Morgunblaðið - 30.07.1999, Qupperneq 4

4 FÖSTUDAGUR 30. JÚLÍ 1999
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Viðbúnaður vegna mikils umferðarþunga um verslunarmannahelgina
Tafír á umferð
fyrirséðar til og
frá Reykjavík
Greitt fyrir umferð með
sérstökum aðgerðum
HELSTU aðgerðirnar felast í því að minnka líkur á miklum umferðartöfum við gatnamót Víkurvegar og
Vesturlandsvegar og því er Grafarvogsbúum bent á að sleppa Víkurveginum og aka þess í stað Gullinbrú og
Höfða-bakka til að komast inn á Vesturlandsveg.
Stund milli stríða í
lífi baráttumanns
Morgunblaðið/Sverrir
VÁCLAV Havel, forseti Tékkiands og eiginkona hans, Dagmar Ha-
vlova Havel, kveðja skömmu fyrir flugtak í gærdag.
BÚAST má við umferðartöfum um
verslunarmannahelgina til og frá
Reykjavík á morgun, föstudag og
einnig á sunnudag og mánudag. Til
að greiða fyrir umferð hafa lög-
reglan, Vegagerðin, Mosfellsbær
og Reykjavíkurborg ákveðið að
standa að aðgerðum þar að lútandi,
sem kynntar voru á fréttamanna-
fundi í gær.
Gripið verður til tímabundinna
lokana á álagstímum við afleggjara
að hringtorgi við Álafossveg. Er
vegfarendum, sem eiga leið út á
Vesturlandsveg, bent á að aka Ála-
fossveg um Álafosskvos inn á
Reykjaveg og þaðan inn á Vestur-
landsveg.
íbúum, sem búa nyrst í Mosfells-
bæ og aka Ásland út á Vestur-
landsveg, er bent á að aka veg í
gegnum Helgafellsland, í gegnum
Alafoss og þaðan út á Vesturlands-
veg.
Eins er Grafarvogsbúum bent á
að nota Höfðabakka og Gullinbrú
liggi leiðin til eða frá Grafarvogs-
hverfum því annars má búast við
miklum töfum við gatnamót Víkur-
vegar og Vesturlandsvegar. Þeim,
sem aka um Vesturlandsveginn til
Selfoss, er bent á að nota eystri
vegöxl Vesturlandsvegar til að auð-
velda umferð um gatnamót Vestur-
landsvegar og Suðurlandsvegar en
umferð um Mosfellsbæ rennur þá
um tvær akreinar í gegnum um-
ferðarljósin. Þá er vegfarendum
bent á Breiðholtsbraut eða Bæjar-
háls. Á álagstímum er vegfarend-
um sem koma frá Selfossi til
Reykjavíkur bent á að nota Breið-
holtsbraut eða Bæjarháls.
Lögreglan leggur á það áherslu
að ökumenn haldi jöfnum umferð-
arhraða til að ná sem mestum af-
köstum umferðar og mun ennfrem-
ur setja upp aukavegmerkingar en
til lokana verður einungis gripið ef
þörf krefur.
Hert lögreglueftirlit um
verslunarmannahelgina
Embætti ríkislögreglustjóra og
lögreglan um land allt munu við-
hafa hert eftirlit með hraðakstri,
ölvunarakstri og bílbeltanotkun og
mun við eftirlitið nota ómerktar
bifreiðar ríkislögreglustjóra, sem
búnar eru hraðamyndavélum. Enn-
fremur leggur lögreglan áherslu á
að vera sýnileg að öðru leyti, bæði
á þjóðvegum landsins og uppi á há-
lendinu þar sem fjallalögreglan
verður á ferðinni.
Umferðarráð mun í samstarfi við
lögreglu um allt land starfrækja
upplýsingamiðstöð á skrifstofu
ráðsins. Þar verður safnað saman
upplýsingum um umferðina, um
ástand vega og annað gagnlegt.
Útvarp Umferðarráðs verður með
útsendingar á öllum útvarpsstöð-
um um helgina eftir þörfum.
