Morgunblaðið - 16.04.1996, Page 2

2 ÞRIÐJUDAGUR 16. APRÍL 1996
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Framlag Islend-
inga til Bosníu
110 milljónir
Kannað
hvernig
ísland
komi bezt
að liði
RÁÐSTEFNU 48 ríkja og 24
alþjóðastofnana um framlög til
uppbyggingarstarfsins í Bos-
níu-Herzegóvínu var haldin í
Brussel um helgina. Halldór
Ásgrímsson utanríkisráðherra
sat ráðstefnuna af íslands
hálfu og tilkynnti hann þar
ákvörðun ríkisstjórnarinnar að
leggja 110 milljónir króna til
endurreisnarstarfsins.
Framlag íslands tekur mið
af fjögurra ára uppbyggingará-
ætlun Alþjóðabankans og Evr-
ópusambandsins. Hluti þess,
eða 10 milljónir, verður lagður
í sérstakan sjóð í umsjón Al-
þjóðabankans. Hlutverk sjóðs-
ins er að koma allra nauðsyn-
legustu efnahagsstarfsemi í
Bosníu-Herzegóvínu af stað á
fyrri hluta þessa árs. Hundrað
milljónir verða síðan veittar til
„afmarkaðs og vei skilgreinds
verkefnis" í landinu. Að sögn
utanríkisráðuneytisins er nú
unnið að athugun þess hvemig
ísland geti bezt komið að liði.
Þarf opið upplýsingaflæði
Utanríkisráðherra lagði í
ræðu sinni áherzlu á mikilvægi
þess að vel tækist til með fram-
kvæmd samkomulagsins um
frið i Bosníu, ekki aðeins fyrir
íbúa landsins heldur Evrópu
alla. Endurreisnin væri risa-
vaxið verkefni, sem kallaði á
samstöðu allra og markvissa
framkvæmd, ef árangur ætti
að nást. í því sambandi skipti
miklu að opið upplýsingaflæði
væri um uppbyggingarstarfið,
bæði til að tryggja skilvirkni
átaksins og stuðning almenn-
ings í þeim ríkjum, sem leggja
sitt af mörkum.
Gert er ráð fyrir að til Upp-
byggingarstarfsins þurfi 5,1
milljarð Bandaríkjadala, um
330 milljarða króna, á næstu
fjórum árum. Alþjóðabankinn
og Evrópusambandið boðuðu
til ráðstefnunnar í Brussel.
Umboðsmaður um rektor MR og umsóknir Garðbæinga
Synjun ekki brot
en selja þarf reglur
REKTOR Menntaskólans í Reykja-
vík gat synjað tveimur piltum úr
Garðabæ um skólavist. Synjun á
grundvelli búsetu felur ekki í sér
brot á jafnræðisreglu, en hins vegar
var samræmis og jafnræðis ekki
fyllilega gætt við val þeirra umsækj-
enda, sem búsettir voru utan um-
dæmis skólans. Þar miðaði rektor
m.a. við það hvort umsækjandi ætti
systkini í skólanum eða hvort for-
eldrar voru gamlir nemendur, en
honum bar að byggja á málefnaleg-
um sjónarmiðum, til dæmis árangri
í námi.
Þetta kemur fram í áliti Umboðs-
manns Alþingis í tilefni kvörtunar
tveggja mæðra í Garðabæ. Synir
þeirra sóttu um skólavist í MR haust-
ið 1995, en var synjað. Rektor gaf
þá skýringu að meginreglan væri
að taka fyrst inn nemendur úr hverfí
skólans, en síðan nemendur utan
hverfís eftir einkunnum. Þar að auki
væri tekið tillit til þess ef umsækj-
endur hefðu átt systkini í skólanum,
foreldrar væru gamlir nemendur eða
mjög eindregin ósk um nám í bekkj-
arkerfí hefði verið skráð á umsókn.
Þessi hópur væri um 10% nemenda.
Menntamálaráðuneytið taldi
ákvörðun rektors standa, en mæð-
urnar kærðu einnig á þeirri forsendu
að piltunum hefði ekki boðist sam-
bærilegt nám í Fjölbrautaskólanum
í Garðabæ. Ráðuneytið hafnaði því
einnig og benti á að námsskrá og
lokaáfangi væru hin sömu, þótt mis-
munandi leiðir væru að markinu.
Mæðurnar sögðu að brotið væri gegn
jafnræðisreglu með vali rektors á
nemendum og synir þeirra látnir líða
fyrir að vera elstir í systkinahópi og
að eiga foreldra sem ekki stunduðu
nám í MR.
