Morgunblaðið - 14.09.1999, Qupperneq 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 14. SEPTEMBER 1999
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Tvö- til þrefaldur .
verðbólguhraði á við
flest lönd Evrópu
Kjaftfylla, takk.
Norrænir lögreglumenn ræða fíkniefnaraiinsókiiir
Nauðsynlegt að leita
tengsla við önnur brot
Á FUNDI yfírmanna rannsóknar-
deilda lögreglu í höfuðborgum Norð-
urlanda, sem haldinn var á Akureyri,
kom meðal annars fram að þegar
leitað er höfuðpaura í fíkniefnamál-
um sé oft nauðsynlegt að tengja
rannsókn við önnur hugsanleg brot,
svo sem á skattalögum; slíkt geti oft
verið árangursríkt. Ómar Smári Ár-
mannsson, aðstoðaryfírlögreglu-
þjónn í lögreglunni í Reykjavík, segir
að til að svo megi verða þurfí lagafor-
sendur og skipulagt og markvisst
samstarf að vera fyrir hendi.
Ómar Smári segir fundi fulltrúa
rannsóknardeildanna vera íslending-
um gagnlega, þeir opnuðu lögreglu-
mönnum sýn á nýja möguleika og
væru þeim hvatning. „Þarna lýstu
starfsbræður okkar meðal annars
reynslu sinni af fíkniefnarannsókn-
um, röktu helstu mál sem þeir hafa
verið að fást við að undanförnu og
þeir lýstu þróun fíkniefnabrota á
starfssvæði sínu. Einnig var rætt um
hvernig samstarf gæti orðið sem ár-
angursríkast en þeir eru mjög með-
vitaðir um þýðingu samstarfs,“ sagði
Ómar. Hann kveður meginþætti í
hverju landi svipaða, en afbrotatíðni,
tegundir afbrota, uppruna og ástæð-
ur ólíkar frá einu landi til annars.
„Aðstæður eru líka mismunandi
hvað varðar tegundir fíkniefna, ferli,
magn og innflutningsaðila og tengsl
þeirra við skipulagða glæpastarí-
semi í öðrum heimshlutum. Við
ræddum líka um nýtingu tækninnar
í þágu lögreglunnar til að auðvelda
uppljóstrun brota, aðstæður og
heimildir lögreglu og nýjar aðferðir
sem gefíst hafa vel.“ Omar Smári
segir lagasetningu landanna mis-
munandi, t.d. hvað varði óhefð-
bundnar rannsóknaraðferðir og
heimildir lögreglu til að leggja hald
á ágóða sem aflað hefur verið með
sölu og dreifingu fíkniefna. „Finnar
og Svíar eru að ræða hugsanlega
lagasetningu en bæði Norðmenn og
Danir hafa þessa heimild í lögum.
Þar er fjármunum og eignum sem
lögreglan leggur hald á ýmist ráð-
stafað að sumu eða öllu leyti til efl-
ingar löggæslu, enda litið svo á að
sjálfsagt sé að afbrotamenn taki þátt
í kostnaði við löggæslu.“
Afbrotamenn virða
engin landamæri
Ómar sagði afbrotamenn ekki
virða nein landamæri og ekki væri
hægt að útiloka að einhverjii' hópar
þeirra beindu athygli sinni að íslandi
í framtíðinni. „Heróín er til dæmis
víða mikið og alvarlegt vandamál,
ekki aðeins vegna skaðsemi eiturefn-
isins, heldur og vegna áhrifa og af-
leiðinga sem það hefur á önnur af-
brot og ógnar þar með öryggi samfé-
lagsins. Eiturefnið hefur sem betur
fer ekki náð að festa sig í sessi hér á
landi þó svo að heróínfíklar séu til
hér. Þeir hafa komist á bragðið er-
lendis.“
Margir litir
Frábært verð
25mm og 50mm
með og án borða
Fyrirlestur um fíkn og vímuefnaneyslu
Eg- þarf ekki
það sem ég vil!
Dr. Albert Ellis
HINN 16. septem-
ber nk. ^ verður
haldinn í íþrótta-
sal Víðistaðaskóla í Hafn-
arfirði fyrirlestur um fíkn
og vímuefnaneyslu. Fyrir-
lesari er dr. Álbert Ellis,
frægur bandarískur sál-
fræðingur, sem sett hefur
fram hina áhrifamiklu
kenningu um rökræna,
tilfínningalega atferlis-
hyggju. Hann var spurður
hvort hægt væri að beita
þessari kenningu til þess
að vinna bug á hverskon-
ar fíkn?
„Ekki er hægt að segja
að henni verði beitt við
allar gerðir fíknar - en
fyrir margar þeirra virkar
hún. Sumar tegundir fíkn;
ar eru líffræðilegar. í
slíkum tilvikum getum við
hjálpað fólki mjög mikið - en
ekki algjörlega. Það þarf mjög
oft að taka inn lyf líka með þeitri
meðferð sem við veitum.“
-A hvaða tegund fíknar virkar
REBTbest?
„Sérstaklega fyrir hegðun eins
og frestunaráráttu og aðra atferl-
istruflun."
- Hvaða órökrétti hugsunar-
háttur er það helst sem veldur og
viðheldur fíkn?
