Morgunblaðið - 22.11.1998, Síða 32
32 SUNNUDAGUR 22. NÓVEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 22. NÓVEMBER 1998 33
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI
FRAMKVÆMDASTJÓRI
RITSTJÓRAR
SAMTOKIN Heimahlynn-
ing, sem einstaklingar
starfandi í heilbrigðisþjónustu
standa að, vinna merkt og
mikilvægt starf. Þau hlúa að
og lina þjáningar fólks, sem er
langt leitt vegna sjúkdóma.
„Það er ekki verið að lækna
sjúkdóminn heldur líkna og
lina þjáningar og nýta alla
læknisfræðilega og hjúkrun-
arfræðilega þekkingu sem til
er til að takast á við þau ein-
kenni sem einstaklingurinn
hefur, hvort sem þau eru and-
leg, félagsleg eða af líkamleg-
um toga,“ segir Valgerður
Sigurðardóttir, nýráðinn yfir-
læknir væntanlegrar líknar-
deildar, í viðtali við Morgun-
blaðið sl. fimmtudag.
Stofnun þessara samtaka
sem og sérstakrar líknardeild-
ar í húsnæði Kópavogshælis í
nágrenni við endurhæfingar-
og hæfingardeild Landspítal-
ans, er mikið framfaraspor.
Hugmyndafræðin að baki
starfseminnar beinist fyrst og
fremst að því að líta á dauð-
ann sem eðlilegan hluta af líf-
inu og að dauðinn sé ekki
sjúkdómur, heldur líf. Starf-
semin miðast fyrst og fremst
við það, eins og fyrr segir, að
lina líkamlega og andlega
þjáningu, eins og verki, kvíða
og depurð. Sjálfsagt þykir
einnig að sinna fjölskyldum
sjúklinganna. Það er hluti
meðferðarinnar.
Heimahlynning sinnir höf-
uðborgarsvæðinu, um 150
sjúklingum á ári, en markmið-
ið var stofnun líknardeildar.
Árvakur hf., Reykjavík.
Hallgrímur B. Geirsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þörfin fyrir starf af þessum
toga er aðkallandi. Hún varð
til „í kjölfar mikillar tækni-
þróunar í læknisfræði þegar
manneskjunni sjálfri var ekki
nægilega sinnt og sérstaklega
ekki þeim sem ekki er lengur
hægt að lækna. Þá kom fram
þessi aldargamla Hospice-
hreyfing, sem á rætur að
rekja til klaustranna, þar sem
oft var aðstaða til að taka við
ferðalöngum og sjúku fólki
sem veitt var umönnun þar til
það dó,“ segir Valgerður Sig-
urðardóttir yfirlæknir í viðtali
við Morgunblaðið.
Líknardeildin í Kópavogi
kemur til með að sinna að-
kallandi og þörfu viðfangsefni,
líknandi meðferð og umönnun
langt leiddra sjúklinga. Hún
verðskuldar stuðning ríkis-
valds og sveitarfélaga - sem
og fyrirtækja, félagasamtaka
og einstaklinga, sem vilja láta
gott af sér leiða.
ALVAR-
LEGUR
DAGVISTAR-
VANDI
ÚMLEGA tvö þúsund
börn eru nú á biðlista eft-
ir leikskólaplássi í Reykjavík
og er ástandið verst í mið;
borginni og í vesturbænum. í
frétt í Morgunblaðinu á föstu-
dag kemur jafnframt fram að
fjöldi barna þessu til viðbótar
bíður eftir því að komast að
hjá dagmæðrum. Hins vegar
er einungis gert ráð fyrir að á
næsta ári bætist við um eitt-
hundrað ný heilsdagspláss.
„Við erum með rúmlega tvö
þúsund börn á biðlista og má
segja að þetta sé að verða
stöðug tala því það bætast
alltaf fleiri við,“ segir Stein-
unn Helgadóttir, þjónustu-
stjóri hjá Dagvist barna, í
samtali við Morgunblaðið.