Umboðsmaður bendir á að piltam-
ir hafí ekki notið forgangsréttar til
náms í MR vegna búsetu, í samræmi
við bréf menntamálaráðherra til
skólastjórnenda í Reykjavík frá júní
1995, þar sem áréttað var að virða
bæri forgangsrétt reykvískra nem-
enda til skólavistar. Umboðsmaður
sagði að umsóknareyðublöð fram-
haldsskólanna gæfu til kynna að
nemendur ættu frjálst val um skóla
og lagfæra þyrfti það atriði.
Umboðsmaður var sammála ráðu-
neytinu að þegar sleppi umsækjend-
um, sem njóti forgangs vegna bú-
setu, verði að gera kröfu um að
skólameistarar fylgi almennum og
hlutlægum mælikvarða og gæti sam-
ræmis og jafnræðis. Ekki verði séð
að einkunnir piltanna tveggja hafí
staðið í vegi fyrir skólavist. Umboðs-
maður segir að rektor hafi vald til
að velja umsækjendur og hafí ekki
brotið gegn jafnræðisreglu, en bein-
ir þeim tilmælum til menntamála-
ráðuneytjsins að skólameistarar
framhaldsskóla setji sér reglur, sem
tryggi að val nemenda fari eftir lög-
mætum sjónarmiðum.
Morgunblaðið/Þorkell
Hátt í 30.000 vilja hert viðurlög við fíkniefnabrotum
ÞÓRLINDUR Kjartansson, inspector scholae í
Menntaskólanum í Reykjavjk, afhenti í gær þeim
Ólafi G. Einarssyni, forseta Alþingis, ogÞorsteini
Pálssyni dómsmálaráðherra undirskriftir 28.986
manna, sem vilja herða viðurlög við brotum á fíkni-
efnalöggjöfinni og flýta dómsmeðferð í slíkum
málum. Undirskriftasöfnunin hófst að frumkvæði
eiganda fyrirtækis í Reykjavík, en framhaldsskóla-
nemar hafa tekið þátt í henni að undanförnu. Þór-
lindur sagði í samtali við Morgunblaðið að þessi
mál snertu mjög ungt fólk og því hefðu framhalds-
skólanemar tekið þátt í að safna undirskriftunum.
Héraðsdómur Reykjavíkur um kröfu lánardrottins til andvirðis kvóta
Aflahlutdeild er hvorki
fylgifé skips né veðandlag
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur tel-
ur að aflahlutdeild skips teljist ekki
til eignarréttinda og geti af þeirri
ástæðu ekki verið fylgifé með skipi
eða veðandlag ásamt skipinu. Dóm-
urinn hefur því sýknað útgerðar-
menn af kröfu fyrirtækis, sem taldi
sig eiga veð í kvóta skips. Skipið
var selt nauðungarsölu og dugði
andvirði þess ekki fyrir skuldum,
en kvótinn hafði áður verið seldur.
Fyrirtækið lánaði útgerð 700
þúsund krónur og var gerður samn-
ingur þar sem útgerðin lýsti því
yfir að henni væri óheimilt að fram-
selja aflahlutdeild skipsins að hluta
eða fullu án samþykkis lánardrott-
ins. Á þinglýsingarvottorðum kom
hins vegar ekki frarti slík kvöð.
Útgerðin seldi kvótann í október
1994, en í janúar 1995 var skipið,
sem kvótinn hafði fylgt, selt nauð-
ungarsölu. Ekkert greiddist þá upp
í kröfu lánardrottins. Hann höfðaði
þá mál gegn nýjum umráðamönn-
um kvótans til að fá tjón sitt bætt.
í málsástæðum lánardrottins
kom fram, að heimilt væri að fram- -
selja aflaheimild og þess vegna
væri eðlilegt að líta svo á að hana
mætti einnig veðsetja, enda gengi
slíkt skemmra en framsal. Afla-
heimild væri almennt fylgifé með
skipi og við mat á veðhæfi væru
varanlegar aflaheimildir ávallt
teknar með í reikninginn, enda
meginuppistaðan í verðmæti skips.
Af hálfu útgerðarinnar, sem nú
hafði kvótann, var því haldið fram
að ekki væri heimilt að veðsetja
aflaheimild og lagafrumvarp, sem
miðaði að því, hefði ekki náð fram
að ganga. Þá var bent á, að hefði
aflahlutdeild bátsins verið seld
nauðungarsölu um leið og hann,
hefði það ekki dugað til að greiða
umrætt lán. Lánardrottinn gæti
ekki öðlast betri rétt eftir uppboðið
en fyrir það.
