Morgunblaðið - 22.11.1996, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Ósannindi formanns
þjóðminjaráðs
FORMAÐUR þjóð-
minjaráðs, Sturla Böð-
varsson, fer með
ósannindi í yfirlýsingu
Þjóðminjaráðs í Morg-
unblaðinu 5. október.
Svara ég hér með
rangfærslum for-
mannsins lið fyrir lið.
Grein hans birtist eftir
að ég hafði verið rek-
inn frá Þjóðminjasafni
íslands með ijögurra
klukkutíma fyrirvara,
deginum áður en ég
átti að fara í sumarfrí.
Þess vegna birtist svar
mitt fyrst nú.
1) Þjóðminjaráð hef-
ur ekki birt öll skjöl sem varða rann-
sóknir á silfursjóðnum frá Miðhús-
um. Ég hef sent bréf og skýrslur,
sem ekki lágu frammi á fundi Þjóð-
minjaráðs 30. júní 1995, til mennta-
málaráðuneytis, og hef beðið ráðu-
neytið að skrá skjölin. Ef formaður
þjóðminjaráðs heldur öðru fram
hefur hann ekki sett sig nógu vel
inn í málið, eða ætlar sér að kenna
fjölmiðlum um léleg vinnubrögð,
þar sem þau nefndu ekki mikilvæg
atriði varðandi rannsókn málsins.
Fjölmiðlar fengu hins vegar ekki
öll gögn, þar- sem þau voru ekki
öll lögð fram. Það er handvömm
þjóðminjaráðs.
2) Formaður talar um að einhver
treysti ekki vinnubrögðum Þjóð-
minjasafns Dana: Þau orð eiga ekki
við mig. Rannsókn danska þjóð-
minjasafnsins er allra góðra gjalda
verð. í henni eru atriði sem er
hægt að gera athugasemdir við og
jafnframt hafa niðurstöður hennar
verið túlkaðar fjálglega af Þjóð-
minjaráði. Það er hins vegar aug-
ljóst að Þjóðminjasafn íslands
treystir ekki vinnubrögðum Þjóð-
minjasafns Dana og niðurstöðum
þess. Eins og kunnugt er heldur
þjóðminjaráð því fram, að ekki sé
ástæða til að rannsaka sjóðinn frek-
ar. Það gerir Þjóðminjasafn Dana
ekki. Slíkt væri andstætt almennum
vísindareglum. Sömuleiðis er niður-
staða danska Þjóðminjasafnsins
hunsuð, þar sem þjóðminjavörður
heldur fram að allur Miðhúsasjóður-
inn sé frá víkingaöld. Það hefur
Þjóðminjasafn Dana ekki gert. Þess
vegna er það þjóðminjaráð sem
greinilega treystir ekki vinnubrögð-
um Þjóðminjasafns Dana. Þegar
Sturla heldur því fram að ekki hafi
komið athugasemdir frá öðrum en
mér fer hann með staðlausa stafi.
Rannsókn danska þjóðminjasafns-
ins var ætlað að fara í saumanna
á rannsókn Graham - Campbells.
Honum var hins vegar ekki kynnt
niðurstaðan fyrr en seint og síðar
meir. Hann hefur sent kurteisa at-
hugasemd til þjóðminjavarðar, sem
ekki hefur verið svarað. Ymsir aðil-
ar hafa sent athugasemdir til
menntamálaráðuneytis og leikmenn
hafa ritað um rannsóknina í fjöl-
miðla. Ef formaðurinn veit ekki um
það, sýnir það að hann hefur ekki
fylgst _með málinu.
3) Ég hef leitað til þjóðminja-
ráðs, eins og til menntamálaráðu-
neytis og fjármálaráðuneytis varð-
andi stéttarfélagsmá! mín, en ráðið
hefur ekki viljað aðhafast neitt.
Deginum áður en Þjóðminjaráð gaf
mér ávirðinguna í lok síðastliðins
árs bað ég þjóðminjavörð að hjálpa
mér að leita réttar míns varðandi
stéttarfélagsaðild og launamál.
Hann neitaði alfarið að gera það.
Það er einnig rangt hjá formannin-
um, að aldrei hafi verið vandræði
með aðild annarra fornleifafræð-
inga að stéttarfélögum. Árið 1993
sat ég ásamt öðrum fornleifafræð-
ingi á Þjóðminjasafni íslands fund
með fjármálaráðherra. Tveir forn-
leifafræðingar leituðu
þá eftir því að vera í
ákveðnu stéttarfélagi.
Annar fékk það, en
hinn ekki. Tveir aðrir
fomieifafræðingar eru
nú starfandi á Þjóð-
minjasafni íslands og
mega þeir vera í því
stéttarfélagi sem mér
er bannað að vera í.
Formaður þjóðminjar-
áðs kemur því upp um
hve lítið hann veit um
málefni og kjör starfs-
manna á Þjóðminja-
safni íslands.
