Morgunblaðið - 19.10.1995, Qupperneq 49

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 19. OKTÓBER 1995 49
Matur og matgerð
Slátur
Sláturuppskriftimar mínar eru líklega of
seint á ferðinni iyrir suma, segir Kristín
Gestsdóttir, en alltaf em einhverjir með
seinni skipunum.
ÞEGAR ég sat og saumaði síð- asta vambakeppinn minn um dag- inn, þreytt og dofin í fingrunum, Blóðmör. 10 stórir keppir
heyrði ég að auglýstar voru í út- varpinu saumaðar vambir með slátrinu. Mér fannst sem verið 2 lítrar blóð
'h lítri vatn
væri að storka mér. Þegar síðasti 2'h sléttfullar msk. gróft salt
keppurinn hvarf ofan í frystikist- una kom kona í heimsókn til mín, en hún sagði mér að saumaðar vambir væru álls ekki dýrar og 500 g haframjöl
1.200 g rúgmjöl
600-800 g mör
hún hefði auk þeirra keypt sér- stakar nælur og nælt fyrir alla keppina. Enginn saumaskapur á þeim bæ. Næsta haust ætla ég að hafa þann hátt á. Hér birtast uppskiftir af því slátri sem fór í handsaumuðu keppina mína, en þær era allar úr bók minni „220 Ijúffengir lambakjötréttir“. Ef þið ætlið að frysta keppina, er best að vefja hvern kepp í álpappír, en stinga síðan einum blóðmörs- kepp og öðrum lifrarpylsukepp ofan í mjólkurfernu og hvolfa annarri yfir, líma síðan fyrir með málningarlímbandi. Ef fernan er of lítil, má skera ofan í hana. Lifrarpylsa 1. Skerið mörinn smáttt. 2. Síið blóðið gegnum vírsigti. Blandið salti í vatnið og látið leys- ast vel upp. Blandið þá saman við blóðið. 3. Blandið saman haframjöli og rúgmjöli. Hrærið blóðblönduna út í mjölið. Þetta á að vera meðal- þykk hræra. Hrærið mörinn út í. 4. Setjið í vambakeppi, fyllið aðeins að %, saumið fyrir eða nælið fyrir með til þess gerðum nælum. Pikkið keppina með nál. 5. Setjið keppina í sjóðandi saltvatn, en minnkið hitann síðan og sjóðið við vægan hita í 3 klst. Athugið: Mög gótt er að borða grænkálsjafning með slátri. Þá er grænkál soðið í mjólk. Hveiti og mjólk hrist saman og hrært úr í. Orlítið smjör, salt og sykur sett út í. Slátur með grænmeti og eplum
2 lifrar
4 nýru
450 g rúgmjöl
150 g haframjöl
150 g hveiti
8 dl mjólk 250 g hvítkól
3 sléttfullar msk. gróft salt 3 meðalstórar gulrætur
600-800 g mör 2 græn epli
1. Brytjið mörinn smátt. 2 msk. matarolía
2. Hreinsið taugar og æðar úr lifrinni. Óþarfi er að taka himnu af lambslifur. Takið himnu utan af nýrunum, klippið af fitu og 1 msk. smjör
1 msk. púðursykur
'h dl borðedik
æðar að ofanverðu. Hakkið lifur 'h tsk. negull
og nýru tvisvar í hakkavél. 3. Blandið saman rúgmjöli, ha- framjöli og hveiti. Leysið saltið upp í mjólkinni. Hrærið lifur og mjólk út í mjölið. Þetta á að vera þykk hræra. Blandið mörnum saman við. 4. Setjið í vambakeppi. Þeir mega vera nokkuð vel fullir. Saumið fyrir eða nælið fyrir opið með þar til gerðri nælu. Pikkið keppina með nál. 5. Sjóðið keppina í saltvatni í 2-3 klst. Eða vefjið álpappír utan um og setjið í frysti. Oft eigum við kaldar blóðmör eða lifrarpylsu, sem hægt er að nýta á eftirfarandi hátt. soðinn blóðmör og lifrarpylsa 1. Skerið hvítkálið smátt. Sker- ið gulræturnar í þunnar sneiðar. 2. Setjið olíu og smjör á pönnu, brúnið kál og gulrætur í því smá- stund. Minnkið hitann og setjið púðursykur, negul og edik út í. Afhýðið eplin, stingið úr þeim kjarnann, skerið í sneiðar og rað- ið ofan á. Setjið lok á pönnuna og sjóðið við hægan hita í 8-10 mínútur. 3. Skerið blóðmör og lifrar- pylsu í sneiðar og leggið ofan á. Setjið lokið aftur á og hitið í um 5 mínútur. Berið fram á pönnunni.
