Morgunblaðið - 06.11.1999, Page 14

14 LAUGARDAGUR 6. NÓVEMBBR 1999
MORGUNBLAÐIÐ
HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
Leikskólinn Norðurberg í Hafnarfirði
er umhverfísvænn leikskóli
Ur flestöllu gömlu
getum við búið
til eitthvað nýtt
Hafnarfjörður
Á LEIKSKÓLANUM
Norðurbergi í Hafnarfirði
eru rúmlega 60 börn og 10
starfsmenn, samt er minna í
rulsatunnu leikskólans eftir
vikuna en á heimilum flestra
fjöguiTa manna fjölskyldna.
Sorphirðumennirnir þurfa
ekki einu sinni að rúlla tunn-
unni út í bíl, heldur tína
bara þá örfáu poka sem í
henni eru upp úr.
Haustið 1997 hófst þróun-
arverkefni á Norðurbergi
þar sem stefnt var að því að
gera leikskólann vistvænan.
Fengin var fjárveiting frá
menntamálaráðuneytinu til
verkefnisins og vinnuhópar
settir af stað sem tóku að
sér ýmis verkefni með það
markmið að gera starf leik-
skólans vistvænt og veita
börnunum umhverfismennt-
un.
Berum ábyrgð í nútið
og líka til framtíðar
Anna Borg, leikskóla-
stjóri á Norðurbergi, segir
verkefnið hafa gengið von-
um framar og að bömin séu
fljót að tileinka sér það sem
þeim sé kennt og að þeim
finnist þetta þar að auki al-
veg stórskemmtilegt. Fjög-
ur markmið voru sett í upp-
hafi. Að leikskólinn Norður-
berg yrði umhverfisvænn,
að starfsfólk leikskólans
yrði gert hæfara og sér bet-
ur meðvitandi um hvað það
er að vera umhverfisvænn,
að bömin yrðu virkjuð og
frædd um hve mikilvægt
það sé að bera virðingu íyrir
náttúranni og ganga vel um
hana, að sorp yrði flokkað,
það endurnýtt sem hægt er
og að neysluvenjur yrðu
sparsamari. Anna segir
marga leikskóla í Hafnar-
firði hafa orðið umhverfis-
væna í kjölfarið á þróunar-
vinnu þeirra og
einnig sé byrjað
að vinna í þessu
á fleiri stöðum á
höfuðborgar-
svæðinu.
Anna segir að
þau vilji tala um
umhverfis-
menntun en
ekki umhverfis-
fræðslu því
börnin séu þátt-
takendur í
henni. Þau sitji
ekki undir
fræðslu frá
starfsfólkinu
heldur sé það
fyrirmyndir og er umhverf-
ismenntunin fléttuð inn í
daglegt líf barnanna.
Á leikskólanum er úr-
gangur og rusl flokkað og
allt endurannið sem hægt
er. Börnin nota ýmislegt
sem til fellur í föndur og
listsköpun og endurvinna
sjálf pappír með því að rífa
niður afgangspappír, leggja
hann í bleyti, sigta hann og
hengja til þerris. Mataram-
búðir eru flokkaðar og sett-
ar í endurvinnslukassa og
matarafgangar í safnkassa
og það era börnin sjálf sem
sjá um að koma öllu á sinn
rétta stað. Einnig er börn-
unum kennt að slökkva
alltaf ljós þegar það er eng-
inn inni í herberginu og
skrúfa fýrir vatnið þegar
enginn er að nota það.
„Auðvitað er rétt að byrja
á þessum yngstu krökkum,"
segir Anna. „Ég hef fulla
trú á því að börn sem byrja
að læra þetta svona ung
verði miklu fljótari að aðlag-
ast breyttum aðstæðum í
þjóðfélaginu. Jörðin tekur
ekki endalaust við og við
verðum að
hugsa fram í
tímann. Það er-
um við sem ber-
um ábyrgð í nú-
tíð og við beram
líka ábyrgð til
framtíðar."
Naglar og
sinnepstúpa
Ýmis fleiri
verkefni eru á
dagskrá. Börnin
hreinsa fjöra í
nágrenninu og
tína rusl í
grennd við leik-
skólann. Til
stendur að búa til grænmet-
isgarð og þá átta börnin sig
á því að þau geti ræktað
sinn eigin mat og borðað
hann.
Anna segir að börnin læri
smám saman mikilvægi þess
að hugsa vel um umhverfið,
sérstaklega vegna þess að í
daglegu lífi sínu á leikskól-
anum geri þau svo margt
sem að því snýr. Að sjálf-
sögðu komi þau svo heim
full af fróðleik og hugmynd-
um um hvernig megi geri
heimili sín umhverfisvænni.
„Einu sinni þegar við vor-
um að hreinsa fjörana fund-
um við risastóra hrúgu af
nöglum sem við hreinsuðum
upp og tókum með okkur til
að láta endurvinna í Sorpu.
Við ræddum um hvað væri
hægt að gera við naglana, til
dæmis að búa til áldósir eða
skrúfur. Pabbi einnar
stúlkunnar sagði mér svo að
þau hafi stuttu seinna verið í
eldhúsinu heima og hann
Anna Borg
UmhvorN^VÉoni í' loi!<okólor' ^
Það sem leikskólínn flokkar: Jsa
Lífrænn úrgangur og garðúrgangur
Settur í opinn og lokaðan safnkassa L
Fernur Settar í endurvinnslugám
Pappír, dagbiöð og tímarit ) vOÝ/ Endurunnið, nýr pappír er búin til á 'i leikskólanum. Einnig endurnýtt að 1 stórum hluta, t.d. í listsköpun, annars sett í endurvinnsugám.
