Morgunblaðið - 18.08.1999, Qupperneq 50

MORGUNBLAÐIÐ
50 MIÐVIKUDAGUR 18. ÁGÚST 1999
‘
FÓLK í FRÉTTUM
Forvitnilegar bækur
ÁSTARSAGNAHÖFUNDAR FRAMLEIÐA ÁST í TONNATALI
Handbók
heigulsins
How to dump a Guy - A Coward’s
Manual. Eftir Kate Fillion og Ellen La-
dowsky. Workman Publishing New
York 1998
HANDBÆKUR eru til ýmissa
^hluta nytsamiegar. Bækur um
eyrnalokkasmíði, umpottun blóma
og hvernig-er-best-að-stjórna-lífi-
sínu-sem-oft-er-ægilega-erfítt bæk-
ur eru skrifaðar fyrir alla þá sem
vilja lesa. Undirrituð er mikill
áhugamaður um hvernig-er-best-að
bókmenntir og fyrir stuttu rak á
fjörur hennar drottning hand-
bókanna. Handbók fyrir skræfur,
aula og blekkingasmiði. Handbók
fyrir stelpur sem þora ekki að segja
kærastanum sínum upp! Höfund-
arnir Kate og Ellen, sem hafa sam-
* tals 30 ára „uppsagnarreynslu“,
gera óspart grín að sjálfum sér,
öðrum kvenskræfum og þeim
flóknu aðstæðum sem upp geta
komið þegar segja þarf upp strák.
Fyrri hluti bókarinnar reifar ýmis
huglæg mál eins og „hvemig veistu
að nú er mál að linni?“, „hvemig
nærðu til skræfunnar innra með
þér?“ og „hvernig sérðu hvort auð-
velt sé eður ei að segja þessum gæja
upp?“ Lagðir em fram spuminga-
listar - til að fínna út hvort hún sem
er að lesa sé virkilega tilbúin fyrir
atburðinn stóra.
Seinni hluti bókarinnar tekur á at-
burðinum sjálfum. Frá A-Ö. Þær
stöllur byrja á að lýsa því hvernig
'ekki á að gera hlutina. Áthæfí eins
og að hætta einfaldlega að hringja,
bíða eftir pínulitlum mistökum af
hans hendi og springa þá gjörsam-
lega úr reiði, hætta að þvo sér,
borga annarri stelpu til að taka við
og fleiri skræfuleiðir em ekki metn-
ar mikils. Þær lýsa heigulshætti og
era allt of fyrirsjáanlegar. Að segja
upp strák er nefnilega verkefni sem
tekur fleiri vikur að undirbúa og að
mörgu þarf að hyggja ...
Hvenær: Besti tíminn til verkn-
aðarins er föstudagskvöld klukkan
19:00. Af hverju? Því þá hefur hann
helgina til að sleikja sárin og þú
hefur tíma fyrir stefnumót með öðr-
um sama kvöld!! Ekki má gleyma
'■*að tveimur vikum fyrir sprengjuna
miklu þarftu að taka hlutina þína
smátt og smátt úr íbúðinni hans,
breyta PIN númerum og aðgangs-
orðum sem hann kann og láta hann
bora fyrir hillunum og kíkja á
þvottavélina STRAX!! (í hreinskilni
sagt em iðnaðarmenn fjári dýrir nú
til dags.)
Uppáhaldskafli undirritaðrar ber
yfírskriftina „Við verðum að tala
saman“ og hefur að geyma tæplega
30 byrjunarlínur fyrir uppsagnar-
ræðuna. Setningar eins og „Ég elska
^,þig of mikið“, „Það ert ekki þú, það
er ég sem er ástæðan”, „Hinu sjálf-
inu mínu, Olgu, likar illa við þig“ eða
„Viltu giftast mér“!! Og þú munt sjá
undir hælana á honum hvort sem
er!! Og mundu: Ef segja á upp strák
í gegnum símsvara skaltu muna að
skrjáf í fyrirframskrifuðu handriti
er afar ósmekklegt.
Oddný Sturludóttir
ÁSTARSÖGUR eru
ein allra vinsælasta
tegund bókmennta í
heiminum, að minnsta
kosti ef litið er á sölu-
tölur. Einn söluhæsti
ástarsagnahöfundur
nútímans, Nora Ro-
berts, hefur skrifað
120 ástarsögur sem
þýðir að frá henni hef-
ur komið bók á að
meðaltali tveggja
mánaða fresti síðustu
20 ár. Á síðasta ári
komust fjórar af bók-
um hennar í efsta sæti
á lista yfír mest seldu
pappírskiljurnar í
Bandaríkjunum og f
allt hafa um 88 millj-
ónir eintaka af bókum
hennar verið prentað-
ar.
