Morgunblaðið - 05.07.1996, Blaðsíða 20

20 FÖSTUDAGUR 5. JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ERLEINIT
Undirbúningur kosninga í Bosníu
Plavsic til
samninga
um Karadzic
Belgfrað. Sarcyevo. Reuter.
ÖRYGGIS- og samvinnustofnun
Evrópu (ÖSE) vinnur nú að undir-
búningi kosninga í Bosníu, sem
fram eiga að fara þann 14. septem-
ber nk. Þótt frétzt hafi á miðviku-
dag, að Radovan Karadzic, forseti
Bosníu-Serba, muni ekki gefa kost
á sér í kosningunum, er sú stað-
reynd að hann ber. enn titil forseta
og heldur völdum sem formaður
hins stjómandi flokks Bosníu-
Serba, sem stýrir jafnt lögreglu sem
fjölmiðlum, í veginum fyrir því að
Bosníu-Serbar uppfylli skuldbind-
ingar sínar samkvæmt Dayton-frið-
arsamkomulaginu. Alþjóðlegir
miðlunarmenn þrýsta nú á Slobodan
Milosevic forseta Serbíu að hann
beiti áhrifum sínum til að Karadzic
fáist framseldur og færður fyrir
stríðsglæpadómstólinn í Haag.
Ef Bosníu-Serbar standa ekki við
að ýta Karadzic sannarlega úr
valdastóli hefur þeim verið hótað
refsiaðgerðum, sem hafizt gætu
eftir nokkra daga. Til að ræða þessa
stöðu er Biljana Plavsic - varafor-
setinn fyrrverandi, sem Karadzic
afsalaði formlegu forsetavaldi sínu
til - nú í Belgrað, þar sem hún
átti fund með Milosevic í gær.
Talsmenn ÖSE ítrekuðu, að vilji
Bosníu-Serbar eiga þess kost að
öðlast eitthvert hlutverk í framtíð-
arstjómmálum Bosníu verði þeir að
losa sig við Karadzic.
Knúið á um for-
tíð Netanyahus
Jerúsalem. Reuter.
BENJAMIN „Bibi“ Netanyahu, nýkjörinn forsætisráðherra ísraels, á nú í
hveijum vandanum á fætur öðrum. Fyrir nokkru blossaði upp hið svokall-
aða „barfóstruhneysksli" og nú er það spurningin: Hver er Bibi?
Bandarísk skjöl eru sögð sýna að
þegar Netanyahu var í Bandaríkjun-
um hafi hann haft sama nafnnúmer
og feðgar einir, John J. Sullivan og
sonur hans, John J. Sullivan Jr.
ísraelska dagblaðið Haaretz
greindi frá skjölunum og nú spytja
þingmenn stjórnarandstöðunnar
hvernig á þessu geti staðið.
Númerið, sem Bandaríkjamenn
nota þegar þeir telja fram til skatts
og í samskiptum við hið opinbera,
tengist einnig nafninu Neitay, sem
Netanyahu tók sér í Bandaríkjun-
um.
í kjölfar barnfóstrumáls
í kjölfar þess að nöfn Sullivan-
feðga fundust í skrá um Netanyahu
hafa blossað upp ýmsar vangaveltur
um fortíð forsætisráðherrans, sem
ólst í Bandaríkjunum og var þar við
nám, en ekki eru nema nokkrir dag-
ar frá því að kona forsætisráðherr-
ans rak bamfóstru þeirra fyrir að
eiga sök á því að súpa brann við.
Shai Bazak, talsmaður Netanya-
hus, sagði að númeramálið væri
vegna mistaka í bandarískum stofn-
unum.
„Forsætisráðherrann hefur ekkert
að fela,“ sagði Bazak í samtali við
ísraelska útvarpið.
Sullivan eldri kveðst ekkert hafa
átt saman að sælda við Netanyahu.
„Ég er bandarískur ríkisborgari í
fullu fjöri," sagði Sullivan í samtali
við dagblaðið Maarív. „Ég tengist
forsætisráðherra ísraels ekki með
neinum hætti."
Minnihlutastj órn tekin við í Tékklandi
Reuter.
NAFNARNIR Vaclav Havel forseti og Vaclav Klaus forsætisráðherra sjást hér í broddi fylkingar
hinna 16 ráðherra sem mynda hina nýju ríkisstjóm Tékklands.
Havel hvetur til fast-
heldni við umbætur
Prag. Reuter.
VACLAV Havel, forseti Tékklands,
tók í gær, fimmtudag, við embættis-
eiði nýrrar minnihlutastjórnar undir
forsæti hægrimannsins Vaclav
Klaus. Havel hvatti nýju stjómina
til að halda áfram á braut umbóta.
Havel lagði ennfremur áherzlu á
að stjórnin gætti þess að stöðug-
leika-orðstír tékkneska lýðveldisins
biði ekki hnekki. Stjórnin, sem sam-
sett er úr sömu þremur mið- og
hægriflokkum sem mynduðu fyrri
stjórn, neyðist til að reiða sig á
stuðning jafnaðarmanna, sem eru
annar stærsti flokkur á þingi.
Við kosningarnar fyrir rétt rúm-
um mánuði missti stjórnin 112
sæta meirihluta sinn í 200 sæta
þinginu og hefur nú einungis 99
þingmenn að baki sér.
Fyrir kosningarnar hafði Klaus
lýst því yfír á ferðum sínum erlend-
is að tímabili grundvallarumbi*eyt-
inga frá miðstýrðum áætlanabú-
skap kommúnismans til frjáls
markaðshagkerfis væri lokið og í
Tékklandi væri nú hafið tímabil
nýrrar uppbyggingar. En ósk Ha-
vels um áframhaldandi umbætur
er áminning um að margt er enn
ógert, þó Tékkland njóti þess orðs-
tírs að vera stöðugast allra fyrrum
Austurblokkarríkja. Mörg stór fyr-
irtæki eru enn í ríkiseigu að meira
eða minna leyti, einkum bankarnir.
