Morgunblaðið - 12.10.1997, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 12. OKTÓBER 1997 23
Auðæfum ættarinnar stolið
Nafn ættarsetursins er að líkind-
um spánskt og setrið á sér langa
og merkilega sögu. Framan af var
Qölskyldan rík og er enn vel efnum
búin. Á síðustu öld gerðist þó atburð-
ur sem olli því að talsvert af ætta-
rauðnum fór fyrir lítið. Þá bjuggu í
Mennella langafi og langamma Pieru
konu minnar. Þau áttu uppkomin
börn og höfðu sent þau á skóla í
Napolí og Róm. Á þessum tíma var
mjög róstusamt víða á Ítalíu og lög-
leysa og glæpastarfsemi óðu uppi.
Ræningjar fóru um héruð og rændu.
Casino, sem fræg er úr seinni styij-
öldinni vegna hinna miklu bardaga
sem geisuðu þar, var á þessum tíma
illræmd vegna ræningja. Svo slæmt
orð fór af þessu að gamli maðurinn
sendi syni sínum bréf þar sem hann
sagði að ástandið væri orðið svo
hættulegt að hann hefði gert ráð-
stafanir til að fela peninga sína og
listmuni og kvaðst hafa falið þá á
fjórum stöðum. Stuttu á eftir voru
bæði hann og kona hans drepin í
eldhúsinu í Mennella. Þetta hús var
vel víggirt og hurðirnar voru um 30
sentimetra þykkar með járngöddum
á, en ræningjarnir dóu ekki ráða-
lausir, þeir fengu einn af vinnu-
mönnunum á setrinu til þess að opna
fyrir sér með því að hóta að drepa
hann ella og fjölskyldu hans. Þessi
vinnumaður varð nógu hræddur til
að hleypa þeim inn. Ræningjarnir
komu öllum á óvart og gamli maður-
inn greip byssu en var skotinn og
kona hans líka. Ræningjarnir fengu
lítið fé fyrir alla fyrirhöfnina en rík-
ið lét senda menn að helli þar sem
þeir létu fyrirberast og drepa þá.
Þegar börnin komu til Mennella á
ný hófu þau gagngera leit að auðæf-
unum en fundu ekkert. Svo leið
tíminn þar til seinni heimsstyijöldin
hófst. Þegar bandamenn voru á leið
til Rómar stöðvuðu Þjóðveijar þá í
fjallaskarði nálægt Casino og héldu
þeim þar í nokkra mánuði. Þeir
reyndu að fara aðra leið að Casino
og sú leið lá í gegnum Mennelladal.
Ein herdeild bandamanna var skipuð
mönnum frá Marokkó undir stjórn
franskra yfirmanna. Það sló í bar-
daga og skotið var af fallbyssum.
Ein kúlan hitti Mennellahúsið sem
skemmdist lítið nema hvað annar
strompurinn datt niður. Út kom helj-
ar mikill kassi sem opnaðist við fall-
ið og gullpeningar dreifðust um allt
nágrennið. í kringum húsið býr enn
í dag fólk sem er afkomendur vinnu-
fólks á Mennella. Sumir sáu Márana
skipta gullinu á milli sín, svo komu
þeir með jarðsprengjuleitartæki og
leituðu í setrinu og fundu stórt leir-
ker fullt af gulli bak við vegg undir
einum stiganum. Þeir fundu einnig
leyniherbergi sem hafði engan inn-
gang, þeir brutu niður vegg og kom-
ust í herbergið, þar voru stór stykki
úr silfri og dýrmæt málverk fólgin.
Þeir stálu þessu öllu. Faðir Pieru
reyndi að fá þetta rannsakað en
ekkert kom út úr því. Eftir strið
komu nokkrir Þjóðveijar sem ná-
grannarnir í Mennella sáu fara í
laumulegar gönguferðir og gátu sér
þess til að þeir væru að leita að fjár-
sjóðum sem þeir tóku af Márum og
grófu í jörð. Fjórði felustaðurinn sem
langafi Pieru talaði um í bréfinu til
sonar síns er ófundinn enn í dag og
finnst sjálfsagt ekki nema fyrir til-
viljun, enginn veit hvar leita skal.
