Morgunblaðið - 01.07.1997, Side 18

18 C ÞRIÐJUDAGUR 1. JÚLÍ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
Stigar eru hluti af
okkar daglega lífi
Miklu máli skiptir,
hvemig stigar eru
-
hannaðir. I samtali við
Guðrúnu Guðlaugs-
dóttur sögðu arkitekt-
arnir Helga Gunnars-
dóttir og Hildigunnur
Haraldsdóttir frá ýms-
um atriðum sem skipta
meginmáli við hönnun á
stigum í íbúðarhúsnæði
og stærri húsum.
STIGAR eru lífæð húsa sem
eru fleiri en ein hæð. Um þá
fer öll umferð á milli hæð-
anna nema að lyftur taki af þeim
ómakið. Það skiptir því miklu máli
hvemig þeir eru hannaðir. Hvenær
stigar fóru að tíðkast á íslandi er
vafalaust óljóst en svo mikið er víst
að.það voru stigar í baðstofum þeim
sem fólk bjó í allt fram á þessa öld.
I elstu húsum okkar eru stigar,
svo sem í Viðeyjarstofu og á Bessa-
stöðum svo að dæmi séu nefnd og
fljótlega fór að tíðkast að reisa
timburhús á tveimur hæðum og
þau voru auðvitað með stigum. All-
ar götur síðan hafa stigar gegnt
stóru hlutverki í samgöngum innan
húss í allflestum híbýlum landsins.
Af þessu leiðir að stigar af öllum
stærðum og gerðum eru til í húsum
þessa lands. Það fólk sem mesta
ábyrgð ber á hönnun og gerð stiga
eru arkitektar. Þær Helga Gunn-
arsdóttir og Hildigunnur Haralds-
dóttir arkitektar hafa í starfi sínu
haft töluvert með hönnun stiga að
gera. Helga hefur ekki síst hannað
stiga í stærri hús en Hildigunnur
fremur unnið við hönnun stiga í
íbúðarhúsum.
„Þegar ég var í námi var algeng
kenning að góður stigi skyldi vera
þannig úr garði gerður að fullfrísk-
ur venjulegur maður tæki ekki eftir
Morgunblaðið/Ásdís
ARKITEKTARNIR Hildigunnur Haraldsdóttir og Helga Gunnarsdóttir.
honum,“ segir Hildigunnur. „Stig-
inn er gerður eftir réttri „formúlu"
og „virkar" ef venjulegur maður
tekur ekki eftir að hann er að
ganga upp stiga.
Við höfum því miður nokkur
dæmi hér í stórbyggingum um
slæma stiga. Fyrir mér er stigi í
sambandi við íbúðarhús staður þar
sem lóðrétta hreyfingin fer fram og
hinn lóðrétti ás í húsinu er mjög
mikilvægur. Mér fínnst mikilvægt í
stigarýminu að fá annað hvort birtu
niður í gegnum húsið eða að stiginn
sé við aðal útsýnishlið hússins
þannig að þegar þessi lóðrétta
hreyfing á sér stað geti fólk um leið
notið útsýnisins."
„Eða þá að hægt sé að sjá tvær
hæðir í einu, það gefur skemmti-
legri rýmistilfinningu í húsið,“ bæt-
ir Helga við. Þær segja ennfremur
að stigar hafi alltaf verið misgóðir
og útfærsla stiga geti t.d. haft tals-
verð áhrif á það hver sé skilgreind-
ur fatlaður og hver ekki.“
Pallar og öryggissjónarmið
Ljóst er að mun færri geta geng-
ið bratta stiga með grunnu þrepi en
geta gengið upp þægilegar spænsk-
ar tröppur sem eru með djúpu
þrepi og aflíðandi. Þær Helga og
Hildigunnur segja að það sé grund-
vallarviðmiðun hjá þeim báðum að
skipta stigum og hafa palla af ör-
yggisástæðum, bæði til þess að
minnka slysahættu og einnig til
þess að lúið fólk geti hvílt sig í
stigagöngunni. Beinir stigar milli
hæða eru bæðir erfiðir og hættu-
legir.