„Það eru aðallega tvær teg-
undir. í fyi-sta lagi lágt mótlætis-
þol: Eg þarf endilega það sem ég
vi] fá! - Mig langar í sígarettu -
þess vegna þarf ég sígarettu. í
öðru lagi er það tilfinningin fyrir
vanmetakennd: Ég verð að
standa mig vel og verða sam-
þykktur af öðru fólki, annars er
ég einskis nýt/ur - þetta leiðir til
kvíða og þunglyndis. Meðal ann-
ars af þessum orsökum verður
fólk fíkið í alkóhól og önnur fíkni-
efni, það er til þess að deyfa þess-
ar tilfinningar; kvíða og þung-
lyndi. „Ég verð að fá það sem ég
vil, jafnvel þótt það skaði mig
þegar til lengdar lætur.“ Og „ég
verð að ná árangri og verða sam-
þykktur af öðrum - annars er ég
ekki nógu góð manneskja.“„
- Nú er fíkn oftlega af líkam-
legum toga; er samt hægt að hafa
áhrif á hana?
„Hún þarf ekki að vera af full-
komlega líkamlegum toga þótt
hún sé það að nokkru leyti. Og
jafnvel þótt hún hafí líffræðileg-
an þátt í sér þá er hægt að vinna
mjög kröftuglega að þeim þætti
til þess að ná tökum á fíkninni.
Fólk sem er fætt með veika
vöðva getur þjálfað þá upp með
mikilli æfíngu og byggt þannig
upp kröftugi-i vöðva. Fólk sem er
fætt með líffræðilegar tilhneig-
ingar til þess að koma sér í mikil
vandræði getur náð tökum á
þessum tilhneigingum ef það
vinnur hart að því að losa sig
undan órökréttri heimspeki sinni
og tileinka sér rökrétt-
arí heimspeki. - Þú
getur hrakið þessar
hugsanir mjög kröft-
uglega; þú spyrð þig:
„hvers vegna verð ég
að fá það sem ég vil þótt það sé
skaðlegt fyrir mig?“ Svarið er:
Það er ekkert sem segir að ég
verði að fá það sem ég vil, ég get
lifað án þess. Þú spyrð sjálfan
þig: Af hverju verð ég að standa
mig svona vel og verða sam-
þykktur af öðrum? Svarið er; það
væri æskilegt að hafa samþykki
annarra - en ég þarf þess ekki
nauðsynlega. Óröki’étta hugsunin
er í rauninni krafa, en þú breytir
kröfunni í það sem kalla má
►Dr. Albert ELlis er kominn yfir
áttrætt, hann er búsettur í New
York og er doktor í kliniskri sál-
fræði. Hann hefur sett fram sál-
fræðikenningu sem þykir hafa
haft mjög mikil áhrif á allt með-
ferðarstarf í sálfræði - Rational
Emotive Behavior Therapy
(REBT) eða rökræna, tilfinn-
ingalega atferlishyggju. Þessa
kenningu setti Ellis fram fyrir
um 50 árum. Hann hefur ritstýrt
og ritað meira en fimmtíu bæk-
ur og gefið út yfir 700 greinar í
tímaritum. EIIis er kvæntur Ja-
net L. Wolfe sem einnig starfar
sem sálfræðingur og veitir for-
stöðu stofnun Alberts Ellis.
væntingar eða óskir. Það er ekk-
ert að því að óska eftir hverju
sem er, en þegar menn fara að
krefjast þess verður þetta vanda-
mál. Óskh eru ekki vandamál en
skilyrðislausar kröfur geta orðið
það.“
- Telur þú _ að þessi kenning
eigi erindi til Islendinga?
„Já, hún getur hjálpað fólki um
heim állan því alls staðar snýr
það óskum sínum og þrám upp í
kröfur um hvað eigi, verði og
þurfí að vera. Við getum kennt
fólki að losa sig við og gefa upp á
bátinn þessar kröfur - hvað eigi,
þurfi og verði að vera, og snúa
þeim aftur til óska, langana og
vilja. Þá getur fólk sagt við sjálft
sig: Mér líkar áfengi og óhollur
matur mjög vel - en ég þarf ekki
það sem ég vil og get lifað ham-
ingjusömu lífí an þess. Þetta get-
ur fólk gert á Islandi eins og ann-
ars staðar í heiminum."
-Þekkir þú eitthvað til á ís-
landi?
„Nei, ég hef aldrei verið þar,
en þar er fólk sem hefur lesið
bækur mínar og notið góðs af
þeim. íslendingar hafa einnig
sótt námskeið mín í öðrum lönd-
um. Hinn almenni maður getur
vel nýtt sér kenningu
mína, t.d. getur fólk
lesið bókina Þegar AA
virkar ekki fyrir þig -
rökrétt skref til að yf-
irstíga alkóhólisma.
Margir hafa náð bata af áfengis-
fíkn með því að lesa þá bók. Hver
sem tekur sínar langanir og þrár
og gerir úr þeim skilyrðislausar
kröfur mun hafa tilheigingu til að
verða kvíðinn og þunglyndur. Og
ef sá hinn sami gefur kröfurnar
upp á bátinn og snýr aftur til
óska og langana - án þess nauð-
synlega að þurfa að uppfylla þær,
mun draga úr sínum tilfinninga-
legu og hegðunarlegu truflun-
rnn «
Óskir
eru ekki
vandamál