Morgunblaðið - 29.12.1995, Blaðsíða 2

2 FÖSTUDAGUR 29. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Birgðum stolið frá björgunarsveit
Stálu flugeldum
fyrir 150 þúsund
Andlát
ROSA
BENE-
DIKTS-
SON
SIGURLAUG Rósa Stephansdótt-
ir Benediktsson lést á elliheimili
í bænum. Cochraine, nærri Calg-
ary í Kanada, um jólin á nítug-
asta og sjötta aldursári. Rósa var
dóttir Stephans G. Stephanssonar
skálds og Helgu Sigríðar Jóns-
dóttur. Minningarathöfn um hana
verður haldin í Markerville í
Kanada í dag.
Rósa fæddist 24. júlí árið 1900
og ólst upp með foreldrum sínum
í grennd við Markerville í Alberta-
fylki, lauk prófi úr 9. bekk mið-
skóla og var tvo vetur á búnaðar-
skóla í Olds í Alberta. Hún átti
heima í Markervillebyggð og
stundaði landbúnað uns hún flutt-
ist til Red Deer árið 1955 og vann
þar við sjúkrahús bæjarins, Red
Deer Municipal Hospital, um ára-
bil.
Rósa giftist Sigurði Vilberg
Benediktssyni 17. júní 1928. Hann
var fæddur í Geysisbyggð í Mani-
toba en ættaður úr Húnavatns-
sýslu. Rósa missti hann árið 1942,
en þau eignuðust fjögur böm. Af
þeim eru tvö á lífí, Helga Iris,
bóndakona og Stephan Vilberg,
verkfræðingur sem unnið hefur
við olíulindir og olíuvinnslu víða
um heim.
Rósa heimsótti ísland tvisvar; í
fyrra skiptið árið 1953 og var þá
gestur ríkisstjórnarinnar, sem
fékk hana til að afhjúpa minnis-
varða um föður sinn við Arnstapa
í Vatnsskarði 19. júlí það ár, en
Stefán hefði orðið 100 ára 3. októ-
ber 1953.
Lundinn í
víðlesnu
tímariti
í NÝJASTA hefti bandaríska
tímaritsins National Geograph-
ic er tuttugu síðna umfjöllun
um lunda á norðurslóðum.
Blaðamaður og ljósmyndari
tímaritsins heimsóttu m.a.
lundabyggðirnar í Vestmanna-
eyjum i fyrrasumar. Myndin til
haegri er úr grein þeirra.
I National Geographic var
birt opnumynd af Sigurgeiri
Jónassyni, Ijósmyndara Morg-
unblaðsins í Vestmannaeyjum,
við lundaveiðar. í myndatexta
kemur fram að hann hafi eitt
sinn veitt 1.204 fugla á átta
klukkustundum, eða að meðal-
tali tvo og hálfan lunda á mín-
útu! „Þetta er trúlega heims-
met, en ég þakka það góðum
veiðiskilyrðum," sagði Sigur-
geir í samtali við Morgunblaðið.
„Hérna í Vestmannaeyjum
starfa sjö til átta stór veiðifélög
með aðsetur í Ystakletti, Stór-
höfða og úteyjum. Á veiðitíma-
bilinu, sem er fimm til sex vikur
á sumrin, veiðast yfirleitt í
ÓVENJULEG kvikmyndasýn-
ing var haldin í gær þegar
Kvikmyndasafn íslands minnt-
ist þess að 100 ár voru liðin frá
fyrstu opinberu kvikmyndasýn-
ingunni í heiminum. Sýningar-
tjaldi hafði verið komið fyrir á
svölum Alþingishússins við
FRÉTTIR
kringum hundrað þúsund lund-
ar, en fjöldinn ræðst mikið af
veðurskilyrðum hveiju sinni.“
íslenska lundastofninum, sem
er yfir sex milljónir fugla, staf-
ar ekki hætta af veiðunum, enda
er það óskráð regla meðal
lundaveiðimanna að veiða ekki
fugla sem eru að fæða unga
sína. Greinarhöfundi National
Geographic finnst athyglisverð-
ur sá siður Vestmanneyinga að
bjarga villtum lundapysjum á
haustin og hjálpa þeim að kom-
ast á haf út, enda má oft sjá
duglegustu veiðimennina við þá
Sýning á
svölunum
Austurvöll og gátu vegfarend-
ur horft á gamlar kvikmyndir.