„I íbúðarhúsum er algengt að
steypa stiga um leið og húsið er
steypt upp en oft finnst mér
skemmtilegri léttari stigar, ekki
síst ef fólk vill spila á léttleikann og
birtuna," segir Helga. „Þá eru bæði
möguleikar á stálstigum og timbur-
stigum eða blöndu af hvorutveggja.
Stálið er mjög þægilegt sem burð-
arefni í stigum, en timbrið gefur
aftur á móti hlýleikann. Þessi
blanda er því heppileg.
Arkitektar geta haft talsverð
áhrif á það hvemig stigar eru
byggðir, en fágætt er að fólki hafi
fastmótaðar hugmyndir um hvem-
ig skuli standa að gerð stiga í hús-
um sínum. í íbúðarhúsum, sem ekki
em mjög bundin af branamála-
reglugerð, er spennandi kostur að
hanna stigann sem eins konar sjálf-
stæðan hlut í húsinu. Steinstigar í
húsum hafa tilhneigingu til þess að
verða mjög þunglamalegir en auð-
vitað era undantekningar á því sem
öðru.“.
Þeim stöllum ber saman um að
hringstigar séu ekki sérlega góður
DÆMI um „blandaðan" stiga í heimahúsi.
kostur. Hringstigar geta að þeirra
sögn verið hættulegir, ekki síst þeir
litlu og þröngu. Fólk getur rúllað
niður þá og eins er þröngur hring-
stigi erfiður að ganga í. Eldra fólki
hættir til að fá svima í þeim og svo
geta hringstigar einnig verið
hættulegir fyrir böm. Þeim fylgir
óöryggi því það hlutfall hæðar og
innstigs sem gerir stiga góðan er
breytilegt eftir því hvar stigið er í
þrepið.
Visst hlutfall þarf að ríkja í gerð
stiga sem er á þá leið að tvö uppstig
og eitt innstig gera samanlagt 61 til
63 sentimetra. Þá fæst stigi sem er
tiltölulega þægilegur að ganga á og
hentar skreflengd fólks og er von-
andi það vel heppnaður að fólk finni
varla fyrir því að ganga hann.
EIGNAMIÐSTOÐIN-Hátún
Suðurlandsbraut 10
Sími 568 7800
Fax 568 6747
Opið virka daga frá kl. 9-18
Brynjar Fransson Löggiltur fasteignasali
Lárus H. Lárusson sölustjóri
Kjartan Hpllgeirsson sölumaður
Björgvin 0. Oskarsson sölumaður
h: herbergja
ASPARFELL. Vorum að fá (sölu 2ja her-
bergja 48 fm íbúð á 2. hæð í lyftuhúsi. Verð
4,5 m.
ÆSUFELL Skemmtileg 56 fm íbúð á 2. haeð.
Suðursvalir. Nýviðgert hús. Verð4,3 millj. Áhv.
2 millj. Ekkert greiðslumat.
FÍFUSEL Mjög falleg 2ja herbergja íbúð á jarð-
hæð. Verð 4,3 m.
HVERAFOLD. Til sölu falleg 2ja herb. 56 fm
fb. á 1. hæð. Vandaðar innréttingar. Parket.
Áhv. 2,7 m. bygg.sj. rfk. 40 ár.
GNOÐARVOGUR. ÍBÚÐ f SÉRFLOKKI.
Vorum aö fá í sölu einstaklega glæsilega og
mikið endurnýjaða 2ja herb. 57 fm Ib. á 2.
hæð. Nýtt eldhús með Ijósum innréttingum.
Parket á gólfum. Baðherb. flisalagt. Sjón er
sögu rfkari.
ORRAHÓLAR. Vorum að fá í sölu fallega
88 fm íbúð á 3. hæð i þessu einstaka lyftu-
húsi. íbúðin er nýmáluö. Laus strax.
