Morgunblaðið - 13.08.1999, Qupperneq 6

6 FÖSTUDAGUR 13. ÁGÚST 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Jónas Erlendsson
NÝJAR sprungur í Mýrdalsjökli, þvert á hringlaga sprungur sem áður voru fram komnar,
komu í ljós þegar flogið var yfir jökulinn í fyrradag.
Málefni Skagstrendings
V erðbréfaþingið
frestar ákvörðun
FORRÁÐAMENN Verðbréfaþings
íslands funduðu í gær um málefni
Skagstrendings hf. Kannað er hvort
ákvæði í samþykkt félagsins um að
Höfðahreppur skuli ávallt eiga tvo
menn í stjórn þess án tillits til hluta-
fjáreigu hreppsins standist lög.
Stefán Halldórsson, fram-
kvæmdastjóri Verðbréfaþingsins,
sagði eftir fundinn að ekki yrði grip-
ið til aðgerða strax. „Það er ekki
sama pressan á okkur eftir að hlut-
hafafundi í fyrirtækinu var frestað.“
Fundinum var frestað á miðviku-
dag að ósk framkvæmdastjóra Sam-
herja.
Samþykkt Skagstrendings stóðst
lög um skráningu hlutafélaga þegar
það var skráð árið 1992. Ástæðan
fyrir þessu ákvæði liggur í vilja
hreppsnefndarmanna til þess að
tryggja að fyrirtækið haldist í
byggðinni.
Deilur um lögmæti samþykktar
Skagstrendings byrjuðu þegar Sam-
herji keypti um 40% hlut í Skag-
strendingi. Samherji á samkvæmt
hlutafjáreign sinni rétt á tveim
mönnum í stjórn. Höfðahreppur á
rúmlega 20% hlut og er með tvo
menn í stjórninni. Fimmti stjórnar-
maður kemur frá Burðarási sem á
17% í félaginu.
Málið skoðað í víðari samhengi
Stefán segir að niðurstaða fundar-
ins hafi verið sú að skoða mál Skag-
strendings í víðara samhengi. „Við
viljum gefa okkur tíma til að skoða
hvort samþykktir annarra félaga
sem eru skráð á þinginu brjóti í bága
við lög um skráningu hlutabréfa sem
tóku gildi 1. júlí sl.“ Stefán býst við
niðurstöðu um næstu mánaðamót.
Mikil átök í
Mýrdalsjökli
HELGI Björnsson, jöklafræðingur
á Raunvísindastofnun, segir að nýj-
ar sprungur sem myndast hafa í
Mýrdalsjökli sýni að meginhluti
jökulsins sé farinn að sýna við-
brögð við auknum jarðhita undir
jöklinum.
„Myndast hafa fjölmargar sam-
síða langsprungur, í stefnunni NA-
SV með 20-60 metra millibili, sem
ná yfir nær allan meginhluta öskj-
unnar undir miðjum Mýrdalsjökli.
Á þessu svæði hallar jökullinn til
austurs og sýna sprungumar að
straumur íss hefur vaxið niður að
Höfðabrekkujökli og sprangur
myndast við tog í ísnum. Orsök
þessa er væntanlega sú að aukinn
jarðhiti við austurbarma öskjunnar
bræðir jökulís og því eykst straum-
ur íss þangað frá meginjöklinum.
Isinn í meginjöklinum er farinn að
sýna viðbrögð við auknum jarðhita,“
segir Helgi.
ís sígur að Höfðabrekkujökli
Sú spurning vaknar hvort þessar
sprungur benda til þess að afrennsli
vatnsins sé eitthvað að breytast.
„Enn sem komið er beinist ís og
væntanlega einnig vatn enn ákveðn-
ar en áður að upptökum Höfða-
brekkujökuls og svo verður áfram
nema fram komi sprungur innan
öskjubarmanna, sem snúa gegn hin-
um, þ.e.a.s. íhvolfa hlutanum að
miðjum jöklinum. Fari svo myndast
stór sigketill inni á miðjum jöklin-
um og vatn getur safnast í botni
öskjunnar svipað og nú gerist í
Grímsvötnum í Vatnajöldi. Enn er
enginn vísbending um að svo sé
komið en væntanlega hefur af-
rennslissvæði að Höfðabrekkujökli
þegar vaxið frá því sem áður var.
