Morgunblaðið - 26.03.1998, Blaðsíða 24

24 FIMMTUDAGUR 26. MARZ 1998
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Berezovskí segir Kíríjenko
geta orðið forsætisráðherra
RÚSSNESKI fjármálajöfurinn
Borís Berezovskí sagði í gær að lík-
legt væri að Sergej Kíríjenko yrði
næsti forsætisráðherra Rússlands.
Berezovskí er talinn hafa mikil áhrif
í Kreml og fréttaskýrendur telja að
hann hafi staðið á bak við þá
ákvörðun Borís Jeltsíns forseta að
víkja stjóm Viktors Tsjemomyrd-
íns frá á mánudag.
Jeltsín ákvað að fela Kíríjenko að
mynda nýja stjóm innan viku en
ekki er víst að hann verði fyrir val-
inu sem forsætisráðherra. Forset-
inn þarf að tilnefna nýjan forsætis-
ráðherra innan hálfs mánaðar frá
brottvikningu stjóminnar. Neiti
þingið að staðfesta tilnefninguna
getur forsetinn skipað forsætisráð-
herrann sjálfur, en verður þá að
rjúfa þing og boða til kosninga.
Berezovskí sagði í viðtali við
fréttastofuna Interfax að Kíríjenko
gæti orðið forsætisráðherra og að
þingið myndi að öllum líkindum
samþykkja að skipa hann í embætt-
ið verði hann tilnefndur. „Hann er
án nokkurs vafa betri en sá sem við
FRAMKVÆMDASTJORN Evrópu-
sambandsins (ESB) og Evrópska
peningamálastofnunin (EMI) til-
kynntu í gær að ellefu af fimmtán að-
ildarríkjum ESB uppfylltu skilyrði
um forsendur efnahagslegs stöðug-
leika sem væra fyrá stofnaðild að
Efnahags- og myntbandalagi Evrópu
(EMU) á næsta ári. Jacques Chirac,
forseti Frakklands, sagði að sameig-
inleg Evrópumynt, evró, myndi verða
ein sú mikilvægasta í heiminum.
Framkvæmdastjómin og EMI
gáfu hvor um sig út skýrslu í gær og
sagði í báðum að
ellefu ríki gætu
orðið með í upp-
hafí. „Á grandvelli
þessa mats mælir
framkvæmda-
stjómin með því
að eftirtalin aðild-
arríki taki upp evr-
óið 1. janúar 1999: Belgía, Þýskaland,
Spánn, Frakkland, Irland, Ítalía,
Lúxemborg, Holland, Austurríki,
Portúgal og Finnland.“
Bretar og Danir hafa ákveðið að
vera ekki með að svo komnu, og Svíar
ætla ekki að taka þátt þótt þeir hafi
ekki fengið formlega undanþágu.
Grikkir segjast ekki verða reiðubúnir
fyrr en 2001.
Endanleg ákvörðun um hvaða nTd
verða stofnaðilar að EMU verður
tekin á fundi leiðtoga aðildarríkja
ESB á sérstökum fundi í Brassel 1.
höfum haft til þessa,“ sagði hann.
„Vill hann verða forsætisráðherra?
Eg held ekki. Getur hann orðið for-
sætisráðherra? Það tel ég.“
„Þríeyki“ á bak við
stjórnarskiptin
Lundúnablaðið The Times hafði
eftir heimildarmönnum í Kreml í
gær að sú ákvörðun Jeltsíns að
víkja stjóm Tsjemomyrdíns frá
væri runnin undan rifjum „þríeyk-
is“ í Moskvu; Berezovskís, dóttur
forsetans og skrifstofustjóra hans.
Dóttir Jeltsíns, Tatjana Djatsjen-
ko, er sögð hafa mikil áhrif á
ákvarðanir forsetans. Hún hóf af-
skipti af stjórnmálum fyrir tveimur
árum til að aðstoða föður sinn í bar-
áttu hans fyrir endurkjöri og er nú
á meðal nánustu ráðgjafa hans,
einkum þegar hann á við veikindi að
stríða.
Skrifstofustjóri forsetans, Valent-
ín Júmashev, er trúnaðarvinur
Jeltsíns. Hann er fyrrverandi blaða-
maður og aðstoðaði Jeltsín við að
skrifa æviminningar sínar. Hann
og 2. maí. nk. í ræðu sem Helmut
Kohl, kanslari Þýskalands, hélt í gær
sagði hann að skýrslur framkvæmda-
stjórnarinnar og EMI, auk væntan-
legrar skýrslu frá þýska seðlabank-
anum, yrðu vandlega athugaðar áður
en lokaákvörðun yrði tekin.
í skýrslu framkvæmdastjómarinn-
ar segir um tilraunir Þjóðverja til að
draga úr skuldum, sem hafa farið yfir
EMU-viðmiðið 60% af þjóðarfram-
leiðslu, að þær hafi orðið fyi'ir barð-
inu á kostnaði við sameiningu vestur-
og austurhlutans. Þó sé gert ráð fyrir
að skuldahlutfallið
lækki á þessu ári
og sé nærri 60%
viðmiðinu.
