Morgunblaðið - 21.07.1996, Blaðsíða 18

18 SUNNUDAGUR 21. JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Árni Sæberg
MEÐ MÖRG JÁRN
í ELDINUM
VIÐSMPn AIVINNULÍr
Á SUNNUDEGI
►Ágúst Einarsson, framkvæmdastjóri Stálsmiðjunnar hf.,
er fæddur í Reykjavík 1948. Hann er útskrifaður frá Mennta-
skólanum í Reykjavík árið 1969 og síðan frá viðskiptafræði-
deild Háskóla Islands árið 1973. Hann starfaði sem fulltrúi
framkvæmdastjóra hjá LÍÚ frá 1973-1985 er hann tók við
starfi forstjóra Lýsis hf. Því starfi gegndi hann síðan til
ársloka 1994 er hann flutti sig um set og tók við núverandi
starfi. Hann hefur jafnframt átt sæti í sfjómum fjölmargra
fyrirtækja og félagasamtaka, m.a. Björgunar hf., Olíuversl-
unar Islands hf., og Félags íslenskra iðnrekenda og síðan
Samtökum iðnaðarins þar sem hann situr enn í stjórn. Eigin-
kona Ágústs er Eva Hreinsdóttir, viðskiptafræðingur og
skrifstofusljóri, og eiga þau tvö börn.
eftir Þorstein Viglundsson
STÁLSMIÐJAN hf. er nú að
rétta úr kútnum eftir að
hafa gengið í gegnum
greiðslustöðvun og nauða-
samninga fyrir tæpum tveimur árum
síðan. Snemma á síðasta ári var
gengið frá nauðasamningum fyrir
fyrirtækið þar sem 75% af skuldum
félagsins voru felldar niður.
Samhliða þessum aðgerðum var
hlutafé fyrirtækisins aukið um 40
milljónir og nýir hluthafar gengu til
liðs við það. Þá keypti Reykjavík-
urhöfn dráttarbrautir þess á 70 millj-
ónir króna og leigir það nú brautirn-
ar þaðan.
Þessi endurskiþulagning gekk
reyndar ekki átakalaust fyrir sig því
barátta stóð um meirihlutann í félag-
inu milli tveggja hópa en svo fór að
Málningarverksmiðja Slippfélagsins
eignaðist stóran hlut í félaginu, auk
þess sem Olíuverslun íslands, Ágúst
Einarsson, Valgeir Hallvarðsson,
Björgun hf. og fleiri aðilar keyptu
sig inn í fyrirtækkh
í kjölfarið tók Ágúst við stöðu
framkvæmdastjóra í ársbyijun 1995,
en hann hafði gegnt stöðu stjórnar-
formanns þess frá miðju ári 1994.
Hann segir að rekstrarhorfur fyrir-
tækisins séu mun vænlegri í kjölfar
þessarar endurskipulagningar.
Skuldir þesss hafi lækkað úr 460
millj. í 160, bæði með sölu eigna og
vegna nauðasamninganna auk þess
sem tekjur þess hafi aukist nokkuð.
Árið 1994 hafi velta fyrirtækisins
verið um 360 milljónir króna, en á
síðasta ári hafí hún aukist í 430
milljónir og stefni yfir 600 milljónir
króna í ár.
Hann segir að þær áætlanir sem
gerðar hafi verið í tengslum við
nauðasamningana og fjárhagslega
endurskipulagningu fyrirtækisins
hafi gengið eftir og gott betur. „Af-
koma okkar á síðasta ári var betri
en áætlanir okkar gerðu ráð fyrir
og fyrirtækið skilaði ágætis hagnaði
eða um 18 milljónum af reglulegri
starfsemi. Hagnaður nam hins vegar
alls um 31 milljón króna og skýrist
mismunurinn af niðurfellingu skulda
í tengslum við nauðasamningana."
Góðar horfur í rekstrinum í ár
Ágúst segir að horfurnar á þessu
ári séu einnig mjög góðar. „Það sem
af er árinu hefur verið mjög gott og
fyrstu sex mánuðirnir koma til með
að sýna góða afkomu. Síðari hluti
ársins lofar einnig góðu. Við erum
komnir með veruleg verkefni í álver-
inu og höfum verið með stórt verk
í járnblendiverksmiðjunni á Grund-
artanga. Þá erum við raunar nýbún-
ir að semja um stórt viðhaldsverk-
efni þar til viðbótar. Horfurnar fyrir
þetta ár eru því mjög góðar þrátt
fyrir að bilun dráttarbrautarinnar hjá
okkur hafi valdið okkur veruiegum
vandkvæðum."
