Morgunblaðið - 02.07.1997, Síða 34

34 MIÐVIKUDAGUR 2. JÚLÍ 1997
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Ásgerður
Bjarnadóttir
fæddist á ísafirði
17. júní 1929. Hún
lést á Sjúkrahúsi
Reykjavíkur 23.
júni síðastliðinn.
Hún var eina barn
hjónanna Bjarna
Ásgeirssonar, f. 6.6.
1900, d. 23.3. 1975,
og Unnar Guð-
mundsdóttur, f.
30.3. 1900,/I. 19.10.
1976. Ásgerður
giftist árið 1954 eft-
iriifandi eig-
inmanni sínum, Þorsteini Jak-
obssyni, stýrimanni og síðar
hafnarverði, f. 12.11. 1930.
Börn þeirra eru: 1) Unnur,
doktor í líffræði, f. 29.1. 1958.
Maður hennar er Björn L. Orv-
ar, doktor í líffræði. Þau eiga
einn son, Þorstein, f. 1989. 2)
Bjarni, cand. mag., aðalrit-
stjóri, f. 7.6. 1960. Eiginkona
hans er Annetta A. Ingimund-
ardóttir, iðjuþjálfi. Þau eiga tvö
börn: Birtu, f. 1989, og Sunnu,
f. 1997. 3) Haraldur, M.A. í sál-
fræði, f. 18.11. 1964. Kona hans
er Ingunn Hansdóttir, M.A. í
sálfræði. 4) _ Jakob, B.Ed.,
fræðslusljóri ÍTR, f. 6.5. 1969.
Kona hans er Vanda Sigur-
geirsdóttir, knattspyrnuþjálf-
ari.
Ásgerður ólst upp á ísafirði
og fluttist til Reykjavíkur er
hún hóf nám við Verslunar-
skóla Islands. Þaðan útskrifað-
ist hún með stúdentspróf árið
Mig langar að skrifa nokkur
minningarorð um frænku mína, Ás-
gerði Bjamadóttur, sem í dag er til
grafar borin frá Bústaðakirkju.
Ásgerði hefi ég þekkt allt mitt
líf. Þó að hún gætti mín og bræðra
minna í frumbernsku í fæðingarbæ
okkar, ísafirði, er mín fyrsta skýra
minning um hana frá Reykjavík.
Þegar ég var um það bil 5 ára var
ég sendur til Reykjavíkur til læknis-
meðferðar vegna þrálátra eyrna-
kvilla. Þar var ég í umsjá Ásgerðar
og ömmu minnar, Rebekku Jóns-
dóttur, sem bjó í Garðastræti. Hjá
henni var Ásgerður sem þá var við
nám í Verslunarskóla íslands. Mynd
Ásgerðar stendur mér enn lifandi
fyrir hugskotssjónum þar sem hún,
hlýleg og vingjarnleg, er að telja í
mig kjark fyrir heimsóknirnar til
læknisins sem ekki voru mér til-
hlökkunarefni. Ég man glöggt
hversu hughreystandi það var fyrir
lítinn snáða að halda í hönd Ásgerð-
ar á göngunni úr Garðastræti niður
í Túngötu þar sem læknisstofan var
til húsa. Slíkan stuðningsmann var
gott að eiga.
Að loknu stúdentsprófi frá Versl-
unarskólanum fór Ásgerður brátt
til starfa í Útvegsbanka íslands i
Reykjavík. Þar og síðar í íslands-
banka var lengst af starfsvettvang-
ur hennar til æviloka. Bankastörfin
fóru Ásgerði vel úr hendi. Hjá henni
fór saman glöggskyggni og ná-
kvæmni og góðir hæfileikar til sam-
starfs við annað fólk. Ásgerður kom
sér alls staðar vel, enda með af-
brigðum hjálpsöm og skilningsgóð
á sjónarmið og vandamál annarra.