Þetta gerist þrátt fyrir að
dagvistarmál hafi verið yfir-
lýst forgangsverkefni borgar-
yfirvalda árum saman. í aug-
um flestra ungra foreldra er
dagvistun líklega einhver mik-
ilvægasta þjónusta, sem sveit-
arfélög inna af hendi. Orugg
dagvistun er til að mynda for-
senda þess að mæður geti far-
ið út á vinnumarkaðinn að
nýju eftir barneignir.
Það veldur oft ómældum
vanda hjá ungum fjölskyldum
ef ekki er hægt að ganga að
dagvistarplássi vísu er börn
ná tveggja ára aldri. Margir
bregða á það ráð að leita á
náðir ættingja eða þá að nýta
sér þjónustu dagmæðra. Það
er hins vegar mun dýrari
kostur en dagvistun á vegum
sveitarfélaga, þar sem pláss
hjá dagmóður er ekki greitt
niður á sama hátt og pláss á
leikskóla.
Fyrir liggur að miðað við
þau áform sem uppi eru um
byggingu leikskóla verður
þessi vandi ekki leystur á
næstu árum. Að auki hefur
gengið illa að manna þá leik-
skóla, sem þegar eru til stað-
ar. Hyggist Reykjavíkurborg
bjóða íbúum sínum upp á við-
unandi þjónustu í dagvistun-
armálum er Ijóst að leita verð-
ur nýrra leiða.
Morgunblaðið hefur áður
bent á þá leið er farin hefur
verið í Hafnarfirði en þar hafa
bæjaryfirvöld boðið foreldrum
er eiga börn á biðlistum,
tveggja ára og eldri, greiðslu
á meðan beðið er eftir dag-
vistarrými.
Það var eitt helzta baráttu-
mál Reykjavíkurlistans í
borgarstjórnarkosningum fyr-
ir fjórum árum að bæta úr því
ástandi, sem þá ríkti í dagvist-
unarmálum. Nýjustu tölur um
biðlista sýna, að betur má ef
duga skal.
HEIMAHLYNNING -
LÍKN ARDEILD
Samkenndar-
þjóðfélagið
Þegar ég skrifaði
.grein mína um
velferðarríkið í Frels-
ið á sínum tíma þurfti
ég að kynna mér skoð-
anir Berlins og sá þá í hendi mér
hve sérstæður og eftirminnilegur
hugsuður hann er, þótt ég hafi ekki
getað tekið undir allar hugmyndh'
hans um ríkið og þegnana því hann
lagði of mikið uppúr blönduðu hag-
kerfí fyrir minn smekk og leyfir í
skrifum sínum meiri afskipti af
þegnunum en ég hef talið nauðsyn-
leg eða æskileg; semsagt óforbetr-
anlegur fjölhyggjumaður.
Berlin tók sér fyrir hendur að
skilgreina þær þjóðernishreyfmgar
sem hvarvetna blasa við eftir fall
kommúnismans og gerir það með
þeim hætti að mig langar að ræða
það stuttlega hér á eftir. Hugmynd-
ir hans um þessi efni birtust í The
Crooked Timber of Humanity, rit-
gerðasafni sem kom út 1991.
Ég hef alltaf verið þeirrar skoð-
unar að Islendingar hafi borið gæfu
til að vinsa úr erlendri menningu
þau áhrif sem ákjósanlegust hafa
verið og breytt þeim síðan í íslenzk-
an veruleika. Þannig hafa íslenzkar
bókmenntir ávallt verið með sínum
sérkennum og var sá
tónn sleginn þegar í
upphafi þegar fomrit-
in voru skráð á bók-
fell. Við höfum ávallt
haldið fast við þessa
séríslenzku arfieifð
sem birtist ekki sízt með glæsibrag
í þýðingum Jónasar Hallgrímssonar
á Heine en hann hikar ekki við að
endurskapa ljóðin eða yrkja hug-
myndina eftir sínu höfði og lætur þá
fyrirmyndina liggja milli hluta.