Tvö banaslys um síðustu
verslunarmannahelgi
Tvö banaslys urðu í umferðinni
um verslunarmannhelgina í fyrra
og að auki slösuðust sjö manns al-
varlega. Samkvæmt upplýsingum
Umferðarráðs hafa alls tíu manns
látist í umferðarslysum um verslun-
armannahelgi frá árinu 1961, þar af
helmingur milli tvftugs og þrítugs.
Þannig fórust þrír við útafakstur og
í árekstri og þrír urðu fyrir bifreið
og einn dó í bflveltu. Umferðarráð
beinir þeim eindregnu tilmælum til
ökumanna að þeir aki á jöfnum og
góðum hraða og beinir þvi til öku-
manna með eftirvagna sem aka
hægar en aðrir, að hleypa umferð
fram úr sér svo ekki safnist langur
hali bifreiða á eftir þeim. Þá skorar
Umferðarráð á ökumenn að virða
yfirborðsmerkingar sem gefa til
kynna að ekki megi aka fram úr,
þ.e. óbrotnar línur á blindhæðum,
við beygjur og víðar.
Allir spenni beltin
Umferðarráð leggur á það
áherslu að ökumenn jafnt sem far-
þegar noti bflbelti og bendir á að á
síðasta ári hafi 15 manns látið lífið í
umferðarslysum, sem ekki voru
spenntir í bflbelti. Alls létust 27
manns í umferðarslysum í fyrra,
sem var óvenjumikið miðað við árin
á undan og á fyrri helmingi þess
árs höfðu 15 manns beðið bana í
umferðarslysum. Það sem af er
þessu ári hafa orðið 12 banaslys í
umferðinni og er það von Óla H.
Þórðarsonar framkvæmdastjóra
Umferðarráðs að sú tala hækki
ekki um næstu helgi.
TÉKKNESKU forsetahjónin yfirgáfu
landið í flugvél sinni laust eftir hádegi
í gærdag eftir 9 daga dvöl hérlendis í
sumarhúsi í boði forseta Islands. Ha-
vel og frú hafa haft hægt um sig á
meðan á dvölinni hefur staðið enda tál-
gangur heimsóknarinnar að njóta
hvfldar og kyrrðar hérlendis en forð-
ast fjölmiðla og pólitískt argaþras.
Havel, sem hefur átt við heilsubrest
að stríða, gaf þó íslenskum fjölmiðlum
færi á sér skömmu fyrir brottför á
Keflavíkurfiugv'elli og svaraði stuttum
spumingum fréttamanna. Hann lét
vel af dvölinni í „sumarhúsi skammt
frá Selfossi", kvað þau hjón hafa haft
það náðugt, lesið góðar bækur, farið í
göngutúra og skoðunarferðir. Þau
heimsóttu m.a. Bláa lónið og brugðu
sér bæjarleið til Reykjavíkur. Þá þáðu
þau hjónin kvöldverðarboð forsætis-
ráðherrahjónanna, Davíðs Oddssonar
og Ástríðar Thorarensen, í gærkvöld.
Friðsæld í íslenskri sveit
Það mikilvægasta við dvölina sagði
Havel friðsældina og að hafa verið
laus við allt pólitást þvarg. Sjálfsagt
kemur hvfldin sér vel því héðan fer
Havel beint á ráðstefnu um stöðug-
leika og frið ríkjanna á Balkanskaga
sem haldin verður í Sarajevo í dag og
á morgun. „Tilgangur ráðstefnunnar
er að styrkja stöðugleikasáttmálann,“
sagði Havel og kvaðst ætla að leggja
sitt af mörkum í þeirri viðleitni.
Václav hefur nokkrum sinnum
komið til Islands en oftast haft stutta
viðdvöl. Hann kom fyrst hingað til
lands í febrúarmánuði 1990 og sá þá í
fyrsta sinn sviðsetningu á leikriti sínu
„Endurbyggingin“ sem hann hafði
skrifað 20 árum áður.
Aðspurður hvort hann legði stund á
skriftir um þessar mundir og hvort
von væri á nýju leikriti, sagði Havel.