Þótt Ásgerður væri lengst af í
Reykjavík mín uppvaxtarár á
ísafirði og leiðir mínar lægju síðar
til náms á Akureyri og erlendis,
héldust okkar góðu kynni vegna
þess að hjá foreldrum hennar, Unni
Guðmundsdóttur og Bjarna Ás-
geirssyni, átti ég jafnan gott at-
hvarf, ekki síst eftir fráfall foreldra
minna. Ásgerður var einkabarn
Unnar og Bjarna. Það var falleg
fjölskylda og sambandið milli þeirra
þriggja einkar ástúðlegt. Til þeirra
var gott að koma.
Önnur mynd af Ásgerði sem
stendur fyrir mér ljóslifandi er þeg-
ar hún kom til ísafjarðar með
mannsefni sitt, Þorstein Jakobsson
1950. Fljótlega að
námi loknu hóf hún
störf hjá Útvegs-
banka Islands (síðar
Islandsbanka) og
starfaði þar mestan
hluta starfsævi
sinnar, siðustu tvo
áratugina lengst af
sem deildarsljóri.
Hún kenndi einnig
um hríð við Banka-
mannaskólann og
sinnti ýmsum trún-
aðarstörfum fyrir
starfsmenn bank-
ans. Ásgerður var
virkur þátttakandi i starfi Al-
þýðuflokksins - Jafnaðar-
mannaflokks Islands. Hún sat í
stjórn flokksins til dauðadags,
var fulltrúi á mörgum flokks-
þingum, sat í stjórn fulltrúar-
áðs Alþýðuflokksfélags Reykja-
víkur og um fjórtán ára skeið
í stjórn félagsins. Ásgerður var
þingkjörinn fulltrúi í þjóðhátíð-
arnefnd og starfaði um skeið í
Barnaverndarnefnd Reykjavík-
ur. Auk margvíslegra trúnaðar-
starfa _ fyrir Alþýðuflokkinn
stóðu Ásgerður og Þorsteinn
eiginmaður hennar ásamt fleir-
um fyrir uppbyggingu Rósar-
innar, sem var félagsmiðstöð
jafnaðarmanna í Reykjavík.
Ásgerður og Þorsteinn
bjuggu í Reykjavík, þar af síð-
ustu þrjá áratugina í Giljalandi
33 í Fossvogi.
Ásgerður verður jarðsungin
frá Bústaðakirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 13.30.
úr Hrísey. Þau komu saman í Fé-
lagsbakaríið við Silfurgötu 11 þar
sem ég átti heima. Eg man enn
hvernig hamingjan geislaði af þeim.
Gæfan blasti greinilega við þessum
hjónaefnum. Enda gekk það eftir.
Hjónaband Ásgerðar og Þorsteins
var mjög farsælt. Þau eignuðust
fjögur myndarleg og vel gefin börn,
Únni, Bjarna, Harald og Jakob.
Nærri má geta að annasamt hafi
stundum verið hjá Ásgerði á upp-
vaxtarárum barnanna fjögurra ekki
síst meðan Þorsteinn var stýrimað-
ur á farskipum og hún sjálf stund-
um við störf utan heimilis ásamt
húsmóðurstörfum. Það sem ein-
kenndi Ásgerði alla ævi var ósér-
hlífni og dugnaður, bjartsýni og
hjálpsemi. Þau Þorsteinn voru ein-
staklega samhent í öllu sem þau
tóku sér fyrir hendur. Og þótt þeirra
eigið heimilið væri stórt var eins
og Ásgerður og Þorsteinn gætu
alltaf gefið sér tíma til þess að sinna
öðrum og styðja þá sem voru hjálp-
ar Jsurfi.
I Giljalandi 33 í Fossvogi gerðu
þau sér fallegt heimili. Þar bar
marga gesti að garði og allir hlutu
að dást að þeim myndarbrag sem
þar ríkti en ekki síður þeim anda
gestrisni og góðvildar sem þau hjón-
in voru svo samtillt að skapa.
Þegar ég og Laufey kona mín
settumst að í Reykjavík með börn-
um okkar fyrir meira en 30 árum
var gott að eiga þau að, Ásgerði
og Þorstein. Þessi bönd frændsemi
og vináttu hafa styrkst með árunum
og eru Laufeyju og mér og börnum
okkar mikils virði.
