Morgunblaðið - 02.07.1998, Qupperneq 36

36 FIMMTUDAGUR 2. JÚLÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
KOMIÐ I YEG FYRIR
NEYÐARÁSTAND
SAMNINGAR tókust í fyrradag milli Félags íslenzkra
hjúkrunarfræðinga annars vegar og ríkisins og Reykja-
víkurborgar hins vegar. Gert er ráð fyrir að samningarnir
leiði til þess að þorri hjúkrunarfræðinga, sem sagt höfðu upp
störfum sínum frá og með 1. júlí sl., dragi uppsagnir sínar til
baka og haldi áfram störfum. Þar með er komið í veg fyrir al-
gjört neyðarástand á hátæknisjúkrahúsunum tveimur, Land-
spítala og Sjúkrahúsi Reykjavíkur, sem í stefndi. Þessari nið-
urstöðu ber að fagna.
Sjúkt fólk og slasað á bæði lagalegan og siðferðilegan rétt
á beztu fáanlegu læknismeðferð og heilbrigðisþjónustu. Það
var með öllu óviðunandi að reka fjölda einstaklinga, sem
höfðu brýna þörf fyrir faglega meðferð á sjúkrahúsi, út á
gadd óvissunnar, eins og við blasti á síðustu dögum júnímán-
aðar.
Það er einnig óviðunandi, að fólk fylli vikum og mánuðum
saman biðlista eftir aðgerðum, sem gerir það á nýjan leik
hæft til að lifa eðlilegu lífi og leggja sitt af mörkum í atvinnu-
lífi og verðmætasköpun. Þegar grannt er gáð er góð heil-
brigðisþjónusta, sem lengir starfsævi einstaklinganna og
styttir fjarvistir þeirra frá vinnu, hagkvæm samfélaginu, auk
þess sem hún skjaldar hamingju og vellíðan þéirra er njóta.
Það er að vísu íhugunarefni þegar kjarasamningar, nánast
nýir af nál, halda ekki betur en fjöldauppsagnir hjúkrunar-
fræðinga sýndu. Á hinn bóginn verður að vera hægt að rétta
af rangláta kjarastöðu ákveðinna hópa, eins og gert var í
þessu tilfelli, án þess að það gangi í gegn um launakerfið allt
og raski nauðsynlegum stöðugleika, sem hagvöxturinn í þjóð-
arbúskapnum grundvallast á. Stöðugleikinn er meginfor-
senda atvinnuöryggis og stígandi kaupmáttar í næstu fram-
tíð.
ERNIR OG EITUR
UMHVERFISRÁÐHERRA, Guðmundur Bjarnason, hef-
ur heimilað 5 aðilum að nota lyfið Fenemal til útrýming-
ar vargfugli, sem gert hefur usla í æðarvarpi. Þetta gerir
ráðherrann í trássi við formann villidýranefndar, Ævar Pet-
ersen, sem sagt hefur af sér formennsku í nefndinni í mót-
mælaskyni við ákvörðun ráðherra.
Villidýranefndin er ráðgjafanefnd, sem starfar á vegum
umhverfisráðuneytisins, en samkvæmt lögum frá 1994, sem
banna notkun lyfja og eiturefna við förgun vargfugls, er ráð-
herra veitt heimild til að veita undanþágur frá banninu við
sérstakar aðstæður. Samkvæmt heimildum ráðuneytisins
hefur það beðið í þrjú ár eftir niðurstöðum villidýranefndar
um tillögur um efni, sem nota mætti til útrýmingar vargfugli.
Svar hefur ekki borizt. Því ákvað ráðherra að veita áður-
nefnd 5 leyfi. Nú óttast menn að þessar heimildir kunni að
stöðva viðgang arnarstofnsins.
Fram yfir aldamót urpu ernir í öllum landshlutum, meira
að segja inn til landsins, þótt þeir væru algengastir á Vestur-
landi. Þegar þeim fækkaði dróst útbreiðslan saman og þegar
stofninn var í mestri útrýmingarhættu á sjöunda áratug ald-
arinnar, varp örninn hvergi nema við Breiðafjörð og Isafjarð-
ardjúp. Árið 1964 var bannað að eitra fyrir tófu og fór örnum
þá að fjölga. Ernir og aðrir fuglar komust í hræ, sem borin
voru út og drápust. Um 1970 fóru menn að sjá bata í arnar-
stofninum eftir stöðuga hnignun hans í um 80 ár.
Æðarvarp er nú nytjað á um 200 jörðum í heimkynnum
arnarins frá Hvalfirði og vestur um og norður í Hrútafjörð.
Árið 1991 leiddi könnun í ljós að rúmlega þriðjungur æðar-
ræktarbænda taldi sig hafa orðið fyrir ágangi eða tjóni af
völdum arna. Tæpur helmingur taldi tjónið umtalsvert.
Arnarstofninn hefur staðið í stað í rúman áratug. Sam-
kvæmt talningu í fyrra eru um 38 arnarpör í landinu og vitað
var um 31 varp í fyrravor. Að meðtöldum ungfuglum er áætl-
að að í stofninum séu 130 til 140 fuglar. Við Breiðafjörð halda
til 25 pör af 38.
