Morgunblaðið - 13.10.1996, Qupperneq 6

6 B SUNNUDAGUR 13. OKTÓBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FYRIR þremur árum lagði
hún af stað fótgangandi
að heiman. Hún var tutt-
ugu og þriggja ára og
hugðist skoða heiminn.
Hafði að vísu farið í stuttar ferðir
áður um alla Evrópu, en átti Norð-
urlöndin eftir og svo var auðvitað
fulit af öðrum löndum, utan Evr-
ópu, sem hún vildi sjá.
Ivana Nachlingerova er frá
Sumavaíjöllunum í Tékklandi,
nærri þýsku og austurrísku landa-
mærunum. Hún tilheyrir þeim hópi
fólks sem kallaður eru „trampers",
sem ekki þýðir flækingar, heldur
„þeir sem ferðast um heiminn fót-
gangandi". Og ekki er farangurinn
mikill, því „trampers" sofa ekki í
tjöldum, heldur í svefnpoka úti
undir berum himni.
Hingað til lands kom Ivana í
ágúst og í heilan mánuð gekk hún
um ísland og svaf í síðsumargjól-
unni í pokanum sínum í klettum
og klungum og hellum, þar sem
þeir fundust. Segir þó að erfiðara
sé að fínna gististaði þar sem ekki
eru skógar.
Aður en Ivana kom hingað hafði
hún verið í mánuð í Noregi, mánuð
í Svíþjóð og tvær vikur í Dan-
mörku. Hvenær hún ætlar heim til
sín er óráðið, en héðan fór hún til
Danmerkur, ætlaði þaðan fótgang-
andi til Hollands og reyna að kom-
ast þaðan yfir til Englands. Einu
löndin í Evrópu sem hún á eftir
að skoða eru England, Finnland
og Albanía.
Ivana var býsna ung þegar hún
byijaði göngulíf sitt, því hún hefur
ferðast um mörg lönd utan Evrópu,
meðal annars Malaysíu. Hún hefur
alls ferðast í sjö ár. En hvers vegna
kom hún til Islands?
Ferðahópurinn ísland
„í Tékklandi erum við með félag
ferðamanna sem ferðast fótgang-
andi, stundum á puttanum og sofa
undir beru lofti,“ sygir Ivana. „Einn
hópurinn heitir „ísland“ og ég er
í honum. Við höfum það að mark-
miði að komast hingað til lands.
Aðal ástæðan fyrir áhuga okkar
er sú að náttúran hér er mjög hörð.
Við getum alls staðar sofíð í skóg-
um nema á íslandi. Hér er vindur-
inn líka harðari. Við getum ekki
kveikt eld hér, vegna þess að hér
er enginn skógur. Þess vegna geta
aðeins þeir hörðustu komist af
hérna. Landið ykkar er því talsverð
ögrun.
f Lliberec í Tékklandi eru íjöll
með hellum. Þangað förum við og
gistum til að upplifa tilfinninguna
fyrir því sem okkur fínnst vera ís-
land. Þar sofum við í svefnpokum
í gijóthlíðum. Þetta er lítið en mjög
öflugt félag; við eigum meira að
segja okkar eigin þjóðsöng - um
ísland."
Ivana þýðir tékkneska íslenska
þjóðsönginn lauslega fyrir mig og
það verður að segjast eins og er
að hann er æði ólíkur okkar. Text-
inn fjallar um mann sem er haldinn
svo mikilli þráhyggju um ísland að
hann er orðinn gráhærður. Þar er
allt kalt og hart og erfítt, en samt
elskar hann landið og fólkið. Samt
segir hann áheyrendum sínum að
skjóta hvern þann og hengja upp
í tré sem ráðleggur þeim að fara
til íslands.
- En kom ísland henni þá ekki
á óvart?
„Ekki landið,“ segir Ivana og
dregur nokkuð við sig svarið. Eftir
smá umhugsun bætir hún við: „En
fólkið kom mér á óvart.“
- Áttirðu von á því að við vær-
um skrælingjar?
„Nei.“
- Hveiju þá?
„Ég átti von á því að mannlífíð
hér væri líkara því sem gengur og
gerist í Evrópu."
- Hvað áttu við?
„Ég er svo undrandi hvað það
er mikil drykkja hér. Ég kom rétt
fyrir verslunarmannahelgina og fór
beint norður. Drykkjan á Akureyri
þá helgi gerði mig undrandi og
dapra. Þar voru dauðadrukkin böm
og gamalmenni og allt þar á milli.
Þetta var ógeðslegt.