ÆSUFELL - MEÐ FRÁB. ÚTSÝNI. Til
sölu spennandi íbúð á 7. hæð með góðu út-
sýni. (búðin þarfnast standsetningar. Verð að-
eins 5,2 m.
DÚFNAHÓLAR. Vorum að fá í sölu góða
3ja herbergja 72 fm fbúð á 7. hæð í lyftuhúsi.
Frábært útsýni. Verð 5,9 millj. Áhv. 3 millj.
ASPARFELL - M. BÍLSKÚR. Mjög vel
skipulðgö 3ja herb. 90 fm fbúð á 6. hæð í lyftu-
húsi. 25 fm bflskúr. Þvottahús á hæöinni. Góð-
ar svalir. Skipti möguleg á minna. Áhv. 3
m. Verð 6,5 m.
LAUGARNESVEGUR - FALLEG ÍBÚÐ.
Til sölu falleg og mikið endurnýjuð 73 fm íbúð
ásamt aukaherb. í kjallara. Góðar innr. Park-
et og flísar. Suðursvalir með góðu útsýni. Mjög
sanngjarnt verð.
herbergja
GRETTISGAT. Vorum að fá í sölu fal-
lega 4ra herbergja íbúð f steinhúsi. Tvö
svefnh. og tvær stórar stofur. Parket. Flfs-
ar. Suðursvalir
HJRÐARHAGI - BÍLSKÚR. Fimm heib.
falleg 125 fm endaíbúð á l.hæð. Suöur-
svalir. Nýtt eldhús. Parket, Bflskúr. Gott
verð.
VEGHÚS - BYGGINGARSJÓÐURII Til
sölu mjög falleg 122 fm fb. á 2. hæð, ásamt
27 fm bílskúr í góðu húsi á frábærum útsýn-
isstaö. Vandaðar innréttingar. Fín gólfefni.
Stórar suðursvalir, eru meðal kosta.Góö lán
áhvflandi sem auðveldar mjög að elgnast
þessa frábærur fbúð. Hafðu samband, það
borgar slg.
BOGAHLÍÐ. Falleg 3-4 herb. íbúð á 3. hæð,
(efstu hæð.) Parket. Flfsar. Suðursvalir, Góð
staðsetning. Áhv. ( Veðd. húsbr.o.fl. 3.1 m.
Verð. 7,1 m
MIÐBRAUT SELTJARNARNESI. Falleg
85 fm neðri sérhæð (jarðhæð) f tvíbýli. Nýtt
eldhús. Parket. Sérgarður. Áhv. byggsj. 2,9
m. Verð 7,3 m.
VALLARBRAUT - SELTJ. Til sölu mjög
smekklega innr. 84 fm íbúð á efri hæð ásamt
24 fm bflskúr, á sunnanverðu Nesinu. Park-
et, flfsar og suðursv. Áhv. 4,8 m. í góðum lán-
um. Virkilega falleg ibúð.
GOTT VERÐ - GOTT ÚTSÝNI. Falleg,
björt og nímgóð 110 fm 4ra herb. fbúð á 7. hæð
f góðu lyftuhúsi við Engihjalla, Kóp. Frábært
útsýni. Hagstæð lán áhv. Mjög gott verð 6,9
mlllj. Þessa verður þú að skoða!
FÍFUSEL - BÍLSKÝLI. Falleg 97 fm íbúð á
2. hæð. Parket og flisar. Þvottahús f íb. Áhv.
4 millj. Verð 6,9 millj. Skipti á ninni íbúð koma
vel til greina.
REKAGRANDI. Glæsilega 5 herb. 116 fm
endafbúö á tveimur hæðum. Vandaðar inn-
réttingar. Stæði f bílskýli. Laus fljótlega.
HRAUNBÆR. Mjög góð 4ra herb 98 fm íb.
á 3. hæð. Rúmgóð svefnherbergi. Nýlegt park-
et á stofu og herb. Stórar suöursvalir. Gott út-
sýni. Gott verð. Kannaðu mállð.