KRYDD OG KRANSAR
NÚ uppskerum
við eins og sáð var
í vor. Rok og rign-
ingar fóru illa með
gróðurinn í haust,
en það er þess
virði að reyna að
ná því, sem eftir
er, inn fyrir vetur-
inn.
Fyrir skömmu
var fjallað um
þurrkun blóma í
Blómi vikunnar.
Nú er komið að
því hvernig við
geymum krydd-
jurtir sem best.
Til að fá íjöl-
breytta ánægju af kryddjurtum er meðal
annars gaman að þurrka þær. Best fallnar
til þurrkunar eru oregano, timjan, rósmarín,
mynta og salvía. Stilkar eru klipptir af plönt-
unni og bundnir saman í vendi. Hafið ekki
of marga saman svo þeir mygli síður. Vend-
irnir eru hengdir upp á þurrum, hlýjum og
helst dimmum stað því jurtimar tapa lit í
mikilli birtu. Ef stilkarnir era stuttir má
leggja þá á eldhúspappír til þurrkunar. Eft-
ir um það bil 2 vikur eru blöðin þurr. Þau
eru þá strokin af stilknum og geymd í
glerkrukku á dimmum stað. Aðrar jurtir era
betur geymdar í frysti til dæmis basilika,
estragon og steinselja.. Þær eru klipptar
ferskar niður í box með þéttu loki.
Kryddjurtir er hægt að nota meðal ann-
ars í edik. Flaska er fyllt með vínediki og
nokkrir kvistir settir ofan í flöskuna. Látið
flöskuna standa í sól í einn til tvo mánuði
og takið þá kryddið úr. Fallega merkt flaska
er tilvalin tækifærisgjöf. Þá er kryddkvistur-
inn látinn vera í flöskunni, sem gerir hana
skrautlegri.
Ef við eigum nóg af kryddjurtum er hægt
og nellikum, morgunfrú, regnfangi og kryddi. Þessi
þurrkuðu blöð má síðan setja í litla poka saumaða
úr fallegu bómullarefni til að gefa góðan ilm.
Teblöndur má búa til úr ýmsum blómum og blöð-
um. Þar má nefna blöð af birki, en þau þarf að taka
snemma vors, af sólbetjarunnum, myntu, timian, salv-
íu o g blómum af rósum. Við getum líka kryddað brauð-
deigið með oregano og krónublöðum af morgunfrú
sem gefa brauðinu skemmtilegt útlit.
Gleymum ekki að hægt er að gera ýmislegt fal-
legt úr laufblöðum sem eru með fallega haustliti
núna. Til dæmis að pressa þau og líma á kort eða
búa til myndir. Það er um að gera að láta hugmynda-
flugið ráða og hugsa til jólanna með heimatilbúnar
jólagjafir.
að búa til kryddkrans úr ferskum jurtum til
að hengja upp til skrauts í eldhúsinu. Vafinn er hring-
ur úr grönnum víðisprota eða grein af bergfléttu,
svona um það bil 12 sm í þvermál. A hringinn era
festir kryddvendir með blómabindivír. Vendirnir eru
hafðir um það bil fjögurra sentimetra langir og eru
þeir lagðir á hringinn að innanverðu, utan á og ofan
á, og vafðir með vírnum. Vendirnir verða að liggja
þétt, því þeir rýma við þurrkun og þá gæti vírinn
komið í ljós. Blómakransa er hægt að gera úr t.d.
eilífðarblómum,' kornblómum, nellikum, loðvíði og vil-
tum blómum sVo sem sortulyngi, smárablómum og
fleiru.
Þurrkuð blöð af blómum era notuð í ilmjurtablönd-
ur, svo kallaðar „potpourri". Þá er unotuð .blóm af
ilmandi rósum, til dæmis ígulrósum, sem ilma svo vel
BLOM
VIKUNNAR
323. þáttur
Umsjón Ájjúsla
Björnsdóttir
Heimsmeistaramótið í Kína
Stigahæstu spilarar
heims í úrslitaleik
BRIDS
Peking, Kína
HEIMSMEISTARAMÓT
Keppnin um Berniúdaskálina og
Feneyjabikarinn, 8.-20. október
BANDARÍSKA sveitin, sem nú spilar
úrslitaleikinn um Bermúdaskálina,
hefur verið nær ósigrandi í heima-
landi sínu undanfarin fjögur ár. Hún
hefur meðal annars unnið Spingold-
mótið þrjú ár í röð, en það mót er
eitt af fjórum stærstu sveitamótum í
Ameríku.
