Morgunblaðið - 31.10.1997, Blaðsíða 38

38 FÖSTUDAGUR 31. OKTÓBER 1997
AÐSENDAR GREINAR
MORGUNBLAÐIÐ
Flokkur
alþýðunnar?
ÞAÐ ER víðar en
undir yfirborði jarðar
sem gætt hefur nokkurs
óróa undanfarin miss-
eri. Slíkt má raunar
merkja á skrifum sjálf-
stæðismanna þessa
dagana. En vart líður
sá dagur að ekki birtist
grein í Morgunblaðinu
eða öðrum miðlum, frá
einhveijum sjálfstæðis-
manninum, og það oftar
en ekki frá fleirum en
einum í senn. En út á
hvað ganga þessi skrif?
Jú, flest í þá áttina að
rægja störf núverandi
meirihluta í borgar-
sljóm Reykjavíkur. Til að sýna fram
á það, að handan sé grasið miklu
grænna þar sem Sjálfstæðisflokk-
urinn er annars vegar.
En kemur fólk til með að trúa á
þær skipulögðu áróðursherferðir
sem nú eru sýnilega í gangi? Raun-
ar vil ég leyfa mér að efast um
það. Hvers vegna? Jú, Sjálfstæðis-
flokkurinn er nefnilega þekktur fyr-
ir flest annað en fara að vilja al-
mennings í stómm málum. Þá ráða
jafnan aðrir og mikilvægari hags-
munir ferðinni. En þá emm við
komin að kjama málsins. Sjálfri
pólitíkinni. En út á hvað gengur
hún? Jú, henni er ætlað að ryðja
brautir þeirra er standa í stórræðum
og hafa hagsmuna að gæta í hví-
vetna. En þá er Sjálfstæðisflokkur-
inn ávallt til þjónustu reiðubúinn.
En við sem fáum það hlutskipti
að fylla upp í göt ríkissjóðs og
stöndum á brauðfótum undir því
sem kallað er „góðæri" hljótum að
spyija okkur að því hvort við eigum
samleið með slíkum flokki. Þar sem
vina- og ættmennasamfélagið ræð-
ur ríkjum, og skal jafnan vera al-
þýðunni yfírsterkara. Svarið hlýtur
að vera nei. Og ég get tæplega leynt
þeirri skoðun minni, að sama skít-
lega eðlið sé til staðar þar sem
pólitíkin er annars vegar, hvað svo
sem flokkamir heita. En um þetta
atriði em auðvitað ekki allir sam-
mála. En þessa dagana hefur hver
blaðagreinin rekið aðra, þar sem
prófkjörsþátttakendur Sjálfstæðis-
flokksins telja sér og öðrum trú um
það að innan flokksins fái allir not-
ið sín. Þá sagði einn prófkjörsþátt-
takandinn borgarmál-
in ekki eiga að snúast
um steinsteypu og við-
hald heldur heilsu og
hamingju, sem vissu-
lega er rétt. En hefur
Sj álfstæðisflokkurinn
einhvern tíma fómað
steinsteypunni fyrir
heilsu og hamingju?
Reyndar hafa
stjómartilburðir sjálf-
stæðismanna oft og
tíðum fremur ein-
kennst af einræðisleg-
um tilburðum, en farið
hafí verið að vilja al-
mennings, í þágu
frelsis og mannúðar.
Má í því sambandi nefna það mikla
fjaðrafok sem bygging og staðsetn-
ing ráðhússins olli á sínum tima.
Þess má og minnast, er launþegar
þyrptust í hundraða- ef ekki þús-
undatali niður á Lækjartorg, og
Enginn stjómmála-
flokkur, segir Björn
Erlingsson, getur pant-
að áskrift að borgar-
stjóm eða landsstjóm.
mótmæltu stórhækkuðum launum
alþingismanna, ráðheira og ann-
arra embættismanna. Á sama tíma
og launþegar börðust fyrir helstu
nauðþurftum (og gera enn). En
launþegar hafa margir hveijir verið
berháttaðir til gjaldþrots á undan-
fömum misserum, til að skapa það
„góðæri" sem alltaf er verið stag-
ast á. En er með öllu ósýnilegt. Og
ef ég man rétt, þá áttu þessar
launahækkanir þingmanna að vera
undanþegnar skatti. Slík var (og
er) nú siðblindan, gagnvart stöðu
almennings í þessu landi. Sem auð-
vitað átti að kyngja þessum óþverra
eins og ekkert væri.