Sjálfur vill hann tengja þessa frum-
sköpun sína nafni Heines en þó er
meira af Jónasi í þessum kvæðum
en skáldinu frá Dusseldorf.
Þannig var einnig trúarlíf íslend-
inga með öðrum hætti en tíðkaðist
annars_ staðar þótt trúin væri hin
sama. Islendingar tóku kristna trú
með svo sérstæðum hætti að sá at-
burður á sér enga hliðstæðu með
öðrum þjóðum. Þeir breyttu einnig
siðbótinni í séríslenzkan veruleika
þrátt fyrir þau gífurlegu áhrif sem
komu utan frá Danmörku og megin-
landinu og réð það að sjálfsögu úr-
slitum að þeir snöruðu guðsorða-
bókum sínum á íslenzka tungu og
höfðu metnað til þess að laga lúth-
erskan rétttrúnað að íslenzku um-
hverfi rétt eins og þeir höfðu brotið
þá frumreglu kaþólskrar kirkju að
nota ekki latneska alþjóðamálið
einsog páfadómur vildi, en rita þess
í stað bækur á íslenzka tungu svoað
alþjóð fengi boðskapinn beint 1 æð,
einsog nú er komizt að orði. Slíkt
þótti allaðþví goðgá í öðrum kaþ-
ólskum löndum og átti sér engar
fyrirmyndir nema í ríki Karlamagn-
úsar sem virðist hafa haft bolmagn
til þess að rækta frankíska arfleifð
og hafði augsýnilega meiri áhrif á
forna menningu okkar, hugsun og
afstöðu en menn hafa gert sér grein
fyrir enda hafa engir fræðimenn
fest augu á þennan þátt í menning-
arsögu okkar. Loks er augljóst að
sjálfstæðisbarátta Islendinga hefur
ávallt verið með öðrum hætti en
tíðkast í nágrannalöndunum og ís-
lenzk sérkenni komið þar mjög við
sögu án þess nauðsynlegt sé að tí-
unda það hér.
Allt hefur þetta orðið til þess að
móta íslenzkt samfélag á okkar dög-
um og ekkert útlit fyrir annað en
þessi mikilvæga arfleifð verði áfram
það leiðarljós sem helzt mun lýsa
okkur inní framtíðina.
Á allt þetta hef ég minnzt með
einhverjum hætti annars staðar
enda uppistaðan í þeim mikla vef
sem er ofinn úr íslenzkri reynslu og
eðlisþáttum.
M.
HELGI
spjall
Halldór Ásgrímsson,
utanríkisráðherra
og formaður Fram-
sóknarflokksins,
gerði deilurnar um
sjávarútvegsmál að
umtalsefni í setning-
arræðu sinni á
flokksþingi Framsóknarflokksins í gær,
föstudag. Um þetta efni sagði hann: „Það
er enginn ágreiningur um, að sjávarútveg-
inum ber að greiða fyrir þá þjónustu, sem
hann fær frá samfélaginu. Það er enginn
ágreiningur um að honum ber að greiða
skatta og skyldur. Og nú stendur hann
jafnfætis öðrum atvinnugreinum, en það
gerði hann ekki áður. Að mínu mati þurf-
um við fyrst og fremst að beina athyglinni
að þeim arði, sem við njótum síðar, þegar
við höfum byggt fiskistofnana enn betur
upp. Eg sagði í ræðu á flokksþingi fyrir
tveimur árum, að það kæmi til álita að
taka hluta af auknum veiðiheimildum og
selja á þeim sama markaði og útvegsmenn
verzla á. Auðvitað kemur líka til greina að
úthluta einhverjum hluta af auknum afla-
heimildum í framtíðinni með öðrum hætti
en nú er, en við megum aldrei fórna þeim
árangri, sem við höfum náð og rústa
grundvöll byggðanna úti um allt land.
