Morgunblaðið - 19.10.1995, Blaðsíða 8

8 FIMMTUDAGUR 19. OKTÓBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Noregur:
Vilt þú ekki bara fá „kerti og spil“ í jólagjöf eins og aðrir krakkar, Dóri minn?
Evrópski kvikmyndasjóðurinn Eurimages
Formaður telur brýnt
að framlag Islands hækki
FORMAÐUR stjórnar evrógska
kvikmyndasjóðsins Eurimages, ítal-
inn Adinolfi, ræddi framlög íslands
á fundi sjóðsins fyrir skömmu og
taldi brýnt að þau hækkuðu, ekki
síst með tilliti til þess hversu rausn-
arlegir styrkir hefðu verið veittir úr
sjóðnum til íslenskra kvikmynda.
Bryndís Schram framkvæmdastjóri
Kvikmyndasjóðs segir útilokað að
hækka framlög íslands að . svo
stöddu.
Markús Örn Antonsson fram-
kvæmdastjóri Útvarpsins og fulltrúi
íslendinga í Eurimages segist telja
að framlög íslands í Eurimages nemi
tæplega 20 milljónum króna frá
upphafi en á sama tíma hafi íslensk-
ar kvikmyndir fengið um 260 millj-
ónir króna úr sjóðnum. ísland er
með lægsta framlag þeirra ríkja sem
sæti eiga í stjórn Eurimages.
Lítið til annarra smáríkja
Á sama tíma hafi ögn fjölmennari
ríki á borð við Kýpur og Lúxemborg
hækkað framlög sín á seinustu
tveimur árum, fyrrnefnda ríkið úr
um 2,5 milljónum króna á ári 1993
í tæpar fjórar milljónir í ár, en hið
síðarnefnda úr um 4 milljónum
króna 1993 í um 4,5 milljónir í ár.
Sárafáar myndir frá þessum löndum
hafi hins vegar verið styrktar, sem
ráðist meðal annars af umsóknum,
enda fáséðar.
„Margir stjórnarmenn í Eurimag-
es eru einnig stoltir af stuðningi við
viðgang íslenskrar kvikmyndagerð-
ar, en fínnst einnig sumum að afar
langt hafi verið komið til móts við
þarfir Islendinga og reglum ekki
fylgt í hvívetna. Meðal annars er
bent á það skilyrði sjóðsins að kvik-
myndir sem njóti styrkja séu sam-
starfsverkefni að minnsta kosti
þriggja landa," sagði Markús.
Viðmiðun æskileg
Markús segist hafa svarað tilmæl-
um formanns stjórnar Eurimages
með því að vísa til höfðatölu og að
ísland hefur
greitt 20 milljónir
en þegið 260 millj-
óna króna styrk
kostnaður íslendinga vegna funda
sjóðsins sé almennt meiri en fiest
önnur lönd þurfa að bera. Markús
kveðst hins vegar ekki telja liggja
fyrir að úthlutanir til íslenskra kvik-
mynda verði endurskoðaðar að svo
stöddu, þar ráði frekar gæði þeirra
verka sem liggja að baki umsóknum.
Markús hefur skýrt stjórn Kvik-
myndasjóðs frá tilmælum formanns
stjórnar Eurimages og umræðu inn-
an stjórnarinnar, en Kvikmyndasjóð-
ur ákveður framlög til sjóðsins af
fjárveitingu ríkissjóðs.
Markús segir að formaður stjórn-
ar Eurimages telji sjálfur að til
greina komi að sett verði einhvers
konar viðmiðun um lágmarksfram-
lag, eða „gólf“ í Qárveitingar til
Eurimages.
íslendingar greiða um þijár millj-
ónir króna í Eurimages í ár og er
það sama upphæð og í fyrra, um
fjórar milljónir í Media og um 1,7
milljónir í norræna kvikmyndasjóð-
inn.
Mega ekki við skerðingu
„Samkvæmt tillögu til fjárlaga
fær Kvikmyndasjóður 92,3 milljónir
króna sem er 7,7 milljóna skerðing
frá því í fyrra, en það þýðir að íslend-
ingar geta ekki hækkað framlag sitt
í sjóð á borð við Eurimages, sem
þeir hafa sótt í og fengið framlag
sitt 10-20 falt til baka, eða framlag-
ið í MEDIA sjóðinn sem þeir hafa
fengið ekki minni upphæðir til baka
úr. Forsvarsmönnum þessara sjóða
finnst eðlilega sérkenniiegt að ís-
lendingar virðast ekki vilja leggja
neitt af mörkum en fá samt gríðar-
legt fé. Ef við hækkum hins vegar
framlagið um 1-2 milljónir er það
fé tekið úr framleiðslu íslenskra
kvikmynda hér heima, sem mega
ekki við meiri skerðingu," segir
Bryndís Schram.