Það sagði mér einhver að þetta
væri alltaf svona um verslunar-
Fótgangandi
um heiminn
Ung tékknesk kona, Ivana Nachlingerova, er ein af þeim ferðalöng-
um sem hafa sést fótgangandi á fjallvegum og öræfum íslands
í sumar. Hún er enginn venjulegur puttalingur, heldur atvinnumað-
ur í því að ferðast og lifa af því sem náttúran býður. Súsanna
Svavarsdóttir skyggndist inn í sérkennilegan heim Ivönu.
mannahelgina. Þá héldu íslending-
ar veislu. En svo hef ég séð þessa
drykkju hvar sem ég fer. í bæjum
og borgum og hér í Reykjavík er
ótrúlegt um að litast um helgar.
Hvers vegna drekka íslendingar
svona mikið?“
- Ég hélt að Tékkar drykkju
mikið?
„Ég líka - en í Tékklandi sér
maður hvergi svona drukkið fólk
og svona mikið af því.“
- Varðstu fyrir vonbrigðum?
„Já - að þessu leyti. Þú verður
að athuga það að þegar við lesum
um ísland er óhjákvæmilegt annað
en að við sjáum það í ljóma. Ég
held að útlendingar komi hingað
af sömu ástæðum og ég. Ritlist
ykkar er heillandi og ykkar gamla
tungumál. Þetta tvennt gefur ykk-
ur sérstöðu. Arkitektúrinn ykkar
og húsakostur er áhugaverður,
vegna þess að það er allt svo vel
byggt. Þetta eru engir pappakof-
ar. Löggjafarsaga ykkar er heill-
andi og svo er landið áhugavert
vegna þess að það er ennþá í
mótun - jarðfræðilega. Maður
dregur þá ályktun að félagslega
séuð þið mjög þroskuð og jarð-
bundin, en...
Annað sem kom mér á óvart var
að það er alls staðar verið að vinna
að vegaframkvæmdum, en það
gengur ekki neitt.
Allt sem sagt er um landið sjálft
er satt og ég hef verið heppin með
það að hitta gott og skemmtilegt
fólk. Það hafa ekki allir verið
drukknir, þótt maður sjái of mikið
af fylleríi. Og þegar maður talar
við fólk, er svo skemmtilegt hvað
þið eruð forlagatrúar og dulræn.
Það virðast allir trúa því að til séu
draugar og álfar. Það er eins og
ykkur þyki það eðlilegt. Það gefur
ykkur miklu meiri'vídd en maður
á að venjast meðal annarra þjóða.“
Ivana er greinilega ein af þeim
sem bæði kann að horfa og hlusta
og draga síðan ályktanir. Enda
hefur hún víða farið og margt séð.
- En hvemig er hennar eigin bak-
grunnur?
Kannski á ég ennþá
kærasta heima
„Móðir mín er bóndi og pabbi
var skipstjóri á vöruflutningaskipi
í tuttugu ár. Hann er eins og ég;
hefur ferðast mikið. Ég á eina
systur, Evu, sem er fjórum árum
yngri en ég. Og kannski á ég enn-
þá kærasta heima,“ segir hún
glettin. „Ég veit það ekki. Hann
segist enn vera það og líklega
þarf ég að athuga hvort svo er,
einn daginn.
Við bjuggum saman í sex ár.
Þá ákvað ég að fara að ferðast og
hann ákvað að bíða eftir mér. Hann
er yfirmaður vatnsvirkjunar í minni
sveit. Hann er mikill veiðimaður
og fínnst gott að vera einn.
En hann er farinn að spyija hve-
nær ég komi heim. Honum fínnst
þetta orðið nokkuð langur tími í
kvenmannsleysi.“
- Hvernig veistu að hann er
kvenmannslaus?
„Ég hef alltaff haft
mjög mikinn óhuga ó
f rumbyggjum; menn-
ingu þeirra og lífsstíl.
Ég er heilluó af þess-
ari einföldu leið til að
komast af; að þurf a
ekki að hafa alla
þessa þarflausu hluti
í kringum mig, plast
og gervimunað. Þeir
lifa í samræmi við
náttúruna og í mjög
nánum tengslum við
sitt fálk."
„Öll mín fjölskylda býr í kring-
um hann. Ömmur mínar og afar,
frænkur og frændur og foreldrar.
Þetta er lítið samfélag, þar sem
allir vita allt um alla. Ef hann lenti
á kvennafari, myndi ég frétta það
eins og skot,“ segir Ivana og
skellihlær. Hún er í stöðugu sam-
bandi heim; skrifar foreldrum sín-
um og kærasta á tveggja vikna
fresti, auk þess sem hún sendir
um leið grein í dagblað á heima-
slóðum sínum.
Hvítir indíánar
Ivana segist vera hvítur indíáni.
- Sem er hvað?
„Um alla Evrópu; hveiju einasta
landi nema íslandi — jafnvel Rúss-
landi - eru hvítir indíánar. Á dög-
um kommúnismans var þetta neð-
anjarðarhreyfíng, vegna þess að
við máttum ekki einu sinni læra
ensku og indíánar eru bandarísk
hefð. En í dag er þetta opinber
félagsskapur.