Það var aldrei hugsunin með nýju fisk-
veiðistjórnkerfi að skapa ómældan arð fyr-
h' fáa útvalda. Hugsunin var að skapa arð
fyrir þjóðfélagið í heild og á þeirri sömu
hugsun eigum við enn að byggja. Þau íyrir-
tæki, sem eru í sjávarútvegi verða hins
vegar að hafa starfsfrið og geta treyst á
stöðugleika og stefnufestu.“
Áður en formaður Framsóknarflokksins
flutti stefnuræðu sína hafði Morgunblaðið
skýrt frá því, að í drögum að ályktun um
sjávarútvegsmál, sem lögð yi-ðu fyrir
flokksþingið væri gert ráð fyrir sérstakri
skattlagningu á þann hagnað, sem menn
hefðu af því að fara út úr greininni svo og
að hluta aukningar veiðiheimilda yrði ráð-
stafað með öðrum hætti. í dag, laugardag
samþykkti flokksþing Framsóknarflokks-
ins ályktun um sjávarútvegsmál, sem var
að nokkru breytt frá hinum upphaflegu
drögum.
I þessu sambandi er ekki aðalatriðið
hvert er efni þeirra hugmynda, sem fram-
sóknarmenn hafa verið að ræða á flokks-
þingi sínu. Það sem máli skiptir er, að í setn-
ingarræðu Halldórs Ásgrímssonar og í
ályktunardrögum, sem lögð eru fyrir flokks-
þingið, kemur fram skýr og eindreginn vilji
til þess að leita sátta í samfélaginu um þetta
djúpstæða deilumál, sem nú hefur verið til
linnulausrar umræðu í á annan áratug.
Á síðustu 6-7 vikum hafa Davíð Oddsson,
Þorsteinn Pálsson og Halldór Ásgrímsson,
allir, með einum eða öðrum hætti, lýst vilja
til slíkrar sáttargerðar. í Morgunblaðinu á
laugardag íyrir viku voru birt ummæli Kri-
stjáns Ragnarssonar, formanns LIU, þeg-
ar álits hans var leitað á þeim sjónarmið-
um, sem sjávarútvegsráðherra, setti fram
á aðalfundi Landssambands smábátaeig-
enda. Af ummælum formanns LÍÚ var
ljóst, að hann útilokaði ekki samkomulag á
þeim grundvelli.
Þegar svo er komið, að allir helztu for-
ystumenn ríkisstjórnarinnar, stjórnar-
flokkanna og formaður LÍÚ tala á þennan
veg, fer tæpast á milli mála, að jarðvegur
er að skapast fyrir viðunandi lausn, sem
tryggir frið í þjóðfélaginu og stöðugleika í
sjávarútvegi. Áð slíkri lausn á nú að vinna.
Reynsla
Nýsjálend-
inga
I GÆR, FÖSTU-
dag, efndu Hag-
fræðistofnun Há-
skóla Islands og
sjávarútvegsráðu-
neytið til ráðstefnu
um kvótakerfið, forsendur þess og reynslu.
Til ráðstefnunnar var boðið nokkrum er-
lendum fræðimönnum svo og fyrrverandi
ráðuneytisstjóra sjávarútvegsráðuneytis
Nýja-Sjálands. Reynsla Nýsjálendinga
hefur löngum vakið nokkra athygli hér á
landi vegna þess, að þeir hafa að mörgu
leyti stefnt í svipaðan farveg og við íslend-
ingar í fiskveiðistjórnun. Þeir hafa tekið
upp kvótakerfi og gert tilraun með auð-
lindaleigu. Vegna þessa fór einn af starfs-
mönnum Morgunblaðsins, Hjörtur Gísla-
son, fréttastjóri sjávarútvegsmála, til
Nýja-Sjálands iýrir nokkrum árum og birt-
ist greinaflokkur eftir hann hér í blaðinu
um stöðu mála á Nýja-Sjálandi þá.
