Morgunblaðið - 02.11.1995, Síða 26

26 FIMMTUDAGUR 2. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
GUNNSTEINN Ólafsson hljómsveitarstjóri og Ib Lanzky-Otto hornleikari verða
í aðalhlutverki á tónleikum Sinfóníuhljómsveitar íslands í kvöld.
Með horn á
fornum slóðum
„ÞETTA er stór dagur í lífi mínu og ég hlakka
mikið til,“ segir Gunnsteinn Ólafsson sem
mun í kvöld stjórna Sinfóníuhljómsveit ís-
lands í fyrsta sinn á reglulegum áskriftartón-
leikum. „Þetta er stórt verktfni en þar sem
hljómsveitin er jafn góð og raun ber vitni
kvíði ég engu.“
Á efnisskrá eru Sinfónía nr. 103 eftir
Haydn, hornkonsert nr. 2 eftir Mozart,
Danssvíta eftir Bartók og konsertinn RÚNIR
fyrir horn og hljómsveit eftir Þorkel Sigur-
björnsson, tónskáld vetrarins hjá Sinfóníu-
hljómsveit íslands.
Gunnsteinn lagði stund á nám í tónsmíðum
í Búdapest og síðar í hljómsveitarstjórn og
tónfræði í Freiburg. Þaðan lauk hann prófi
árið 1992. Hann hefur verið virkur í íslensku
tónlistarlífí og á liðnu ári hlaut hann önnur
verðlaun í keppni ungra norrænna hljómsveit-
arstjóra í Noregi.
Þótt Gunnsteinn hafi ekki í annan tíma
haldið um tónsprotann á reglulegum áskrift-
artónleikum er hann Sinfóníuhljómsveit ís-
lands að góðu kunnur; hefur meðal annars
stjórnað henni á skólatónleikum, jólatónleik-
um og á tónleikum á landsbyggðinni.
Einleikari kvöldsins er Ib Lanzky-Otto.
Hann er fæddur í Danmörku og tilheyrir
framvarðarsveit þeirra hljóðfæraleikara sem
leika á franskt horn. Faðir hans Wilhelm
Lanzky-Otto starfaði um hríð á íslandi, með-
al annars með Sinfóníuhljómsveit íslands og
við Tónlistarskólann í Reykjavík og ólst Ib
að hluta til upp hér á landi.
Víðförull
hornleikari
Hann hefur verið fyrsti homleikari Fíl-
harmóníunnar í Stokkhólmi í tæpa þrjá ára-
tugi en hefur einnig komið fram með hljóm-
sveitum í Evrópu, Bandaríkjunum og Kanada.
Þá hefur Ib tekið virkan þátt í flutningi
kammertónlistar og hljóðritað fyrir BIS,
Caprice og Unicom.
Þorkell Sigurbjömsson skrifaði RÚNIR
sérstaklega fyrir Ib og Fflharmóníuna í
Stokkhólmi, en tónskáldið hefur tvívegis áður
•skrifað verk fyrir homleikarann. Var konsert-
inn frumfluttur í Stokkhólmi í nóvember síð-
astliðnum.
Sinfóníuhljómsveit íslands
efnir til tónleika í Háskólabíói
í kvöld. Orrí Páll Ormarsson
fór að fínna einleikarann Ib
Lanzky-Otto og hljómsveitar-
stjórann Gunnstein Ólafsson.
Ib og Þorkell hafa þekkst um langt ára-
bil. Sameinuðu þeir meðal annars krafta sína
á jólatónleikum í Miðbæjarskólanum, börn
að aldri. „Þetta voru mjög eftirminnilegir
tónleikar. Eg lék á fíðlu og Þorkell, sem lék
á píanó, varð að stilla hana fyrir mig þar sem
ég kunni það ekki,“ segir Ib.
Ib hefur tvívegis áður komið fram sem
einleikari með Sinfóníuhljómsveit íslands.
Fyrst fyrir aldarfjórðungi. „Hljómsveitin hef-
ur tekið miklum framförum síðan. Hún er
virkilega góð í dag.“ Ib er þeirrar skoðunar
að Sinfóníuhljómsveit íslands ætti að kosta
kapps um að fara oftar í tónleikaferðalög til
útlanda. Hljómsveitin sé til að mynda lítið
sem ekkert þekkt í Svíþjóð.
„Ávinningurinn af ferðalögum felst nefni-
lega ekki einungis í kynningu heldur jafn-
framt reynslu. Hljómsveitir læra gríðarlega
mikið á því að leika fjarri heimahögum.“
Asni, uxi, fífl
Wolfgang A. Mozart samdi fjóra hornkon-
serta á árunum 1782-1786 fyrir ostakaup-
mann í Vínarborg, Ignaz Leitgelb að nafni,
en hann hafði verið hornleikari í Salzburg-
hljómsveitinni. Margt bendir til þess að tón-
skáldinu hafi ekki þótt mikið til tónlistar-
hæfileika kaupmannsins koma, þótt ákjósan-
legt hafi verið að leita á náðir hans þegar
skórinn kreppti að. Hornkonsert nr. 2 var
saminn 1783 og á titilblað verksins ritaði
Mozart að hann hefði séð aumur á Leitgelb,
asnanum, uxanum og fíflinu að tarna.
