Morgunblaðið - 13.11.1997, Blaðsíða 6

6 FIMMTUDAGUR 13. NÓVEMBER 1997
MORGUNB LAÐIÐ
FRETTIR
Davíð Oddsson um takmörkun losunar gróðurhúsalofttegunda
Öll ríki taki á sig
skuldbindingar
Þótt taka þurfí sérstakt
tillit til þróunarríkjanna
er ákveðin verða bind-
andi mörk fyrir losun
gróðurhúsalofttegunda,
verður að tryggja að öll
ríki taki á sig skuld-
bindingar í þessu efni.
Þetta kom fram í ræðu
sem Davíð Oddsson
flutti í Ósló í gær.
DAVÍÐ Oddsson forsætisráð-
herra flutti ræðu á fundi
Norsku Atlantshafsnefndar-
innar, systursamtaka Samtaka um
vestræna samvinnu, í húsakynnum
Nóbelstofnunarinnar í Ósló í gær.
Davíð gerði þar m.a. að umtalsefni
samningaviðræður um aðgerðir til að
draga úr gróðurhúsaáhrifunum.
Hann sagði að ef spádómar sumra
um áhrif uppsöfnunar gróðurhúsa-
lofttegunda í andrúmsloftinu reynd-
ust réttir, væri hætta á ferðum. Hins
vegar væri erfitt að festa hendur á
málinu. Fyrri heimsendakenningar
um offjölgun mannkyns, auðlinda-
kreppu og endimörk vaxtar hefðu
ekki reynzt réttar. Hlýnun loftslags
vegna gróðurhúsaáhrifa væri óviss,
vegna þess að líkönin sem notuð
væru til að spá fyrir um vöxt hennar
og afleiðingar væru einkar flókin og
hefðu sum ekki getað útekýrt lofts-
lagsbreytingar fyrri tíma. Ef hlýnun
loftslags yrði eins mikil og spáð hefði
verið myndi hún væntanlega taka
marga áratugi. A þeim tíma mætti
búast við að tækniframfarir stuðluðu
að því að draga úr útblæstri gróður-
húsalofttegunda.
„Þótt vissulega eigi að taka sér-
stakt tillit til þróunarlandanna varð-
andi takmörkun á losun gróðurhúsa-
lofttegunda, verður að gæta þess að
tryggja að öll ríki taki á sig skuld-
bindingar, um leið og kringumstæð-
um og möguleikum hvers og eins
verður gaumur gefinn,“ sagði Davíð.
Hann bætti við að samningur sá, sem
vonazt er til að náist í japönsku borg-
inni Kyoto í næsta mánuði, mætti
ekki verða til þess að skekkja alþjóð-
lega samkeppnisstöðu ríkja. Hann
benti á að Evrópusambandið stefndi
að því að skipta losunarkvóta á milli
Scan-Foto/Rolf Jarle 0degaard
DAVIÐ Oddsson mátar norska peysu, sem Chris Prebensen, framkvæmdastjóri norsku Atlantshafsnefndar-
innar, færði honum að gjöf að lokinni ræðu forsætisráðherrans í Nóbelstofnuninni.
aðildarríkja sinna þannig að sum
þyrftu að draga úr losun en önnur
mættu jafnvel auka hana. Hins vegar
væri ESB andvígt því að önnur ríki
gætu skipzt á útblásturskvóta. Þá
sagði forsætisráðherra að ástæða
væri til að ætla að erfitt yrði að koma
á trúverðugu eftirliti með því að ríki
stæðu við skuldbindingar sínar um
losun gróðiirhúsalofttegunda.
Erfitt að draga úr
losun á Islandi
„Þar sem nokkur hætta á hlýnun
loftslags er fyrir hendi er ísland
reiðubúið að leggja sitt af mörkum
og taka þátt í raunsærri og sann-
gjamri málamiðlun á heimsvísu.
Markmið okkar er að takmarka út-
blástur koltvísýrings og annarra
gróðurhúsalofttegunda þannig að
hann verði ekki meiri í lok aldarinn-
ar en árið 1990,“ sagði Davíð.
Hann benti á að Island ætti í erfið-
leikum með að draga úr losun, meðal
annars vegna þess að á árunum 1970
til 1990 hefði mikið átak verið gert í
að draga úr olíukyndingu húsnæðis.