EMI, sem er
fyrirrennari evr-
ópsks seðlabanka,
lét í ljósi meiri
gagnrýni en fram-
kvæmdastjómin á ríkisfjánnál í ein-
stökum löndum, og hafði m.a. efa-
semdir um möguleika Itala á að koma
á efnahagslegum stöðugleika. Auk
ítala vora Belgar og Grikkir gagn-
rýndir fyrir sérstaklega hátt skulda-
hlutfall og talið „viðvarandi áhyggju-
efni“ hvort náðst hafi varanlegur
stöðugleiki. Romano Prodi, forsætis-
ráðhen-a Ítalíu lýsti engu að síður yf-
ir að Italir hefðu náð því markmiði
sínu að ganga í EMU.
í skýrslu EMI sagði að forsendur
efnahagslegrar samleitni innan ESB
var ráðinn skrifstofustjóri forsetans
í fyrra og hefur síðan orðið „sonur-
inn sem Jeltsín eignaðist aldrei",
eins og rússneskur fréttaskýrandi
orðaði það.
Frá því Berezovskí neyddist til að
segja af sér sem yfirmaður öryggis-
ráðs Rússlands hefur hann verið
ólaunaður ráðgjafi skrifstofustjór-
ans og dóttur forsetans. Eignir
hans eru metnar á andvirði 240
milljarða króna, að sögn The Times,
og hann á meðal annars olíuíyrir-
tæki, fjölmiðlafyrirtæki og flugfé-
lag.
Hæglátur tæknikrati
Kíríjenko er lýst sem hæglátum
tæknikrata og nánum bandamanni
umbótasinnans Borís. Nemtsovs,
fyrsta aðstoðarforsætisráðherra í
stjórn Tsjemomyrdíns. Hann var
aðeins 34 ára þegar hann varð orku-
málaráðherra í stað Nemtsovs í
nóvember síðstliðnum og aðeins
hálfu ári áður hafði hann verið skip-
aður aðstoðarorkumálaráðherra.
Hann gat sér fljótlega orð fyrir
væra nú mun betri en 1996, þótt
nauðsynlegt væri að viðhalda leiðrétt-
ingareglugerðum í flestum ríkjum.
„Evróið er ekki markmið í sjálfu
sér,“ sagði Jacques Santer, forseti
eindreginn stuðning við mark-
aðsumbætur þegar hann tók við
stjóm orkumálaráðuneytisins, sem
fer með málefni margra af mikil-
vægustu fyrirtækjum Rússlands,
svo sem olíufélaga og gaseinokunar-
fyrirtækisins Gazprom.
Hann þykir að mörgu leyti ólíkur
Jeltsín, er komst til metorða í
kommúnistaflokknum, og
Tsjemomyrdín, sem stjómaði
Gazprom þar til hann varð forsætis-
ráðherra.
Kiríjenko hóf stjómmálaferilinn í
ungliðahreyfingu kommúnista-
flokksins og árið 1989 var hann kjör-
inn í borgarstjóm Nizhní Novgorod,
þriðju stærstu borgar Rússlands.
Hann stundaði nám við viðskipta-
skóla, stofnaði eigin banka og tók
síðan við stjóm einnar af stærstu ol-
íuhreinsunarstöðvum Rússlands.
I nýlegu sjónvarpsviðtali lýsti
Kíríjenko sér sem „sovéskri
blöndu“; móðir hans er rússnesk,
faðirinn gyðingur, ættarnafnið
úkraínskt og fæðingarstaðurinn
Sukhumi í Georgíu.
framkvæmdastjómarinnai-. „Það er
tæki til að auka hagvöxt og stuðla að
félagslegum framforam. Það skiptir
höfuðmáli að almenningur líti svo á
að evróið sé honum til hagsbóta."
Banvæn
flensaí
Hong
Kong
BANVÆN flensa hefur stung-
ið niður kolli í Hong Kong en
grunur leikur á að tveir full-
orðnir menn hafi beðið bana af
hennar völdum og ungt barn er
hættulega veikt. Flensan er
kölluð Sydney-flensan því
vírusinn, sem nefndur er
H3N2, var uppgötvaður í
Ástralíu í júní í fyrra.
Papon
fær frest
RÉTTARHÖLDUNUM yfir
Maurice Papon, háttsettum
embættismanni Vichy-stjóm-
arinnar sem
vann með
nasistum í
stríðinu, var
frestað um
fimm daga í
gær vegna
andláts eig-
inkonu Pa-
pons til 65
ára.
Paulette Papon var 88 ára en
hún dó af völdum krabbameins
á heimili þeirra hjóna í
Parísarúthverfinu Gretz-Ar-
mainvilliers.