Þegar ég hóf virka þátttöku í
stjórnmálum veturinn 1986-1987
og var í framboð fyrir Alþýðuflokk-
inn í alþingiskosningum í Reykjavík
vorið 1987, kynntist ég enn nýrri
hlið á frænku minni Asgerði. Ég
vissi að vísu að hún tók þátt í flokks-
starfi jafnaðarmanna í Reykjavík
en hitt vissi ég ekki hversu mikið
og fórnfúst starf hún innti þar af
höndum. Ekkert verk sem vinna
þurfti fyrir Alþýðuflokkinn var svo
stórt, eða svo smátt, að Ásgerður
væri ekki boðin og búin til að sinna
því. Þar var ekki spurt um daglaun
að kvöldi. I þessu sem öðru voru
þau Þorsteinn afar samhent. Þegar
ég kynntist þessu starfi varð mér
betur ljóst hvað það þýðir að eiga
stuðningsmenn. Þeir sem slíks
stuðnings njóta standa í ævarandi
þakkarskuld við þá sem þannig
setja málstaðinn ofar eigin hag.
Ég er þakkátur fyrir það að hafa
fengið að hitta frænku mína stutta
stund á sjúkrahúsinu í lok maí sl.
Þar sýndi hún sem jafnan fyrr mik-
ið sálarþrek og ræddi af raunsæi
um sinn erfiða sjúkdóm. En hún
ræddi líka fjörlega um fjölskylduna
og landsmálin sem voru henni jafn-
an hugleikin. Endurminningar um
Ásgerði Bjarnadóttur eru dýrmæt-
ar. Hugir okkar Laufeyjar og barna
okkar leita nú með innilegri samúð
til Þorsteins og fjölskyldu hans sem
svo mikið hafa misst.
Jón Sigurðsson,
Helsingfors.
Það er í tízku nú til dags að tala
í niðrandi tón um stjórnmálaflokka
og þar með um það fólk, sem vinn-
ur fórnfúst sjálfboðaliðastarf innan
vébanda þeirra. Margur spekingur-
inn þykist yfir það hafinn að skuld-
binda sig til fylgilags við stjóm-
málastefnu eða stjórnmálahreyf-
ingu. Menn vilja vera frjálsir og
óháðir. Þeir sem þannig tala eru
gjarnan ósparir á gagnrýni á þá,
sem starfa innan raða stjórnmála-
flokkanna og bera þeim einatt á
brýn annarlegar hvatir.
En það vefst sjaldan fyrir þeim
hinum sömu að gera miklar kröfur
til stjómmálaflokkanna. Þeir eiga
að hafa skýra stefnu og leggja fram
vel rökstuddar tillögur um lausnir á
aðsteðjandi vanda, hvar sem við
berum niður í þjóðfélagsumræðunni.
En hvernig eiga stjórnmálaflokk-
arnir að uppfylla þessar kröfur?
Þeir hafa ekki efni á að kaupa sér
sérfræðiþjónustu. Starfið innan
stjórnmálaflokkanna er í stómm
dráttum sjálfboðaliðastarf, sem
unnið er í tómstundum, utan þess
vinnutíma, sem hver og einn verður
að helga brauðstritinu. Og hvar
væm stjórnmálaflokkar staddir, ef
þeir gætu ekki reitt sig á áhuga,
fórnfysi og skyldurækni þeirra fjöl-
mörgu sjálfboðaliða, sem eyða tíma
sínum og starfsorku í málefna- og
umræðuhópum, eða öðm því félags-
starfi, sem heldur lífinu í stjórn-
málahreyfíngu?
