Morgunblaðið - 19.10.1995, Qupperneq 37

MORGUNBLAÐIÐ
AÐSEIMDAR GREIIMAR
FIMMTUDAGUR 19. OKTÓBER 1995 37
BSRB krefst breytinga
á fjárlagafrumvarpi
OPINBERIR starfs-
menn fengu hvergi
nærri að komaí febrúar
sl. þegar ASÍ, vinnu-
veitendur og ríkis-
stjórnin gerðu með sér
samkomulag um launa-
stefnu til næstu tveggja
ára. BSRB krafðist
þess að verða aðili að
þeim viðræðum sem
ríkisvaldið átti við aðila
almenna vinnumarkað-
arins en því var ekki
svarað. Fýrir bragðið
stóðu samninganefndir
aðildarfélaga BSRB
frammi fyrir gerðum
hlut og var ljóst að ekki
yrði samið um neitt umfram það setn
fólst í samkomulagi ASÍ og VSÍ.
Flest aðildarfélög BSRB ákváðu þá
að semja um krónutöluhækkun til
þess að þó það litla sem til skipt-
anna væri skilaði sér frekar til þeirra
sem lökust hefðu kjörin. Onnur
sömdu um hlutfallshækkun, ná-
kvæmlega eins og gerðist innan
ASÍ, gagnstætt því sem ítrekað hef-
ur verið haldið fram þar á bæ.
Hvað gerðist í september þegar
úrskurður Kjaradóms um laun þing-
manna og æðstu embættismanna
þjóðarinnar var gerður heyrinkunn-
ur? Launafólki á láglaunalandinu ís-
landi blöskraði eðlilega. Ekki það að
þingmenn væru að
bijóta eitthvert loforð
sem ASÍ hefði verið gef-
ið. Stór hluti þjóðarinnar
kannaðist ekkert við
slíkt loforð. Heldur var
almenningi nóg boðið
þegar í ljós kom að þing-
menn, ráðherrar og
æðstu embættismenn
þjóðarinnar áttu að fá
tugir þúsunda reiddar
fram á siifurfati. Að
ekki sé talað um að sam-
tímis opnuðust augu
fjölmiðla fyrir þeim
gjörningi Alþingis að
þingmenn fengju 40
þúsund króna skatt-
fijálsa greiðslu aukalega á hveijum
mánuði. Þetta voru sömu aðilar og
höfðu lagt grunninn að því að ísland
væri láglaunaland og höfðu auglýst
það þannig á erlendum vettvangi.
Þeir einir máttu bera kjör sín saman
við kollega sína í nágrannalöndunum.
Fjárlagafrumvarpið
árás á launafólk
Fjárlagafrumvarpið fyrir næsta
ár er svo enn ein svívirðilega árásin
á almennt launafólk, að ekki sé talað
um öryrkja og aldraða. Afnám vísi-
tölu- og launatengingar mun rýra
lífskjör lífeyris- og örorkuþega og
auka skattbyrði launafólks verulega
Almenningi var nóg
boðið, segir Ragnhild-
ur Guðmundsdóttir,
þegar þingmenn, ráð-
herrar og æðstu emb-
ættismenn áttu að fá
tugþúsundir reiddar
fram á silfurfati.
á næsta ári. Með þessari aðgerð er
boðað að enn einu sinni eigi almennt
launafólk, aldraðir og örorkuþegar,
að bera þyngstu byrðarnar af því
að ná jafnvægi í ríkisbúskapnum,
en þessir sömu hópar báru herkostn-
aðinn af því að ná niður verðbólg-
unni.
Afnám vísitölutengingar ijárhæða
í tekjuskattskerfinu, þ.e. persónuaf-
sláttar, bama- og vaxtabóta, á að
skila einum milljarði króna í ríkissjóð
á næsta ári. Lækka á bótaíjárhæðir
um 500 milljónir. 250 milljónir á að
spara í greiðslum heimildarbóta, en
þær era sérstök uppbót á lífeyri til
þeirra sem ekki komast af með tekjur
sínar vegna sérstaks kostnaðar, t.d.
mikils lyíjakostnaðar. Þá á að spara
Ragnhildur
Guðmundsdóttir
Reynsla mín o g
framtíðarsýn
EFTIR að hafa verið
þingmaður fyrir Fram-
sóknarflokkinn í átta
ár leyfi ég mér að koma
fram með skoðanir,
sem eru byggðar á
minni reynslu. I þessu
tilfelli er umfjöllun-
arefnið þátttaka
kvenna í pólitík. Ástæð-
an er m.a. sú að um
næstu helgi er Lands-
þing framsóknar-
kvenna haldið í sjöunda
sinn, að þessu sinni í
Kópavogi.