Enn stærri hluti Mýrdalsjökuls
veitir því vatni til Mýrdalssands og
að sama skapi minni hluti til Sól-
heimasands og niður Markai-fljót.
Kötluhlaup færi því niður Mýrdals-
sand við gos innan enn stærra
svæðis en talið var áður en breyt-
ingar hófust á jöklinum eftir 20.
júlí.“
Engin aukning hefur orðið í ám
síðustu daga og segir Helgi að fylgj-
ast þurfi vel með þeim á næstunni.
Ef engin aukning verði í ánum á
sama tíma og greinileg merki komi
fram um aukinn jarðhita sé það
ákveðin vísbending um að vatn
safnist fyrir undir jöklinum.
Bygging sérhannaðs kvikmyndavers stendur fyrir dyrum
Fyrsta skóflustungan
verður tekin á morgun
ÚTLITSTEIKNING að kvikmyndaverinu sem verður
við Fossaleyni í Grafarvogi í Reykjavík.
FYRSTA skóflustungan að fyrsta sér-
hannaða kvikmyndaverinu á íslandi
verðrn- tekin á morgun, laugardag, á
lóð íslenska kvikmyndaversins við
Fossaleyni í Grafarvogi í Reykjavík.
Ráðgert er að reisa þar tvö stúdíó og
þjónustubyggingar en í fyrsta áfanga
verður annað verið byggt.
Jón Þór Hannesson kvikmynda-
gerðarmaður tjáði Morgunblaðinu að
helstu eigendur Islenska kvilonynda-
versins væru Saga-Film, Islenska
kvikmyndasamsteypan og Agúst
Baldursson, sem hefur mikið starfað
að leikstjóm auglýsingamynda. Aðrir
hluthafar eru ýmsir fjárfestar. Hug-
myndin er að reisa á 15.000 fermetra
lóð fyrirtækisins alhliða þjónustuver
lyrir íslenska kvikmjmdagerð en fyrir
utan tvö kvikmyndaver verður þar að-
staða fyrir búningagerð, skrifstofur,
starfsmenn og síðan smíðaverkstæði.
Alls verða byggingamar um 5.500 fer-
metrar að flatarmáli. Kvikmyndaverin
verða nefnd Óskar og Loftur til heið-
urs tveimur frumkvöðlum í íslenskri
kvikmyndagerð, Óskari Gíslasyni og
Lofti Guðmundssyni.
I fyrsta áfanga verður stærra stúd-
íóið byggt. Er það 1.200 fermetra
bygging með 10 metra lofthæð og þar
muni aðilar að félaginu fá inni með
verkefni sín auk þess sem aðrir geti
einnig fengið aðstöðuna leigða. Ráð-
gert er að Ijúka byggingu fyrsta
áfangans um næstu áramót. Arkitekt
er Gylfi Guðjónsson og segir Jón
menn hafa skoðað kvikmyndaver í öðr-
um löndum við undirbúning hönnunar.
Kostnaður er áætlaður um 120
milljónir króna og segir Jón Þór
hraða uppbyggingarinnar ráðast af
þróun í íslenskri kvikmyndagerð á
næstu árum. Hann segir löngu tíma-
bært að fá aðstöðu sem þessa, fyrir-
tækin hafi búið við misjafnar aðstæð-
ur, fengið inni í bráðabirgðahúsnæði
hér og þar á höfuðborgarsvæðinu
vegna einstakra verkefna. Hann sagði
þetta gerbreyta aðstöðu til kvik-
myndagerðar enda sérhannað hús.
Lækkun dollars
hefur lítil áhrif
Miðgengi dollarans frá 1. janúar til 12. ágúst 1999
1.jan. 1-feb. Lmars Lapr. Lmaí Ljúni Ljúlí Lág.