Nokkru seinna kom hingað til lands, í
boði fjármálaráðuneytis, Ruth Richardson,
íyrrverandi fjármálaráðheira Nýja-Sjá-
lands. I viðræðum við hana kom í ljós að
umræður á Nýja-Sjálandi höfðu orðið með
svipuðum hætti og hér. Settar höfðu verið
fram hugmyndir um auðlindaleigu, sem út-
gerðarmenn höfðu snúizt harkalega gegn
og niðurstaðan hafði orðið, sem fyrsta
skref, að sjávarútvegurinn greiddi þann
kostnað, sem þjóðarbúið hefði af atvinnu-
greininni.
Phil Major, fyrrverandi ráðuneytis-
stjóri, gerði í afar skýru máli grein fyrir
þessari þróun á Nýja-Sjálandi á ráðstefnu
sjávarútvegsráðuneytisins og háskólans. I
þeim umræðum vakti ekki sízt athygli frá-
sögn hans af því, að Nýsjálendingar hefðu
fallið frá auðlindaleigu, eftir að hafa gert
tilraun með hana. I umræðum á ráðstefn-
unni var farið fljótt yfir sögu, eins og bú-
ast mátti við. Hins vegar er æskilegt að
afla frekari upplýsinga um þennan þátt
málsins.
Samkvæmt þeim gögnum, sem Phil Ma-
jor lagði fram á ráðstefnunni, virðist málið
þó svolítið flóknara. Svo virðist, sem í upp-
hafi hafi ekki verið hirt um rétt frumbyggj-
anna, Maoria, með þeim afleiðingum, að
þeir hófu málsókn, sem stöðvaði frekari
framþróun fískveiðistjórnarkerfisins. Þeg-
ar komið var fram á árið 1990 var samið
um þetta ágreiningsefni, en samningurinn
byggðist m.a. á því, að frumbyggjarnir
fengju ákveðinn hluta af kvótanum og yi'ðu
aðilar að því stjórnkerfi, sem sett var upp.
Jafnframt var sett upp sérstakt stjórnkerfi
frumbyggjanna, sem m.a. úthlutaði kvóta
til þeirra sjálfra.
Ein afleiðing þessa samkomulags var að
frumbyggjarnir litu á sjálfa sig sem með-
eigendur að auðlindinni og af þeim sökum
ættu þeii' ekki að greiða auðlindaleigu. Það
leiddi svo hins vegar til þess, skv. þeim
gögnum, sem Pil Major lagði fram, að auð-
lindaleiga var afnumin, væntanlega vegna
þess, að ekki var framkvæmanlegt að láta
suma greiða hana en aðra ekki, en hins
vegar voru teknar upp kostnaðargreiðslur.
Á þessum grundvelli kom ný löggjöf til
sögunnar á árinu 1994, þar sem gert var
ráð fyrir greiðslu á gjaldi fyrir alla þjón-
ustu, sem sjávarútvegurinn fær frá hinu
opinbera. Hið athyglisverða er, að sam-
kvæmt gögnum hins fýrrverandi ráðuneyt-
isstjóra nýsjálenzka sjávarútvegsráðuneyt-
isins nam heildarupphæð auðlindaleigu áð-
ur en hún var felld niður 20 milljónum
nýsjálenzki-a dollara en eftir að kostnaðar-
greiðslur voru teknar upp nánast tvöfald-
aðist þessi upphæð og fór upp í 35 milljónir
nýsjálenzkra dollara.