í framhaldi af þessu má fara
nokkrum orðum um mannaráðning-
ar sjálfstæðisráðherra í hin ýmsu
embætti og stöður. En um þau
málefni mætti eflaust skrifa heila
bók. Enda eru pólitísk hrossakaup
íslenskra ráðamanna að verða sér
kapítuli íslandssögunnar. Er
Björn
Erlingsson
skemmst að minnast ráðningar í
stöðu framkvæmdastjóra sjón-
varpsins. Sem að því er virtist átti
stöðuna vísa, fýrir það eitt að vera
í góðu ,jarðsambandi“ við Sjálf-
stæðisflokkinn. Þrátt fyrir að aðrir
umsækjendur hefðu sýnilega betri
menntun og reynslu í starfíð. En
eins og fyrri daginn höfðu slík rök
ekkert jafnvægisgildi á við vina-
og ættmennasamfélag Sjálfstæðis-
flokksins. Og pólitísk hrossakaup
fóru fram, eins og einn umsækjand-
inn orðaði það. Þarna var ef til vill
sýnt fram á það með táknrænum
hætti, hvers virði menntun er í
þessu landi.
Ég vil í framhaldi af þessu víkja
nokkuð að væntanlegum borgar-
stjómarkosningum. En eins og ég
gat um í upphafí, þá gætir sýnilega
nokkurs óróa meðal sjálfstæðis-
manna, og ekki að ástæðulausu.
En mikið er það nú ósannfærandi
þegar sjálfstæðismenn reyna að
sannfæra kjósendur um það hvað
þeir ætli sér nú að vera góðir við
sjúklingana, aldraða fólkið og ör-
yrkjana. En það væri beinlínis grát-
legt að halda því fram að til dæmis
öryrkjar hefðu farið gæfulega út
úr samskiptum sínum við núverandi
ríkisstjórn Davíðs Oddssonar. En
ef Sjálfstæðisflokkurinn er farinn
að bera hag bágstaddra fyrir
bijósti, þá hefur nokkuð breyst til
batnaðar. Flokkurinn þarf einfald-
lega að sýna fram á það í borgar-
stjóm sem og þjóðmálunum að hann
starfí í anda frelsis og mannúðar,
eins og þessi annars ágætu kosn-
ingaslagorð ganga út á. í stað þess
að dekra sýnt og heilagt við fjár-
magnseigendur og þeirra fýlgifíska.
En enginn stjómmáiaflokkur,
hvorki Sjálfstæðisflokkurinn né
aðrir flokkar geta pantað áskrift
að borgarstjórn eða landssjórn. Því
flokkamir eiga að vera í þágu fólks-
ins,_ en ekki fólkið í þágu flokkanna.
Ég vil að lokum taka það fram,
að ég er á engan hátt að gerast
boðberi þeirra flokka er mynda
núverandi meirihluta í borgarstjórn
Reykjavíkur með þessum skrifum.
Þrátt fýrir gagnrýni mína á stærsta
stjómmálaflokk landsins. Engu að
síður verð ég að segja, að ég ber
nokkurt traust til núverandi borgar-
stjóra umfram flesta aðra stjórn-
málamenn landsins. En fram til
þessa tel ég núverandi borgarstjóra
hafa starfað af heilindum, svo sem
lofað var. Þó um verkin megi auð-
vitað deila. Ég tel því enga ástæðu
til breytinga, meðan tákn frelsis og
mannúðar berst fyrir lífí sínu undir
ofurfargi auðvaldsins.
Höfundur stundar sjálfstæða
atvinnustorfsemi.
„Vjer mót-
mælum allir!“
ÚTIFUNDUR
verður á Ingólfstorgi
í dag kl. 15.
Póstur og sími hef-
ur tilkynnt að um
næstu mánaðamót (1.
nóv.) muni verðskrá
innanbæjarsímtala
hækka um 79%. Með
þessari hækkun hefur
kostnaður við að nota
Netið hækkað um
140% á tæpu ári. Var
einhver að tala um
verðbólgu?
