Morgunblaðið - 10.01.1996, Blaðsíða 25

Morgunblaðið - 10.01.1996, Blaðsíða 25
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 10. JANÚAR 1996 25 AÐSENDAR GREINAR launakerfi, sem skila afarmisjöfn- um daglaunum. Gerum tilbúið dæmi, sem í hnotskurn útlistar vandann. Setjum svo, að í verkalýðsfélagi séu sárafáir menn, sem vinna til- tekna vinnu sína og fá 60 þús. kr. á mánuði. í sama verkalýðsfélagi eru margir menn vinnandi svipaða vinnu við launahvetjandi kérfi og með 90 þús. kr. á mánuði. Einhvers staðar að baki þeim launum er stríp- aði taxtinn, sem hinir fá. Við þessar aðstæður mundu 90 þúsund króna mennirnir líta á það sem lækkun hjá sér, ef 60 þúsund króna mennirnir hækkuðu í 70 þús., nema þeir fengju sömu hækkun. Þeir sætta sig ekkert við, að launa- munurinn sé minnkaður. Þetta við- horf er almennt ríkjandi meðal laun- þega. Því er tónninn í tali margra forystumanna þeirra falskur, þegar þeir lýsa umhyggju sinni fyrir þeim, sem lægst hafa laun. Þeir hafa ekki stuðning þein-a, sem skár eru settir innan sinna eigin raða, við slíka stefnu. Þeir, sem allra minnst hafa eru sem betur fer víðast fáir, en samt njóta þeir ekki þess stuðnings sinna eigin manna, sem þeir þurfa. Þessi er vandi hinna lægst launuðu, sem menn horfast ekki opinskátt í augu við. Laun fólks með skerta starfsorku og samspil þeirra við al- mannatryggingar eru svo sérstakt vandamál. Þau viðhorf, sem hér hefur verið lýst, eru góð skýring á því, hvernig 85% þjóðarinnar þykir launamunur í landinu vera of mikill, samkvæmt nokkurra ára gamalli skoðanakönn- un. Hann er of mikill fyrir ofan hvern og einn, en sá hinn sami sætt- ir sig ekki við, að þeir, sem lægri hafa launin nálgist hann. Skoðanir um launamun eru þannig ekki vís- bendirtg um vilja til að draga úr honum í þágu þeirra, sem minnst hafa. Úr þessum jarðvegi spretta svo vandræðalegir samningar eins og þeir, sem gerðir voru sl. vetur. Á það ákall, sem ég nefndi hér fyrr, hlustar að sjálfsögðu enginn, - jafnvel ekki þeir, sem ættu að hafa hag af almennri sátt um launahlut- föll. Meðal þeirra éru einmitt kenn- arar. Stétt þeirra er svo íjölmenn og dýr fyrir skattborgarana, að um laun þeirra, eins og launastig hinna tekjulægstu, þarf að ríkja almenn sátt, sem ekki næst fram með of- beldi. Undir lok greinar sinnar leiðir kennarinn með nokkurri uppfinn- ingasemi alls óviðkomandi mál inn í umræðuna, sem sagt raforkuverð á Grundartanga og hver byrði það sé fyrir launamenn. Til almenns fróðleiks er það upp- lýst af þessu tilefni, að raforkuverð Landsvirkjunar til járnblendiverk- smiðjunnar var upphaflega það, sem Landsvirkjun taldi að dygði til að borga niður með eðlilegum hætti sem svarar þeim hluta Sigölduvirkj- unar, sem verksmiðjan nýtir. Þetta verð hefur síðan hækkað skv. upp- haflegum sam'ningum um einhverja tugi prósenta í hinni erlendu mynt. Verðið er nú hagstætt fyrir járn- blendifélagið, enda eru nú að líða síðustu 5 árin af 20 ára samningi. Hins vegar hafa ýmsar aðstæður Landsvirkjunar breyst. Sigöldu- virkjun mun hafa orðið dýrari en ráðgert var, Landsvirkjun var látin taka við Kröflu og dýrum aðalflutn- ingslínum, vextir urðu langtímum saman mjög háir og síðast en ekki síst var Landsvirkjun mjög lengi, að undirlagi stjómvalda, gert að selja raforku óhæfilega lágu verði til neytendamarkaðarins og varð þess vegna enn skuldsettari en efni stóðu til. Allt þetta hefur hækkað kostnaðarverð raforku frá Lands- virkjun í tírnans rás, en er langtíma- sölu til járnblendifélagsins alls óvið- komandi. Um kostnaðarverð raf- orku frá Sigölduvirkjun einni sér er mér ekki kunnugt. Með hliðsjón af því, seni hér hef- ur verið rakið, er alrangt af kennar- anum að tala um niðurgreiðslu raf- magns, þegar sölusamningur til langs tíma er framkvæmdur sam- kvæmt orðanna hljóðan til loka samningstímans. Þrátt fyrir það skal upplýst hver eru stærðarhlut- föll milli þess, sem járnblendifélagið greiðir og hinn almenni notandi. 