Þjóðveijar notuðu Mennellahúsið
sem spítala í stríðinu, af því það er
svo stórt. Þegar Ameríkanar komu
þá settu þeir líka upp spítala í hús-
inu. Þeir notuð hin heljarmiklu og
þungu borð í borðstofunni sem
skurðarborð og blóðið rann inn í við-
inn og var ekki hægt að ná því upp
svo borðin voru brotin upp og
brennd. Reyndar var búið að brenna
miklu af húsgögnunum þegar stríð-
inu lauk, það var kalt þarna á vet-
urnar og hermennirnir hafa brennt
húsgögnunum til að hita upp. Húsið
var því illa farið eftir stríðið, faðir
Pieru og síðar bróðir hennar eyddu
miklum peningum í endurbætur. í
leiðinni var ýmsu breytt. Kjallarinn
í Mennella var notaður sem loftvarn-
arbyrgi, veggirnir eru svo þykkir.
Ein gömul kona sagði mér að fall-
byssukúla hefði lent rétt við dyrnar,
hún sprengdi stykki úr veggnum en
enginn meiddist.
Spilling o g mútur
Mér þykir ágætt að búa á Ítalíu,
það er talsvert ólíkt því að búa í
Bandaríkjunum. Mér líkar þó illa sú
spilling sem viðgengst í ítölsku sam-
félagi. Mútur eru mikið notaðar og
duga vel. Margt er misnotað sem
reynt hefur verið að koma á fót fólki
til aðstoðar í lífsbaráttunni. Til dæm-
is get ég nefnt tilraun sem gerð var
til þess að hjálpa fólki að koma upp
ýmiss konar atvinnurekstri. Ríkið
borgaði 80% af öllum kostnaði við
framkvæmdir en fólk skuldbatt sig
til að reka viðkomandi fyrirtæki í
tíu ár. Aðeins eitt skilyrði var sett,
að fólk sem byggði verkstæði byggði
jafnframt íbúðarhús við hliðina eða
yfír verkstæðinu. Farið er í kringum
þetta með öllu móti, svo sem að
stofna hlutafélag um reksturinn og
síðan eru hlutabréfin seld öðrum og
þannig mætti lengi telja. Ég veit um
tvo Ameríkana af ítölskum uppruna
sem hugsuðu sér að koma þannig
upp heljarmiklu fyrirtæki í stáliðnaði
sem þeir svo ættu. Þeir fengu ítalsk-
an mann í lið með sér og byggðu
stórt hús og voru komnir með vélarn-
ar inn og fóru að undirbúa rekstur-
inn. Þeir fóru því næst til bæjar-
stjórnarinnar og montuðu sig af að
þeir væru að skapa vinnu fyrir um
hundrað manns. Þeim var sagt að
þegar væri búið að ráða fólkið og
hugsa fyrir öllu. Ráðamenn höfðu
ráðið atvinnulausa menn úr kjör-
dæmi sínu sem ekki kunnu neitt til
neins og þar með datt botninn úr
fyrirtækinu, Ameríkanarnir gátu
ekkert gert. Sá sem réð fólkið var
svo búinn að gera sérsamninga við
fólkið sem hann réð og lét það skuld-
binda sig til að borga honum kaupið
sitt fyrstu mánuðina, þá væri starfið
þeirra til frambúðar. Það er mjög
erfitt að losna við starfsfólk þegar
einu sinni er búið að ráða það. Einn
mann vissi ég um, 55 ára gamlan,
sem veitti forstöðu rútubílafyrir-
tæki. Hann hafði jafnframt keypt
sér land og ræktaði þar grænmeti
og komst að raun um að meira
væri upp úr því að hafa. Honum
datt því í hug að hætta hjá fyrirtæk-
inu til að helga sig ræktunarstörfun-
um en vildi fá eftirlaun frá fyrirtæk-
inu líka. Hann fór því til eyrnalækn-
is, sagðist heyra mjög illa og geta
illa heyrt í bílstjórunum í talstöðvum
og vildi láta rannsaka sig. Hann lést
svo ekki heyra neitt í rannsókninni
og fékk læknisvottorð um að hann
heyrði bókstaflega ekki neitt. Hann
fór með þetta bréf til stjómvalda,
fékk að segja af sér störfum og hirða
full eftirlaun, sem eru 80% af hæsta
kaupi sem viðkomandi hefur fengið.