Þegar ég kom inn í
þingflokkinn fyrir átta
árum hafði ekki setið
kona á þingi fyrir flokkinn í yfir 30
ár. Ég efast ekki um að það hafa
verið nokkur viðbrigði fyrir karlana
að standa frammi fyrir þessum nýju
tímum en ég fann aldrei fyrir því
að það væri erfitt að vera eina kon-
an í hópnum. Enda var mér vel tek-
ið strax í upphafí.
Landssamband
framsóknarkvenna
Landssambandið var stofnað
1981 og hefur starfað af krafti þessi
14 ár. Sá fundur, sem varð til þess
að vekja athygli á samtökunum og
er hvað minnisstæðastur þegar horft
er til baka, var haldinn á Húsavík
haustið 1983. Þá kröfðust konur í
Framsóknarflokknum kvóta í
uppröðunum á listum flokksins.
Undirrituð fékk það hlutverk að
mæla fyrir áliti þeirrar nefndar sem
gerði þessa tilhögun og gerði það
með 18 mánaða gamla dóttur sína
á handleggnum. Af þessu leiddi að
sú hin sama var álitin mikili
byltingarsinni, sem hefur þó aldrei
verið raunin. Ekkert varð úr fram-
kvæmd þessarar ályktunar en það
skapaðist umræða bæði innan
flokksins og utan sem var af hinu
góða.
Landssamband framsóknar-
kvenna hefur staðið fyrir fjölda nám-
skeiða um land allt til þess að efla
sjálfstraust kvenna og kenna þeim
undirstöðuatriði í ræðumennsku og
framkomu. Þessi nám-
skeið eru styrkt af
flokknum og hafa þótt
takast mjög vel.
Á réttri leið
Síðan þetta gerðist
hefur mikið vatn runnið
til sjávar og margir
áfangar náðst innan
Framsóknarflokksins í
því að bæta stöðu
kvenna innan flokksins.
Það þarf ekki að telja
það allt upp hér, öllum
sem fylgst hafa með
stjórnmálum er ljóst að
staðan innan Fram-
sóknarflokksins er á
góðri leið með að verða viðunandi.
Eg held því fram að það hafi gerst
vegna þess að það hefur verið farið
málefnalega í sakirnar en þó með
fullum þunga. Þær konur, sem hafa
verið í forsvari, hafa lagt áherslu á
Ég tel raunhæft, segir
Valgerður Sverris-
dóttir, að tala um jafn-
rétti innan Framsóknar-
flokksins um aldamót.
mikilvægi þess að konur og karlar
vinni saman að úrlausn mála á hin-
um pólitíska vettvangi. Okkur sem
valist hafa til trúnaðarstarfa hefur
gengið vel að vinna með „körlunum“
og þeir vöndust á að hlusta á okkar
sjónarmið og áhersluatriði, sem ekki
eru alltaf þau sömu og þeirra.
Framsóknarflokkurinn
höfðar til kvenna
Norskar rannsóknir hafa sýnt að
það er eðli kvenna, frekar en karla,
að velta málum fyrir sér og taka
síðan ákvörðun á grundvelli upplýs-
inga. Þetta er í góðu samræmi við
það sem er aðalsmerki í vinnubrögð-
um innan Framsóknarflokksins. Við
erum ekki föst í klisjum á hægri eða
Valgerður
Sverrisdóttir
vinstri kanti stjórnmálanna heldur
fylgjum fijálslyndri umbótasinnaðri
stefnu, sem býður upp á það að
gera það besta úr hlutunum hveiju
sinni.
I síðustu kosningabaráttu skil-
greindi Framsóknarflokkurinn sig
ákveðið á miðju íslenskra stjórn-
mála. Útkoma kosninganna var okk-
ur í hag, við jukum fylgi okkar vera-
lega og bættum við tveimur þing-
mönnum. Við fundum það betur en
nokkru sinni fyrr að við nutum fylg-
is kvenna og áfram þarf að vinna á
þeirri braut að efla konur innan
Framsóknarflokksins, bæði á sviði
landsmála og sveitarstjórnamála og
fá nýjar konur til starfa.
Mannréttindi kvenna
Það er með mannréltindi kvenna
eins og mannréttindi almennt, að
ýmsum finnst erfitt að henda reiður
á vandamálum og gera sér illa grein
fyrir því hvar skórinn kreppir og
hvað konur vilja. Auðvitað vilja kon-
ur jafnrétti, að kynin standi jafnfæt-
is í raun. Það er umhugsunarefni
að það skuli ekki hafa verið fyrr en
á þessari öld sem konur fengu kosn-
ingarétt hér á landi, sem var þó til-
tölulega vel að verki staðið miðað
við mörg önnur lönd. Þegar þetta
er haft í huga sér hver maður að
mikið hefur áunnist en betur má ef
duga skal. Kvennafrídagurinn 24.
október 1985 varð til þess að vekja
margan til vitundar um misréttið
sem ríkti gagnvart konum. Þá ber
þess að geta að margir sigrar hafa
unnist með því að einstaka konur
hafa verið kosnar í áhrifastöður. ís-
lendingar hafa átt kvenskörunga í
gegnum aldirnar og allt til þessa
dags. Við erum stolt af þeim konum
sem hafa skarað framúr og dugnað-
ur þeirra hefur orðið til að efla aðr-
ar konur til dáða, sem er ómetanlegt.
