Morgunblaðið - 13.08.1999, Qupperneq 18

18 FÖSTUDAGUR 13. ÁGÚST 1999
MORGUNBLAÐIÐ
LANDIÐ
Formaður Ferskra fjárbænda segir að útflutningsskylda á sumarslátrun dragi úr áhuga bænda
Skylt að
flytja út þrátt
fyrir nægan
markað
Formaður Ferskra fjárbænda gagnrýnir harð-
lega hvernig staðið var að ákvörðun um útflutn-
ing kjöts úr sumarslátrun þrátt fyrir nægan
markað fyrir ferskt kjöt á innanlandsmarkaði á
þeim tíma. Hann segir Helga Bjarnasyni að út-
flutningsskyldan dragi úr áhuga bænda á að
lengja sláturtímanm
■
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
EYJÓLFUR Gunnarsson, forniaður Ferskra fjárbænda.
AÐ FERSKUM fjárbændum
standa sauðfjárbændur á Norður-
og Vesturlandi, mest úr Vestur-
Húnavatnssýslu og Saurbæ í Döl-
um. Félagsmenn leggja inn í Hag-
kaup og Nýkaup og hefur félagið
haft forystu um að lengja slátur-
tímann þannig að ferskt kjöt hefur
verið á boðstólum frá júlí og fram
til jóla. Sláturhúsið Ferskar afurð-
ir hf. á Hvammstanga var verktaki
hjá Hagkaupi við slátrunina. Nú
er verið að breyta Ferskum fjár-
bændum í sameignarfélag og hef-
ur það tekið sláturhúsið á leigu.
Leigja sláturhúsið
„Okkur fannst liggja beint við
að framleiðendur sjálfir sæju um
slátrunina og ákváðum að taka
húsið á leigu fyrst Sigfús Jónsson,
eigandi þess, vildi gefa okkur kost
á því,“ segir Eyjólfur Gunnarsson
á Bálkastöðum, formaður Ferskra
fjárbænda. „Við teljum að bændur
séu sér alltof lítið meðvitandi um
úrvinnslu afurða búa sinna. Þótt
margir bændur séu í forystu í af-
urðasölufélögum hefur reynslan
sýnt að þeir vita oft lítið um rekst-
urinn. Við þurfum að komast nær
markaðsmálunum. Nú sjáum við
hjá Ferskum fjárbændum um allt
ferlið, frá ræktuninni að verslun-
inni, annað hefur ekki breyst,“
segir Eyjólfur.
Eyjólfur og félagar hafa áhuga á
að lækka sláturkostnað tO þess að
meira verði eftir fyrir bændur.
Hann segir að sláturhúsið verði
rekið með þeim tekjum sem versl-
anirnar greiða fyrir slátrunina,
annað verði ekki leyft enda hafi fé-
lagið ekki í neina sjóði að hlaupa
og stjóm Ferskra fjárbænda í per-
sónulegum ábyrgðum fyrir því að
ekld verði halli á fyrirtækinu. Og
hugsanlegum hagnaði verði skipt á
milli eigendanna.
Hnefahögg 1 andlitið
Sumarslátrunin byrjaði í júlí og
hefur farið vaxandi. Nýkaup og
Hagkaup greiddu 50% álag á inn-
leggið í upphafi og fer álagið stig-
lækkandi fram að sláturtíð þegar
það fellur út. í þessari viku er til
dæmis greitt 32% álag á opinbert
verð. „Við ætluðum að slátra
tvisvar í viku, á mánudögum og
miðvikudögum, nógur er markað-
urinn, en höfum ekki fengið nógu
mörg lömb. Við áttum von á að
þetta færi að glæðast í ágúst en þá
fáum við 10% útflutningsskyldu
eins og hnefahögg í andlitið," segir
Eyjólfur. Landbúnaðarráðuneytið
auglýsti síðasta dag júlímánaðar
að 10% af innlögðu dilkakjöti í júlí
yrði að flytja á erlenda markaði.
Áður hefur sumarslátrun verið
undanþegin útflutningsskyldu.
„Það verður að reka sauðfjárrækt-
ina sem heilsteypta atvinnugrein.
Eg skil ekki hvað forystumenn
bænda eru að hugsa með þessari
ráðstöfun. Bændur þurfa að undir-
búa sumarslátrun með miklum
fyrirvara, bygja á því á haustin, og
geta ekki breytt því með stuttum
fyrirvara. Þama virðast vera
menn við stjómvölinn sem lifa á
einhverju öðm en sauðfjárrækt og
skilja þetta ekki. Þetta em menn
sem viija halda í spotta og stýra
kerfi sem þeir ráða sjálfir. Þeir
virðast halda að þeir séu að missa
einhver tök og minna á sig með
þessum hætti. Á sama tíma loka
Bændasamtök Islands skrifstofum
sínum og setja inn á símsvarann
að hægt sé að hringja í neyðar-
númer til að fá útflutningsvottorð
fyrir hross og til að panta sæti í
bændaferðum. Ekki er bent á
neyðarnúmer vegna mála sem
standa almennum bændum nær,“
segir Eyjólfur.
Eyjólfur tekur það fram að
hann sé ekki að gagnrýna kvaðir
um útflutning á dilkakjöti í slátur-
tíðinni, þegar mikil umframfram-
leiðsla sé á kjöti. Hins vegar sé
ekki sama hvemig það er gert.
Bendir hann á að í ágúst sé nægur
markaður fyrir ferskt kindakjöt,
allt það kjöt sem framleitt er og
miklu meira. Allt seljist jafnóðum.
