Morgunblaðið - 19.08.1998, Síða 8

8 MIÐVIKUDAGUR 19. ÁGÚST 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Forseti eistneska þingsins í heimsókn
Morgunblaðið/Sigurður Pétur Björnsson
ÁÐ við Mývatn, frá vinstri, Ants Kaarma, Rein Falik, Toomas Savi, Jurgen Liki, Ólafur G. Einarsson,
forseti Alþingis, og Tómas Ingi Olrich, alþingismaður.
FORSETI eistneska þingsins,
Toomas Savi, ásamt eiginkonu
sinni og fylgdarliði, hóf opin-
bera hcimsókn sína í gær með
því að fljúga til Mývatns. Gott
veður var á þeim tíma sem flog-
ið var norður og þótti gestunum
jöklasýnin sérlega mikilfengleg.
Þegar komið var til Mývatns
hélt hópurinn fljótlega til
Kröflu þar sem svæðið var skoð-
að. Að því búnu var haldið til
baka og snæddi hópurinn há-
degisverð á Hótel Reynihlíð og
var gerður góður rómur að
hverabrauði sem boðið var upp
á. Að því búnu var haldið að
Grjótagjá og Dimmuborgum og
að endingu var Námaskarð
Svipast um
í Þingeyj-
arsýslum
skoðað áður en haldið var af
stað til Húsavíkur þar sem hóp-
urinn gisti í nótt.
I dag verður meðal annars
farið í hvalaskoðunarferð um
Skjálfandaflóa og snæddur há-
degisverður á Hótel Húsavík en
þaðan mun hópurinn halda til
Akureyrar með viðkomu hjá
Goðafossi. I kvöld verður siðan
flogið til Reykjavíkur.
I hópnum eru ásamt forseta
þingsins, Ants Kaárma, varafor-
seti þingsins, Rein Jarlik, for-
maður umhverfisnefndar og
Jurgen Ligi, varaformaður fjár-
laganefndar.
Savi er hér í boði Ólafs G. Ein-
arssonar forseta Alþingis en
með þeim í för er Tómas Ingi
Olrich, formaður utanríkismála-
nefndar.
Á morgun munu eistnesku
þingmennirnir ræða við forseta
Islands, forsætisráðherra og
embættismenn utanríkisráðu-
neytisins. Heimsókn þeirra lýk-
ur 21. ágúst.
Þrír nýir erfðavísar
á svæði MS-gensins
„VIÐ erum búin að finna þrjá nýja
erfðavísa á því svæði sem við höf-
um sýnt að MS genið lá og sýna
fram á að í einum þeirra eru breyt-
ingar í íslenskum MS-sjúklingum
sem ekki er að finna í samanburð-
arhópum. Við erum því komin
langleiðina í því að finna erfðavísi
með breytingar sem veldur þessum
sjúkdómi,“ sagði Kári Stefánsson,
forstjóri Islenskrar erfðagreining-
ar í samtali við Morgunblaðið í
gær.
Kári hefur um árabil starfað við
rannsóknir á MS og með honum
Jeffrey Gulcher frá Bandaríkjun-
um, sem er framkvæmdastjóri
rannsóknasviðs Islenskrar erfða-
greiningar og tók doktorspróf hjá
Kára við University of Chicago
þegar Kári var þar prófessor.
„Við höfum nú náð ákveðnum
áfanga sem er gífurlega spennandi
og veldur mér mikilli gleði í öllu
þessu moldviðri og gengur langt í
að sannfæra mig um að það sé þess
virði að taka á sig storminn. Ég vil
samt benda á að þótt við höfum bú-
ið hér til nýja þekkingu er samt
langur spölur frá sköpun þekking-
ar og aðferðum til að fyrirbyggja,
lækna eða greina MS. Að meðaltali
tekur það um 10 til 15 ár að búa til
nýtt lyf á grundvelli uppgötvana
um Kffræði sjúkdóma og það líður
því talsvert langur tími þar til að
sjúklingar fá áþreifanlega bót. En
þetta er spennandi og eins og allt
annað sem eykur skilning okkar á
sjúkdómum gefúr það ástæðu til
bjartsýni."