Margar erfiðar ákvarðanir bíða:
endurskoðun eftirlaunakerfisins og
orkuverðs, framtíð járnbrautanna
og stáliðnaðarins, svo dæmi séu
nefnd.
Fyrstu prófraun sína gengst
stjórnin undir þann 16. eða 17.
júlí nk., þegar hún þarf að stand-
ast atkvæðagreiðslu um trausts-
yfirlýsingu í þinginu.
Tillaga framkvæmdastjórnar ESB um bann við reknetaveiðum
Italskir sjómenn gera
aðsúg að Bonino
R6m. Reuter.
EMMA Bonino, sem fer með sjávar-
útvegsmál í framkvæmdastjóm Evr-
ópusambandsins (ESB), varð fyrir
aðkasti reiðra ítal-
skra fískimanna
þegar hún til-
kynnti á blaða-
mannafundi í Róm
sl. mánudag að
Ítalía yrði að virða
alþjóðasamþykkt-
ir um túnfiskveið-
ar eða sæta við-
skiptaþvingunum
af hálfu Bandaríkjanna ella.
Sjómennirnir gerðu hróp að Bon-
ino á fundinum og sökuðu hana um
að neita að eiga fund með þeim.
Bonino sagði tillögu fram-
kvæmdastjórnarinnar um algjört
bann við tún- og sverðfiskveiðum í
reknet vera einu raunhæfu lausnina,
„hversu sársaukafull sem hún má
virðast".
Bonino sagði að 15 af 16 ítölskum
^★★★^
EVRÓPA^.
bátum sem hefðu sætt eftirliti á
hafi í síðasta mánuði hefðu notað
reknet, sem voru að jafnaði tvöfalt
stærri en hin hingað til leyfðu 2,5
km. Iöngu net.
Bandaríkjamenn hafa hótað inn-
flutningsbanni á ítalskar fiskafurðir
ef fískimennirnir halda sig ekki inn-
an ramma laganna. Bonino lagði
áherzlu á að hótanir Bandaríkja-
manna yrði að taka alvárlega.
Núgildandi reglur ESB takmarka
stærð neta við 2,5 km en umhverfis-
verndarsinnar halda því fram að
notkun rekneta, sem um 500 ítalsk-
ir bátar iðka enn, valdi öðrum teg-
undum í hafinu alvarlegum skaða.
Talsmaður Grænfriðunga, Ales-
sandrao Gianni, hélt því fram að
netin dræpu þúsundir höfrunga og
tugi búrhvala á hvetju ári.
Bonino sagði nauðsynlegt að
banna reknetin þar sem net af lög-
legri stærð öfluðu ekki upp í kostnað
og því brytu sjómenn reglurnar vís-
vitandi. „Það er órökrétt að viðhalda
veiðitækni sem hefur sýnt sig að
vera þá aðeins arðbær ef reglurnar
eru brotnar," sagði hún.
ítalska ríkisstjómin áætlar að slíkt
bann setti 2-3000 störf á Suður-ítal-
íu í hættu. í þeim landshluta ríkir
nú 22,2% atvinnuleysi. Suðurítalskir
sjómenn halda því fram að störfm
sem í hættu væru nálguðust 10.000.
Tillaga framkvæmdastjórnarinn-
ar um bann við reknetaveiðum hefur
legið á borðinu síðan 1984 en hefur
hingað til verið andmælt af öllum
aðildarríkjum ESB nema Grikklandi
og Spáni.
FRAMKVÆMDASTJÓRNIN vill auka völd Evrópuþingsins til að
styrkja lýðræðið.
EÞ fái neitunar-
vald í fleiri málum
Brussel. Reuter.
FRAMKVÆMDASTJÓRN Evrópu-
sambandsins hefur lagt fyrir ríkja-
ráðstefnu sambandsins tillögur um
að auka völd Evrópuþingsins með
því að veita því neitunarvald gagn-
vart samþykktum ráðherraráðsins í
fleiri málaflokkum en nú er.
í skýrslu framkvæmdastjórnar-
innar segir að takmörkuð völd
þingsins „gangi gegn lýðræðisleg-
um grundvallarreglum." Fram-
kvæmdastjómin leggur til að tekin
verði upp svokölluð „sameiginleg
ákvörðun" þings og ráðherraráðs í
fleiri málaflokkum en nú. Sameigin-
leg ákvörðun þýðir í raun að þingið
hefur neitunarvald gagnvart lög-
gjöf, sem samþykkt hefur verið í
ráðherraráðinu, neiti ráðherraráðið
að undangengnum samningavið-
ræðum við þingið að fallast á breyt-
ingartillögur þess. í öðrum mála-
flokkum hefur þingið aðeins tillögu-
rétt og í enn öðrum ber ráðherraráð-
inu einvörðungu að hafa við það
samráð.
Sameiginleg ákvörðun þings og
ráðherraráðs er nú viðhöfð í fáum,
afmörkuðum málaflokkum, til dæm-
is varðandi afnám viðskiptahindrana
innan Evrópusambandsins. Fram-
kvæmdastjórnin leggur til að þessi
háttur á ákvarðanatöku taki einnig
til málaflokka á borð við landbúnað-
armál, umhverfismál, aðbúnað á
vinnustöðum, samgöngumál, óbeina
skattlagningu og ósanngjarna við-
skiptahætti.