Af þessu er ljóst, að það er varhugavert
að draga þá ályktun, að Nýsjálendingar
hafi horfið frá auðlindaleigu vegna þess,
að þeir hafi að fenginni reynslu talið það
kerfi ónothæft. Þvert á móti virðist ástæð-
an vera sú, að sérstakar aðstæður ríkja í
landinu vegna stöðu frumbyggjanna og að
sú breyting, sem gerð var hafí leitt til
þess að greiðslur frá útgerð hafí hækkað
en ekki lækkað. I umræðum á ráðstefn-
unni í gær, föstudag, lýsti Phil Major hins
vegar þeim skoðun, að fallið hefði verið
frá auðlindaleigu vegna þess, að almenn-
ingur væri hæfari til að verja arðinum,
sem skapaðist í sjávarútvegi en yfirvöld.
Jafnframt taldi hann að auðlindaleiga
leiddi til þess, að útgerðin ætti meiri kröfu
á hendur yfírvöldum um stuðning í þreng-
ingum en ella.
Reynsla Nýsjálendinga er afar forvitni-
leg fyrir okkur íslendinga í þeim umræð-
um, sem nú fara fram um þessi mál hér, og
þess vegna er nauðsynlegt að fá enn ítar-
legri upplýsingar um þessa þróun alla þar
og þá ekki sízt þær ástæður, sem leiddu til
REYKJAVÍKURBRÉF
Laugardagur 21. nóvember
Morgunblaðið/RAX
NORÐURLJÓS yfir Fljótsdal.
þess, að kostnaðargreiðslur voru teknar
upp í stað auðlindaleigu og hvers vegna sú
breyting leiddi til verulegrar hækkunar á
greiðslum. Þetta á að vera auðvelt vegna
þess, að ráðuneytisstjórinn fyrrverandi er
íslenzkum stjórnvöldum nú til ráðgjafar
um þessi mál.
■■■■■■■■ EINN HELSTI
Málamiðlun íýi'irlesarinn á ráð-
stefnunni um kvóta-
kerfíð var kanadíski prófessorinn Anthony
Scott. Hann hefur gjarnan verið nefndur
faðir fiskihagfræðinnar og var erindi hans
ekki sízt fróðlegt. í upphafserindi hans og
raunar í fyrirlestrum sumra annan'a úr
hópi hinna erlendu gesta var augljós til-
hneiging til að færa rök að því, að þróa ætti
fiskveiðikerfi í átt til eignarréttar. I því
sambandi fer ekki á milli mála, að hinir er-
lendu fræðimenn starfa í allt öðru um-
hverfi en við gerum hér á Islandi. Hvorki í
Kanada, Bandaríkjunum, Bretlandi né á
Nýja-Sjálandi skipta fiskveiðar jafn miklu
máli og hér. I flestum þessum löndum eru
fiskveiðar jaðaratvinnugrein, sem fáir taka
efth’ og lítið er sinnt, þótt það eigi vissu-
lega ekki við um Nýja-Sjáland. Hér á ís-
landi skipta fiskveiðar og fiskvinnsla öllu
máli og þess vegna eru sjónarmið hér að
mörgu leyti ólík þeim viðhorfum, sem uppi
eru annars staðar.
Eitt helzta markmiðið með því að skapa
eignarrétt í fískveiðum virtist vera sam-
kvæmt því, sem fram kom hjá hinum er-
lendu fýrirlesurum, að útgerðarfyrirtækin
væru örugg um, að fótunum yrði ekki kippt
undan rekstri þeirra í framtíðinni, að með
því að skapa eignarrétt mundu þau sjálf
fara betur með auðlindina og jafnframt
væri eðlilegt að þau sæju um allan rekstur
hennar.
Nú er alveg ljóst, að sameiginleg auðlind
íslenzku þjóðarinnar er ekki til sölu. Ef
sátt tekst um fiskveiðistjórnarkerfið á hins
vegar að vera hægt að tryggja þann stöð-
ugleika í rekstri sjávarútvegsfýrirtækja til
frambúðar, sem erlendu fræðimennirnir
vildu ná með eignarrétti. Jafnframt er
ósennilegt að mönnum hér mundi lítast á
það kerfi, að LIU ætti og ræki Hafrann-
sóknastofnun. Við þær aðstæður, sem við
búum við má telja líklegt, að nauðsynlegt
verði talið, að vísindamenn hjá Hafró búi
við það sjálfstæði, sem þeir nú njóta.