Og hvernig væri komið því fjöl-
flokka lýðræði, sem vegsamað er á
tyllidögum, ef starfskrafta þessa
fólks nyti ekki við? Stjórnmála-
flokkar eru hvorki verri né betri en
það fólk, sem i þeim starfar. Al-
þýðuflokkurinn er góður félags-
skapur af því að hann hefur á að
skipa góðu fólki, jákvæðu, áhuga-
sömu og vel innrættu fólki, sem
vill láta gott af sér leiða. Það er
þessu góða fólki að þakka að Al-
þýðuflokkurinn hefur fengið ótrú-
lega miklu áorkað til bóta í islenzku
mannfélagi, þrátt fyrir takmarkað
fjöldafylgi lengst af.
Ásgerður Bjarnadóttir, sem við
kveðjum nú í dag, og maður henn-
ar, Þorsteinn Jakobsson, hafa und-
anfarna áratugi verið burðarásar í
félagsstarfi jafnaðarmanna í
Reykjavík. Þau hafa lagt mikið af
mörkum, án þess nokkru sinni að
ætlast til umbunar í staðinn, enda
enga fengið. Þau hafa verið sam-
hent, fórnfús og örlát á tíma sinn
og fjármuni í þágu hugsjónar og
málstaðar, sem þau hafa óbilandi
trú á. Tækju þau að sér eitthvert
verkefni í þágu Alþýðuflokksins,
mátti treysta því að það yrði farsæl-
lega leyst. En þau voru ekki bara
skyldurækin heldur líka skemmti-
legir og glaðværir félagar, í góðra
vina hópi. Þeirra samverustunda
minnumst við með gleði.
Ef ég ætti að segja í fáum orð-
um, hvað mér þótti mest um vert
í fari Ásgerðar Bjarnadóttur, væri
það þetta: Hún var gegnheil mann-
eskja. Vönduð til orðs og æðis,
traust og áreiðanleg í starfi. Og
trygglynd og vinaföst, svo af bar.
Ásgerður var ísafjarðarkrati að
uppruna og hafði því sterka póli-
tíska heimanfylgju. Hún var dóttur-
dóttir séra Guðmundar í Gufudal,
sem einna fyrstur manna plægði
akur jafnaðarstefnunnar á Vest-
fjörðum. Og Gautlendingur að móð-
urkyni. Það standa því að henni
sterkir stofnar. Og henni kippti
greinilega í kynið um greind, íhygli,
samvizkusemi og heiðarleika. Hún
fylgdist vel með framvindu mála.
Hún hafði mótaðar skoðanir og tók
einarða afstöðu og fylgdi skoðunum
sínum eftir af festu og heilindum.
En framganga hennar var ævin-
lega öfgalaus og einkenndist af
hófsemi og sanngirni í garð ann-
arra. Og það sem skar úr var að
hún, og þau hjón bæði, létu ekki
sitja við orðin tóm. Þegar aðrir létu
sér nægja að tala um hlutina, létu
þau verkin tala. Þær voru ótaldar
vinnustundirnar sem Ásgerður og
Þorsteinn, Hlín og Erlingur, lögðu
fram í sjálfboðavinnu við að skapa
Alþýðuflokksfélögunum í Reykjavík
starfsaðstöðu í Félagsmiðstöð jafn-
aðarmanna (Rósinni). Fundirnir í
Rósinni voru fastur punktur í tilver-
unni. Það var þar sem lifandi um-
ræða um málefni dagsins fór fram.
Og ævinlega voru Ásgerður og
Þorsteinn mætt fyrst og hurfu sein-
ast á braut, þegar þau höfðu ásamt
öðrum sjálfboðaliðum gengið frá
öllu í röð og reglu.
Þannig voru þau í smáu sem
stóru. Þau áunnu sér virðingu og
traust af verkum sínum sem sjálf-
boðaliðar í þjónustu annarra.
Ásgerður lauk stúdentsprófí frá
Verzlunarskóla íslands árið 1950.