Og fjórir af liðsmönnunum eru
raunar efstir á nýjum stigalista Al-
þjóðabridssambandsins. Þar trónir
efstur Bob Hamman, næstur er Eric
Rodwell, þriðji er Bobby Wolff og
fjórði er Jeff Mechstroth. Það er því
ljóst að Kanadamenn verða að spila
vel ef þeir ætla að standa upp sem
sigurvegarar í úrslitaleiknum á
morgun.
Hamman og Wolff hafa verið eitt
sterkasta par heimsins í yfir tvo ára-
tugi og unnið óta! heimsmeistara-
titla. Þeir eru aðeins farnir að reskj-
ast, komnir á sjötugsaldur, en aldur-
inn er þeim greinilega ekki ijötur
um fót.
Meckstroth og Rodwell eru aðeins
á fertugsaldri. Það eru samt 14 ár
síðan þeir unnu Bermúdaskálina
fyrst og síðan hafa þeir unnið alla
heimsmeistaratitla sem í boði eru.
Þriðja parið í bandaríska liðinu er
ekki eins þekkt. Það eru Richard
Freeman og Nick Nickell sem báðir
eru stöndugir kaupsýslumenn í Atl-
anta í Bandaríkjunum.
Freeman er 62 ára gamall varafor-
seti verðbréfafyrirtækisins Opp-
enheim í Atlanta. Hann var undra-
bam; tók þátt í spurningaleikjum í
útvarpi 10 ára gamall og leysti þar
ótrúlegustu stærðfræðiþrautir. Hann
útskrifaðist 15 ára gamall úr há-
skóla og hóf að spila brids um svipað
leyti.
Nickell er 48 ára gamail og er
forseti fjárfestingarfyrirtækisins
Kelso & Co. Þeir Freeman hafa lengi
spilað saman og síðustu fjögur ár
hafa þeir verið í sveit með Hamman,
Wolff, Meckstroth og Rodwell og
unnið öll helstu mót þar í landi.
Stjakað við andstæðingum
Freeman og Nickell eru ágengir í
sögnum og tekst oft að ýta andstæð-
ingum sínum of hátt. Þetta spil, sem
kom fyrir í leik gegn Kanada í undan-
keppninni í Peking, er dæmi um það.
Suður gefur, allir á hættu
Norður
♦ K104
V54
♦ KD42
Vestur jl Á 7co Austur
♦ 983 ♦ Á6
V ÁDG93 V K72
♦ Á8 Suður ♦ 1095
♦ D94 ♦ DG752 ♦KG1053
V 1086
♦ G763
♦ 8
Vestur Norður Austur Suður
Nickell Freeman
pass
1 hjarta dobl 1 grand 2 spaðar
3 lauf pass 4 hjörtu 4 spaðar
pass pass 4 grönd pass
5 hjörtn//
+100
Opnunardobl Nickells var nokkuð
hart en árangursríkt þegar Freeman
ákvað að fóma yfir 4 hjörtum. Sú
fórn hefði kostað 500 og þvi var
ákvörðun austurs, að fara upp á 5.
sagnstig, vafasöm.
En Nickell átti út gegn 5 hjörtum
og hann var ekki í vafa með útspilið.
Sagnir AV voru mjög upplýsandi því
1 grand sýndi annaðhvort lauflit eða
hjartastuðning með laufastyrk. 3 lauf
sýndu síðan laufastuðning og þegar
austur sagði 4 grönd var hann að
bjóða vestri að velja tromplit. Því var
ljóst að AV áttu laufasamlegu og
Nickell spilaði út laufaás og meira
laufi sem Freeman trompaði. Vömin
fékk síðan tígulslag.
5 lauf vinnast í AV enda er-oftast
betra að velja þann tromplit sem
ásinn vantar í.
í öðrum leikjum fengu AV yfir-
leitt að spila 4 hjörtu sem unnust
með yfirslag.
Guðm. Sv. Hermannsson