„Það eina sem ég skrifa núorðið eru
forsetaræðumar mínar.“ Havel var
vingjamlegur í viðmóti og stutt í
glettnar augngotur en augljóst að
kraftur mannsins er ekki sá sami og
fyrr.
Skáldskapur og tónlist ómissandi
víddir í byltingu
Áhugi forsetans á dægurmenningu,
skáldskap og tónlist er vel þekktur, og
því ekki úr vegi að spyrja hann út í þá
sálma. Hitti Havel ef til vill banda-
ríska skáldið Allen Ginsberg þegar
hann kom í heimsókn til Prag árið
1966, var valinn maí-kóngur á stúd-
entahátíð, handtekinn og síðan vísað
harkalega úr landi? „Ég sá hann en
ræddi ekki við hann í það skiptið. Ég
kynntist honum síðar eftir fall komm-
únista og við náðum ágætlega saman.
Hann átti og á marga aðdáendur í
Tékklandi.“
En hafði heimsókn Ginsberg á sín-
um tíma áhrif á baráttuglöð ungmenni
í fyrrverandi Tékkóslóvakíu? „Eins og
getur nærri, við þær aðstæður sem þá
ríktu í þjóðfélaginu, var það ögmn
þegar hann var valinn maí-kóngur á
hinni árlegu hátíð stúdenta,“ segir
Havel.
Það hefur ef til vill hvekkt stjórn-
völd að Ginsberg leyndi ekki samkyn-
hneigð sinni? „Það var vissulega ekki
litið hýru auga en það sem einkum var
þyrnir í augum valdhafa var sú stað-
reynd að þama var á ferðinni frjáls
maður sem tjáði sig frjálslega, í orði
og æði.“
Hafði beaúskáldskapurinn eða ljóð-
list áhrif á byltinguna? „Ekki ein-
göngu skáldskapur heldur menning
almennt og tónlist. Allt þetta gegndi
mikilvægu hlutverki fyrir allai’ breyt-
ingar í frelsisátt í landi okkar. Þetta
var ómissandi vídd í byltingunni."
Hver er staða ljóðlistar í Tékklandi
í dag? Er svipuð ljóðavakning og gæt-
ir um þessar mundir í Bandaríkjunum
og víða í Evrópu, með vinsælum Ijóða-
upplestri, jafnvel ljóðamaraþonkeppn-
um svokölluðum? „Ég get ekki dæmt
um það hvort hægt er að tala um slíka
vakningu. En það er mikið um að vera
eins og heimsókn bandaríska beat-
öldungsins Lawrence Ferlinghetti til
Prag fy’ir nokkrum mánuðum sann-
aði. Ég missti því miður af honum.
Litlum forlögum og útgefendum hef-
ur fjölgað mikið og það er mikið gefíð
út og erfitt að átta sig á öllu því sem
er að gerast."
Fangi verður forseti
En úr einu í annað: Er Havel kunn-
ugur hugmyndum franska heimspek-
ingsins Jacques Derridas um
„democratie a venir“ eða „hið kom-
andi lýðræði" eða „lýðræði framtíðar"
(en það gengur m.a. út á sífelld og
„heilbrigð" lýðræðisleg átök án þess
að fyrirmyndarstöðu (útópíu) sé
nokkru sinni náð)? „Já, ég hef lesið
nokkuð um þessar hugmyndir og rætt
þær við hann, meðal annars á ráð-
stefnu sem haldin var í Prag.
Það vita kannski ekki allir að
Derrida heimsótti Prag þegar komm-
únistar voru við völd. Til að vera við-
staddur heimspekinámskeið, held ég.
Og þá var hann tekinn fastur og sat
tvo daga inni, einmitt í sama fangelsi
og ég sat í um þær mundir. Ungur
maður sem var með Derrida í klefa
kom yfir til mín og sagði mér deili á
manninum. Þessa skondnu sögu sagði
ég Derrida löngu seinna þegar ég var
orðinn forseti," sagði Havel að lokum,
reis úr sæti og kvaddi enda stutt í
brottför.
OJvKAR SLiU R/LDINUAR
þín ávöxtun

BUNADARBANKIjMN
VERÐBREF
- byggir á trausti