Að sþgn Ágústs hefur bilun braut-
arinnar valdið því að margir af föst-
um viðskiptavinum fyrirtækisins hafi
ekki getað komið skipum sínum í
slipp þar, vegna þess að fyrirtækið
sé nú með mjög takmarkaða upp-
tökugetu. Aðeins hafi verið hægt að
taka litla togara og loðnuskip upp í
slipp.
Hann segir að áætlanir geri ráð
fyrir því að viðgerðum á dráttar-
brautinni verði lokið í lok september
og þeir verktakar sem að viðgerðinni
vinni reikni með því að þær áætlanir
geti staðist. Brautin bilaði um miðjan
febrúar á þessu ári og hefur hún því
verið úr notkun stærstan hluta árs-
ins.
Hann segir þetta vissulega hafa
skert tekjur fyrirtækisins verulega.
„Við höfum hins vegar verið í stórum
verkefnum sem við höfum getað
unnið hér við bryggju. Velta okkar
á fyrstu fimm mánuðum þessa árs
var því verulega umfram veltu sama
tímabils í fyrra. Hluti af því eru þessi
stóru viðhaldsverkefni og breytingar
á skipum sem við höfum getað unn-
ið við bryggju."
Verkefni það sem Stálsmiðjan hef-
ur tekið að sér í járnblendiverksmiðj-
unni á Grundartanga er að skipta
út svokölluðum reykrörum sem liggja
í hreinsibúnað verksmiðjunnar. Ag-
úst segir að þetta sé liður í um-
fangsmiklum viðhaldsverkefnum í
járnblendinu sem að stóru leyti verði
málmsmíðavinna.
Mikil aukning í
viðhaldsverkefnum
Nýsmíði skipa hér á landi hefur
verið á undanhaldi undanfarin ár og
nú er svo komið að íslenskur skipa-
smíðaiðnaður sinnir_ nær eingöngu
viðhaldsverkefnum. Ágúst segir eng-
in teikn á lofti um verulegar breyt-
ingar á þessu. „í dag eru þetta ein-
göngu viðhaldsverkefni og breyting-
ar á skipum sem íslenskar skipa-
smíðastöðvar sinna. Það er þó orðið
töluvert um tiltölulega stór breyt-
ingaverkefni núna. Afkoma útgerð-
arinnar er betri en verið hefur um
langt skeið og menn eru því kannski
að ráðast í viðhaldsverkefni sem
höfðu verið látin sitja á hakanum.
Það hefur því verið mikið að gera
hjá öllum skipasmíðastöðvum á síð-
asta ári og á þessu.“
Ágúst segir að horfur séu á því
að áfram verði líflegt í 'þessum iðn-
aði vel fram yfir aldamót enda séu
mörg stór verkefni framundan og
einhver þeirra hljóti að lenda hér
innanlands. Þar komi bæði til áætl-
aðar stjóriðjuframkvæmdir og virkj-
anaframkvæmdir þeim tengdar. „Við
erum nú þegar búnir að fá tiltölulega
stórt verk í Kvíslárveituframkvæmd-
unum sem verður unnið á þessu ári
og því næsta.
Þegar stækkun álversins verður
komin í gagnið þá verður búið að
tryggja sölu á allri orkuframleiðslu
landsins og ég trúi ekki öðru en að
ráðist verði í frekari virkjanafram-
kvæmdir í kjölfarið. Við höfum kom-
ið mjög sterkir út í útboðum í slíkar
framkvæmdir og lítum því mjög
björtum augum á framtíðina. Haldist
skaplegur friður í þjóðfélaginu þá
held ég að þessi iðnaður sé kominn
fyrir vind ef svo má að orði komast."
Skortur á starfsmönnum
farinn að hamla greininni
Ágúst segir að í því slæma árferði
sem verið hafi í málmiðnaði á undan-
förnum árum hafi orðið mikil fækkun
starfsmanna í þessari grein og ungt
fólk hafi veigrað sér við að fara út
í nám í málmsmíði. Því geti það
reynst skipasmíðafyrirtækjum mjög
erfitt að ráðast í nýsmíði skipa, jafn-
vel þótt grundvöllur skapist fyrir slík-
um verkefnum á nýjan leik.
„Ég sé ekki hvernig við ættum
að geta haft bolmagn til þess að
ráðast í nýsmíði skipa, nema þá
smærri skipa. Til þess vantar einfald-
lega fleiri starfsmenn. Það er hugs-
anlegt að kaupa skrokk erlendis og
fullsmíða hann hérna heima. Ugg-
laust væri þá hægt að ráðast í ein-
hver stærri verkefni.
