Morgunblaðið - 27.11.1996, Qupperneq 6

6 MIÐVIKUDAGUR 27. NÓVEMBER 1996 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Ásdís
ROK og rigning var í Reykjavík og voru það mikil viðbrigði fyrir höfuðborgarbúa.
Tveir langir kuldakaflar í óvenju hörðum mánuði
Frostið í nóvember mæld-
ist mest tæp þrjátíu stig
NÓVEMBER hefur verið óvenju
frostharður hér á landi en frost
mældist mest tæp 30 stig fyrir
helgi við Mývatn. I Reykjavík var
frost að meðaltali um 2,8 stig
sem er um þremur stigum kald-
ara en vanalega á þessum árs-
tíma, að sögn Eiríks Sigurðar-
sonar veðurfræðings á Veður-
stofu íslands. Horfur eru á að
veðrabrigði séu í lofti en næstu
daga verður umhleypingasamt
og hiti nálægt frostmarki fram á
laugardag.
Veðurfar í nóvember hefur ein-
kennst af tveimur kuldaskeiðum,
öðru sem hófst í lok október og
stóð í 14 daga, þá voru hlýindi í
þijá daga en síðan kom annar
kuldakafli sem stóð í tólf daga.
Eiríkur segir kuldann hafa verið
mestan á Norðausturlandi og inni
á hálendinu.
„í nýrri veðurathugunarstöð á
Mývatni mældist tæplega 30 stiga
frost og í Möðrudal á Fjöllum var
frostið um 26,9 stig sem er met
frá árinu 1973.“ Urkoma hefur
verið með minnsta móti í nóvem-
ber að sögn Eiríks. „Éljagangur
var að vísu um tíma í útsveitum
fyrir norðan en þurrt var inn til
landsins og mjög bjart. Nokkrum
sinnum varð ekki vart úrkomu á
neinni veðurskeytastöð á land-
inu.“
Samningur kirkna Norðurlanda,
Eystrasaltsríkja og Bretlands
Gagukvæm virðing
fyrir helgisiðum
og sakramentum
BISKUP íslands
sækir guðsþjónustu
í Westminster
Abbey í London á
morgun, fimmtu-
dag, þar sem jafn-
framt er ritað undir
samkomulag lút-
ersku kirknanna á
Norðurlöndum og í
Eystrasaltsríkjun-
um og ensku bisk-
upakirkjunnar.
Samkomuiagið
kveður á um gagn-
kvæma virðingu
fyrir vígslum, helgi-
siðum og sakra-
mentum kirknanna.
Elísabet II Breta-
drottning og Filippus prins sitja
messuna.
Hr. Ólafur Skúlason, biskup
íslands, sagði að samningur
kirknanna í þessum löndum yrði
nú í raun undirritaður í þriðja
og síðasta skipti, því áður hefði
hann verið undirritaður í Þránd-
heimi í Noregi og í Tallin í Eist-
landi.
„Til messu í Westminster
Abbey koma höfuðbiskupar
landanna, erkibiskuparnir í Eng-
landi, Wales, Norður-írlandi og
Skotlandi. Þá verður einnig hald-
in mikil veisla,“ sagði biskup í
samtali við Morgunblaðið.
„Samningur kirknanna kveður á
um aukið samstarf og er jafn-
framt staðfesting á umburðar-
lyndi. Nú er litið til þess sem
sameinar kirkjurnar, en ekki
þess sem aðskilur, eins og ólíkir
helgisiðir."
Biskup sagði að danska kirkj-
an ætti ekki aðild
að samningnum, en
fulltrúar hennar
hefðu setið alla
fundi um málið og
hann ætti von á
virkri þátttöku
Dana fyrr en síðar.
Danska þingið
þyrfti hins vegar að
samþykkja slíkt og
það væri því ytri
rammi sem gerði
dönsku kirkjunni
erfiðara fyrir en öðr-
um norrænum kii'kj-
um.
Embættisgengi
presta virt
Eitt af því sem samningurinn
tryggir er að enska biskupakirkj-
an viðurkennir vígslu biskupa
norrænu landanna og biskupa
Eystrasaltsianda. „Enska bisk-
upakirkjan hefur viðurkennt
vígslu sænsku og finnsku bisk-
upanna, þar sem vígsluröð þeirra
er óslitin og hana má rekja allt
aftur til Páls postula í Róm,“
sagði Ólafur Skúlason. „Þá hefur
samningurinn í för með sér að
embættisgengi presta er virt
jafnt alls staðar. Islenskur prest-
ur gæti því sótt um brauð í Eng-
landi.“
Biskup sagði að fyrir íslenskan
leikmann þýddi samningurinn
meðal annars, að íslendingur
gæti orðið viðurkenndur fulltrúi
í enskum söfnuði án nokkurra
fyrirvara, líkt og gilt hefði milli
Norðurlanda. Á sama hátt yrði
Englendingur boðinn velkominn
í íslenska söfnuði.
Hr. Ólafur
Skúlason
biskup.
Framsóknarflokkurinn og hugmyndir um endurskoðun fiskveiðistjórnunar
Umræðan á fullt
skríð iiinaii flokksins
Hjálmar Siv Guðni
Árnason Friðleifsdóttir Ágústsson
UMRÆÐUR um hugsanlega end-
urskoðun á ýmsum þáttum gildandi
fískveiðistjórnunarkerfis eru nú
komnar í fullan gang innan Fram-
sóknarflokksins, að mati þriggja
þingmanna flokksins sem Morgun-
blaðið ræddi við.