Mestan hluta starfsævinnar starfaði
hún við Útvegsbanka íslands (síðar
íslandsbanka), síðustu tvo áratugina
lengst af sem deildarstjóri. Hún
kenndi einnig um hríð við Banka-
mannaskólann og sinnti ýmsum
trúnaðarstörfum fyrir starfsmenn
bankans. Ásgerður var ævinlega
kjörinn fulltrúi á flokksþing Alþýðu-
flokksins seinustu áratugina og sat
í flokksstjórn til dauðadags. Sl. 14
ár átti hún sæti í stjóm Alþýðu-
flokksfélags Reykjavíkur og sat í
stjóm fulltrúaráðs Alþýðuflokksfé-
laganna. Hún starfaði í ýmsum
nefndum á vegum ríkis og borgar
sem fulltrúi Alþýðuflokksins.
25 ára að aldri giftist Ásgerður
eftirlifandi manni sínum, Þorsteini
Jakobssyni, stýrimanni og síðar
hafnarverði, sem ættaður er úr
Hrísey. Börnin þeirra fjögur bera
foreldrum sínum fagurt vitni því
að þau em öll vel menntað mann-
kostafólk, sem eru líkleg til að
ávaxta vel þann arf, sem þau fengu
úr foreldraranni.
Við Bryndís söknum vinar í stað.
Við sendum Þorsteini vini okkar,
Unni, Bjarna, Haraldi og Jakobi og
mökum þeirra og börnum, sem og
öðrum frændum og vinum, hugheil-
ar samúðarkveðjur að Ieiðarlokum.
Jón Baldvin Hannibalsson.
Hinn 1. maí síðastliðinn verður
alla tíð í huga mér dagur andstæðn-
anna, gleði og sorgar. Blásið var í
baráttulúðra jafnaðarmanna og fé-
lagar í Alþýðuflokksfélagi og Al-
þýðubandalagsfélagi Reykjavíkur
sameinuðust í anda frelsis, jafnrétt-
is og bræðralags til samverustundar
á Hótel Borg. Bjartsýni ríkti um
samfylkingu jafnaðarmanna og
gleðin náði tökum á mönnum.
Þarna mættu líka Ásgerður
Bjarnadóttir og Þorsteinn Jakobs-
son, einir helstu máttarstólpar Al-
þýðuflokksfélagsins _ í Reykjavík,
þrátt fyrir það að Ásgerður hefði
þá nýverið fengið að heyra þann
dóm að hún gengi með illkynja,
ólæknandi sjúkdóm. Þarna fréttum
við, félagar hennar, þessi ótíðindi,
og var mjög brugðið. Það lýsir Ás-
gerði Bjarnadóttur vel, að þrátt
fyrir hið vonlausa sjúkdómsstríð,
sem hún var að heyja, bar hún
höfuðið hátt og lét slík tímamót,
sem sameiginleg 1. maí hátíð ís-
lenskra jafnaðarmanna var, ekki
fram hjá sér fara. Þar skyldi hún
vera. Á þessum degi hét ég mér
því að Ásgerði skyldi ég hitta vel
og oft á meðan tími gæfist. En
bjartsýni hennar blekkti mig. Ég
hélt að tími væri enn til margra
góðra samverustunda meðal okkar
alþýðuflokkskvenna, þar sem við
gætum sem svo oft áður stundað
gleði og alvöru og rætt pólitíkina
ASGERÐUR
BJARNADÓTTIR
fram og aftur, þar sem Ásgerður
væri eins og fyrr hrókur alls fagn-
aðar og kona sterkra skoðana. Ann-
ir daglega lífsins gripu mann og
góðu áformin biðu tíma sem því
miður aldrei kom, því fyrr en varði
hringdi Hlín vinkona okkar í mig
til þess að segja mér að Ásgerður
væri farin, alltof, alltof fljótt.
