Morgunblaðið - 11.12.1998, Qupperneq 13

MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
FÖSTUDAGUR 11. DESEMBER 1998 13
Ók með slasaðan farþega eftir að hafa neytt áfengis
Sýknaður af ákæru
um ölvunarakstur
Valdimar
Jóhannesson
Móðgun
við alla
rétt hugs-
andi menn
VALDIMAR Jóhannesson blaða-
maður segir að frumvarp ríkis-
stjórnarinnar til breytinga á lög-
um um stjórn fískveiða sé móðgun
við alla rétt hugsandi menn. Nið-
urstaða Hæsta-
réttar hafi verið
sú, að ekki
mætti mismuna
mönnum hvað
varðar atvinnu-
réttindi og á því
sé ekki tekið í
frumvarpinu.
Hann segir að
verði frumvarp-
ið að lögum
verði látið á það
reyna fyrir dómstólum. Réttaró-
vissan haldi því áfram.
„Það er móðgun við alla rétt
hugsandi menn að koma fram með
þetta frumvarp eftir dóm Hæsta-
réttar þvi þetta er alls ekki í sam-
ræmi við dóminn. Menn þurfa ekki
endilega að hugsa svo mikið um
dóminn þegar þetta frumvarp er
sett fram. Menn þurfa að hugsa
um stjórnarskrána. Samræmist
þetta frumvarp stjórnarskrá lýð-
veldisins? Samræmist það jafn-
ræðisreglu og ákvæðum um at-
vinnufrelsi? Ef menn kjósa að
skilja ekki dóminn þá skiptir það
ekki öllu máli. Þeir verða þá bara
að skilja stjórnarskrána.
Frumvarpið pöntuð
niðurstaða
Ráðherrarnir segjast hafa kall-
að til bestu sérfræðinga í lögum
sem völ sé á. Ég mótmæli því
ekki að þetta séu ágætir menn en
þeir eru allir meira og minna
tengdir þessu máli hagsmuna-
böndum. Baldur Guðlaugsson
hefur verið stjórnarformaður Is-
félags Vestmannaeyja, eins
stærsta útgerðarfyrirtækis
landsins. Hann er stjórnarmaður
í Eimskipi sem hefur verið í
miklu kvótabraski undanfarin ár.
Hann er því mjög litaður af sín-
um persónulegu hagsmunum.
Eríkur Tómasson er efalaust
ágætismaður en hann var hér á
árum áður formaður Sambands
ungra framsóknarmanna. Arni
Kolbeinsson er sjálfsagt einnig
hæfur maður en hann er ráðu-
neytisstjóri í sjávarútvegsráðu-
neytinu. Það er því ekkert að
marka hvað þessum mönnum
finnst. Enda er þetta frumvarp
pöntuð niðurstaða.
Ég tel að málið sé komið á það
stig að ef Alþingi reynir að koma
þessu frumvarpi í gegn, í trássi við
þennan dóm og vilja þjóðarinnar,
þá beri forseta Islands að neita að
undirrita lögin. Þar með væri mál-
inu vísað til þjóðarinnar. Hinn
kosturinn er að ríkisstjórnin segi
af sér vegna þess að hún ræður
ekki við verkefni sitt. Raunar tel
ég að hvernig sem fer verði ríkis-
stjórnin að segja af sér, því fyrr
því betra fyrir þjóðina.
Verði þetta frumvarp að lögum
er alveg ljóst að það verður látið
reyna á þetta mál fyrir dómstól-
um. Það hafa margir lýst þvi yfir
að það verði gert. Það er því ljóst
að óvissuástandið heldur áfram og
það er að sjálfsögðu skaðlegt.
Núna er tími til að finna lausn sem
heldur í stað þess að stjórnvöld
haldi áfram að vinna fyrir örfáa
sérhagsmunaaðila," sagði Valdi-
mar.
HÉRAÐSDÓMUR Suðurlands
hefur sýknað mann af ákæru fyrir
að hafa ekið bifreið undir áhrifum
áfengis vegslóða skammt frá Þjórs-
árdalslaug í Gnúpverjahreppi og
síðan að Sámsstöðum 4 við Búr-
fellsvirkjun aðfaranótt þriðjudags-
ins 14. júlí síðastliðins.
Maðurinn var að aka með slasað-
an farþega og þótti sannað með
játningu hans að hann sýndi af sér
þá háttsemi sem honum var gefin
að sök í ákæru, en af hálfu manns-
ins var því haldið fram að meta
bæri háttsemi hans refsilausa á
grundvelli neyðarréttar.