Nýjar hugmyndir í þessa veru,
sem fram komu í setningarræðu
Halldórs Ásgrímssonar, formanns
Framsóknarflokksins á flokksþingi
framsóknarmanna sl. föstudag, auk
umræðna á flokksþinginu og þeirra
niðurstaðna sem það náði sam-
komulagi um í ályktun sinni um
sjávarútvegsmál, eru sagðar til
marks um þetta.
Formaðurinn gaf upp boltann
„Það sem mér finnst standa upp
úr,“ segir Hjálmar Árnason alþing-
ismaður, „er að flokksþingið ákvað
að fara út í þessa umræðu, þótt
það væri vitað að hún yrði erfið.
Formaðurinn gaf upp boltann, og
síðan leiddu menn saman hesta
sína - mjög ólíka - og það náðist
alveg sameiginleg niðurstaða."
Hana segir Hjálmar ekki hægt að
túlka nema á einn veg: „í fyrsta
lagi að flokksþingið hafnar auð-
lindaskatti að óbreyttu, enda ekki
svigrúm til þess [að leggja hann
á]. En flokkurinn vill ekki útiloka
neitt. Ég tel að flokksþingið sé að
segja, að í fyllingu tímans, þegar
greinin hefur jafnað sig, skuli
skoða með hvaða hætti við nálg-
umst þann ágóða sem greinin von-
andi fer að skila á næstu misser-
um,“ segir Hjálmar Árnason.
Siv Friðleifsdóttir segist túlka
setningarræðu Halldórs þannig, að
hann sé „að opna á gjörsamlega
nýjar hugmyndir," og á þar við orð
formannsins um að verð á kvótan-
um sé of hátt og að hann vilji skoða
þann möguleika að setja þá aukn-
ingu sem kann að verða á úthlutun
aflaheimilda á markað í þeim til-
gangi að reyna að lækka verð
heimildanna. „Sumir hafa túlkað
þetta sem veiðileyfagjald, en það
er ekki hægt að mínu mati,“ segir
Siv, veiðileyfagjald sé frekar al-
mennur skattur sem settur sé á
greinina.
Pólitísk stórtíðindi
Annað atriði í hugmyndum Hall-
dórs segir Siv allt of lítið hafa ver-
ið fjallað um, en það er að end-
urskoða skuli þær reglur sem eiga
við þá aðila sem fá úthlutað kvóta
en nýta hann ekki sjálfir ár eftir
ár. Aimenning í landinu svíði mjög
sárt að horfa upp á það, að þessir
menn fái heimildunum úthlutað ár
eftir ár og leigi þær fyrir stórfé
án þess að nýta þær sjálfir. Hall-
dór vilji endurskoða gildandi reglur
um skerðingu á úthlutun kvóta til
þessara aðila. „Ég met það svo,
að það séu pólitísk stórtíðindi, að
Halldór opni á að endurmeta þess-
ar reglur og lækka verð á kvóta
með því að ríkið komi inn á mark-
aðinn með viðbótarafla," segir Siv.
Þetta sýni, að mikil umræða sé
komin af stað í flokknum um þessi
mál.
Svigrúm til auðlindaskatts
ekki í sjónmáli
Siv bendir á, að í ályktun fram-
sóknarmanna á Reykjanesi um
sjávarútvegsmál, sem gefin var út
fyrir flokksþingið, segir að ekki sé
tímabært „að óbreyttu" að taka
upp veiðileyfagjald. í ályktun
flokksþingsins sjálfs var komizt að
þeirri niðurstöðu að „sjávarútveg-
urinn hafi ekki svigrúm til að
greiða auðlindaskatt,“ en túlkun á
þýðingu þess orðalags er mismun-
andi. Siv segist vera mjög sátt við
niðurstöðu flokksþingsins. „Þetta
svigrúm er ekki í sjónmáli á næst-
unni,“ segir Siv, og bætir við að
hún telji það muni koma illa út
fyrir landsbyggðina, ef auðlinda-
gjald yrði lagt á núna. „Við hins
vegar opnum á það að rétt sé að
endurskoða þetta þegar greinin
hefur náð að laga sig að breyttum
aðstæðum," segir hún.
Agnúar sniðnir af kerfinu
Guðni Ágústsson segir Halldór
Ásgrímsson hafa sýnt þor með því
að opna umræðu um breytingar á
fiskveiðistjórnunarkerfinu, „með
það að markmiði að sníða af agnúa
sem nú hrekkja þjóðarsálina mest.“
Vissulega hafi verið tekizt á um
þetta á flokksþinginu, en „niður-
staðan er sú, að menn lokuðu eng-
um hurðum,“ segir Guðni.
Það eru fjögur atriði, sem særa
réttlætisvitund almennings mest í
þessu sambandi, segir Guðni. Það
fyrsta sé salan á veiðiheimildum,
sem er í formi afnotaréttar, því lög-
um samkvæmt eigi þjóðin auðlind-
ina sameiginlega. Síðan sé það leiga
kvótans. „Sumir menn eru að hirða
svo gríðarlegar upphæðir, að manni
blöskrar," segir Guðni um þetta
atriði. í þriðja lagi liggi kerfið und-
‘ir þeim grun, að það leiði sjálft til
þess að fiski sé hent í sjóinn. Síð-
asta atriðið sé svo staða byggðanna
gagnvart kerfinu.
Spáir breytingum
í réttlætisátt
Með ályktun flokksþingsins segir
Guðni að formanni flokksins sé
gefið færi á því „að ganga til þess
verks í ríkisstjórninni og stjórnar-
flokkunum að sníða stærstu van-
kantana af sjávarútvegskerfinu og
ná sátt um það.“ Sú vinna muni
leiða til breytinga. „Ég spái breyt-
ingum á næstu tveimur árum - í
réttlætisátt,“ segir Guðni Ágústs-
son.

i
I
\
I
>
>
i