Morgunblaðið - 15.08.1999, Blaðsíða 32

>32 E SUNNUDAGUR 15. ÁGÚST 1999
MORGUNBLAÐIÐ
CHRISTIAN Bale fer með hlutverk Batemans í „American Psycho".
Martröð Ellis
á h víta tj ald-
MÉR fannst sagan fynd-
in,“ segir leikstjóri
myndarinnar, Mary
Harron, í samtali við
breska kvikmyndatímaritið Sight
and Sound, sem fjallaði nýlega um
gerð „American Psycho“. Harron og
aðalleikarinn Bale og aðrir aðstand-
endur myndarinnar eru mjög upp-
teknir af því að benda á húmorinn í
„American Psycho" og tala um bók-
ina sem nístandi háðsádeilu. Ekki er
víst að allir séu sammála þeim.
Erfið saga
Fjöldamorðingjasagan „American Psycho“
eftir Brett Easton Ellis er einhver umtal-
aðasta og umdeildasta bók sem komið hef-
ur út í Bandaríkjunum á þessum áratug.
Nú hefur hún verið kvikmynduð með
breska leikaranum Christopher Bale í aðal-
hlutverki að sögn Arnaldar Indriðasonar.
Sagan var umdeild áður en hún
kom út eins og rakið er í Sight and
Sound. Bókaforlagið Simon &
Schuster hætti við útgáfu hennar
þegar risu upp deiiur innan fyrir-
tækisins vegna hrollvekjandi lýs-
"^inga á pyndingum og morðum (þar
sem m.a. koma við sögu hungraðar
rottur) en sagan segir frá verð-
bréfasala á Wall Street, Patrick Ba-
teman, sem einnig er fjöldamorð-
ingi. Sá sem átti að hanna bóka-
kápuna neitaði því með þeim orðum
að hann hefði fyllst viðbjóði á sjálf-
um sér fyrir að hafa lesið hana.
Sölu- og markaðsstjórar höfðu svip-
aða sögu að segja. Bókaforlagið til-
kynnti höfundinum, Ellis, að hann
mætti eiga sína 300.000 dollara fyr-
irframgreiðslu og hirða aftur
«Jianditið. Á endanum gaf Vintage
^Books, deild hjá Random House,
bókina út og seldust 100.000 eintök
af henni á tveimur mánuðum.
Kvenréttindafrömuðir og gagn-
rýnendur tættu bókina í sig. „Mér
fannst hún mjög ofbeldisfull og
háskaleg," er haft eftir leikstjóran-
um Harron. Hún er óháður kvik-
j^myndaleikstjóri sem gerði áður
myndina „I Shot Andy Warhol" um
BALE reiðir til höggs.
Valerie Solanas er reyndi að koma
Warhol fyrir kattamef. „En mér
fannst bókin einnig stórkostleg
háðsádeila og fannst illt að enginn
gagnrýnandinn skyldi hrósa henni
fyrir beitta lýsinguna á níunda ára-
tugnum, karlrembuþjóðfélaginu og
Wall Street.“ Við gerð kvikmynda-
handritsins var mjög dregið úr of-
beldi sögunnar enda kannski ekki
nema von. „Ég forðast pyndinga-
senurnar," segir leikstjórinn og
nefnir fleira til en þó mun víst lítið
skorta upp á morð og blóð.
„Bateman er harmrænt
skrímsli," segir hún. „En hann er
líka persónugervingur alls þess sem
var að gerast á ákveðnu tímabili, öll
geðveila þess safnast íyrir í honum
eins og þráhyggja varðandi klæðn-
að, varðandi mat, varðandi hans eig-
in húð. Fólk spurði mig þegar ég
vann við handritið hvort ég ætlaði
ekki að segja meira frá barnæsku
hans eða fjölskyldu en þetta er ekki
sálfræðileg úttekt á manninum.
Hann er táknmynd.“
DiCaprio kemur til sögunnar
það skilyrði að Harron notaði ekki
Bale í aðalhlutverkið og buðu það
öðrum en „enginn leikari sem ætlar
sér að verða næsti Tom Cruise viidi
snerta við því,“ segir Harron. Bale
var hæstánægður með hlutverkið.
„Ég reiddist því mjög þegar þeir til-
kynntu að Leonardo fengi það en
það var viðskiptaleg ákvörðun hjá
þeim og lítið við því að gera.“
Skáldsögur og bíómyndir um
fjöldamorðingja hafa verið mjög
áberandi og hæfilega vinsælar í
Bandaríkjunum en einnig orðið fyr-
ir harðri gagnrýni. Kunnust bíó-
myndanna er auðvitað Lömbin
þagna eftir Jonathan Demme en al-
ræmdust sjálfsagt „Natural Bom
Killers" eftir Oliver Stone. „Americ-
an Psycho" bætist í þeirra hóp. Hún
var tekin í Toronto í Kanada og það
varð tilefni undirskriftarsöfnunar
þar sem því var mótmælt að borgin
skyldi notuð sem sögusvið. Á meðal
þeirra sem þátt tóku í mótmælun-
um voru mæður raunverulegs
fjöldamorðingja sem vitað var að
lesið hafði ,American Psycho“.