Schröder
atyrðir græn-
ingja
GERHARD Schröder, kansl-
araefni þýskra jafnaðarmanna,
skoraði á græningja í gær að
hætta pólitísku „bulli“ ef þeir
vildu eiga aðild að væntanlegri
ríkisstjórn hans. Græningjar
hefðu að hans sögn með kröf-
um sínum um að NATO yrði
leyst upp, bensínverð þrefald-
að og takmörk sett við flug-
ferðum fólks, sýnt að þeir væru
óhæfir til að deila landsstjórn-
inni. Sagðist hann vona að þeir
færu að ráðum sínum.
Bilsprengja í
Stokkhólmi
TUTTUGU og átta ára karl-
maður og 26 ára kona slösuð-
ust er bílsprengja sprakk í
Stokkhólmi í gærmorgun. Voru
þau bæði í bflnum sem sprakk.
Atvikið átti sér stað fyrir utan
Karolinska-sjúkrahúsið í út-
jaðri sænsku höfuðborgarinn-
ar. Voru þau drifin undir lækn-
ishendur og yfirheyrð af lög-
reglu eftir að gert hafði verið
að sárum þeirra.
Ráðist að
Kjærsgaard
DANSIÍA lögi’eglan hefur var-
að Piu Kjærsgaard, formann
danska Þjóðarflokksins, við því
að vera á ferð á Norðurbrú í
Kaupmannahöfn eftir að hópur
ungmenna gerði aðsúg að
henni þar á þriðjudag. Grýttu
þau hana og létu hendur
skipta. Komst Kjærsgaard
naumlega inn í leigubifreið er
stóð hjá en hún var á leið í út-
varpsviðtal. Þjóðarflokkurinn
er yst til hægri á stjórnmála-
vængnum í Danmörku. Segist
Kjærsgaai’d ekki sætta sig við
að þurfa að ráða lífvörð.
Clinton lofar
Rúandamönnum
fjárhagsaðstoð
Kigali. Rcuters.
BILL Clinton, forseti Bandaríkjanna, ræddi
í gær við fólk, sem lifði af blóðsúthelling-
arnar í Rúanda árið 1994, og hét því að
Bandaríkjastjóm myndi aðstoða við að
koma í veg fyrir frekari fjöldamorð.
Clinton sagði eftir að hafa hlýtt á frá-
sagnir fólksins af hryllingnum að þjóðir
heims hefðu ekki brugðist nógu skjótt við
þegar fréttir tóku að berast af
fjöldamorðunum. „Ut uin allan heim var
fólk eins og ég sem sat á skrifstofunum og
gerði sér ekki fulla grein fyrir umfangi og
Reuters
hraða þessara hryllilegu atburða.“
Clinton kvaðst liafa ákveðið að veita 30
milljónir dala, rúmlega tveggja milljarða
króna, í aðstoð við dómsyfirvöld í Rúanda
og nágrannalöndunum til að hægt yrði að
sækja morðingjana til saka. Hann lofaði
ennfremur tveimur milljónum dala, and-
virði 140 milljóna kr., f nýjan sjóð sem nota
á til að aðstoða fólk sem lifði blóðsúthell-
ingarnar af.
Clinton er nú á 12 daga ferð um sex Af-
ríkuríki og hélt til Úganda í gær eftir
þriggja stunda dvöl í Kigali. Forsetinn fór
til bæjarins Entebbe í Uganda til að ræða
við leiðtoga sex Afríkuríkja, meðal annars
um aðgerðir til að koma í veg fyrir atburði
á borð við blóðsúthellingarnar í Rúanda.
Leiðtogarnir ræddu einnig leiðir til að
auka efnahagslega samvinnu Afríkuríkja.
Á myndinni færir Pasteur Bizimuugu, for-
seti Rúanda, Bandaríkjaforseta styttu að gjöf.
Ellefu ríki uppfylla skilyrði fyrir stofnaðild að Evrópusambandinu
EMI gagn-
rýnni en ESB
Brussel. Reuters.
SPA EVROPUSAMBANDSINS
Efnahagsspá framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins gerir ráð fyrir að
ekki uppfylli öll aðildarríkin sett skilyrði fyrir aðild að EMU.
I ~1 Spá 1998
Spá 1999
Fjárlagahalii
innan við 3,0%
afVLF
3%
Þýskaland
11 Frakkland
Ítalía
n Spánn
Austurríki
1 Belgía
Finnland
H írland
| Lúxemborg ^
Holland
Heildarskuldir
innan við 60%
afVLF
.60%
Portúgal
Grikkland
15 al Svíþjóð**
|®ÉÍ| Bretland**
Danmörk *
Verðbólga
undir
2.7 %*
2.71
' innan 1,5% af meðaltali í þeim þrem ríkjum sem hafa mínnsta verðbólgu samkvæmt Maastrichtsáttmálanum.
" Svíþjóð, Bretland og Danmörk verða ekki með við stofnun EMU 1999. .flk
******
EVROPA^