Góð samvinna
við MS-félagið
Kári segir ástæðu þess að slíkum
áfanga er nú náð vera sérstöðu ís-
lensku þjóðarinnar og góða sam-
vinnu við MS-félagið hér á landi.
„Þetta eru stórkostleg samtök
sjúklinga sem hafa gert okkur
kleift að vinna þessa vinnu hratt
og vel og ég vil einnig nefna sam-
vinnu okkar við John Benedikz
taugasjúkdómalækni sem hefur
séð um alla þessa sjúklinga. Hann
hefur hjálpað við klíníska hluta
þessarar vinnu af einstakri natni
og fært okkur mikið af skemmti-
legum hugmyndum. Við höfum því
notið stuðnings víða að og hlökk-
um til að vinna að þessum rann-
sóknum áfram í samvinnu við MS-
félagið."
-------------------------...--------------------------------- DREIFINGARAÐIU
Alheimsþing barna- og unglingageðlækna
Engin prófess-
orsstaða í barna-
geðlækningum
FJÓRTÁNDA al-
heimsþing þeirra
sem starfa við bama-
og unglingageðlækningar
var haldið í Stokkhólmi fyr-
ir skömmu. Þátttakendm’
voru á þrettánda hundrað
frá 63 þjóðlöndum. Helga
Hannesdóttir bama- og
unglingageðlæknir var með-
al ráðstefnugesta.
„Meginþema ráðstefn-
unnar var Áfall og bati en
undirtitillinn þjónusta og
meðferð fyrir börn á 21. öld-
inni,“ segir Helga. ,Á þing-
inu var bók dreift meðal
þátttakenda sem ber heitið
Hönnun geðheilbrigðisþjón-
ustu fyrir böm og unglinga
(Designing Mental Health
Services and Systems for
Children and Adolescents).
Þetta er viðamikil bók og
fyrir hönd Norðurlandanna var
mér falið að rita í hana kafla um
hvemig staðið er að þjónustu á
Norðurlöndunum við böm og ung-
linga sem eiga við geðrænan
vanda að stríða.
- Og hvernig er sú þjónusta ?
„Norðurlöndin eiga sameigin-
lega menningu og arfleif'ð og
skipulagið á heilbrigðisþjónustu
hefur verið svipað innan landanna,
þ.e.a.s. heilbrigðisþjónusta hefur
verið greidd af ríki og bæjarfélög-
um.
Á hinn bóginn er sláandi að Is-
land er eina landið í Evrópu sem
hefur ekki prófessorsstöðu í
bama- og unglingageðlækningum
við læknadeild Háskólans eða
sömu þróun innan geðlæknisfræð-
innar og hin Norðurlöndin." Helga
segir að þetta sé mjög bagalegt
vegna þess að Norðurlöndin taki í
vaxandi mæli þátt í Evrópusam-
starfi og þar er verið að samræma
kennslu, þjónustu og uppbyggingu
bæði fyrir læknanema í háskóla og
einnig í sémámi. „Island hefur
staðið fyrir utan þessar samræm-
ingaraðgerðir því það er engin
kennslustaða í bama- og ung-
lingageðlækningum við Háskóla
íslands. Síðastliðin 50 ár hafa ver-
ið kennslustöður í bamageðlækn-
ingum og síðan þróast kennslu-
stöður í unglingageðlækningum
og ungbamageðlækningum á
Norðurlöndunum og í öðmm Evr-
ópulöndum."