Alvöru bækur fyrir
alvöru fólk
Nýlega var haldin
ráðstefna ástarsagna-
höfunda í Bandaríkj-
unum og komu þar
saman 8.000 höfundar
sem hlýddu á fyrir-
lestra, tóku þátt í
vinnuhópum og deildu
með sér reynslu sinni í
faginu. Roberts var
meðal þátttakenda á
ráðstefnunni og lýsti
því m.a. hvað sér
þætti þreytandi að
vera spurð að því
hvenær hún ætli nú að
fara að skrifa alvöru
skáldsögu. Hún kveðst
ekki kunna við slíkar
spurningar því hún sé
að skrifa alvöru skáldsögur sem
séu lesnar af alvöru fólki.
„Bækur sem teljast til fínna
bókmennta kunna að valda ein-
hveiju fjaðrafoki þegar þær
koma út, en þær ná ekki til
fjöldans. Við náum hinsvegar
til Ijöldans," segir Roberts.
Ohætt er að segja að þetta
séu orð að sönnu því í nýlegri
könnun sem gerð var í
Bandaríkjunum kom í ljós að
um 45 milljónir bandarískra
kvenna lesa ástarsögur
reglulega og er það um
þriðjungur allra kvenna þar
í landi. Á hinn bóginn eru
karlmenn aðeins um tíundi
hluti lesenda ástarsagna og
þeir eru einnig örfáir í hópi
ástarsagnahöfunda. Það
kom einnig fram í sömu
könnun að konur sem
gegna valdastöðum og eru
hátt settar innan fyrir-
tækja eru duglegar við
lestur ástarsagna og lesa
að meðaltali 14 bækur af
því tagi á mánuði.
Allt í allt eru gefnir út um
1.900 nýir ástarsagnatitlar á ári
í Bandaríkjunum og koma bæk-
urnar út í alls 200 milljónum
eintaka. Ástarsögur eru seldar
fyrir meira en milljarð Banda-
ríkjadala árlega sem jafngildir
um 73 milljörðum íslenskra
króna.
Eiga virðingu skilið
Jo Ann Ferguson, sem er for-
maður samtaka ástarsagnahöf-
unda í Bandaríkjunum, segir að
ástarsögur eigi virðingu og við-
urkenningu skilið fyrir að fjalla
um viðkvæm mál eins og stöðu
einstæðra foreldra og heimilis-
ofbeldi. Hún segir enn fremur
Margar sögupersónur ástarsagna hafa orðið ódauðlegar og þeirra á meðal eru
Rhett Butler og Scarlett O’Hara. Hér sjást þau Clark Gable og Vivien Leigh í
hlutverkum si'num í kvikmyndinni Gone With the Wind sem byggð var á skáld-
sögu Margaret Mitchell.
þurfí höfundur að lúta ákveðn-
um reglum. Hún segir að lesend-
ur viti eftir hveiju þeir séu að
sækjast og að höfúndurinn verði
að vera reiðubúinn að veita
þeim það. Reglurnar séu ein-
faldar en strangar, sögumar
verða að enda vel og framhjá-
hald er stranglega bannað.
Roberts er reyndar ósammála
og segir að maður noti upp-
skrift til að baka köku en ekki
til að skrifa bók. Það gæti til
dæmis vel hent einhverjar af
söguhetjum hennar að halda
fram hjá, því hún sé að skrifa
um fólk sem sé, eins og alvöru
fólk, ófullkomið. „Af hveiju
þyrfti það annars að verða ást-
fangið?“ spyr hún. Hún viður-
kennir þó að örlög sögupersóna
sinna liggi nokkuð Ijós fyrir,
sérstaklega þegar söguhetjurn-
ar séu eitt sinn búnar að ná
saman. Jafnvel þó að persón-
urnar viti ekki að þær eru að
verða ástfangnar upp fyrir
haus, þá viti lesendur að þær
eigi eftir að verða hamingju-
samar saman til æviloka.
Segðu mér sögu
Roberts segist líta á skrif sín
sem skemmtun og afþreyingu.