Við hittumst aðra hveija helgi
og í tvo mánuði á sumrin. Þá leigj-
um við okkur landsvæði og lifum
eins og indíánar á kvöldin og um
nætur. Á morgnana klæðum við
okkur í vinnufötin, pils og hælaháa
skó, göngum fímm kílómetra að
næsta þjóðvegi og nælum okkur í
far í bæinn til að sinna vinnu okk-
ar. Svo förum við aftur út á land-
svæðið og lifum eins og indíánar
til morguns. Síðan kemur indíáni
frá Ameríku á hálfs árs fresti.
Hver og einn þeirra ferðast um
Evrópu í hálft ár og kennir indíána-
menningu.
Þetta er þriggja ára nám, með
prófum og ég hafði lokið því áður
en ég lagði af stað í þetta ferðalag
mitt, sem hefur staðið í þijú ár.“
- Hvað áttu við með námi og
prófum?
„Við verðum að geta lifað eins
og indíánar úti í náttúrunni og
komast af án nokkurrar tækni.
Hluti af prófínu er að við verðum
að geta búið okkur til föt, alveg
frá því að við hamflettum dýrið.
Við eltum skinnið með beinum og
sérstökum vökva sem er unninn
úr náttúrunni, til að hreinsa skinn-
ið. Síðan vinnum við með perlur til
að búa til föt og töskur og stundum
skartgripi. Til að byija með erum
við í okkar eigin fötum en þegar
við ljúkum prófí, verðum við að
hafa gert okkur alklæðnað úr
skinni. Við verðum líka að geta
skotið af boga af hestbaki án
hnakks - og hæft dýr á hlaupum.
Við verðum líka að geta búið til
okkar eigið indíánatjald og mat-
reitt úr hveiju því æti sem við finn-
um úti í náttúrunni. Svo verðum
við að kunna sögu og menningu -
og að sjálfsögðu tungumál Sioux-
indíána.
Við lærðum að nota allt af dýr-
inu; meira að segja horn og neglur.“
Úkraína, Ástralía, ísland
Þegar Ivana lagði af stað í ferða-
lag um heiminn fyrir þremur árum,
hafði hún ekki hugmynd um hversu
lengi hún ætlaði að vera. Hún byij-
aði á því að fara til Úkraínu, þar
sem hún ferðaðist um í '/2 ár. „Þar
ferðaðist ég eingöngu fótgangandi,
því þar eru eiginlega engir bílar
og engar almenningssamgöngur.
Þar er nákvæmlega engin siðmenn-
ing. En Úkraína og ísland eru ekk-
ert ólík lönd að sjá 0g ég held að
þau séu fallegustu lönd sem ég hef
séð.“
Frá Úkraínu hélt Ivana til Þýska-
lands, þar sem hún beið í viku eft-
ir hoppfargjaldi til Ástralíu, þar
sem hún dvaldi í tvö ár.
„Þetta er eina landið í heiminum
sem leyfir ekki fólki frá Austur-
Evrópu að koma inn í landið sem
ferðamenn."
- Hvers vegna ekki?
„Við eigum enga peninga til að
eyða... Ég var búin að sækja um
ferðamannaáritun þangað í þrjú ár,
en fékk alltaf synjun. Að lokum
ákvað ég að fara í nám. Og ég
eyddi hálfu ári í Sydney, þegar ég
kom þangað. Ég var í skóla á kvöld-
in að læra ensku og vann síðan í
eldhúsum á veitingastöðum, í
pylsubúðum og kenndi jafnvel
dans. Eftir að ég fór frá Sydney
vann ég stundum sem kúreki á
daginn og mallaði fyrir hina kúrek-
ana á kvöldin. Stundum var ég sjó-
maður í nokkrar vikur. Þetta tvennt
var mjög vel borgað og mig vant-
aði alltaf einhvem pening öðru
hveiju."
Ivana er með nokkuð mikið af
ljósmyndum, sem hún dreifír á
borðið og getur því staðfest að
þetta sé allt satt - og ekki veitir
af, því maður hefur nú orðið van-
trúaður af minna tilefni. Hins veg-
ar vill hún ekki skilja myndirnar
eftir, því hún ætlar sér að nota þær
þegar hún kemur heim. En ævin-
týri hennar í Ástralíu voru síður
en svo bundin við óvenjuleg starfs-
svið.
Meðal raunverulegra
frumbyggja
Ivana bjó mikið meðal frum-
byggja. Hún var með þeim í miðri
eyðimörkinni í miðri Ástralíu og í
Cape York í regnskógunum og
fleiri hópum á öðrum stöðum. „Ég
lærði mjög mikið af þeim,“ segir
hún.
- Hvað?
„Til dæmis hvernig maður á að
komast af við þessar hijóstrugu
aðstæður."
- Hvað með tungumálið?