Framtíðin
Það styttist í aldamót og það er
freistandi að setja fram markmiðið
um að ná áföngum sem miðast við
þau tímamót. Alla dreymir um betri
og réttlátari heim. Hversu langt við
verðum komin um aldamót á þeirri
braut að jafna stöðu karla og kvenna
innan stjórnmálaflokkanna almennt
er óljóst á þessari stundu. Ég tel
þó að það sé raunhæft að tala um
jafnrétti innan Framsóknarflokksins
um aldamót.
Höfundur er þingmaður Fram-
sóknarflokksins.
125 milljónir með skerðingu á mæðra-
og feðralaunum. Hækka á aldurstak-
mark vegna afsláttar eftirlaunaþega
á greiðslum fýrir lyf og heilbrigðis-
þjónustu úr 67 ára aldri í 70.
Það er svo lýsandi dæmi um hugs-
ana'orengl hinna ágætu höfunda
fjárlagafrumvarpsins fyrir næsta ár
að þeir skuli telja sig vera að ,jafna
kjörin“ með því að afnema ekkjubæt-
ur. Svo mikið er víst að BSRB hefur
jafna.n mótmælt slíkri .kjarajöfnun
niður á við.
Svona mætti lengi telja. Matarhol-
umar sem ríkisstjórnin finnur eru
hjá þeim sem minnst mega sín. Hin-
ir sleppa. Þrátt fyrir ítrekuð loforð
um að fjármagnstekjuskattur verði
lagður á er ekki gert ráð fyrir því
í þessu frumvarpi og engar aðgerðir
eru boðaðar til þess að taka á stór-
felldum skattsvikum.
Tilboð utanríkisráðherra
Halldór Ásgrímsson utanríkisráð-
herra hefur lýst yfir vilja til þess
að taka upp viðræður ríkisvaldsins
og aðila vinnumarkaðarins um sið-
ferðilegan grann sem kjara,samning-
ar gætu byggst á til framtíðar.
BSRB tekur undir þessa yfírlýsingu
ráðherrans og er reiðubúið til við-
ræðna, svo fremi það yrði haft að
leiðarljósi að minnka launamuninn
og jafna kjörin í landinu, enda hefur
bandalagið varað við auknu kjara-
misrétti á undanförnum árum og
ítrekað hvatt til samstöðu láunafólks
um að snúa vörn í sókn og bijótast m
út úr vítahring bágra kjara.
Ef einhver alvara á að vera í þess-
um viðræðum verður hins vegar að
byija á því að endurskoða þá þætti
fjárlagafrumvarpsins sem stefna til
aukins ójafnaðar. Auk þess sem áður
hefur verið nefnt má benda á að
ætlunin er að breyta lögum um al-
mannatryggingar þannig að hægt
verði að taka upp innritunargjald á
sjúkrahús og einnig að stuðla að
aukinni einkavæðingu í heilbrigðis-
kerfinu. Þetta eru atriði sem BSRB
mun beijast gegn af alefli.
BSRB er tilbúið í viðræður við "*
stjórnvöld um breytingar á fjárlaga-
frumvarpinu. BSRB er aftur á móti
ekki tilbúið að sitja hjá eins og í
febrúar. Ef skapast á víðtæk sátt
um kjarastefnuna í landinu verða
sem flestir að koma að borðinu. Nú
reynir á hvort alvara fylgi yfirlýs-
ingu utanríkisráðherra.
Höfunur er formaður Félags ís-
lenskra símamanna og varafor-
maður BSRB.
Ekkert samráð.