Sinfónía númer 103, Þyrilsinfónían, er
næstsíðasta sinfónían sem Josef Haydn
samdi. Dregur hún nafn sitt af pákuþyrli
sem heyrist í upphafi fyrsta kafla og var
samin á Lundúnaárum tónskáldsins. Þegar
sinfónían var frumflutt árið 1795 var henni
svo vel tekið að endurtaka þurfti andante
kaflann.
„Það hefur alltaf verið draumur minn að
flytja stórt hljómsveitarverk eftir Haydn og
Sinfónía númer 103 er eitt glæsilegasta
verk klassíska tímans," segir Gunnsteinn.
„Haydn var stórkostlegt tónskáld sem alltof
Íítið er flutt eftir hér á landi.“
Gunnsteinn kveðst einnig hafa óskað eft-
ir að verk eftir ungverskt tónskáld yrði flutt
á tónleikunum. Béla Bartók varð fyrir valinu
en hann lagði sig, ásamt landa sínum Zoltán
Kodály, í líma við að safna þjóðlegri tónlist
og á ungverska þjóðin þeim félögum mikið
að þakka. Danssvíta var samin árið 1923 í
tilefni af því að fimmtíu ár voru liðin frá
sameiningu borgarhlutanna Buda, Pest og
Obuda í höfuðborg landsins.
Ib Lanzky-Otto og Gunnsteinn Ólafsson
standa í eldlínunni klukkan 20 í kvöld en
klukkustund áður mun Þorkell Sigurbjörns-
son kynna efnisskrá tónleikanna.
SOTI
Vatnsvarið
öndunarefni
IITIlf ISTAR FATN AÐU RIN N
FÆST HJA OKKUR
FLEECE peysum.
Verðfrákr. 4.590.-
Skeljungsbúð irnar
Suðurlandsbraut 4, Reykjavík. S: 5603878
Hjalteyrargata 8, Akureyri. S: 4622850
Faxastígur 36, Vestmannaeyjum. S: 4811115
Hafnargata 79, Keflavík. S: 4213322
Zení
BOKMENNTIR
Ljóöaþýöing
ljóði
leið getur þacf sagt aílt sem segja
þarf um heiminn.“
Náttúran innan frá
FJÖGRA MOTTU
HERBERGIÐ
150hækur eftir Matsuo Basho. Ósk-
ar Árni Óskarsson íslenskaði og ritr
aði inngang. Gutenberg prentaði.
Bjartur 1995 - 70 síður. 1.595 kr.
BASHO (1644-
1694) er meðal þeirra
skálda sem hafa orðið
sígild og orkar méð
ljóðum sínum og íhug-
unum sterkt á nútíma-
menn. Endurnýjaður
áhugi á zenbúddisma
spillir ekki fyrir Basho,
en til þess að leita til
hans nægir að dá góða
ljóðlist. Hækur Bashos
eru víðfeðmar í orðfæð
sinni:
haustvindar -
sumarkvæðin mín
á rifnum blævæng
Ljóð Bashos fjalla
oftast um árstíðirnar, náttúruna og
veðrið og spegla um leið hug skálds-
ins. Um hækuna segir þýðandinn:
„Hún býr ekki yfir eiginlegu mynd-
máli eða líkingum eins og við eigum
að venjast í vestrænni Ijóðlist.
Stundum er eins og þetta japanska
Ijóð segi næstum ekki neitt, en um
GÆDAFLBARÁGÍMJ VERÐI
1 9 Jv- :íii \lY
tli é
Stórhöfða 17, við Gullinbrú,
sími 567 4844
Með hliðsjón af því sem Basho
hefur sjálfur ritað um skáldskap
kemst þýðandinn að þeirri
niðurstöðu að maðurinn eigi ekki
að greina sig frá náttúrulegu
umhverfi sínu, hann eigi að skynja
náttúruna innan frá að hætti
búddista.
Þýðandinn flokkar
ljóðin eftir árstíðum,
byrjar á vori og endar
á vetri. Þessi
niðurröðun fer vel. Hún
veldur því að unnt er
að lesa hin örsmáu ljóð
eins og um ljóðaflokka
væri að ræða. Ég býst
við að þetta eigi
sérstaklega vel við
íslenska lesendur sem
ekki eru heima í
austurlenskri ljóðlist.
Óskar Árni
Óskarsson kallar
þýðingar sínar á
hækunum fijálslegar.
Ljóst er að hann hefur
leitast við að hafa þær sem
einfaldastar. Þýðingarnar sýnast
áreynslulitlar sem verður að teljast
kostur, en stundum sviplausar fyrir
bragðið. Heildarsvipur bókarinnar
er prýðilegur. Það eru aftur á móti
ekki margar hækur sem beinlínis
grípa hugann. Hér er þó ein að
lokum:
köld jretrarsól -
skuggi minn frosinn
á hestbaki
Hin kunna andlátshæka
skáldsins um draumana sem halda
áfram ferðinni er þýdd af smekkvísi
en átökin sem ég hef fundið f
þýðingum á önnur mál skortir.
Óskar Árni
Óskarsson
Jóhann Hjálmarsson

i
\
i
I
í
í:
I
!
I
I
i
E