Nýrrar tækni væri þörf til að geta
dregið úr útblæstri frá bílum og
skipum. „Hvað það varðar að skipta
byrðunum á milli ríkja og að skekkja
samkeppnisstöðu þeirra vegna tak-
markana á útblæstri verður að hafa í
huga að fiskveiðar njóta ekki ríkis-
á netinu
styrkja og niðurgreiðslna á íslandi,
líkt og í flestum öðrum ríkjum,"
sagði forsætisráðhen-a.
Hann ítrekaði að íslendingar hefðu
undanskilið nýjan orkuffekan iðnað
er markmiðið um að losun gróður-
húsalofttegunda yrði sú sama árið
2000 og árið 1990. Skuldbindingar um
takmörkun útblásturs mættu ekki
verða til þess að hindra að ný stóriðja
yrði byggð, sem nýtti hreina orku-
gjafa. Slíkt gengi gegn meginmark-
miðum væntanlegs samkomulags.
Davíð fjallaði í ræðu sinni, sem
hann flutti á ensku, um Atlantshafs-
bandalagið og vestrænt varnarsam-
starf og tók meðal annars fram að
það myndi veikja tengslin yfir Atl-
antshafið, yrði Vestur-Evrópusam-
bandið sameinað Evrópusamband-
inu. „Tillögur um að sameina VES
Evrópusambandinu urðu að engu á
ríkjaráðstefnunni og virtust vera
dæmi um hvernig skammtímasjónar-
mið í einstökum ESB-ríkjum geta
haft skaðleg áhrif til lengri tíma litið.
Við þurfum af þeirri ástæðu að halda
vöku okkar,“ sagði hann.
Davíð ræddi um aðlögun íslands
og Noregs að Schengen-samkomu-
laginu og sagði það nú hlutverk Evr-
ópusambandsins að tryggja viðun-
andi lausn, sem hefði í för með sér að
þátttaka Islands í ákvarðanatöku og
dómsmálasamstarfi vegna Schengen
stæðist íslenzku stjórnarskrána.
Friðkaup við ESB
í sildarsamningum
Forsætisráðherra nefndi einnig
deilu íslands, Noregs og Rússlands
um veiðar í Smugunni og sagði að þar
hefðu íslendingar því miður mætt
„skammsýni og vissri þvermóðsku".
„Þessi deila hefði verið leyst fyrii-
löngu hefðu Noregur og Rússland
sýnt vilja til að gera samning strax í
upphafi, eða hefðu þau sýnt okkur
brot þeirrar lipurðar, sem þau sýndu
ESB í viðræðum um veiðar á norsk-
íslenzku síldinni fyrir tæpu ári. Þá
kom í ljós að í fiskveiðimálum virðist
ESB hafa þétt tak á þessum löndum,
sem það hefur ekki á Islandi, og sem
gerði sambandinu kleift að knýja
fram mun meiri kvóta en það átti skil-
ið. Að lokum fann ísland sig knúið til
að fylgja hinum strandríkjunum í
friðkaupum þeirra við ESB og sam-
þykkti niðurstöðuna," sagði Davíð.
Boðað verkfall
vélsljóra á stórum
fiskiskipum
Atkvæða-
greiðsla
endurtekin
í tveimur
félögum
AKVEÐIÐ hefur verið að endur-
taka atkvæðagreiðslur um verkfall
í tveimur af fjórum vélstjórafélög-
um í landinu, en verkfall hefur ver-
ið boðað á skipum með stærri afl-
vélar en 1.500 kílóvött frá áramót-
um, sem þýðir að stór hluti frysti-
skipa- og loðnuflotans stöðvast.
Enginn samningafundur hefur vei--
ið haldinn í kjaradeilunni frá því í >
sumar.
Atkvæðagreiðslur í Vélstjórafé-
lagi Isafjarðar og Vélstjórafélagi
Vestmannaeyja verða endurtekn-
ar, en ekki í Vélstjórafélagi íslands
og Vélstjórafélagi Suðurnesja, að
sögn Helga Laxdal, formanns Vél-
stjórafélags Islands.
í kjölfar verkfallsboðunarinnar ,
komu fram efasemdir hjá Lands-f
sambandi íslenskra útvegsmanna *
um að verkfallsboðunin væri lögleg
vegna þess að talið var sameigin-
lega hjá öllum félögunum.
