Morgunblaðið - 12.09.1998, Blaðsíða 24

Morgunblaðið - 12.09.1998, Blaðsíða 24
24 LAUGARDAGUR 12. SEPTEMBER 1998 MORGUNBLAÐIÐ ERLENT Friðarumleitanir leiðtoga í sunnanverðri Afriku reynast árangurslausar Uppreisnin í Kongó ógnar valdajafnvægi í Afríku Friður virðist ekki í sjónmáli í stríðinu í Kongó eftir að viðræður fóru út um þúfur fyrr í vikunni. Þórunn Sveinbjarnardóttir fjallar um uppreisn tútsa gegn Laurent Kabila og valdabaráttu leiðtoganna í sunnan- verðri Afríku. ROBERT Mugabe, forseti Zimbabve, hafði forgöngu um að boða leiðtoga ríkja í sunnanverðri Afríku vil fundar í byrjun vikunnar til þess að ræða átökin í Lýðveld- inu Kongó. Fundurinn, sem hald- inn var í nágrenni hinna stórfeng- legu Viktoríufossa, fór út um þúf- ur, m.a. vegna þess að leiðtogar uppreisnarmanna fengu aldrei tækifæri til þess að ræða augliti til auglitis við Laurent Kabila, forseta Kongó. Frederick Chiluba, forseti Zambíu, bar skilaboð á milli deilenda og taldi sig hafa friðar- samkomulag í hendi að loknum fyrri fundardegi en það reyndist þegar upp var staðið einungis sam- komulag leiðtoganna, þ.e.a.s. allra nema sendinefndar uppreisnar- manna, og þar með gagnslaust. Sendinefnd uppreisnarmanna yfír- gaf fundinn í fússi og sagðist ekki bundin af samningi sem hún ætti enga aðild að. Valdatafl Mugabe og Mandela Tilraunir Nelsons Mandela, for- seta Suður-Afríku, til þess að stilla til friðar í Kongó hafa hingað til reynst árangurslausar. Mugabe lýsti megnri óánægju með fram- göngu Mandela fyrir skömmu og svo virðist að með Viktoríufossa- fundinum hafí hann ætlað að hrifsa frumkvæðið af starfsbróður sínum, sem nýtur mikils trausts sem óskoraður foi-ystumaður Afríkubúa á alþjóðlegum vettvangi. En Muga- be hefur hingað til ekki komist með tærnar þar sem Mandela hefur hælana í þeim efnum. Að minnsta kosti fimm lönd í suðurhluta Afríku eru ílækt í átök- in í Kongó. Rúanda og Úganda styðja uppreisnarhermennina og talið er að Búrúndí sé þeim einnig hliðhollt. Þrjú ríki - Angóla, Zimbabve og Namibía - hafa lýst opinberlega yfir stuðningi við stjórn Kabila og veitt honum lið- sinni. Um 150 namibískir hermenn eru sagðir vera í Kongó en mest munar um liðveislu Angóla og Zimbabve. Hvort ríki hefur sent 2.000 hermenn til landsins, auk skriðdreka, orrustuflugvéla og annarra hergagna. Þar eru að sögn kunnugra á ferðinni hersveitir best þjálfuðu herja Afríku. Kongó áfram eitt ríki Liðveisla grannríkjanna á sér margvíslegar skýringar þótt mark- mið hennar sé eitt: Að Lýðveldið Kongó klofni ekki í tvö eða fleiri ríki. I því efni hafa ráðamenn í Lu- anda, Harare og Windhoek kosið að veðja á Kabila. Robert Mugabe hefur verið harðlega gagnrýndur í Zimbabve fyrir að blanda landinu í stríðsátök sem þjóni engum hagsmunum nema hans eigin, í persónulegri valdabaráttu við Nelson Mandela. Mugabe virðist í mun að vemda zimbabvískar fjárfestingar í Kongó en ekki síður að Kabila standi skil á lánum, sem Mugabe hefur veitt honum. Stjómvöld í Angóla hafa aðal- lega tvenns konar hagsmuna að gæta í Kongó. í fyrsta lagi er ráð- gert að leggja olíuleiðslu