FORSTJÓRI Trygg-
ingastofnunar ríkisins,
Karl Steinar Guðnason,
ritar grein í Morgun-
blaðið, laugardaginn
14. október sl., um þá
ákvörðun menntamála-
ráðuneytisins að hætta
frá og með 1. júlí 1995
að greiða talmeina-
fræðingum og talkenn-
urum, sem þjónusta
börn á leikskólum, sam-
kvæmt þeirri tilhögun
sem gilt hefur þar um
frá árinu 1987.1 grein-
inni er jafnframt fjallað
um vanda barna með
talörðugleika og hversu mikilvægt
sé að þau eigi fljótt kost á úrræða-
þjónustu sem veitt er af þar til
menntuðu fólki. Réttilega er bent á
að niðurskurður á greiðslum í því
sambandi hljóti að auka kostnað
þegar frá líður og ef of seint verði
við brugðið séu yfirgnæfandi líkur á
að þjónusta við einstaklinga með
talörðugleika kosti kerfið margfalt
Menntamálaráðuneytið
eitt ber alla ábyrgð, seg-
ir Þórður Skúlason, á
riftun samkomulagsins
frá 1987 við talkennara
og talmeinafræðinga.
meira síðar, fyrir utan þá sálarang-
ist sem viðkomandi líður. Greinar-
höfundur fjallar um málið af þekk-
ingu og glöggri yfirsýn þar til kem-
ur að því að Sambandi íslenskra
sveitarfélaga er blandað í atburða-
rásina.
Óskyld mál
Þar er þó ekki við greinarhöfund
að sakast heldur menntamálaráðu-
neytið því í bréfum þess til Trygg-
ingastofnunar ríkisins og Félags tal-
kennara og talmeinafræðinga er
gefið í skyn að ákvörðun þess um
að hætta téðum greiðslum 1. júlí
1995 tengist samráði menntamála-
ráðuneytisins og Sambands ís-
lenskra sveitarfélaga um breytingar
á reglum um greiðslur vegna fatl-
aðra barna á leikskólum, sbr. iög
um málefni fatlaðra. Þær breytingar
lutu fyrst og fremst að því að laga
reglurnar að breyttum lögum um
málefni fatlaðra og gera þær einfald-
ari, ásamt því að fjallað var um
hveijir önnuðust greiningu fötlunar-
innar.
Á þeim samráðsfundum er fram
fóru vegna breytinga á reglum um
greiðslur vegna fatlaðra barna á
leikskólum var aldrei
minnst einu orði á að
til stæði að breyta til-
högun á greiðslum til
talkennara og tal-
meinafræðinga vegna
þjónustu þeirra við börn
á leikskólum, sem gilt
hefur frá árinu 1987.
Oft hefur verið rætt um
breytingar á endur-
greiðslureglum vegna ^
fatlaðra barna á leik-
skólum og þeim verið
breytt án þess að
nokkru sinni hafi verið
um það rætt að þær
breytingar leiddu til
breytinga á samkomulaginu við tal-
kennara og talmeinafræðinga frá
1987. í bréfum menntamálaráðu-
neytisins er því verið að tengja sam-
an algjörlega óskyld mál og erfitt
að ráða í hvaða tilgangur liggur þar
að baki.
Einhliða ákvörðun
menntamálaráðuneytisins
Afleiðing þessara vinnubragða
menntamálaráðuneytisins er nú að
koma í ljós. Forstjóri Trygginga- '
stofnunar ríkisins, talkennarar, tal-
meinafræðingar og foreldrar leik-
skólabama með talörðugleika líta
svo á að samráð hafi verið haft við
Samband Íslenskra sveitarfélaga um
þá ákvörðun menntamálaráðuneytis-
ins að hætta greiðslum fyrir þjón-
ustu við leikskólabörn með talörðug-
leika samkv. margnefndri tilhögun
sem gilt hefur frá árinu 1987. Miðað
við framsetningu menntamálaráðu-
neytisins er ekki óeðlilegt að ókunn-
ugir dragi þessa ályktun og freistist
til að trúa því að samráð hafi verið
haft við sambandið um ákvörðunina.
Hafi það verið tilgangur mennta-
málaráðuneytisins hefur sú blekking
tekist í bili. Staðreyndin er þó sú,
að ekki var um neitt slíkt samráð
að ræða og aldrei á málið minnst í
viðræðum við sambandið. Hið rétta
er, að menntamálaráðuneytið eitt
ber alla ábyrgð á riftun samkomu-
lagsins við talkennara og talmeina-
fræðinga, sem gilt hefur frá árinu
1987. Sú einhliða ákvörðun mennta-
málaráðuneytisins á sér heldur ekki
neinar skýringar í breytingum á
verkaskiptum rikis og sveitarfélaga.
Umrætt verkefni er nú vistað á ná-
kvæmlega sama stað og þegar
samningurinn um greiðslur ráðu-
neytisins var gerður árið 1987.
Niðurlagsorð í grein forstjóra
Tryggingastofnunarinnar eru því
hárrétt. Menntamálaráðuneytið hef-
ur fóstrað þetta mál i áraraðir og
þangað þurfa menn að beina vopnum
sínum til að fá því breytt í fyrra horf.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Sambands íslenskra sveitarfélaga.
Þórður Skúlason