Morgunblaðið - 15.10.1995, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 15. OKTÓBER 1995 B 21
1
fjölskyldubönd eru oft losaraleg
og upplausn og ringulreið einkenn-
ir daglegt líf og fjölskyldur eru
orðnar mjög litlar. Þá er hveijum
einstaklingi mikilvægt að fínna að
hann er hluti af stærri heild. Það
er engin spurning að við sækjum
oft fyrirmyndir í ættirnar þegar
við veljum búsetu, störf, menntun
og afstöðu til ýmissa mála. Við
höfum tilhneigingu til að feta í
fótspor feðranna. Þá er einmitt
mikilvægt að við þekkjum og vit-
um deili á þeim sem næstir okkur
standa, svo við verðum ekki öðrum
og óæskilegri öflum þjóðfélagsins
að bráð.
En hvernig er ættfræði stunduð
í dag?
„Ættfræðigrúsk ér oftast ein-
manalegt starf. Menn sitja og
grúska eða rannsaka á vísindaleg-
an máta. Heimildir er flestar að
finna á þjóðskjalasafninu, þar eru
frumgögnin, kirkjubækur og
manntöl. Engar ættfræðirannsókn-
ir verða stundaðar án þessara
frumheimilda. Þótt stór hluti þeirra
sé til á fílmum og aðgengilegur á
nokkrum stöðum á landinu, háir
það flestum hversu erfítt er að
nálgast þessi gögn. Opnunartími
Þjóðskjalasafns er ekki sniðinn að
þörfum ættfræðiáhugamanna. Á
seinni árum hefur útgáfa ættfræði-
bóka, einkum niðjatala, aukist gíf-
urlega og þar sjá, ekki síst þeir sem
ýngri eru, oft tengslin við nánustu
ættina. Tölvuforrit, bæði Espólín
og Gagn og gaman, innihalda einn-
ig mikinn fróðjeik, sem gagnast
þeim sem þau tíýta.
Ofantaldar heimildir veita okk-
ur aðeins grunnupplýsingamar.
Til þess að glæða persónur fyrri
alda lífí, þarf oft að leita mjög
víða fanga. I gömlum sögum og
sögnum, þjóðsögum og ekki síst
frásögnum úr einstökum byggðar-
lögum eða af einstökum persón-
um. Við leitum stöðugt að fróð-
leiksmolum til þess að skapa sem
fyllsta mynd af forfeðrum okkar.
Ættfræðifélagið, sem nýlega
hélt upp á 50 ára afmæli sitt,
hefur tekið á leigu húsnæði í
tengslum við bókaútgáfunna Þjóð-
sögu og þar er ætlunin að koma
á fót vinnuhópum, þar sem menn
sem eru að fást við svipuð verk-
efni, geta hist og borið saman
bækur sínar, eða jafnvel sameinað
gögn sín. Ættfræðifélagið hefur
vaxið geysilega á síðustu árum og
félagar eru nú á sjöunda hundrað.
Það eru haldnir fundir mánaðar-
lega yfir vetrartímann og þá
fengnir fyrirlesarar. Þeir fjalla um
ýmsar hliðar ættfræðinnar, tengsl
ætta og sjúkdóma, sögufrægar
persónur, einstakar ættir, þjóðfé-
lagsmynstur og fleira og fleira.
Ættfræðifélagið fer á hverju sumri
í ferð með kunnugum farastjórum
og þar er ættfræðin að sjálfsögðu
aðalefnið. Ekki þarf að spyija að
uumræðuefninu samferðamann-
anna á meðal.
Ættfræðifélagið gefur líka út
fréttabréf sem inniheldur margvís-
legan fróðleik, og birtir meðal
annars erindi fyrirlesara á fundum
félagsins. Það hefur líka staðið
fyrir mikilli útgáfustarfsemi á
manntölum. Það hefur gefið út
manntalið 1801, 1816, 1845 og
vinnur nú að útgáfu manntalsins
1910, í samvinnu við Erfðafræði-
nefnd og Þjóðskjalasafn. Það er
ef til vill til marks um þann gífur-
lega áhuga sem menn hafa á ætt-
fræði, ef þeir á annað borð gefa
sig að henni, að öll vinna við
manntölin er sjálfboðavinna.
Það má því segja að ættfræðin
sé í senn grúsk og gaman og þeg-
ar best lætur fræðigrein, vísindi
sem útheimta nákvæmni, þekk-
ingu og heiðarleika. Ættfræðin er
tengiliður milli fortíðar, nútíðar
og framtíðar. Hún eykur skilning
okkar á mannlífinu. Hún tengir
okkur landinu, sögunni, þjóðinni
og menningunni. Ættfræðin gerir
okkur fróðari, glöggskyggnari og
umburðarlyndari. Hver þráður
sem við rekjum til fortíðarinnar
verður okkur haldreipi og leiðar-
ljós á framtíðarbraut.
VINNINGSHAFAR
í LJÓSMYNDASAMKEPPNI
c
s
c
•g
u
;ro
£

qjelkwj*1

1, verölaun:
PIONEER
hljómflutnings
samstæða
i frá Hljómdeild KEA
2. verðlaun:
SHARP
hljómflutnings-
samstæða
frá Hljómdeild
KEA
Harpa Ingimundardóttir,
Dílahæð 1, 310 Borgarnes
5.-7. verölaun:
LOTTO
íþróttagalli
frá Vöruhúsi KEA
3.-4. verölaun:
CANON Prima
Mini myndavél
frá Pe dr ómyndum
u\aröavhaga2 -
Inga Dóra Björgvinsdóttir,
Spóahólum 18.111 Reykjavík
Berglind H.
Helgadóttir,
Múlasíðu 20,
603 Akureyri
Hrefna Aradóttir,
Skúlabraut 2, 540 Blönduós
V\\\marss°n
8.-11. verðlaun:
LOTTO íþróttaskór frá vöruhúsi kea
^eýKjaV'k'
12.-25. verölaun:
Verðlaunahafar
hafa fengið
senda 2 kassa af
Frlssa fríska.
Helgi Sig
og fjölskylda,
Valshólum 4,
111 Reykjavík
Erna Jónsdóttir,
Hjallastræti 32,
415 Bolungarvík
Ragnar
Stefánsson,
Njaröargötu 61
101 Reykjavík
Jöhann Arni
Þorkelsson,
Austurströnd 6,
170 Seltjarnarnes