Staðan sé ekki góð eins og sakir
standa, þar sem á sama tíma og
íslenska ríkið sé að skerða framlög
til kvikmyndaframleiðslu heimti ís-
lendingar stöðugt meira úr evrópsk-
um sjóðum.
„Til þessa hafa Norðurlönd staðið
saman og gætt þess að allir fái eitt-
hvað, en það er að verða liðin tíð
því að menn hugsa meira í evrópsku
samhengi og lönd eins og ísland og
Noregur, sem standa utan við ESB,
eru í einna mestri hættu með að
hverfa af landakortinu. Samstaða
Norðurlanda um jafna skiptingu
kökunnar er liðin tíð.“
Voðinn vís ef endurskoðað er
„Þessi afstaða evrópskra sjóða er
vitaskuld ekki í föstum skorðum enn
sem komið er, en menn ræða þessi
mál sín á milli. Við framleiðum átta
kvikmyndir á þessu ári, sem er al-
gjört met þrátt fyrir skerðingu á
seinasta ári, og höfum skapað okkur
gott orð fyrir vikið. _Gefi evrópsku
sjóðirnar hins vegar íslendinga upp
á bátinn, á sama tíma og ríkið skerð-
ir framlög sín, er voðinn vís. “
Bryndís segist jafnframt óttast
að hæfir kvikmyndagerðarmenn flýi
land þangað sem verkefnin eru fleiri
og fjármagnið meira.
„Við tókum það saman um daginn
að 15 fjölskyldur meðlima í Félagi
kvikmyndagerðarmanna á íslandi
eru nú þegar búnar að flýja land.
Þrátt fyrir að um margt hafi verið
offjölgun á kvikmyndagerðarmönn-
um eru aðeins um 200 manns í félag-
inu, þannig að þetta hlutfall er tals-
vert hátt.“
Bryndís segir óskaframlag ríkis-
ins til Kvikmyndasjóðs nema um 200
milljónum króna og telji hún víst að
hægt mundi að styrkja framleiðslu
islenskra kvikmynda af sæmilegri
rausn ef svo væri.
K-lykiil til styrktar geðsjúkum
Náum aðeins að
sinna alvarleg-
um tilfellum
TT’IWANISMENN
l§m. hefja í dag sölu á
■A. K-lykli til styrktar
geðsjúkum. Sölunni líkur á
laugardag, en þetta er í átt-
unda sinn sem salan fer
fram. Kiwanismenn hafa
leitað eftir stuðningi lands-
manna við geðsjúka þriðja
hvert ár undir kjörorðinu
„Gleymum ekki geðsjúk-
um“. Að þessu sinni verður
söfnunarfénu varið til kaupa
á íbúð nálægt Barna- og
unglingageðdeild Landspít-
alans við Dalbraut í Reykja-
vík handa foreldrum af
landsbyggðinni sem fylgja
og taka þátt í meðferð barna
sinna.
íbúðin verður afhent Geð-
vemdarfélagi íslands til
eignar og rekin í samráði
við geðdeild Landspítalans.
Áætlað kaupverð íbúðarinnar er
10 milljónir. Ef söfnunarféð verður
meira en 10 milljónir verða.einnig
styrktir tveir verndaðir vinnustaðir
á landsbyggðinni, þ.e. ný vinnu-
stofa vistmanna á Réttargeðdeild-
inni á Sogni í Ölfusi og Plastiðjan
Bjarg á Akureyri.
Valgerður Baldursdóttir er yf-
irlæknir á Barna- og unglingageð-
deildinni við Dalbraut. Hún var
spurð hvort mikil þörf væri á þess-
ari íbúð.
„Það er mjcg mikilvægt fyrir
íjölskyldur að geta búið útaf fyrir
sig í grenndinni við Barna- og
unglingageðdeildina frekar en að
vera fjarri okkur í Reykjavík og
vera þá hugsanlega inni á ættingj-
um eða kunningjum. Þegar barnið
á í einhvers konar geðrænum erfið-
leikum á fjölskyldan oftast nær
líka í miklum erfiðleikum og þess
vegna þarf að búa sem best að
henni.“
Nú er veríð að gera breytingar
á starfsemi deildarinnar. Hverjar
eru þær og hver er tilgangurinn?