Ásgerður fæddist á ísafirði og
ólst þar upp. Úr ísfirskum jarðvegi
spruttu margir af helstu talsmönn-
um jafnaðarstefnunnar, en Ásgerð-
ur var sannarlega ein þeirra. Hún
trúði einlæglega á boðskap jafnað-
arstefnunnar og fylgdi honum trú
allt til síðasta dags. Þegar ég hitti
hana Ásgerði fyrst var ég snortin
af birtunni, sem frá henni stafaði,
hún sjálf bjartleit og fríð, en fasið
allt ákaft og áræðið. Hún var vel
menntuð og skarpgreind kona með
ríka réttlætiskennd. Hún og Þor-
steinn maður hennar voru bæði
virkir þátttakendur í starfi Alþýðu-
flokksins - Jafnaðarmannaflokki
íslands. Ásgerði var trúað fyrir
margvíslegum trúnaðarstörfum á
vegum flokksins. Hún sat í stjórn
flokksins til dauðadags og var jafn-
framt í stjórn fulltrúaráðs Alþýðu-
flokksfélagsins í Reykjavík. Þá var
hún þingkjörinn fulltrúi í þjóðhátíð-
arnefnd og starfaði um skeið í
Barnaverndarnefnd Reykjavíkur.
En það eru ekki síst öll verkin henn-
ar Ásgerðar í þágu félagsstarfsins
í Reykjavík sem eiga eftir að halda
minningu hennar á lofti.
Þessi verk voru unnin án hávaða
eða umfjöllunar á síðum Alþýðu-
blaðsins. Þau voru unnin af trú-
mennsku og einlægum vilja til þess
að stefna jafnaðarmanna fengi að
blómstra, en ekki til að láta á sér
bera eða kalla eftir vegtyllum. Það
var ekki háttur Ásgerðar að fara í
meiðandi skoðanaskipti á opinber-
um vettvangi, þrátt fyrir mjög
sterkar póltískar skoðanir sínar.
Væri í huga hennar ágreiningur um
málefni, var rökrætt þar til niður-
staða fékkst, eða það viðurkennt,
að hætti Kaj Munk’s, danska heim-
spekingsins og prestsins, „að það
væri ekki skilyrðislaust skaðlegt að
vera ósammála“.
Það er ekki hægt að nefna hana
Ásgerði nema að nefna hann Þor-
stein líka í sömu andránni. Þar sem
Ásgerður var, þar var Þorsteinn líka,
svo samrýnd voru þau. Það er senni-
lega ekki öllum ljóst, að Ásgerður
og Þorsteinn, ásamt fleirum ötulum
jafnaðarmönnum, áttu veg og vanda
af því að skapa Rósina félagsmið-
stöð jafnaðarmanna sem var um
margra ára skeið vettvangur sam-
verustunda og skoðanaskipta þeirra
á milli. Þarna hittust jafnaðarmenn
í hinu margrómaða „kratakaffi" og
gátu rökrætt málin, hvort sem var
það við ráðherra flokksins, aðra
trúnaðarmenn eða hver við annan.
Þessa tíma minnast margir nú með
eftirsjá og því væri vel við hæfi nú
í minningu Ásgerðar að endurvekja
þessa hefð í anda hennar.
Alþýðuflokkurinn verður ekki
samur eftir fráfall svo merkrar
konu, konu sem var talsmaður
góðra og göfugra gilda, nokkuð sem
við þurfum svo sannarlega á að
halda í hörðum heimi nútímans.
Trúmennska, heiðarleiki, hugsjón
og hlýja voru hennar aðalsmerki.
Aðeins örfáum er það gefið að halda
léttleika æskunnar og eldmóði allt
sitt líf, þeir deyja ungir sama hvaða
aldri þeir ná. Slík var Ásgerður.
Að leiðarlokum vil ég þakka Ás-
gerði það sem hún var mér, hvern-
ig hún tók á móti mér er ég kom
til starfa í flokknum, hvatti mig og
studdi. Vertu sæl, kæra vinkona.
Alþýðuflokkurinn - Jafnaðar-
mannaflokkur íslands þakkar Ás-
gerði allt og kveður hana með sökn-
uði, þökk og virðingu. Guð huggi
og blessi Þorstein og börn þeirra
Ásgerðar, tengda- og barnabörn.
Ásta B. Þorsteinsdóttir,
varaformaður Alþýðu-
flokksins - Jafnaðar-
mannaflokks íslands.
• Flciri minningargreinar um
Ásgerði Bjarnadóttur bíða birt-
ingar ogmunu birtast í blaðinu
næstu daga.