
ur vill helst vinna við,“ segir hún.
Gyða fæddist að Holti undir Eyja-
fjöllum. Faðir hennar var séra Jón
M. Guðjónsson, síðar prestur á Akra-
nesi, þar sem Gyða ólst upp, en
móðir hennar var Lilja Pálsdóttir.
Gyða hefur nú búið erlendis í 25
ár. Hún fór fyrst til Englands 1967
til þess að iæra höggmyndalist við
Central School of Art í London.
Átrúnaðargoðin voru þá Henry Mo-
ore og Giacometti. Að námi loknu
sneri hún aftur til ísiands og vann
við list sína jafnframt því að hún
aðstoðaði föður sinn við Byggða-
safnið í Görðum á Akranesi. Én árið
1970 fór hún aftur til Englands til
þess að giftast Englendingi sem hún
hafði hitt á námsárunum, banka-
manninum David Wells.
Barneignir og postulín
Hjónin voru búsett fyrstu árin í
Kaupmannahöfn. Gyða vann við eitt
Brauðstrit
myndhöggvarans
íslensk listakona, Gyða
Jónsdóttir Wells mynd-
höggvari, vinnur við
flísahönnun í Bretlandi.
Skreyta verk hennar
marga fjölfama staði,
gönguleiðir í stórborg-
um og brautarpalla
lestarstöðva svo nokk-
uð sé nefnt. Bima
Huld Helgadóttir
blaðamaður hitti lista-
konuna að máli í Lund-
únum.