„Ef fólki tekst að Iæra eitthvað
af skrifum mínum fínnst mér
það frábært og ef þau veita fólki
smá frí og hvfld um stund fínnst
mér það líka frábært. En ég er
ekki eingöngu að skrifa til þess
að fólk geti flúið burt frá erfið-
leikum eða gráum hversdags-
leikanum, enda les fólk ekki
bækur af þeirri ástæðu að líf
þess sé svo ömurlegt, heldur les
fólk af því að það vill Iáta segja
sér sögu.“
88 mi,,Jonum eintaka.
að ástarsögur eigi rætur sínar
að rekja til bóka á borð við
Hroka og hleypidóma eftir Jane
Austen og Tom Jones eftir
Henry Fielding en báðar þessar
bækur teljist til góðra og gildra
bókmennta. Hún bendir einnig á
að oft sé list ekki metin að verð-
leikum fyrr en fram líði stundir
og að bækur Charles Dickens
hafí til dæmis ekki talist til bók-
mennta fyrst þegar þær komu
út.
Verða að enda vel
Annar þekktur ástarsagnahöf-
undur, Tony Carrington, segir-
að þegar ástarsaga sé skrifuð
Eilíf ást í bókum
Snörur
lagðar
How To Snare A Millionare. Lisa
Johnson. 1995 Northwest Publishing,
Inc. St. Martin’s
Paperbacks
VERÐMÆTAMAT fólks er ólíkt og
misjafnt er hvað fólk telur að muni
veita því sanna lífshamingju. Sumir
telja að hamingjan sé föl fyrir fé og
það er gömul saga og ný að konur
giftist til fjár. í bókinni „How To
Snare A Millionare” eftir Lisu
Johnson er hreinlega gengið út frá
því að það sé æðsta takmark allra
kvenna að eignast peninga. Gott og
vel, sé þessi forsenda um eðli
kvenna samþykkt í bili (a.m.k. á
meðan á lestrinum stendur) er bók-
in hin besta skemmtun og bráðfynd-
in aflestrar.
Johnson er sjálfskipaður sérfræð-
ingur í því að landa milljónamær-
ingum, enda hefur árangur hennar
verið með eindæmum en hún segist
hafa fengið bónorð frá 65 vellríkum
mönnum. Hún leggur mikla áherslu
á það að konur þurfi ekki að vera
óvenjulega fallegar eða vel vaxnar,
vel menntaðar eða auðugar til að
takast það sama og bendir á að hún
sé sjálf frekar venjuleg kona sem
hafi bara náð valdi á ákveðinni
tækni. Bókin tekur verkefni sitt vís-
indalegum tökum og era gefnar ná-
kvæmar og skipulegar leiðbeiningar
um það hvemig eigi að snara millj-
ónamæring. Fjallað er um útlit og
framkomu sem era mikilvægir
þættir því snyrtimennska og
mannasiðir skipta gríðarlegu máli í
samskiptum við hina ríku. Sagt er
frá því hvar ríku náungamir halda
sig, hvemig hægt sé að fá þá til lags
við sig og hvemig eigi að hugsa um
þá þegar búið er að snara þá. Farið
er ítarlega í umhirðu milljónamær-
inga, nokkrar góðar matarapp-
skriftir látnar fljóta með og síðast
en ekki síst eru gefin nokkur gull-
tryggð ráð til að fá þá til að bera
upp bónorðið í lokakaflanum sem
heitir „samningurinn innsiglaður:
ertu tilbúin?"
í eftirmála bókarinnar er konum
óskað til hamingju með að geta nú
krækt sér í ríkan mann en alvarleg
vamaðarorð koma þó í kjölfarið.
Þær skuli fela bókina á góðum felu-
stað því milljónamæringarnir megi
alls ekki nappa þær við lestur á
henni og uppgötva þannig að þeir
hafi verið veiddir eftir flókinni
tækni sem búið sé að gefa út á bók.
Það skemmtilega og jafnframt
undarlega við þessa bók er það að
Johnson virðist vera fúlasta alvara.
Hún virðist ennfremur ganga út
frá því að allar konur deili hennar
eigin lífsgildum og telur sjálfsagt
að þær sækist fyrst og fremst eftir
peningum til að verða hamingju-
samar. Lítið sem ekkert er talað
um mannkosti milljónamæring-
anna og ekki virðist tekin inn í
myndina sú glæta að það geti skipt
máli hvernig manneskja það er
sem maður eyðir hinum langþráða
auði með og eins fer lítið fyrir ást-
inni í umræðunni.
Birna Anna Björnsdóttir.