Sameign þjóðarinnar
í dóminum segir, að ekki hafi
verið í ljós leitt að kaupendurr. kvót-
ans hafí verið kunnugt urn ákvæð-
ið í samningi útgerðar og lánar-
drottins, um að ekki mætti fram-
selja aflahlutdeild. Þá hafl ekki
verið í ljós leitt að slíkir samningar
væru svo algengir að kaupendur
hafl átt að vita um það. Vísað er
til þeirra lagaákvæða að nytja-
stofnar á íslandsmiðum séu sam-
eign þjóðarinnar og að úthlutun
veiðiheimilda myndi ekki eignarrétt
eða óafturkallanlegt forræði ein-
stakra aðila yfír veiðiheimildum.
Því geti aflaheimild ekki verið
fylgifé með skipi eða veðandlag
ásamt því og ákvæði um að veðrétt-
ur næði einnig til veiðiheimilda
hafi verið fellt út úr frumvarpi til
laga um samningsveð. Bráða-
birgðaákvæði með lögum frá 1990
um stjóm fiskveiða hafi kveðið á
um samþykki veðhafa fyrir fram-
sali aflaheimilda. Veðhafar, sem
hafí öðlast veðrétt í skipi eftir
gildistöku laganna, hafi þurft að
tryggja sig með öðrum hætti.
Dómsniðurstaðan var því, að samn-
ingsákvæðið, sem tekist var á um
í málinu, hafi engin réttaráhrif
haft gagnvart nýjum eigendum
kvótans.
Sotheby’s
lánar dýra
fiðlu á
Listahátíð
Uppboðsfýrirtækið Sothe-
by’s ætlar að lána Listahátíð
Amati-fíðlu sem leikið verður
á við setningarathöfnina í
Reykjavík í júní. Fiðlan er
metin á 13-15 milljónir króna,
að sögn Sigríðar Ingvarsdóttur
fulltrúa Sotheby’s á íslandi,
og verður til sýnis í Listasafni
íslands að tónleikunum lokn-
um, að öllum líkindum.
Yfírmaður hljóðfæradeildar
Sotheby’s, Graham Wells,
kemur með fiðluna til landsins
og er hugsanlegt að hann haldi
fyrirlestur um Stradivarius-
fíðlur á meðan á dvölinni
stendur, að Sigríðar sögn.
Fiðlusmiðurinn, Nicolo
Amati, (1596-1684) er kominn
af þekktum strengjahljóðfæra-
smiðum á Ítalíu og kenndi iðn
sína m.a. Stradivari. Fiðlan
sem lánuð verður er að líkind-
um frá miðri 17. öld og mun
Guðný Guðmundsdóttir kon-
sertmeistari leika á hljóðfærið
við setningu Listahátíðar.
Tónleikar
Davids Bowie
2.300 mið-
ar seldir
EINS OG kunnugt er fara
fram tónleikar með breska
popparanum David Bowie á
Listahátíð í sumar. Miðasala á
tónleika David Bowie, sem
verða á Lista-
hátíð 20. júní,
hófst í gær-
mörgun.
Klukkan 17 í
gær höfðu
2.300 miðar
selst og að
sögn Ingvars
Þórðarsonar
hjá fyrirtækinu Tin seldist upp
í sæti, alls 700 miðar, á 29
mínútum.
„Við erum að sjálfsögðu
mjög ánægð með þetta. Þetta
sýnir einfaldlega að David
Bowie er ekki síður vinsæll hér
á landi en annars staðar,“
sagði Ingvar. Alls verða seldir
5.000 miðar á tónleikana.
Miðasala er með all-
nýstárlegum hætti, í hrað-
bönkum íslandsbanka, en
hægt er að nota allar tegundir
kredit- og debetkorta. „Við
erum þar með að koma til
móts við íbúa landsbyggðar-
innar og þessi mikla sala sýnir
að þetta kerfi mun festast í
sessi. Miðasalan er í 29 útibú-
um, víðs vegar um landið,“
segir Ingvar.
Net lögð á
röngum stað
Landhelgisgæslan hafði af-
skipti af grásleppukarli í gær-
kvöldi, en sá hafði lagt net sín
utan leyfilegs svæðis.
Netin voru lögð vestan við
leyfílegt svæði, sunnan
Straumsvíkur. Skipstjóri báts-
ins var skikkaður til að sækja
netin og kom hann aftur til
Hafnarfjarðar um kl. 21 í
gærkvöldi. Hann má eiga von
á sekt fyrir tiltækið.
David Bowie