Eru þetta hin fögru
fyrirheit í skýrslu rík-
isstjómarinnar um
upplýsingasamfélag-
ið? Er þetta leiðin sem ríkisstjórn-
in hefur hugsað sér að ísland feti
inn í framtíðina? Er þetta það sem
Davíð Oddsson, forsætisráðherra
meinti þegar hann sagði í skýrsl-
unni: „Það er von mín að sú stefna
í málefnum upplýsingasamfélags-
ins sem hér fer á eftir marki tíma-
mót í þessari þróun.“? Hvilík tíma-
mót!
Ríkisstjórnin getur ekki skýlt
sér á bakvið það að Póstur og
sími sé orðinn hlutafélag, íslenska
ríkið er eini eignaraðili þess hluta-
félags og þar með yfirstjórn þess
í raun, auk þess sem Pósti og síma
er gert að skila stórum fjárhæðum
í ríkissjóð. Þessi gjörningur er því
algjörlega á ábyrgð ríkisstjórnar-
innar og Alþingis og þeirra að
taka hann til endurskoðunar og
fá á honum álit fleiri aðila heldur
en Pósts og síma.
Það sem ekki er augljóst þeim
sem minna þekkja til er að teng-
ingar netbúa inná Netið eru sam-
gönguæðar, rétt eins og vegirnir
sem liggja um landið. Langflestir
netbúar hafa enga aðra leið til
að tengjast Netinu en í gegnum
innhringisambönd og þurfa því
að nota símalínur Pósts og síma.
Þessi hækkun er því beinn upplýs-
ingaskattur á þá netbúa og stórt
skref til baka í Internetvæðingu
íslands.
Við getum ekki tekið þessu
þegjandi og hljóðalaust. Nú er of
langt gengið! En hvað getum við
gert? I dag er tvennt sem hægt
er að gera til að sýna
Pósti og síma og sam-
gönguráðherra að
okkur sé ekki sama.
Þeir sem kaupa inn-
hringiaðgang af Pósti
og síma (notenduris-
holf.is) geta sagt upp
aðgangi sínum þar og
flutt sig yfir á eitt-
hvert hinna fjöl-
mörgu fyrirtækja
sem veita slíka þjón-
ustu.
En það sem við
getum og eigum öll
að gera er að mæta
á útifund á Ingólf-
storgi í dag kl. 15 og
sýnt þar í verki skoðun okkar á
þessari hækkun einokunarfyrir-
tækisins Pósts og síma. Hækkun
sem dregur íslenska netbúa aftur
í miðaldir og mun hafa geigvæn-
Þessi hækkun Pósts
og síma er beinn upp-
lýsingaskattur á
netbúa, segir Gunnar
Grímsson, og stórt
skref til baka í Internet-
væðingu íslands.
leg áhrif á þróun og þroska hins
íslenska hluta Netsins. Hækkun
sem gulltryggir að ísland á enga
möguleika á að taka þátt í upplýs-
ingasamfélagi þjóðanna á næstu
öld og tryggir einnig að landflótti
í upplýsingageiranum mun marg-
faldast á komandi árum. Því meg-
um við ekki við, nægur er flóttinn
fyrir.
Að lokum, ríkisstjórn og Al-
þingi: Hvernig væri að standa við
orð sín, sýna framsýni og afnema
þessa hækkun, hækkun sem
greinilega hefur gleymst að hugsa
til enda?
Höfundur er viðmótshönnuður og
netbúi til margra ára.
Gunnar
Grímsson
Reiðarslag fyrir netbúa
Sigurður Þór
Guðjónsson
fyrirlitningu.
„hagræða" mikið án
þess að miðillinn sem
slíkur missi beinlínis
notagildi sitt. Hækk-
un símareiknings um
70-80% hjá þeim
sem nota netið að
staðaldri þýðir blátt
áfram að margt fólk
getur ekki lengur
notað það sem upp-
lýsingatæki og sam-
skiptamiðil að neinu
gagni. Það hefur
ekki efni á því. Og
það hefur ekkert
fremur efni á því þó
Halldór Blöndal tali
um „upphlaup" með
HÆKKUN Pósts og
síma á innanbæjarsím-
tölum er reiðarslag
fyrir þá sem nota al-
netið að staðaldri.
Þegar ég tengdist net-
inu fyrir tveimur árum
gat jafnvel láglauna-
fólk notfært sér það á
hvejrum degi án þess
að það ógnaði fjárhag
þess. Reyndar var
ástandið svo útópíu-
legt að ég sagði stund-
um að það hlyti að
vera tímaspursmál
hvenær þrengt yrði að
möguleikum venjulegs
fólks á netinu. Og það
stóð ekki á því. Hækkun á lengri
innanbæjarsímtölum í desember
setti talsvert strik í reikninginn.