Helga segir þetta vera alvarlega
þróun og segir að þekkingin sé
fyrir hendi hér á landi og Islend-
ingar hafi staðið jafnfætis starfs-
bræðram sínum í rannsóknum á
þessu sviði. „Það er einungis um
að kenna vanrækslu og áhugaleysi
yfirmanna læknadeildar Háskól-
ans og stjómmálamanna. I sum-
um kennslugreinum innan lækna-
deildar era margar kennslustöður
en það vantar heildarskipulag inn-
an læknadeildarinnar í sami’æmi
við læknanemakennslu erlendis.“
í vinnuhópi á þinginu var bréf
tekið til umræðu um þjálfun og
menntun sérfræðinga.
„Bréfið er frá Thomas von Salis
sem er forseti evrópskra samtaka
lækna sem heita Eui-opean Union
of Specialist Doctors (E.U.M.S.).
Læknafélag Islands á aðild að
þessum samtökum og nú er forseti
þeirra þriðja árið í röð að rita for-
seta læknadeildar, há-
skólarektor og mennta-
málaráðherra bréf til
þess að prófessorsstöðu í
bama- og unglingageð- ___________
lækningum verði komið
upp hið allra fyrsta við Háskóla
íslands."
- Hefur það haft áhrif á aðbiin-
að barna- og unglingageðdeildar
Helga Hannesdóttir
► Helga Hannesdóttir er fædd í
Reykjavík árið 1942. Hún lauk
kandidatsprófi í læknisfræði frá
Háskóla íslands árið 1969 og
var í sérnámi í geðlækningum
við Strong Memorial Hospital í
Rochester í New York ríki frá
1971-1974.
Helga starfaði í tvo áratugi á
geðdeild Landspitala og í tæp
tvö ár hjá SÁÁ. Hún starfar nú
á geðdeild Sjúkrahúss Reykja-
víkur.
Eiginmaður hennar er Jón G.
Stefánsson yfirlæknir á geð-
deild Landspítala og eiga þau
fjögur uppkomin börn.
í 90% tilfella
er einhverfa
arfgeng
að ekki er starfandi prófessor í
faginu hérlendis?
„Já, óneitanlega hefur það
hamlað allri þróun sérgreinarinn-
ar sem hefur skort faglega forystu
fram að þessu. Af þessum sökum
er uppbygging sérgreinarinnar
ekki sambærileg á við það sem er
á hinum Norðurlöndunum eða í
öðram Evrópulöndum.“
Helga segir að í bókinni sem
dreift var á þinginu komi mjög
glöggt fram hversu ísland standi
að baki öðram nágrannaþjóðum í
uppbyggingu á bama- og ung-
lingageðlækningum.
„Það er ekki nóg að einblína á
áfengis- og fíkniefnavanda ung-
linga, það þarf að huga að fyrir-
hyggjandi bamageðlæknisfræði
og það er greinilegt að því hefur
ekki verið sinnt sem skyldi."
Helga bendir á að erlendis sé
þjónusta við böm og unglinga sem
eiga við geðrænan vanda að stríða
löngu orðin þróaðri og hún nefnir
sem dæmi að teymi bama- og
unglingageðlækna, sálfræðinga og
félagsráðgjafa vinni nú með
heilsugæslu og innan bamadeilda
varðandi uppbyggingu á þjónustu
fyrir þennan hóp.
- Um hvað fjölluðu athyglis-
verðustu fyrirlestramir á ráð-
stefnunni?
„Mesta athygli fengu nýjar
rannsóknir á einhverfu. Prófessor
Michael Rutter hefur verið að
rannsaka einhverfu sem er einn
alvarlegasti sjúkdómur sem nokk-
urgetur fengið.
I hans rannsóknum kemur í Ijós
að sjúkdómurinn er í um 90% til-
fella arfgengur og í aðeins 10% til-
fella er um umhverfisáhrif að
ræða. Talið er að 5 af
hverjum 10.000 börnum
sem fæðast séu ein-
hverf.
________ Nú er í auknum mæli
verið að h'ta til sjúk-
dómseinkenna sem rekja má til
ættgengni og verið að víkka hug-
takið einhverfa í rannsóknai’-