BROTIST var inn í hús Björgunar-
sveitarinnar Eldeyjar í Höfnum á
Reykjanesi í fyrrinótt og flugeldum
að söluverðmæti 140 til 150 þúsund-
ir króna stolið. Málið hefur ekki
verið leyst, en innbrotið er alvarlegt
fyrir björgunarsveitina.
„Þetta er rúmur helmingur þess,
sem við ætluðum að selja,“ sagði
Ásgeir Svan Vagnsson, formaður
Eldeyjar, í gær. „Flugeldasalan er
stærsti hluti fjáröflunar okkar.“
Tvö 30 þúsund skota
kínverjabelti
Ásgeir Svan sagði að þjófarnir
hefðu greinilega aðeins verið á hött-
unum eftir flugeldum því að ekki
hefði verið hreyft við talstöðvum,
símum og bifreið í bílskúr áföstum
húsinu. Tekið var mikið magn af
fjölskyldupökkum og stórum biys-
um, sem á að stinga í jörð. Einnig
voru tekin tvö þrjátíu þúsund skota
kínveijabelti, sem fest eru á spýtu
og springa með miklum hvelli. Sagði
Ásgeir Svan að þessi belti hefði ekki
Þessi nýbreytni mæltist vel fyr-
ir og margir gestanna skund-
uðu i Ráðhúsið að sýningu lok-
inni, til að sitja stofnfund fé-
lags, sem hefur það að mark-
miði að efla kvikmyndafræði-
rannsóknir og umfjöllun um
kvikmyndalist.
átt að selja heldur nota til sýningar
og sagði stórhættulegt að taka þau
í sundur vegna þess hve stuttur
kveikiþráður væri milli púðurkerl-
inganna.
Að sögn Ásgeirs Svans reyndu
mennimir að fara inn í bílskýlið, en
snem sér því næst að framdyrunum,
sem þeir spenntu upp.
Flugeldum stolið í fyrra
Að sögn Ásgeirs Svans er hús
björgunarsveitarinnar vel upplýst og
íbúðarhús stendur við hliðina á því.
Hann sagði að hér eftir yrði allt
vaktað og sett upp þjófavarnakerfí.
Flugeldum hefði einnig verið stolið
fyrir síðustu áramót. Þá var brotist
inn hjá Björgunarsveitinni Suður-
nesjum og höfðu þjófarnir burt með
sér margfalt meira magn, bæði sölu-
og sýningarvöru.
Lögreglan í Keflavík sagði í gær-
kvöldi að málið væri enn óupplýst.
Ekki hefur orðið vart við óvenjulegar
flugeldasýningar í grennd við vett-
vang þjófnaðarins.
Áritanir að-
eins í neyð-
artilfellum
SENDIRÁÐ Bandaríkjanna í
Reykjavík mun aðeins geta veitt
vegabréfsáritanir í neyðartilfellum
á meðan ríkisstofnanir í Bandaríkj-
unum eru að hluta til lokaðar
vegna fjárlagadeilu þings og for-
seta.
í tilkynningu frá sendiráðinu
segir að veitt sé vegabréfsáritun,
sé um líf eða dauða að tefla, eða
í læknisfræðilegum neyðartilvik-
um. Aftur á móti sé ekki þörf á
vegabréfsáritunum fyrir megin-
þorra þeirra íslendinga, sem fara
til Bandaríkjanna sem ferðamenn
eða í viðskiptaerindum, ætli þeir
sér annars vegar að dvelja skemur
en 90 daga í landinu og hafi hins
vegar farseðil báðar leiðir. Auk
þess sé áfram hægt að nota vega-
bréfsáritanir, sem nú séu í gildi.
Sendiráðið ráðleggur öðrum að
kaupa ekki farseðil til Bandaríkj-
anna, sem ekki fæst endurgreidd-
ur, fyrr en lokuninni hafi verið
aflétt.
iðju!
Morgunblaðið/Ásdís
Sjávarútvegsráðherra um ákvörðun Norðmanna um að auka síldarkvóta sinn
Kvóti íslendinga
verður að aukast
„VIÐ verðum að taka mið af þess-
ari ákvörðun Norðmanna. Okkar
kvóti getur ekki ekki verið óbreytt-
ur frá þessu ári þegar þeir eru að
auka sinn kvóta. Það er augljóst,"
sagði Þorsteinn Pálsson sjávarút-
vegsráðherra um þá ákvörðun nor-
skra stjómvalda að gefa út 725.000
tonna síldarkvóta til handa norsk-
um skipum á næsta ári.