Ljóst er að fara verður með gát að arnarstofninum og fyrir
engan mun má það koma fyrir, að skarð sé hoggið í stofninn.
Ekki skal dregið í efa, að æðarræktarbændur eiga hér hags-
muna að gæta en æðarrækt hefur lifað af það tímabil sem
bannað hefur verið að nota eiturefni af nokkru tagi. Það væri
okkur íslendingum til skammar, ef við stæðum þannig að
málum, að örninn yrði útdauður á Islandi. Þess vegna er
ákvörðun ráðherrans röng og raunar óskiljanleg.
Landsfundur Alþýðuban
Framtíð
sameigin-
legs fram-
boðs ræðst
á fundinum
Landsfundur Alþýðubandalagsins, sem
hefst á morgun, stendur frammi fyrir þeirri
ákvörðun hvort flokkurinn eigi að taka
upp náið samstarf við Alþýðuflokk og
Kvennalista fyrir næstu þingkosningar og
í hvaða formi. Skiptar skoðanir eru um hve
nánu samstarfí stefna beri að, ekki síst
hvort flokkurinn eigi að bjóða fram sjálf-
stætt í kosningunum eða hvort hann eigi að
taka þátt í að bjóða fram sameiginlegan
lista. Egill Ólafsson fylgdist með
aðdraganda fundarins.
MARGRÉTAR Frímaimsdóttur, form
erfiða verkefni að knýja fram stefm
þess að það leiði til klo:
ALÞÝÐUBANDALAGSMENN í forystu verkalýðshreyfingarinnar hafa hvat
flokkarnir bjóði fram sameiginlega í næstu þingki
UMRÆÐA um sam-
einingu á vinstri
væng stjórnmál-
anna hefur staðið í
marga áratugi.
Áhuginn á slíkri
sameiningu hefur verið mismikill
milli ára og eins hefur áhugi ein-
stakra ílokka verið breytilegur frá
einum tíma til annars. Innan Al-
þýðubandalagsins hefur verið all-
stór hópur sem hefur lagt áherslu á
samstarf og jafnvel sameiningu við
aðra félagshyggjuflokka. Árið 1984
leiddi umræðan til þess að flokks-
forysta Alþýðubandalagsins skrifaði
öðrum stjórnarandstöðuflokkum
bréf þar sem óskað var eftir viðræð-
um um stofnun nýs stjórnmálaafls
sem byði fram í næstu kosningum.
Áhuginn hefur því lengi verið til
staðar, en andstaðan við sameigin-
legt framboð hefur einnig verið mik-
il. ,
Ástæður þess að meiri áhugi virð-
ist vera á sameiginlegu framboði nú
en stundum áður eru margar. Ein
skýringin er sú að á síðasta kjör-
tímabili var Alþýðuflokkurinn í rík-
isstjórn með Sjálfstæðisflokknum
og forysta Alþýðuflokksins hafði þá
lítinn áhuga á nánu samstarfi við Al-
þýðubandalagið. Þetta breyttist eft-
ir kosningarnar. Sjálfstæðisflokkur-
inn hafði þá hafnað áframhaldandi
samstarfi við Alþýðuflokkinn í ríkis-
stjórn. Flokkurinn hafði klofnað fyr-
ir þingkosningar og náði auk þess
ekki góðum árangri í kosningunum.
Það er við þessar aðstæður sem Al-
þýðuflokkurinn markaði þá afdrátt-
arlausu stefnu að leita eftir sam-
starfi við Alþýðubandalag og
Kvennalista með það að markmiði
að flokkarnir bjóði fram sameigin-
legan framboðslista í næstu kosn-
ingum.
Umræður fóru fram á landsfundi
Alþýðubandalagsins 1995 um aukið
samstarf við hina stjórnarandstöðu-
flokkana þar sem hvatt var til þess
að könnuð yrði málefnaleg samstaða
milli flokkanna. Þessar viðræður
fóru af stað í nóvember 1996 og á
landsfundi Alþýðubandalagsins í
fyrra var ákveðið að halda þessari
vinnu áfram og að boðað yrði til
aukalandsfundar í júní 1998. Á
landsfundinum í fyrra vildu sumir
stuðningsmenn sameiginlegs fram-
boðs að flokkurinn lýsti þá strax yfir
afdráttarlausum stuðningi við sam-
eiginlegt framboð. Samkomulag
náðist hins vegar um að fresta mál-
inu. Alþýðubandalagið hefur því
aldrei svarað því hversu langt það
er tilbúið að ganga í samstarfi við
aðra félagshyggjuflokka.
Frestun óraunhæf
Afar ólíklegt er talið að niður-
staða landsfundarins verði sú að
fresta afgreiðslu málsins. Stuðn-
ingsmenn sameiginlegs framboðs
segja að slíkt komi ekki til greina.
Þeir hafí fallist á að fresta málinu á
síðasta landsfundi í nóvember sl.
þrátt fyrir að öruggur meirihluti
hafi verið fyrir ályktun um stuðning
við sameiginlegt framboð. Ekki er
nema rúmt hálft ár í að flokkarnir
þurfi að taka endanlegar ákvarðanir
um framboð í næstu kosningum og