Ferskir fjárbændur vildu til dæm-
is geta tvöfaldað vikulega slátrun
á þessum tíma. Hann segir að
sögusagnir hafi verið um að stórir
sláturleyfishafar hafi verið að mis-
nota undanþágu frá útflutnings-
skyldu í ágúst með því að slátra
miklu magni inn í frost í lok ágúst.
Segir Eyjólfur að hægt hefði verið
að koma í veg fyrir það með því að
setja útflutningsskylduna á frá 20.
ágúst enda væru lömb almennt
ekki tilbúin til slátrunar fyrr en
eftir þann tíma.
Eftirspurn aukist
Hugmyndir hafa verið uppi um
að hafa útflutningsskyidu einnig á
innleggi eftir hefðbundna sláturtíð.
Það telur Eyjólfur að yrði dauð-
dómur yfir tilraunum til að lengja
sláturtímann og um leið þann tíma
sem ferskt dilkakjöt væri á mark-
aði. „Bændur munu ekki leggja það
á sig að geyma lömb fram á vetur ef
þeir fá ekki umbun fyrir þá fyrir-
höfn. Það hefur tekið mörg ár að fá
fram viðhorfsbreytingu meðal
bænda, sannfæra þá um mikilvægi
þess að lengja sláturtímann. Hjá
okkur hefur verið hæg stígandi,
framboðið frá bændum aukist
smám saman. En það hefur ekki
dugað því eftirspumin hefur aukist
jafn mikið. Við slátruðum 350 lömb-
um í þessari viku en hefðum þurft
að slátra 500-600“
Verðbréfasjóðir VÍB hf.
Breytingar á samþykktum
Á hluthafafundi Verðbréfasjóða VÍB hf., Kirkjusandi, Reykjavík, sem haldinn var
14. júní sl., var samþykktum félagsins breytt. Breytingin felur í sér stofhun nýrrar
sjóðsdeildar, Sjóðs 14, er fjárfestir í erlendum hlutabréfum.
Eignir Sjóðs 14 skulu ávaxtaðar í erlendum hlutabréfum sem skráð eru á
opinberum verðbréfamörkuðum í Bandaríkjunum, Evrópusambandinu, Japan,
Sviss, Kanada og Noregi. Fyrirtækin sem sjóðurinn fjárfestir í skulu vera a.m.k. 1
milljarður dollara að markaðsverðmæti, hafa sterka fjárhagslega stöðu og vera
þekkt fyrir að sýna háa og stöðuga arðsemi.
Fjármálaeftirlitið hefur staðfest umræddar breytingar á samþykktunum.
Auglýsing þessi er birt með vísan til 3. mgr. 8. gr. laga nr. 10/1993 um
verðbréfasjóði með síðari breytingum.
Samþykktir félagsins er hægt að fá afhentar hjá Verðbréfamarkaði Islandsbanka hf.
Reykjavík, 6. ágúst 1999.
Stjóm Verðbréfasjóða VÍB hf.
VlB
VERÐBRÉFAMARKAÐUR fSLANDSBANKA HF.
Kirkjusandi, 155 Reykjavík. Sími: 560 8900. Myndsendir: 560-8910.
Veffang: www.vib.is. Netfang: vib@vib.is.
Morgunblaðið/Karl Sigurgeirsson
SELASKOÐUNARBYRGI hefiir verið hlaðið við ósa Sigríðarstaðavatns
en þar eru oflast seBr á sandrifi. Torfþak verður síðar lagt á byrgið.
Selaskoðunarbyrgi hlaðið
Hvammstanga - Hópur breskra
ungmenna hlóð veggi selaskoðun-
arbyrgis við Ósa á Vatnsnesi.
Verkefnið var skipulagt af
Brynjólfi Gíslasyni, sveitarstjóra á
Hvammstanga, en hann hefur náð
góðum tengslum við samtök um-
hverfissinnaðra sjálfboðaliða úti
um heim.
Hópurinn er einn af sex, sem
unnið hafa hér á landi í sumar.
Bretarnir bjuggu í tvær vikur í
tjöldum á fjörukambinum og undu
sér vel. Á meðan á dvöl ungmenn-
anna stóð var þeim boðið upp á
skoðunarferð um héraðið með leið-
sögn.
Við Ósa er selalátur og á sand-
rifi við ós Sigríðastaðavatns safn-
ast oft saman mikill fjöldi sela.
Byrgið er hlaðið upp innan við
sjávarkambinn og má komast að
því niður gamla slóð sem lá að
versiunarhúsum sem þar voru fyr-
ir margt löngu. Slóðin liggur frá
bflastæði við Hvítserk, sem er rétt
norðar við ströndina. Upplagt er
að ganga frá bílastæðinu niður að
Hvítserk og siðan eftir fjörunni
inn að ósnum og siðan stíginn upp
frá byrginu að lokinni sclaskoðun.
Á Ósum er rekið farfuglaheimili
og hefur fjöldi gesta sýnt sela-
hjörðinni mikinn áhuga.
Skoðunarbyrgið býður upp á
bætta aðstöðu og auðveldara er
fyrir ferðafólk að nálgast selina.
Selaskoðunarbyrgið er nokkuð frá
selalátrinu en Bryiy'ólfur segir að
auðvelt sé fyrir fólk að fylgjast
þaðan með selnum með sjónauka.
Hann segir að ekki hafi verið hægt
að hafa byrgið innar, vegna rústa
verslunarhúsanna sem enn sést
móta fyrir og ekki sfður vegna
æðvarvarps innar í ósnum.