25% hækkun orkuverðs til járn- blendifélagsins, sem öll gengi til lækkunar smásöluverðs dreifi- veitna, mundi lækka taxta þeirra um 1,2-1,5%. Svo getur hver reikn- að fyrir sig. Ég vil að lokum þakka Leifi Helgasyni tilefnið, sem hann gaf mér til þeirra hugleiðinga, sem hér hafa verið dregnar saman. Höfundur er lögfræðingur og framkvæmdastjóri íslenska járn- blendifélagsins hf. Ef skoðun Hallbergs væri rétt, segir Þórar- inn Eldjárn, er kyn- ferðisleg’ misnotkun þó áreiðanlega síst minni á lýsingarorðum en for- nöfnunum þegar mál- fræðikyn og eðliskyn falla ekki saman. Myndum nú að gamni okkar tvær setningar. Höfum þær að hætti Hallbergs og sjáum hvað þær verða hjákátlegar: * „Ég elska foreldra mína af því að þeir hafa alltaf verið svo góðir við mig.“ „Ég spurði þennan boldangs- kvenmann hvort ég mætti ekki sofa hjá honum.“ Ef til er kynferðisleg misnotkun í máli, er það þá ekki einmitt eitt- hvert slíkt orðafar? Og hvað með nafn eins og Sturla sem málfræðilega er kvenkynsorð? Er ekki augljóst að prinsípmaðurinn Hallberg verður að tala um að „hún Sturla sé góð“? Sturla er að vísu karlmaður, en á eðliskyn hans eitt- hvað með það að vaða upp á dekk, frekar en eðliskyn sTiáldsins, skræf- unnar, greysins, ódósins, hetjunnar, prestsins, ráðherrans eða forsetans? Guðrún Pétursdóttir er ágætlega máli farin og allt í besta lagi með kynjun hennar á skræfu og skáldi, en varla hefur hún tamið sér þenn- an rithátt á Gljúfrasteini. Því miður hef ég aldrei verið heimagangur hjá því ágæta fólki sem þar býr, en eins og fleiri hef ég lengi verið heimagangur í skáldverkum hús- bóndans. Eitt þeirra heitir Heims- ljós og fjallar um karlkyns skáld. Ér skemmst frá því að segja að á þeirri bók er ævinlega talað um skáldið sem hann og lýsingarorð höfð í karlkyni. Ég verð því að ráða Hallbergi eindregið frá að lesa Heimsljós, þar er svo margt sem hann gæti „hnot- ið um“, að ólíklegt hlýtur að teljast að hann slyppi óbrotinn úr þeirri miklu raun. Eitt dæmi af þúsund, valið af handahófi: „Skáldið var að vísu hvorki við- skotaillur né stirfinn, aðeins fámáll og lángþreyttur einsog tæríngar- maður; með ljúfu brosi afþakkaði hann að spila kött...“ (Heimsljós, bls. 241, útg. 1967.) í framhaldi af þessu spyr ég Hallberg: Eru þetta ensk áhrif? Kannski einhver „árátta" sem skáldið tamdi sér ungur í Kalíforníu eða Nýja íslandi? Eða er Halldór Laxness ef til vill bara einn af þeim sem „telja sig rita íslenskt mál“? Ég verð að játa að þegar ég las grein Hallbergs hélt ég reyndar j fyrst að hann væri að grínast. Ég hugsaði sem svo: Auðvitað veit maðurinn betur, og þá liðaðist upp úr mér þessi staka: Oft er notað eðliskyn þó annað segi málfræðin. Málið verður þannig þjált. Þetta veit nú Hallberg sjálft. Höfundur er skáld í Rcykjavík og á sæti í islenskri málncfnd. LAUGAVEGI 95. S: 552-1444 / KRINGLUNNI S: 568-6244 / AKUREYRI S: 462-7708 fyrstu D©@ viðskiptavinirnir fá bol á Nýtt kortatímabil
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.