Óljósar reglur
Helgi sagði að reglumar væru 'i
mjög óljósar í þessum efnum og til ]
þess að taka af allan vafa hefði ver-
ið ákveðið að endurtaka atkvæða-?
greiðslurnar í tveimur félaganna. j
Það væri enginn vafi um að at-
kvæðagreiðslan í Véístjórafélági
íslands væri rétt, en „til þess að
taka af alla efa og lenda ekki í því
undir áramótin að þurfa að fara í
Félagsdóm sem myndi tefja allar
viðræður og gera þær miklu
ómarkvissari ætlum við að eyða
þessum hugsanlega vafa með því
að endurtaka atkvæðagreiðsluna í
Vestmannaeyjum og ísafirði,“
sagði Helgi.
Hann sagði að ekki þyrfti að
endurtaka atkvæðagreiðsluna í
Vélstjórafélagi Suðurnesja, þar
sem þar væri ekkert af skipum
sem verkfall myndi ná til. Það væri
nógur tími til stefnu að fram-
kvæma atkvæðagreiðsluna og boða
verkfallið á nýjan leik „því við er-
um ákveðnir að fara í þennan slag,“
sagði Helgi ennfremur.
| http;//www.mm.is
Allar bækur
sem fáanlegar
eru í verslunum
Máls og menningar,
yfir 40.000 titlar.
Ml$Lm
Mál og menning
Hverfí þar sem ökuhraði var minkaður í 30 km/klst.
• •
Okuhraði hefur
minnkað en ekki nóg
Laugavegl 18 • Sfml 515 2500 • Síðumúla 7 • Sfmi 510 2500
ÖKUHRAÐI í hverfum þar sem
leyfilegur hámarkshraði hefur verið
minnkaður í 30 km/klst. hefur alls
staðar minnkað í kjölfar aðgerðanna,
en þó hafði verið búist við betri ár-
angri. Borgarverkfræðingur lagði
fram til kynningar í borgarráði á
þriðjudag fyrstu niðurstöður hraða-
mælinga á svokölluðum 30 km svæð-
um í Hlíðum og á Lækjum.
Fram kemur að í upphafi hafi ver-
ið spurt hvaða árangur næðist til
hraðaminnkunar með svokölluðum
hliðum eingöngu og hvaða árangri
hinar ýmsu aðgerðir innan hverf-
anna myndu skila.
Betri árangur þar sem hiiðum
er fylgt eftir með öldum
Fyrstu niðurstöður sýna að hraðinn
hafi alls staðar minnkað, en mismikið
þó. Þannig hafi meðalhraði í Eskihlíð
og á Laugalæk, þar sem eingöngu
voru sett hlið, aðeins minnkað um 3-4
km/klst., sem geti ekki talist nægjan-
legt. Mældur meðalhraði í Eskihlíð
fyrir breytingu var t.d. 50 km/klst. en
eftir breytingu 46 km/klst. Hins vegar
hafi árangurinn reynst betri þar sem
hliðunum var fylgt eftir með öldum,
en þannig hafi meðalhraði á Laugar-
nesvegi og Hrísateig minnkað um
nærri 10 km/klst. Svo dæmi sé nefnt
minnkaði meðalhraðinn á Laugames-
vegi úr 49 km/klst. fyrir breytingu í 41
km/klst. eftir breytingu.
Ibúar hverfanna
ekki barnanna bestir
I kynningu á niðurstöðunum segir
að í heildina hafi verið búist við betri
árangri og að mestum vonbrigðum
valdi íbúamir sjálfir. Athuganir á því
hvert bílar sem óku hratt komu eða
fóru og einnig reynsla íbúanna sjálfra
bendi til þess að íbúar hverfanna séu
ekki barnanna bestir. Því vakni
spumingar um það hversu langt eigi
að ganga til móts við óskir íbúa til að
hemja hraðakstur þeirra sjálfra.
Þá segir að næsta skref verði að
vinna betur úr mælingunum og
kynna þær fyrir forsvarsmönnum
íbúa, sem tóku þátt í samstarfi við
undirbúning og kynningu á aðgerðun-
um á sínum tíma og velta upp þeirri
spurningu hvort íbúar sjálfir hafi lagt
sitt lóð á vogarskálamar. Einnig
verði tekið við ábendingum frá þeim,
sem muni auk niðurstaðna hraðamæl-
inganna verða gmnnur að tillögum til
frekari aðgerða í umræddum hverf-
um.
ÉMmmmmmmammiu**1'