WILLEM Dafoe leikur rann-
sóknarlögreglumann
í myndinni.
Það hefur ekki gengið andskota-
laust að koma „American Psycho“ á
hvíta tjaldið. Fjöldinn allur af hand-
ritshöfundum og framleiðendum og
leikstjórum hefur komið að verkefn-
inu á einum eða öðrum tíma m.a.
kanadíski hrollvekjuleikstjórinn
David Cronenberg. Eins og svo
margir aðrir varð hann frá að
hverfa. Harron kom að myndinni
árið 1996 og tveimur árum síðar var
hún tilbúin með handritið.
Framleiðandinn, Lion Gate, til-
kynnti óvænt á kvikmyndahátíðinni
í Cannes árið 1998 að Leonardo
DiCaprio færi með aðalhlutverkið í
myndinni. Framleiðslan belgdist
samstundis út. Áætlaður kostnaður
fór úr tíu milljónum dollara í fjöru-
tíu milljónir en Leo var nýbúinn að
Engin nærmynd
af fjöldamordingja
Þetta gerðist á sama tíma og Uni-
versal kvikmyndaverið ákvað að
fjarlægja af myndbandaleigum
myndina „Basketball Diaries" frá
1995 í kjölfar skotárásar nemenda í
menntaskóla í Colorado en í henni
er atriði þar sem Leonardo DiCa-
prio ímyndar sér að hann ráðist inn í
skólastofuna sína og skjóti á bekkj-
arsystkini sín og kennara. Einnig
var Oliver Stone á kafi í málaferlum
vegna „Natural Bom Killers" en
foreldrar fómarlamba annarrar
skotárásar í menntaskóla héldu því
fram að myndin hefði að einhverju
leyti átt sök á því hvemig fór.
Harron bendir á að nauðsynlegt
sé að fjalla í bókum og bíómyndum
um hið illa sem í manninum býr,
einhver verði að gera það á ein-
hverju plani, eins og hún segir.
CHLÖE Sevigny fer með eitt
kvenhlutverkanna.
leika í Titanic og var eftirsóttasti
leikari draumaverksmiðjunnar svo
kostnaðurinn átti allur að skila sér
til baka.
Harron missti þegar starf sitt
sem leikstjóri myndarinnar því Leo
nefndi hana hvergi á lista sínum yfir
æskilega leikstjóra. Bresld leikar-
inn Christian Bale, sem þekkastur
er enn sem ungi drengurinn í
„Émpire of the Sun“ eftir Steven
Spielberg, missti hlutverk sitt sem
Patrick Bateman. En Adam var
ekki lengi í paradís. Leo tilkynnti
um síðir að hann ætlaði sér ekki að
leika í myndinni og Harron var köll-
uð aftur til starfa ásamt Bale.
„Ég lærði heilmikið á þessu“, hef-
ur Sight and Sound eftir Harron.
„Það skiptir ekki máli hversu mikið
maður leggur á sig, ef maður vill
ekki taka þátt í stórstjömuleiknum
er manni sparkað. Ég hafði verið
viðriðin verkefnið í tvö ár og þótt
þeir hafi ekki rekið mig opinberlega
var ég látin róa þegar ég sagðist
ekki vilja vinna með Leonardo. Þeir
töluðu ekki meira við mig fyrr en
þeir báðu mig um að vinna með
þeim aftur.“
í fyrstu settu framleiðendumir
„í mínum augum er Bateman
bjáni,“ segir leikarinn Bale. „Þú
hlærð að honum en ekki með hon-
um. Þegar þú skoðar karlmanna-
auglýsingar í glanstímaritum eins
og GQ á níunda áratugnum em þeir
allir eins og hann með fáránleg Tom
Cruise bros framan í sér.“ Og síðar:
„Ég er oft spurður að því hvemig
ég geti leikið þennan mann án þess
að verða fyrir einhverjum áhrifum
frá honum. Svarið liggur í því að
Bateman er allur á yfirborðinu, það
er engin dýpt í honum. Ég er ekki
að reyna að búa til „nærmynd af
fjöldamorðingja" sem skýrir hvern-
ig fjöldamorðingjar verða til. Ég
held að Ellis hafi blandað öllum
fjöldamorðingjaklisjunum saman í
þessum eina manni.“
Harron er á því að gera eitthvert
léttmeti á eftir þessari mynd. Hún
segist hafa fengið martraðir eftir
tökur á ofbeldisatriðum ,American
Psycho". „Næst held ég að ég geri
eitthvað auðveldara. Þetta hefur
verið ágætt en það er erfitt að
dvelja langdvölum á svona skugga-
legum stað.“
Myndin verður frumsýnd í
Bandaríkjunum næsta vetur og má
búast við að hún eigi eftir að vekja
nokkra athygli og sjálfsagt einhver
mótmæli.