DOLLAR hefur lækkað úr 75,50
krónum í 72,72 krónur á tímabilinu
14. júlí til 11. ágúst sl. í gær stóð
dollarinn í 72,96 krónum miðað við
miðgengi. Að því er fram kemur í
máli forsvarsmanna fyrirtækja
hérlendis hefur gengisþróunin ekki
haft umtalsverð áhrif á inn- eða út-
flutning því á sama tíma hafa evr-
ópskar myntir styrkst sem og jen-
ið.
Lækkun dollara gagnvart krón-
unni hefur í för með sér að allur út-
flutningur í dollurum verður óhag-
stæður. Þess ber þó að geta að
gengi dollars er enn mun hærra en í
upphafi árs þegar dollarinn var rétt
rúmar 69 krónur.
Ásgeir Daníelsson, hagfræðing-
ur hjá Þjóðhagsstofnun, segir að
mikilvægustu markaðir landsins
séu ekki í Bandaríkjunum en lík-
legt megi telja að meirihluti er-
lendra lána sé í dolluram. Lækkun
dollara ætti því að koma skuldur-
um til góða.
Einar Sigurðsson, framkvæmda-
stjóri hjá Flugleiðum, segir að
gengislækkun dollars hafi jákvæð
áhrif á rekstur félagsins, ef eitthvað
er, fyrir félagið. Jákvæðu áhrifin
felist í því að hærra hlutfall gjalda
en tekna er í dollurum þannig að fé-
lagið þarf að kaupa dollara fyrir
aðra gjaldmiðla. Ef gengi dollarans
lækkar fær félagið því fleiri dollara
fyrir hverja krónu. Meðal helstu út-
gjalda sem breytast með gengi doll-
ars era eldsneytiskaup, viðhalds-
kostnaður og fleira.
í efnahagsreikningi félagsins era
skuldir færðar í dolluram en áhrif
gengissveiflna á eignabreytingar
jafnast út vegna þess að flugvéla-
kosturinn er jafnframt endur-metinn
í takt við gengisbreytingar.
Utflutningxir enn hagstæður
Hjá Sölumiðstöð hraðfrystihús-
anna fengust þær upplýsingar að
lækkun dollars hefði fram að þessu
ekki haft áhrif á sölu sjávarafurða
til Bandaríkjanna. Mest væri fram-
leitt á Bandaríkjamarkað þessa
dagana en yrði áframhald á lækkun
dollars yrði það skoðað hvort hafin
yrði framleiðsla inn á Evrópumark-
að þar sem gjaldmiðlar hafa styrkst
í samanburði við dollar. Hann segir
jafnframt að afurðaverðshækkun
sem orðið hafi í Bandaríkjunum
vegi upp lækkun á dollar.
Jónas Þór Steinarsson, fram-
kvæmdastjóri Bílgreinasambands-
ins, segir að bílainnflutningur sé
ekki mikill frá Bandaríkjunum til
íslands. Þar sé aðallega um að ræða
bfla frá Chrysler en gengismálin
séu með öðrum hætti nú en áður.
Jónas Þór minnist þeirra tíma þeg-
ar mikil lækkun varð á gengi sterl-
ingspunds sem leiddi til mikils inn-
flutnings á Ford Cortina frá Bret-
landi. Nú tryggi innflytjendur sig
gagnvart gengisbreytingum með
ýmsum hætti.
Nýkaup
17-47%
lækkun á
svínakjöti
VERSLANIR Nýkaups
lækka í dag, föstudag, ferskt
svínakjöt úr kjötborði um
17-47% á meðan birgðir end-
ast.
Tilboðið stendur aðeins í
dag eða á meðan birgðir end-
ast og nær það til 10-12 tonna
af svínakjöti. Sem dæmi má
nefna að svínabógur, sem
kostaði kr. 569 kostar nú kr.
379, svínakótilettur, sem áður
kostuðu kr. 1.049 kosta nú kr.
749, svínahnakki, sem kostaði
kr. 859, kostar nú kr. 498,
svínarifjasteik, sem kostaði
kr. 379 kostar nú kr. 198,
svínabógssneiðar, sem áður
kostuðu kr. 699 kosta nú kr.
395 og svína sirloin sneiðar,
sem kostuðu áður kr. 756
kosta nú kr. 499.