í dómi héraðsdóms kemur fram
að ákærði hafi verið farþegi í bfl
sem kona ók og voru þau á leið að
Þjórsárdalslaug þegar bíllinn fór
tvær veltur út af vegarslóða sem
þangað liggur. Eftir veltuna var
Dómur vegna
gjaldtöku vatns
í óbyggðum bflskúr
Afrýja til
Hæsta-
réttar
Á FUNDI Veitustofnana Hvera-
gerðis á þriðjudag var ákveðið að
áfrýja dómi Héraðsdóms Suður-
lands þess efnis að hitaveita bæjar-
ins endurgreiddi burtfluttri konu
frá Hveragerði ímyndaða vatns-
notkun í bílskúr sem aldrei var
byggður. Nam upphæðin 43 þús-
und krónum, en byggingarleyfi fyi’-
ir bflskúrnum fékkst árið 1967 og þá
hófst gjaldtakan. Borgaði konan
vatnsnotkun fyrir bílskúrinn
óbyggða í 30 ár þar sem byggingar-
leyfi týrir honum vai- í gildi alian
tímann. Segir Guðmundur Baldurs-
son veitustjóri að Helgi Guðmunds-
son, hæstaréttarlögmaður og lög-
maður veitustofnananna, leggi til að
málinu verði áft-ýjað til Hæstaréttar
á þeim forsendum að dómur Hér-
aðsdóms sé ekki nægilega rökstudd-
ur. Þess er vænst að málið verið tek-
ið fyrir seinni hluta næsta árs.
„Þetta snýst ekki um 43 þúsund
krónur,“ segir Guðmundur. „Það
getur verið fjöldi manns sem er
fluttur héðan og hefur borgað með
þessum hætti einhvemtíma á síðast-
liðnum árum, sem getur komið hing-
að og krafist endurgreiðslna. Þetta
gæti kallað fram töluverða vinnu hjá
okkur. Hins vegar eru sárafá hús í
dag sem greiða svona gjöld og í
þeim tilfellum sem um þau ræðir
höfum við fellt þau niður.“
Kannski betur rökstuddur
í Hæstarétti
Guðmundur segir að ýmsar
spurningar vakni við dóm Héraðs-
dóms Suðurlands, til dæmis sú
hvort rangt sé líka að leggja á
gatnagerðargjöld á rúmmál hús-
næðis áður en það er byggt, eins og
nú tíðkast með líkum hætti og
gjaldtaka fyrir vatnsotkun. Hann
telur að ekki sé víst að dómi Hér-
aðsdóms verði breytt, en telur að
kannski verði hann betur rök-
studdur í Hæstarétti. „Ef við töp-
um málinu fáum við kannski skýr-
ari línur um það af hverju okkur
var óheimilt að taka gjald með
þessum hætti.“
konan í þannig líkamlegu og and-
legu ástandi að ómögulegt var að
hún héldi áfram akstri eða gæti
gengið til byggða, og fram kemur
að það hefði tekið ákærða um tvær
klukkustundir að ganga til byggða.
Enginn hefði vitað um ferðir þeirra
og nánast engin von hefði verið um
hjálp þar sem ekki hefði mátt bú-
ast við mannaferðum á þessum
slóðum fyrr en í fyrsta lagi ein-
hvern tíma daginn eftir.
Ekki áberandi ölvaður
í dóminum segir að telja verði að
eins og á stóð hafi verið varhuga-
vert fyrir ákærða að fara til
byggða og skilja konuna eina eftir
á vettvangi. Vegna meiðsla kon-
unnar og aðstæðna að öðru leyti
hafi ákærði ekið bifreiðinni lötur-
hægt stystu leið til byggða, og hafa
ÖKUMENN tveggja bifreiða
voru fluttir á slysadeild með
minniháttar meiðsli eftir aftaná-
keyrslu á Kringlumýrarbrautinni
við vestari enda Fossvogsdals á
níunda tfmanum í fyrradag. Báð-
ar bifreiðarnar skemmdust tals-
ÍTARLEGA umfjöllun um gagna-
gi'unn á heilbrigðissviði er að finna í
nýjasta hefti danska tímaritsins Sy-
geplejersken (nr. 48/1998). Þar er
meðal annars rætt við Henrik
Waaben, forstöðumann skráningar-
eftirlits Danmerkur, og Povl Riis,
sem lengi var formaður Vísindasiða-
nefndar Danmerkur. Báðir lýsa efa-
semdum um að gagnagrunnur af
þessu tagi fengist nokkurn tíma
samþykktur í Danmörku.
Waaben segir að vissulega hafi
Danir þegar gengið langt í skrán-
ingu persónuupplýsinga í heil-
brigðiskerfinu. En það sem skipti
sköpum sé viðskiptatilgangurinn.
„Við myndum ekki samþykkja skrá
með heilbrigðisupplýsingum í
einkaeigu, sem sett væri á fót í því
augnamiði að hagnast á því að selja
upplýsingarnar til fjölþjóðlegra
beri í huga að aksturinn átti sér
stað að nóttu til á fáfórnum vegi.