Það væri líka mjög jákvætt ef til
kæmi einhver samvinna íslenskra
skipasmíðastöðva í slíkum verkefn-
um og ég veit að slíkt samstarf hef-
ur verið rætt og áhuginn er fyrir
hendi. Mér finnst það vel því ef út
í slíkar framkvæmdir væri farið yrði
hægt að gera þetta á hagkvæmari
hátt með aukinni samvinnu.
Ég sé hins vegar ekki þá tíð koma
að við getum keppt í smíði á stórum
skipsskrokkum við t.d. Pólveija eða
þjóðir eins og Rúmena og Búlgara.
Ég hef því ekki trú á því að við för-
um að smíða einhver stór fiskiskip
hér á landi.“
Við fjárhagslega endurskipulagn-
ingu Stálsmiðjunnar á síðasta ári var
rætt um hugsanlega sameiningu fyr-
irtækisins við Skipasmíðastöð_ Þor-
geirs og Ellerts á Akranesi. Ágúst
segir sameiningu þessara fyrirtækja
hins vegar ekki vera á döfinni nú.
„Við höfum rætt við þá uppi á
Akranesi um möguleika á einhvers
konar samstarfi en það hefur ekki
verið skilgreint neitt nánar enn og
sameining er ekki uppi á borðinu nú.“
Unnið hefur verið að stefnumótun
fyrir málmiðnað hér á landi að und-
anförnu og er þeirri vinnu hvergi
nærri lokið að sögn Ágústs. „Þar
hefur m.a. verið rætt um aukið sam-
starf fyrirtækja en einnig hefur ver-
ið verulegur áhugi á því að efla end-
urmenntun innan greinarinnar. Það
er komið mjög gott samstarf á milli
fyrirtækja í þessari grein og menn
hafa unnið að þessu sem ein heild.
Við vonumst líka til þess að þetta
geti orðið okkur til framdráttar í
framtíðinni."
Þörf á erlendu vinnuafli
Ágúst segir alveg ljóst að erfitt
verði fyrir fyrirtæki í málmiðnaði að
anna þeim verkefnum sem framund-
an eru á næstu mánuðum, sökum
þess hversu mikil fækkun hefur orð-
ið í þessari grein. „Það er alveg ljóst
að það kemur toppur á um 8 mánaða
tímabili frá og með haustinu. Síðan
hægist um aftur þegar mesta málm-
smíðavinnan er búin í álverinu. Það
er alveg ljóst að við verðum að brúa
bilið með því að ráða hingað til lands
erlent vinnuafl. Enda er orðið mun
auðveldara að fá hingað erlent vinnu-
afl til skamms tíma vegna aðildar
okkar að EES-svæðinu.“
Ágúst segist ekki hafa áhyggjur
af því að það muni reynast erfitt að
fá hingað til lands erlent vinnuafl
þrátt fyrir að launastig sé hér nokkru
lægra en í nágrannalöndunum. „Eg
held að þessi launamunur sé nú stór-
lega ýktur, miðað við þær athuganir
sem við höfum gert á þessu. Saman-
burðurinn miðast við berstrípaða
taxta, án ákvæðisvinnu. Við borgum
verulegar fjárhæðir í ákvæðisvinnu
sem lyftir kaupinu mikið upp. Við
þykjumst líka fá fram betri vinnu
hjá mönnum með slíku kerfi. Sama
er uppi á borðinu hvað varðar saman-
burð á launakjörum í fískvinnslu hér
á landi og í nágrannalöndunum."
Ágúst segir fyrst og fremst verið
að líta til Póllands varðandi vinnuafl
í þessari grein sökum þéss hversu
öflugan málmiðnað þar sé að finna.
Þá hafi pólskir málmiðnaðarmenn
sem hingað hafi komið reynst mjög
vel í vinnu. „Við höfum þegar að
segja má tryggt okkur ákveðinn
fjölda málamiðnaðarmanna frá Pól-
landi. Það er líka fullur skilningur
hjá íslenskum verkalýðsfélögum
hvað þetta varðar."
Algjörlega andvígur upptöku
auðlindaskatts
Stálsmiðjan telst til iðnfyrirtækja
og á aðild að Samtökum iðnaðarins.
Samtökin hafa sem kunnugt er lýst
yfir þeirri skoðun sinni að leggja
beri auðlindaskatt á íslenskan sjavar-
útveg, en þeirri skoðun er Ágúst
engan veginn sammála, enda er
starfsemi Stálsmiðjunnar mjög háð
sjávarútvegi og afkomu hans, eins
og gefur að skilja.