4) Þjóðminjavörður
hefur haft í hótunum
um brottrekstur eins og ég hef
margoft bent á. Þegar hann gerir
það hlýtur blessun þjóðminjaráðs
að liggja að baki. Ávirðing sú sem
mér var send um síðustu áramót
varðaði atriði sem koma silfursjóðn-
um við og bið ég formanninn enn
Vinnubrögð núverandi
þjóðminjaráðs, segir
-------------------rv-------
Vilhjálmur Orn
Vilhjálmsson, hafa
verið duttlungafull
og gerræðisleg.
einu sinni að birta innihald ávirðing-
arinnar og sýna alþjóð hvað hún
innihélt. Sömuleiðis skora ég á
formanninn að kynna áminningu
hans dags. 16. desember 1995, sem
einnig varðaði rannsóknir á silfur-
sjóðnum.
5) Nýlega var mér bannað að
koma fram fyrir hönd Þjóðminja-
safns (sbr. grein mín í Morgunblað-
inu 28. september). í banninu var
vísað til ávirðingar frá því um síð-
ustu áramót og ítrekunar á henni
frá 23. apríl. sl., sem ég hef aldrei
fengið í hendur. Eins og formanni
Þjóðminjaráðs er vel kunnugt um
hef ég, eins og lög gera ráð fyrir,
gert athugasemdir við ávirðinguna.
Hana sendi ég menntamálaráð-
herra, sem réð mig 1993 skv. gild-
andi þjóðminjalögum frá árinu
1989. Ráðuneyti og þjóðminjaráð
hafa hins vegar ekki svarað athuga-
semdum mínum. Ég naut ekki and-
mælaréttar er ég fékk ávirðinguna
og nú er liðnir 14 dagar síðan þjóð-
minjavörður fékk andmæli við
brottrekstri mínum. Hann hefur
ekki svarað eins og honum ber lög-
um samkvæmt. Formaður fer enn
með rangt mál er hann kennir fjár-
hagsörðugleikum þjóðminjavörsl-
unnar um að mér hafi verið bannað
að vera fulltrúi Þjóðminjasafns ís-
lands erlendis. Sú ástæða var ekki
gefín í bréfi þjóðminjavarðar um
bannið. Ég borgaði allan kostnað
(ferðir) sjálfur og ég kom vissulega
fram í nafni Þjóðminjasafns. Sturla
talar enn fremur um fullkominn
trúnaðarbrest milli mín og þjóð-
minjavarðar. Þetta heyri ég fyrst
nú. Hvergi er ritað um þetta í ávirð-
ingunni eða í uppsögninni. Formað-
urinn verður að gefa skýringu á
því hvert hann er að fara. Ég hef
aldrei unnið á skjön við það sem
þjóðminjavörður eða aðrir yfirboð-
arar hafa fyrirlagt í starfí mínu
fyrir Þjóðminjasafn Islands á er-
lendri grundu. Dæmi: Mér var falið
að sjá um undirbúning samnorræns
fundar þjóðminjavarðarembætt-
anna í Borgarnesi í fyrra. Samnor-
ræn samstarfsnefnd, sem ég átti
sæti í, sá um allan undirbúning
þess fundar. Nefndin ákvað fjölda
þeirra sem tóku þátt í fundinum
Vilhjálmur Örn
Vilhjálmsson
og var sú ákvörðun bókuð á tveim-
ur fundum erlendis og fékk þjóð-
minjaráð fundargerðir þeirra. Tæpri
viku fyrir fundinn tók formaður
þjóðminjaráðs sér það bessaleyfí að
fyrirskipa að fleiri íslendingar sætu
fundinn, án þess að bera það undir
norrænu nefndina. Ég taldi þetta
af og frá, þar sem ekkert umboð
var til þess. Farið var eftir ábend-
ingu minni eftir mikið þras, þar sem
þjóðminjavörður kenndi formanni
þjóðminjaráðs um þessa ákvörðun.
Fyrir þetta fékk ég m.a. marg-
nefnda ávirðingu í lok árs 1995,
ávirðingu sem nú er vitnað í þegar
ég er rekinn. í ávirðingarbréfinu
var mér einnig vísað úr samstarfs-
nefndinni af þjóðminjaverði. Ekki
nóg með það, hann vísaði mér einn-
ig úr norrænum vinnuhópi, sem ég
vann í fyrir menntamálaráðuneyti.
Vinnubrögð núverandi þjóðminjar-
áðs hafa verið duttlungafull og ger-
ræðisleg. Þeir sem vinna eftir sett-
um reglum og lögum á Þjóðminja-
safni Islands fá ávirðingar og rei-
supassann.
6) Þjóðminjaráð hefur ekki sýnt
það í verki, að það óski eftir fræði-
legri umræðu, eins og þeirri sem
menntamálaráherra mælti með að
færi fram um silfursjóðinn frá Mið-
húsum. Ráð, sem ekki óskar eftir
rannsóknum og lausn fræðilegra
vandamála, sem því var falið að
leysa, er að mínu mati vart fulltrúi
„þeirra vel menntuðu og áhuga-
sömu fræðimanna sem vilja miðla
almenningi af þekkingu sinni um
menningararf þjóðarinnar", eins og
Sturla orðar það. Ósk mín um að
silfursjóðurinn frá Miðhúsum yrði
rannsakaður leiddi í ljós að sjóður-
inn er ekki allur frá víkingaöld.