Af lýsingu vitna á ástandi ákærða
hafi hann ekki verið áberandi ölv-
aður og samkvæmt niðurstöðum
blóð- og þvagsýna sem tekin voru
úr honum um nóttina megi ætla að
víman hafi vei'ið að í-enna af honum
þegai' hann ók bflnum.
Þá segir að miðað hafi verið við
það í ákæru að ákærði hafi ekki
verið óhæfur til að stjórna öku-
tæki, samkvæmt 3. mgr. 45. gr.
umferðarlaga nr. 50/1987, heldur
að hann hafi ekki getað talist
stjórna ökutæki örugglega, sam-
kvæmt 2. mgr. 45. gr. Að öllu
þessu virtu þyki akstur ákærða
umrætt sinn eiga að vera refsi-
laus og því beri að sýkna hann af
öllum kröfum ákæruvaldsins í
málinu.
vert og þurfti að flytja þær á
brott með krana. Umferð um Kr-
inglumýrarbrautina til norðurs
tafðist í tuttugu mínútur meðan á
aðgerðum lögreglunnar stóð.
Þung umferð er á Ki-inglumýr-
arbrautinni á þessum tíma dags.
fyrirtækja til notkunar við vöru-
þróun. Og þótt slík skrá væri stofn-
sett í vísindatilgangi ætti ég erfitt
með að ímynda mér að við myndum
fallast á að selja mætti nýtingar-
réttinn til einkafyrirtækis. Gilti þá
einu hvort fyrirtækið væri danskt
eða erlent."
Povl Riis er nýhættur sem for-
maður dönsku vísindasiðanefndar-
innar en tekur ennþá þátt í vís-
indasiðfræðistai'fi á vegum Evr-
ópuráðsins og Evrópusambands-
ins. Hann hefur að sögn fylgst vel
með umræðunni á íslandi. Að hans
sögn er það ekki helst gagnagrunn-
urinn heldur viðskiptatilgangurinn
og ófullnægjandi eftirlit sem valdi
vandkvæðum við íslensku tillög-
una. „Það eru mjög viðkvæmar
upplýsingar í mörgum sjúkra-
skrám og fólk sem hefur sagt
Mest fjölgun
í opinberum
störfum
STÖRFUM í landinu hefur
fjölgað frá 1994 til 1998 um
9.760 eða 7,9%. Samdráttur er í
fjórum greinum, þ.e. landbún-
aði, fiskveiðum, fiskiðnaði og
störfum í þjónustu vai-narliðs-
ins en mest aukning er í starf-
semi hins opinbera, þar sem
ársvei'kum fjölgaði um 2.509 á
tímabilinu. Þetta kemur fram í
svari Davíðs Oddssonar forsæt-
isráðherra við fyrirspurn Guð-
mundar Árna Stefánssonar al-
þingismanns.
Störfum í landbúnaði á árun-
um 1994-1998 fækkaði um 811,
716 í fiskveiðum og 505 í fisk-
iðnaði. Þá fækkaði störfum hjá
varnarliðinu um 49. Fjölgun
starfa í verslun vai'ð 1.980,
1.384 í byggingarstai'fsemi og
1.216 í samgöngum.
ð Stöifum fjölgaði á tveimur
fyrstu árum kjörtímabilsins,
1994-1996, um rúmlega 3.900
eða 3,2%. Fjölgun starfa á höf-
uðborgarsvæðinu var mest eða
3.247. Störfum fækkaði á Vest-
fjörðum, Norðurlandi vestra og
Áusturlandi á tímabilinu.
I hlýindunum undanfarna daga
hefur verið afleitt skyggni og
akstursskilyrði því slæm. Brýnt
er fyrir ökumönnum að taka mið
af aðstæðum og hafa hæfilegt bil
á milli bíla og stilla ökuhraða í
hóf.
lækninum frá drykkjuhneigð eða
sjúkdómum í fjölskyldunni gerði
það ekki til þess að upplýsingai'nar
yrðu verslunarvara. Ég tel að
sjúkraskrárupplýsingar séu í eigu
hins opinbera en ekki sem vara
sem megi endurselja. Upplýsing-
arnar voru látnar af hendi til rann-
sókna eða til þess að læknii-inn
gæti greint sjúkdóminn og ákveðið
rétta meðferð. Ég er einnig á móti
tólf ára einokun lyfjafyrirtækis.
Fi'jálsan aðgang vísindamanna -
innan ramma laganna - ætti ekki
að takmai’ka vegna viðskiptasamn-
inga,“ segir Riis.
Riis telur hins vegar að það væi'i
of langt gengið að krefjast upplýsts
samþykkis allra sem í hlut eiga. Það
myndi stöðva allar faraldui'sfræði-
legar rannsóknir ef alltaf þyrfti
samþykki, segir hann.
Valdimar
Jóhannesson
Morgunblaðið/Golli
Tafir vegna áreksturs
Danska tímaritið Sygeplejersken með efasemdir
Einkarekinn gagna-
grunnur gengi ekki