Norðmenn ákváðu einhliða í síð-
asta mánuði að leyft yrði að veiða
eina milljón tonna úr norsk-íslenska
síldarstofninum á næsta ári. í fyrra-
dag ákváðu þeir síðan að úthluta
sér 725.000 tonnum af kvótanum.
Þetta er 32% aukning frá kvóta
þeirra á þessu ári, en hann er
550.000 tonn. í ár gáfu íslendingar
og Færeyingar sameiginlega út
250.000 tonna síldarkvóta fyrir
þjóðimar tvær.
Veitt meira úr stofninum
en æskilegt er
„Þessi ákvörðun leiðir til þess að
það verður veitt meira úr stofninum
en æskilegt væri. Mér sýnist að
þetta sýni það sem maður óttaðist,
að Norðmenn hefðu í raun ekki
mikinn áhuga á því að semja um
skiptingu á stofninum á næsta ári.
Við þurfum nú að ákveða með
hvaða hætti við tryggjum íslenskum
skipum eðlilega hlutdeild í stofnin-
um. Við þurfum að ræða við aðrar
strandþjóðir áður en slíkar ákvarð-
anir eru teknar. Við höfum átt mjög
gott samstarf við Færeyinga á
þessu ári um útgáfu á sameiginleg-
um kvóta og við höfum þegar sett
okkur í samband við þá. Eg mun
hitta færeyska sjávarútvegsráð-
herrann í næstu viku. Við höfum
ennfremur kallað til samráðsfundar
fulltrúa hagsmunaaðila í sjávarút-
vegi og einnig sjávarútvegsnefnd
og utanríkismálanefnd Alþingis,“
sagði Þorsteinn.
Þorsteinn sagði ljóst að Norð-
menn hefðu orðið að gefa út kvóta
til að geta hafið síldveiðar á nýju
ári. Um það væri ekki ágreiningur.
„Við hefðum hins vegar kosið að
þeir hefðu gert það á grundvelli
rússnesku tillögunnar frá Færeyja-
fundinum um að þjóðirnar samein-
uðust um að gefa út bráðabirgða-
kvóta, sem yrði ákveðið hlutfall af
kvóta þessa árs, meðan verið væri
að Ijúka samningaviðræðum. Við
og Færeyingar höfðum lýst stuðn-
ingi við hugmyndina, en Norðmenn
einir höfnuðu henni. Það veldur
þess vegna vonbrigðum að Norð-
menn skuli gefa út kvóta með þess-
um hætti og gefa tillögu Rússa
þannig Iangt nef,“ sagði Þorsteinn.
32% aukning þýðir
244 þúsund tonna kvóti
„Það kemur okkur mjög á óvart
að Norðmenn skuli bregðast öllum
sínum viðmælendum, bæði okkur,
Færeyingum, Rússum og ESB með
því að taka sér kvóta upp á 725
þúsund tonn. Við verðum að huga
að því hvað við getum gert og þá
kemur fyrst í hugann að við tókum
okkur sameiginlegan kvóta með
Færeyingum í ár og opnuðum lög-
sögu hvor annars fyrir lögsögu hins.
Þegar spurt er hver kvótinn eigi
að vera ber að líta á að Norðmenn
hafa nú hækkað sinn hlut úr 550
þúsund tonnum upp í 725 þúsund
tonn. Það er 32% hækkun. Ef við
hækkum kvóta okkar og Færeyinga
með sama hætti, sem ég tel algjört
lágmark af okkar hálfu, myndum
við fara upp í 330 þúsund tonn. í
okkar hlut kæmi þá 244 þúsund
tonn í staðinn fyrir 185 þúsund
tonn í ár,“ sagði Kristján Ragnars-
son, formaður LÍÚ.
Kristján sagði að á það hefði
einnig verið bent að heildarkvótinn
hefði verið hækkaður úr 650 þúsund
tonnum í milljón tonn. Það væri 54%
hækkun og til greina kæmi að
hækka okkar hlut í hlutfalli við
það. „Eg mæli með hógværari leið-
inni meðan stofninn er að stækka."
Kristján sagði að Norðmenn
væru búnir að sýna mikla óbilgirni
í þessu máli. í viðræðum við íslend-
inga hefðu þeir boðið íslendingum
og Færeyingum 6-7% hludeild í
stofninum. Islendingar hefðu hins
vegar leyft Norðmönnum að veiða
11% úr loðnustofninum, en loðnan
hefði til margra ára ekki gengið
út úr íslensku lögsögunni.