Þessi niðurstaða er vísvitandi huns-
uð. Mér er ekki þökkuð þessi upp-
götvun, heldur á ég yfír höfði mér
réttarhöld, sem þjóðminjavörður og
formaður þjóðminjaráðs styðja op-
inberlega. Það gera þeir, þrátt fyrir
að þjóðminjaráði sé einnig stefnt.
Enn eru ríkjandi vafamál varðandi
sjóðinn frá Miðhúsum. Þjóðminja-
ráð beitir sér ekki fyrir lausn þeirra
og eflir því að sjálfsögðu ekki miðl-
un af þekkingu til almennings um
menningararf þjóðarinnar. Um leið
stöðvar þjóðminjaráð vísindafrelsi.
Höfundur er fornleifafræðingur.
<Q) SILFURBUÐIN
Kringlunni 8-12 • Sími 568 9066
Þar fœrðu gjöfina
c/ólabia.Han 1996
m
FÖSTUDAGUR 22. NÓVEMBER 1996 39
V E LKO M I N I FONIX OG G ERI
REYFARAKAUP
RAFTÆKI OG INNRÉTTINGAR Á TILBOÐSVERÐI
■10
-15
-20
-25
m ASKO
ÞVOTTAVÉLAR - ÞURRKARAR - UPPÞVOTTAVÉLAR
Nú er lag að fá sér sænskt hágæðatæki
frá Asko - með verulegum afslætti.
ALLT AÐ 10% AFSLÁTTUR
KÆLISKÁPAR - FRYSTISKÁPAR - FRYSTIKISTUR
Dönsku GRAM kæliskáparnir ern rómaðir
fyrir glæsileika, hagkvæmni, styrk og endingu.
Þú getur valið um 20 gerðir kæliskápa,
með eða án frystis. Einnig 8 stærðir
frystiskápa og 4 stærðir af frystikistum.
ALLT AÐ 15% AFSLÁTTUR
iberno
ÞVOTTAVÉLAR - KÆLISKÁPAR
Bjóðum nú Iberna þvottavél
með 800 sn. vindu á aðeins 39.990,-
Eaim að fá 6 gerðir af Iberna kæliskápum á
verði, sem mun koma þér verulega á óvart.

INNBYGGINGAROFNAR OG -HELLUR
Margar gerðir og litir af ofnum til innbyggingar.
Helluborð með 2 eða 4 hellum, bæöi
„venjuleg" og keramik. Einnig gashelluborð.
DéLonghi - Dásamleg tæki
ALLT AÐ 20% AFSLÁTTUR
i uRiu
ELDHÚSVIFTUR - MARGAR GERÐIR
Venjulegar, hálfinnbyggðar, m/útdregnum gler-
hjálmi, veggháfar eða til innbyggingar í háf.
ALLT AÐ 15% AFSLÁTTUR

BORÐOFNAR FYRIR SÆLKERA
Þeir eru notadrjúgir litlu boróofnamir frá
DéLonghi.
Þú getur steikt, bakað eða grillað að vild á
styttri tíma og með mun minni orkunotkun
en í stórum ofnum eða eldavélinni.
ALLT AÐ 20% AFSLÁTTUR
Q O.ERRE
LOFTRÆSTING ER OKKAR FAG!
Mikið úrval af loftræstiviftum fyrir
hvers konar húsnæði,
til heimilisnota eða í atvinnuhúsnæði.
SMARAFTÆKI
EMIDE ^iih'iii'iiij) euRhx
Ávaxtapressur, brauðristar, brauð- og áleggshnífar,
djúpsteikingarpottar, dósahnífar, eggjasjóðarar,
handsugur, hárblásarar, hitamælar, hnífabrýni,
hrærivélar, hraðsuðukönnur, matvinnsluvélar,
rafmagnsofnar, ryksugur, ryk- og vatnssugur,
safapressur, straujárn - og ótal margt fleira.
ALLT AÐ 20% AFSLÁTTUR
Nettoáu
ELDHÚS - BAÐ - FATASKÁPAR
Dönsku NETTOIine innréttingamar
eru falleg og vönduð vara á vægu verði.
Við bjóðum (sér allt sem þig vantar í eldhúsið,
baðhetbergið eða þvottahúsið, og þar að auki
fataskápa í svefnherbergið, bamaherbergið
eða anddyrið.
Frí teiknivinna og tilboðsgerð.
iKl
FRÍ HEIMSENDING • FJARLÆGJUM GAMLA TÆKIÐ ÁN GREIÐSLU
/rQnix
OPIÐ VIRKA DAGA 9-18
OPIÐ LAUGARDAG 10-16
HÁTÚNI6A REYKJAVlK SÍMI 552 4420