BLÖNDUBAKKI. Falleg og skemmtilega
hönnuð 100 fm fbúð á 1. hæð ásamt stóm
íbúðarherbergi í kjallara með aðgangi að snyrt-
ingu. Parket. Sameign inni nýstandsett. Suð-
ursvalir. Gott ástand á húsi. Áhv. 3,4 m.
sa
einb./raðhús
HVERAFOLD. Fallegt 132 fm einbýlishús
og 35 fm sambyggður bílskúr. Parket, flísar.
Glæsilegt baðherbergi. Skipti möguleg á 4
herb.
FLÚÐASEL - SKIPTI. Mjög fallegt raðhús
á tveimur hæðum um 155 fm ásamt 33 fm
tvöf. stæði í bílskýli. Tvær stofur og 3-5 svefn-
herb. Gott verð.
HULDUBRAUT - KÓPAV. Glæsilegt
parhús á tveimur hæðum ásamt innbyggð-
um bílskúr. Fallegar innréttingar. Hringdu
í E.M. Hátún og fáðu nánari upplýsingar.
FÍFUSEL - TVÆR ÍBÚÐIR. Til sölu mjög
gott 217,2 fm raðhús með góðri ibúð í kjall-
ara. Mikið endurnýjaðar innr. Parket og flfs-
ar. Gott verð. Þægileg lán áhvilandi.
Munur á stigum í minni
og stærri húsum
En hvaða munur skyldi vera á
stigum í fjölbýlishúsum og öðram
stærri húsum og svo minni íbúðar-
húsum? Svarið er m.a. að í fyrr-
nefnda dæminu þarf að taka tillit til
branavarnamála, stigar eru þar
flóttaleið og þurfa að gegna því
hlutverki vel. Stigar í slíkum hús-
um þurfa einnig að sjást vel strax
og fólk kemur inn þannig að það
átti sig strax á hvar lóðrétta teng-
ingin er.
Það er óþægilegt fyrir fólk að
koma inn í stórt hús og vera lengi
að leita að stiganum, hann þarf að
blasa við þegar inn er komið. Loft-
hæð ákveður hve margar tröppur
era í hverjum stiga. Þegar stiga er
skipt, er æskilegt, að þrepin séu
ekki fleiri en tíu á milli palla.
í samræmi við brunamálareglu-
gerð era stigar í fjölbýlishúsum yf-
irleitt steyptir enda rýmingarleið.
Gólfefni á rýmingarleiðum þarf að
vera ákjósanlegt frá branatækni-
legu sjónarmiði.
Gólfefni á stigum í stærri húsum
era oftast teppi eða dúkar. f fjöl-
býlishúsum verða teppi mjög gjarn-
an fyrir valinu með tilliti til hljóð-
dempunar. Hægt er að fá teppi úr
eldtefjandi efnum. Korkur er í
stöku tilvikum settur á stiga en þá
þarf að setja sérstakt nef framan á
tröppurnar vegna þess að það vill
brotna upp úr korkinum.
Að söpi Helgu sættir nútímafólk
sig ekki við að aðalstigi í nýjum
húsum sé brattur, en brattfr stigar
era algengir í eldri húsum. í húsum
frá því um 1940 era uppstigið mjög
oft um 19 sentimetrar, nú er sjald-
gæft að arkitektar hafi uppstig
meira en 17 sentimetra. í stórum
húsum fyrir aldraða eru stigarl
svipaðir og í öðram húsum en þar
era gerðar kröfur um rúmgóðar
lyftur. Mjög æskilegt er að lyftur
séu í tengslum við stiga í stóram
húsum.
Stiginn taki sem
minnst pláss
En hvaða stigar skyldu vera vin-
sælastir hjá fólki í dag? Þær stöllur
telja erfitt að segja til um það
„Fólk er mjög veikt fyrir léttun
stigum,“ segir Hildigunnur. „Þeh
eiga gjarnan að vera þannig að þeii
gefi skemmtilega rýmisskynjun
Hér á landi eru ekki mörg dæm