En með úthugsaðri „hagræð-
ingu“, til dæmis að nota sem
mest kvöldin og heigarnar, var
fólki með meðaltekjur og jafnvel
lág laun enn kleift að nota netið
þó kostnaðurinn færi reyndar að
ystu mörkum. En það eru tak-
mörk fyrir því hvað hægt er að
Alnetið er sérstakt
Forstjóri Pósts og síma segir
að þar á bæ sé enginn greinar-
munur gerður á því að nota netið
og tala í símann. í sjálfu sér er
það mjög órökrétt. Öflun upplýs-
inga á veraldarvefnum er allt
annars eðlis en venjuleg símtöl
frá manni til manns. Það tekur
Það þolir blátt áfram
enga bið, segir Sigurð-
ur Þór Guðjónsson, að
netverjar stofni með sér
öflug hagsmunasamtök
til að gæta réttar síns.
tíma að leita að upplýsingum,
kynna sér þær og jafnvel afrita
þær. Þetta skilur hvert manns-
barn sem til þekkir. Sama máli
gegnir um ráðstefnur á netinu.
Spjallrásirnar líkjast kannski
mest hefðbundnum símtölum.
Þess vegna er það bráðnauðsyn-
legt að skilja að notkun netsins
og venjuleg símtöl, selja netið sem
sjálfstæða þjónustu fyrir gjald er
ekki mun standa í vegi fyrir eðli-
legri notkun þess af notendum
og hamiar ekki almennum vexti
þess og þróun. Og þetta mun
gerast í náinni framtíð. Hækkunin
nú gengur hins vegar af alnets-
draumnum dauðum fyrir fjölda
fólks hér á landi. Alnetið verður
munaður fyrir hina ríku. Það er
svo sem auðvitað.
Blekkingar
Forstjóri Póstsog síma lýsir því
að stofnunin geti ekki vinsað úr
þá sem nota netið á símanum.
Og hér komum við einmitt að
mikilli blekkingu. Það er rétt að
stofnunin veit ekki hvaða ein-
staklingar nota netið og fá því
svimandi háa símareikninga. En
þegar þeir ákváðu upphæð hækk-
unarinnar vissu þeir afar vel að
netbúarnir eru margar þúsundir
úti í samfélaginu. Og stofnunin
vissi einnig að símareikningar
þeirra myndu ijúka upp úr öllu
valdi, iklu meira en allra annarra,
einlínis vegna tímafreks eðlis
netsins sem upplýsinga- og sam-
skiptamiðils. Ög til þess er ein-
mitt leikurinn gerður. Það er aug-
ljóslega ætlunin að fastanotendur
alnetsins axli langþyngstu byrð-
arnar við breytinguna í eitt gjald-
svæði. Og þó sjálf breytingin hafi
verið ákveðin á Aiþingi er hin
fáránlega upphæð innanbæjar-
símtala það ekki. Hún er einok-
unarákvörðun Pósts og síma til
að tryggja samkeppnisstöðu sína
í framtíðinni eins og margir hafa
bent á. Það er auðvitað réttlætis-
mál að jafna símareikninga lands-
manna. En það er hvorki réttlátt
né sanngjarnt að leggja ofurbyrð-
ar á hóp fólks, sem er reyndar
margar þúsundir, til að jafna gjöld
ennþá stærri hóps fólks. Þess kon-
ar jöfnun er auglós rangindi. Þá
er níðst á minnihluta. Póstur og
sími ætlar sér að græða á netveij-
um sem búist er við að fjölgi mik-
ið á næstu árum. Og kannski tekst
það. Það alvarlegasta við hækkun-
ina er það að hún kemur alveg
óhjákvæmilega í veg fyrir að aðrir
en fremur efnað fólk geti nýtt sér
alnetið af einhverju viti. En Póstur
og sími á að þjóna öllum símnot-
endum. Líka þeim sem ekki hafa
miklar tekjur. Líka þeim sem
minnstar tekjur hafa.
Það þolir blátt áfram enga bið
að netveijar stofni með sér öflug
hagsmunasamtök til að gæta rétt-
ar síns til að nýta alnetið á þann
hátt að það komi notendum að
raunhæfu gagni. Þetta gengur
bara ekki svona lengur.
Höfundur er rithöfundur.