Maðurinn fékk því 80% af launum
sínum, auk 40 milljón líra í starfs-
lokagreiðslu og gat að auki sinnt
bústörfunum sem gáfu vel af sér.
Svona er margt á Ítalíu, falskt
og rotið, ég veit stundum varla hvort
ég á að hlæja eða gráta að þessu
öllu saman. Vont er líka að eiga við
stjórnvöld, því fylgir mikill pappír-
saustur og það drífur að alls konar
reikninga sem maður hefur ekki
hugmynd um af hveiju koma. Flókið
getur orðið fyrir mann, sem talar
litla ítölsku, að finna út hvað hann
á að borga og hvers vegna. Ef fólk
borgar ekki reikninga sína innan
skamms tíma mega stjórnvöld senda
menn á vettvang og hirða húsgögn
og innbú fyrir skuld viðkomandi.
Þegar ég keypti húsið mitt í Perugia
fór ég til lögfræðings og bað um
að fá upplýsingar um allt sem ég
ætti að borga kaupunum viðkom-
andi. Lögfræðingurinn gaf mér það
upp og fullyrti að þetta væri allt.
Fjórum árum seinna fékk ég reikn-
ing upp á 5 milljónir líra og var
ekkert sagt fyrir hvað ég ætti að
borga. Sá sem ég keypti húsið af
fór með mér niður á bæjarskrifstofur
til þess að reyna að finna út hvað
ég ætti að borga. Eftir langa leit
kom í ljós að þetta var lúxusskatt-
ur. „Þú keyptir lúxushús og þú verð-
ur að borga lúxusskatt.“ Þannig var
það. Á Ítalíu er það þannig að stóru
vandamálunum er tiltölulega auðvelt
að bjarga en litlu vandamálin eru
nánast óleysanleg. Ég stakk pen-
ingaupphæð í umslag, fór til manns-
ins á skrifstofunni, lét hann hafa
peningana og heyrði aldrei neitt um
lúxusskattinn meira. Oft er erfitt
að ná í stjórnendur stofnana, þeir
eru uppteknir af sínum eigin við-
skiptum. Undirmenn vita að þeir
hirða mútufé, oft stórar upphæðir,
en segja ekkert af því að yfírmenn
þeirra loka augunum fyrir þeim
mútum sem undirmennirnir þiggja.
Ég keypti mér með aðstoð lögfræð-
ings BMW bíl, lítið keyrðan. í umferð-
inni er ég löngu farinn að haga mér
eins og Italirnir, keyri eins og þeir,
legg bílnum þar sem ekki má leggja
og gef öllu langt nef. Svo var gert
átak í umferðarmálum og ég var
sektaður fyrir að aka á 70 km hraða
þar sem átti að aka á 50 km. Ekkja
mannsins sem seldi mér bílinn fékk
reikning upp á 250 þúsund lírur með
radarmynd í hominu. Ég hefði getað
neitað að borga, þá hefðu húsgögnin
hennar verið tekin, það hafði gleymst
að skrá bílinn á mig en ég borgaði
auðvitað og leiðrétti. Bílaviðskipti era
oft ekki skráð fyrr en löngu eftir
kaupin. Nú er lögreglan hætt að
nota radarmyndir til að sanna mál
sitt. Hún tók rangan mann, þekktan
lögfræðing, og hann lét hart mæta
hörðu, sýndi fram á að lögreglan
hefði ekki leyfi til að taka radarmynd-
ir, það hefði aldrei verið sett í lög.
Enginn vildi setja slíkt í lög af því
þarna keyra allir svo hratt svo þeir
hættu að nota radarmyndirnar."
En þykir Jónasi vænt um ítali og
Ítalíu? „Já, landið er gott og ítalir
era ágætir, þeir eru skemmtilegir og
gestrisnir, það er bara í peningamál-
unum sem maður þarf að vara sig á
þeim. Fyrst vissi ég ekki hvernig ég
átti að haga mér í þessu samfélagi
en svo tók ég upp sömu leikreglur
og hinir og nú gengur þetta ágæt-
lega,“ segir hann og hlær.
JÓNAS og Piera kona hans.
COFIOL.LA
Færir okkur
nær hv.ext öðru
Tákn um gceði