Margir munu hins vegar taka undir með
prófessomum frá Kanada, sem sagði á ráð-
stefnunni, að sagan sýndi, að í deilumálum,
sem þeim, sem hér væru uppi, yrði niður-
staðan ætíð málamiðlun af einhverju tagi.
Hann bætti því við, að líklegt væri, að fyrr
eða síðar yrðu þeir, sem nýta auðlindina að
greiða fyiTr þann rétt en þó ekki sam-
kvæmt hugmyndum þeirra, sem harðast
gengju fram.
Eindregnasti andstæðingur auðlinda-
gjalds á ráðstefnunni var tvímælalaust
bandaríski prófessorinn Roland Johnson.
Hann taldi að slík gjaldtaka mundi leiða til
þess að draga úr frumkvæði útgerðar-
manna til þróunar og vaxtar en bætti því
við, að fengin reynsla sýndi, að fiskveiði-
stjórnunarkerfi væru kostnaðarsöm í
framkvæmd og þess vegna ættu kvótahaf-
ar að greiða gjald sem rynni til viðhalds og
stjórnunar þess. M.ö.o. er Roland Johnson
fylgjandi kostnaðargreiðslum.
Þráinn Eggertsson prófessor spurði
hvað yrði um frumkvæði þeirra útgerðar-
manna til þróunar og vaxtar, sem keyptu
kvóta fullu verði af þeim, sem upphaflega
hefðu fengið hann til umráða. Augljóslega
eru sterk rök fyrir því sjónarmiði, sem
fram kom í spurningu prófessorsins.
I umræðum á ráðstefnunni komu fram
forvitnileg sjónai'mið hjá prófessorunum
Hannesi Hólmsteini Gissurarsyni og Ragn-
ari Ámasyni. Hinn fyn-nefndi spurði hinn
síðarnefnda eitthvað á þá leið, hvort hann
teldi kvótakerfið geta þróazt í þá átt, að
kvóti væri ekki einungis bundinn við skip. í
spurningunni og því svari, sem á eftir kom,
mátti skilja, að báðir teldu það koma til
greina. Þá mun verða spurt hvað verði um
verðmæti skipa, sem hugsanlega yi'ðu
kvótalaus í slíku kei'fi. I ítarlegustu út-
færslu þessarar hugmyndar mætti hugsa
sér, að hver einasti landsmaður gæti keypt
og selt kvóta alveg eins og hlutabréf. Er það
fráleitt?
Umræður sem þessar eru gagnlegar.
Þær stuðla að því, að skoðanaskipti um
þetta mikla deilumál verði málefnalegri en
þau hafa verið á köflum, þegar tilfinninga-
hitinn hefur náð yfirhöndinni. Það er lær-
dómsríkt fyrir okkur að hlusta á sjónarmið
útlendinga, sem um þessi mál hafa fjallað,
þótt erlendai' fyi'h-myndir dugi ekki endi-
lega hér á Islandi. Raunai- er Ijóst, að við er-
um slíkir frumkvöðlai- í uppbyggingu kvóta-
kerfis í fiskveiðum og í umræðum um auð-
lindaleigu, að sennilega geta aðrar þjóðh'
lært töluvert af okkur ekki síður en við af
þeim.
„Hið athyglis-
verða er, að sam-
kvæmt g’ögnum
hins fyrrverandi
ráðuneytisstj óra
nýsjálenzka sjáv-
arútvegsráðuneyt-
isins nam heildar-
upphæð auðlinda-
leigu, áður en hún
var felld niður, 20
milljónum nýsjá-
lenzkra dollara en
eftir að kostnað-
argreiðslur voru
teknar upp nánast
tvöfaldaðist þessi
upphæð og fór
upp í 35 milljónir
nýsjálenzkra doll-
ara.“