Morgunblaðið - 26.03.1998, Page 54

54 FIMMTUDAGUR 26. MARZ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
Dýraglens
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Tommi og Jenni
twpfo ccacfurpu
Vl / \fí WSMÆí
Ljóska
Ferdinand
Kringlan 1 103 Reykjavík • Sími 569 1100 • Símbréf 569 1329
Það vantar nýtt
launakerfí
Frá Guðvarði Jónssyni:
KOMIÐ hefur fram hugmynd þess
efnis að Alþingi setji lög um lág-
markslaun. En það breytir litlu að
setja lög um lágmarkslaun, ef þeir
hærra launuðu geta þanið sín laun
upp á móti hækkun lægstu launa,
með prósentuhækkun.
Það er raunar furðulegt hvað rík-
ið og atvinnurekendur eru á móti
hækkun lægstu launa, þar sem 40%
af launahækkuninni fara beint í rík-
iskassann og hinn hlutinn frá laun-
þeganum sem rekstrarfé fyrirtækja
og skattskilin eru best til ríkisins
frá láglaunafólki. Verðbólgudraug-
urinn vegna hækkunar lægstu
launa er bara pólitísk grýla. Laun
sem eru lægri en framfærsla, verð-
ur að bæta méð samfélgsfyrir-
greiðslu, sem er mun dýrari kostur,
en að hækka launin upp í fram-
færslu. Það er hækkun lágu laun-
anna sem eykur fjárstreymið í þjóð-
félaginu, en háu launin eru dragbít-
ur á atvinnulífið og tæknibúnaður
sem fækkar starfsmönnum, minnk-
ar fjárstreymið út í þjóðféiagið.
En það er lítið hægt að gera fyrir
láglaunafólk, á meðan notað er tvö-
falt hagkerfi, þar sem þeir hærra
launuðu, sem taka laun, eftir fram-
leiðslu verðmyndun, geta dregið til
sín allan hagvöxt af verðmætasköp-
un, svo ekkert verður eftir fyrir þá
launþega sem eru bundnir launa-
þróun af framleiðsluverði. Með
þessu móti hefur hækkun lágu laun-
anna áhrif á vísitöluna og færir há-
launamönnum allar verðhækkanir
margfaldar svo þeir gleypa hag-
vöxtinn, ef einhver er.
Verðgildismat á laun
Núverandi launakerfi er orðið
þjóðfélagsmeinsemd sem skaðar
allt efnahagslíf þjóðarinnar. Því er
nauðsyn að finna annað kerfi sem
hentar nútímaþjóðfélagi og tryggir
bæði launþegum og atvinnulífinu
betri afkomu.
Ég er þeirrar skoðunar að það
þurfi að gera verðgildismat á launa-
kerfinu og skipta því í ákveðna
þætti, t.d. starfsmat, menntunar-
mat, starfsábyrgðarmat og starfs-
reynslumat, þannig að allir launþeg-
ar fengju sama starfsmat, sem yrði
starfslaun. Prósentutala nýrrar
verðbreytingar bættist svo ofan á
starfslaunin. Þannig fengju allir
sömu krónutölu úr sömu prósentu-
hækkun og bilið milli hæstu og
lægstu launa myndi ekki breikka.
Ofan á starfslaunin kæmu laun
vegna menntunar eða hæfniskröfu,
starfsábyrgðarlaun til þeirra sem
hefðu yfír öðrum að segja og starfs-
reynslulaun, sem miðuðust við
starfsaldur eða starfshæfni. Starfs-
mat ætti að leiða til þess að stærri
hópur yrði innan hvers launaliðs og
gera kerfíð einfaldara.
Menntunarmatið, ábyrgðarmatið
og reynslumatið hefðu fast verðgild-
ismat, með endurskoðunarákvæði
og breyttist ekki þótt gerð væri
breyting á starfsmati.
Svona launakerfi útilokar að þeir
hæiTa launuðu, geti nýtt sér sína
sterku stöðu til þess að fá verð-
breytingar í þjóðfélaginu bættar
margfaldar. Hálaunamenn gætu
heldur ekki beðið eftir því að samið
væri við láglaunahópa og þvingað
svo fram hærri prósentu, sjálfum
sér til handa.
Starfsmatið ætti að vera gert af
fulltrúum verkalýðssambanda, at-
vinnurekenda og fjármálaráðuneyt-
is. Sömu aðilar ættu svo að gera
breytingar á stafslaunataxta þegar
tilefni væri til, vegna verðbreytinga
í þjóðfélaginu, eða eftir ákveðinn
gildistíma.
Ég býst varla við að svona hug-
mynd falli í frjóan jarðveg hjá há-
launamönnum því þeir munu vilja
halda fast í þá matarholu sem nú-
verandi launakerfi er þeim.
GUÐVARÐURJÓNSSON,
Hamrabergi 5,111 Reykjavík.
Hughyggja
Frá Ingigerði Guðmundsdóttur:
AÐ skapa betra þjóðfélag, það er
vandi samtímans á hverjum tíma.
Eins og við vitum þá þarf fólk til að
skapa þjóðfélag, svo er spurningin
hvemig við viljum láta stjóma okk-
ur, og hverjir veljast til slíkra hluta.
Við eigum að velja fólk eftir getu
þess til að láta gott af sér leiða, en
við höfum ekki þörf fyrir skrumara,
sem era einungis í pólitík til að skara
eld að sinni köku.
Nú nálgumst við ört tuttugustu og
fyrstu öldina og þá breytist gildis-
mat þjóða, sem þá leiðir af sér mann-
úðarstefnu, breytt viðhorf í heil-
brigðismálum og yfirleitt betri hag
þeirra einstaklinga sem nú era undir
í þjóðfélaginu. Þetta era aldagamlir
spádómar sem nú fara að rætast.
Og af hverju er ég að skipta mér
af þessum hlutum? Eg tel það skyldu
mína sem einstaklings að benda á
það sem hægt er að breyta. Nú líður
senn að bæjarstjórnarkosningum, og
við þurfum að fara að gera upp hug
okkar um það hverjir eru hæfastir til
að stjórna bænum okkar á hverjum
stað, hvar sem við erum búsett á
landinu. Og við þurfum að hafa það í
huga að það þarf meira en fagurgala
tO að geta stjórnað bæjarfélagi og til
að ná árangri. Sá sem hefur það að
leiðarijósi að samfélagið sé fyrir ein-
staklingin en ekki að einstaklingur-
inn sé fyrir heildina, hann mun ná
langt. Og við ættum að líta í kringum
okkur eftir slíku fólki hvar sem við
erum búsett.
Ég geri fastlega ráð fyrir því að
víða sé pottur brotinn og margt sé
falið undir teppinu sem við þurfum
að sópa undan. Nú er tækifærið til
þess. Og gangi ykkur vel.
INGIGERÐUR
GUÐMUNDSDÓTTIR
Klapparstíg 7, Njarðvík.
Ég ætla að verða blaðsölustrákur þegar ég Lindbergh flýgur yfir Þú þarft teppi eins og hann brúðir þinn!
verð stærri, og standa á horninu og hafið!“ Alveg rétt...
hrópa „Aukablað! Lesið allt um málið!“
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.