frá Angóla til sjávar í Kongó og ljóst að erlendir fjárfestar hafa lítinn áhuga á að leggja pípurnar yfir stríðssvæði. I öðru lagi hefur Ka- bila reynst hliðhollur Angólastjórn í baráttunni við skæraliða UNITA, sem hafa haft bækistöðvar í Kongó í þau 20 ár sem þeir hafa reynt að ná völdum í Angóla. Hald hennar er að sundrað Kongó veiti skæru- liðum UNITA betra skjól en sam- einað Kongó undir stjóm Laurents Kabila. Rúanda snýr bakinu við Kabila Rúandastjórn þvertekur íyrir að hafa sent hersveitir til Kongó til þess að liðsinna uppreisnarmönn- um. Hins vegar dylst engum að stjórnvöld í Kigali styðja uppreisn- ina með ráðum og dáð. I banda- ríska tímaritinu Time er greint frá því að erlendir stjómarerindrekar telji stríðsreksturinn í Kongó kosta Rúanda um tvær milljónir dollara á dag, sem svarar um 140 miOjónum króna. Upphaf uppreisnarinnar má rekja til þess að Kabila rak her- sveitir Rúanda-tútsa úr landi. Þessar sömu sveitir höfðu í árs- byrjun 1997 barist við hlið Kabila og í raun tryggt sigur hans yfir Mobutu Ses'e Seko, eim-æðishema Zaire. Dvergríkið Rúanda nýtur dyggs stuðnings Úganda, sem veitti Föð- urlandsher Rúanda skjól í meira en þrjá áratugi áður en hann komst til valda. Landvinningar uppreisnar- manna í Austur-Kongó, heimkynn- um Banyamulenge-tútsa, treysta einnig öryggi Rúanda, sem sakaði Mobutu um að veita þjóðamiorð- ingjum úr röðum hútúa athvarf í Austur-Kongó eftir helförina árið 1994. Hrottaleg framganga hermanna Fréttir hafa borist af mannfalli hundraða hermanna og óbreyttra borgara í bardögunum en enginn hefur getað staðfest tölu látinna. Stjómarhermenn, jafnt sem upp- reisnarmenn, hafa verið sakaðir um hrottalega framgöngu í átökunum. Hermenn Kabila hafa hent meint- um uppreisnarmönnum fram af brám og síðan skotið á þá með vél- byssum. Hver sá sem þykir líkjast tútsa í útliti á á hættu að vera hand- samaður, hvort heldur er af stjórn- arhermönnum eða almenningi, og tekinn af lífí án dóms og laga en uppreisnarmennimir njóta ekki mikillar hylli alþýðu manna í Kongó sem lítur ekki á Banyamulenge- tútsa sem landsmenn sína. Vatíkan- ið í Róm sakar uppreisnarmenn um að hafa myrt 200 manns í kaþólskri tráboðsstöð nærri borginni Úvira í Austur-Kongó í síðustu viku. Barist í hálfa öld? Haft var eftir Ernest Wamba di Wamba, sem talinn er pólitískur leiðtogi uppreisnarinnar, í vikunni að hans menn myndu berjast í hálfa öld, ef þörf krefði, til þess að ná völdum í Kongó. Laurent Kabila tók í sama streng við heimkomuna frá Viktoríufossafundinum og brýndi þegna sína til þess að grípa til vopna gegn uppreisnarmönnum: „Búið ykkur undir langt stríð, sem endar í föðurhúsunum,“ sagði Ka- bila og vísaði til stuðnings Rúanda við uppreisnina. Heimildir: Economist, Time, New York Times. t(0UWM Nuew F rá föstudegi til miðvikudags verða Pampersbleiur á sérstöku tilboðsverði Nýkaupi: Einfaldur pakki kostar aðeins 699 kr! A Þa r semferskleikinn býr Garðabæ, Mosfellsbæ, Kjörgarði, Seltjarnarnesi, Grafarvogi, Hólagarði og Kringlunni. www.nykaup.is Nykaup
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.