„Við erum að fækka legupláss-
um og auka göngudeildarþjónustu.
Heildarplássum fyrir börn yngri
en 12 ára fækkar samtals um þijú.
Plássum fyrir unglinga á aldrinum
13-18 ára fækkar einnig um þijú.
Við munum því í framtíðinni bjóða
upp á fjögur sólarhringspláss upp
að 12 ára aldri og fjögur dag-
pláss. Boðið verður upp á fímm
sólarhringspláss fyrir unglinga og
þiju dagpláss.
í þessu felst hagræðing, en
þetta er einnig hluti af nútímameð-
ferðarvinnu. Við vinnum mest með
börnin á daginn og við viljum
stuðla að því að foreldrarnir geti
í auknum mæli tekið
þátt í meðferðinni. Þar
með getum við styrkt
foreldrana við að
hjálpa börnunum og
jafnframt geta þau þá
fylgt eftir þeim árangri
sem við náum í meðferðinni."
Er brýn þörf fyrir meirí göngu-
deildarþjón ustu?
„Já, það má segja að Barna-
og unglingageðdeildin hafi ekki
verið byggð upp til að sinna göngu-
deildarþjónustu. Við höfum hingað
til verið skipulögð til að sinna
deildum. Það vantar mjög mikla
göngudeildarþjónustu við böm á
öllum stigum, allt frá málum þar
sem um er að ræða tiltölulega ein-
föld uppeldisvandamál upp í alvar-
leg mál þar sem t.d. er hætta á
að bömin skaði sig sjálf. Við náum
yfir höfuð ekki að sinna nema al-
varlegum tilfellum. Önnur, sem
koma til okkar á eðlilegum tíma,
bíða og oft leiðir það til þess að
Valgerður Baldursdóttir
► Valgerður Baldursdóttir er
fædd í Reykjavík 17. nóvember
1953. Hún lauk stúdentsprófi
frá MH 1972 og prófi frá lækna-
deild Háskóla Islands 1979. Val-
gerður hefur unnið á Barna- og
unglingageðdeildinni á Dal-
braut og geðdeildum fyrir full-
orðna, en yfirlæknir Barnageð-
deildarinnar hefur hún verið frá
1. september sl.
Engin sál-
fræðiþjónusta
á Austurlandi
þau verða erfiðari úrlausnar.
Því miður höfum við haft það
fátt starfsfólk á göngudeild að við
höfum stundum neyðst til að
leggja inn börn til að leysa svona
mál vegna þess að við höfum ekki
getað lagt þann þunga í vinnuna
úti eins og við höfðum viljað. Það
skiptir einnig málið að það er allt
of algengt að það sé leitað of seint
til okkar.“
Hvað fær deildin mörg börn til
meðferðar á ári?
„Það koma á milli 100 og 150
börn til okkar á ári og þá er ég
eingöngu að tala um ný tilfelli.
Við teljum að í raun náum við
ekki að sinna nema um 10% af
þeim sem þurfa á okkur að halda.
Þetta segi ég með vísan til talna
sem nágrannaþjóðir okkar gefa
sér. Þær eru reyndar með betri
hjálparkerfi við börn og fjölskyldur
og þess vegna tel ég þetta alls
ekki ofáætlað."
Hvaða þjónustu fær þessi stóri
hluti sem þið náið ekki að sinna?
„Það ríkir mikið hjálparleysi
gagnvart þessum vandamálum og
foreldrar og skólar hafa ekki til
margra aðila að leita. Hægt er að
leita til Móttöku og meðferðar-
stöðvar ríkisins, en hún
er ekki með göngudeild-
arstarfsemi. Ætlast er
til þess að sveitarfélögin
sinni frumþjónustu hvað
varðar fjölskylduráðg-
jöf, en ég veit ekki til
þess að neitt sveitarfélag sé búið
að setja slíkt á laggimar. Það
stendur til að Reykjavík og Mos-
fellsbær setji slíka þjónustu
stofn.“
Er þjónusta við börn og ungl-
inga verri á landsbyggðinni en í
Reykjavík?
„Já, hún er það. Þjónustunni er
allvel sinnt á einstaka stöðum, en
almennt sagt er þún mun verri á
landsbyggðinni. Ég get nefnt sem
dæmi að enginn sálfræðingur
starfar á Austurlandi, en þar búa
13.000 manns. Einu sálfræðiþjón-
ustunni sem Austfirðingar fá
heimabyggð er sinnt af sálfræðingi
sem kemur þangað í heimsókn
öðru hveiju."