Bylgjupappi, niðursuðudósir, ál, gler, leir, gosumbúðir, timbur
Umbúðir utan af kornamat Klipptar til og notaðar í listsköpun
Rafhlöður Farið með á bensínstöð
Kertastubbar Farið með á olíustöð
Ydd Notað í listsköpun og umframmagn fer í safnkassa
Morgunblaðið/Ásdís
Isak Arnarson, 4 ára og Anna Iris Pétursdóttir, 5 ára, skola mjólkurfernur svo hægt sé að
endurvinna pappírinn í þeim.
Jóhann Kári ívarsson, 4 ára, og Freyja Dís Jónsdóttir, 5
ára, fara með matarleifar út í safnkassa.
hafí ætlað að fara að henda
sinnepstúpu þegar stúlkan
hljóp að honum og æpti:
„Pabbi, pabbi, ekki henda
sinnepstúpunni við getum
búið til nýja nagla úr
henni!“
Þama er hún náttúrlega
að blanda öllu saman en
samt er hún að segja það
sem máli skiptir. Það sem
hún er raunverulega að
segja er: Hugsaðu áður en
þú hendir, því hún er búin
að átta sig á því að úr flest
öllu gömlu, getum við búið
til eitthvað nýtt.“
Ráðstefna um samfélagsþróun næstu aldar á höfuðborgarsvæðinu
Aukín samvinna sveit-
arfélaga nauðsynleg
Höfudborgarsvædid
NAUÐSYNLEGT er að
auka veralega samstarf og
samvinnu sveitarfélaga á
höfðuborgarsvæðinu næstu
árin, að því að fram kom á
ráðstefnu sem haldin var á
vegum svæðisskipulags
fyrir höfuðborgarsvæðið í
gær. Á ráðstefnunni voru
kynntar niðurstöður vinnu-
hópa sem fjölluðu um mis-
munandi þætti í framtíðar-
sýn höfuðborgarsvæðisins
og kom berlega í ljós að
sveitastjórnarmenn hafa
hug á að leggja aukna
áherslu á samvinnu og
samstarf í framtíðinni.
Ingibjörg Sólrún Gísladótt-
ir borgarstjóri sagði að
nauðsynlegt væri að endur-
skipuleggja Samtök sveit-
arfélaga á höfðuðborgar-
svæðinu, eða leggja þau
jafnvel niður í núverandi
mynd.
Ingibjörg Sólrún kynnti
niðurstöður vinnuhóps um
samstarf sveitarfélaga, en í
þeim hópi voru jafnframt
allir sveitarstjórar á höfuð-
borgarsvæðinu. Telur hóp-
urinn að mikilvægt sé að
samstarf sveitarfélaganna í
SSH verði endurskipulagt
og að sveitarfélögin samein-
ist um ákveðna framtíðar-
stefnu, eða ímynd, m.a. til
að nýta ákveðin sóknarfæri.
Einnig kom fram að höfuð-
borgarsvæðið sé í raun eitt
atvinnu- og búsetusvæði
sem þurfí að standast sam-
keppni við erlendar borgir
um menntað og hæft vinnu-
afl.
I samtali við Morgun-
blaðið sagði borgarstjóri að
engum á ráðstefnunni, sem
tekið hefði þátt í sveitar-
stjórnarstörfum á höfuð-
borgarsvæðinu, blandist
um það hugur að mjög
mikilvægt væri að koma á
auknu og betra samstarfi
og ekki eins brokkgengu
samstarfi og verið hefur.
„Það er bara markmið í
sjálfu sér að koma því á.
Ég held að menn finni
meira fyrir þessu nú en áð-
ur, vegna þess að menn
skynja mjög sterkt að höf-
uðborgarsvæðið, sem heild,
er í samkeppni við borgar-
samfélög í útlöndum,“
sagði Ingibjörg Sólrún.
Samtök sveitar-
félaganna máttlítil
Hún segist líka telja að
menn hafi áttað sig á því að
sveitarfélagamörkin, sem í
huga sveitarstjómarmanna
skipti ákaflega miklu máli,
skipti fólk orðið sáralitlu
máli. Fólk hreyfí sig mikið
á milli bæjarfélaga og sam-
sami sig frekar þeim hverf-
um og bæjarhlutum sem
það býr í, en ekki einhverj-
um stjórnsýslumörkum.
Ingibjörg Sólrún segir
að talsvert mikið vanti upp
að SSH hafi nógu sterka
pólitíska stöðu og að þeim
skorti einnig vald til
ákvarðanatöku. Hún telur
að gefa þurfi samtökunum
meiri slagkraft og mikil-
vægi. Hún segist frekar
hlynnt þeirri hugmynd að
hafa sameiginlega stjórn
yftr ákveðnum málaflokk-
um, en sveitarfélögin haldi
sjálfstæði sínu í öðrum.
Hins vegar telur hún ekki
æskilegt að sameina öll
sveitarfélögin, en við það
yrði til alltof stórt og viða-
mikið sveitarfélag. Sveitar-
félögin eigi frekar að sam-
einast um að framselja
ákveðið vald í tilteknum
málaflokkum þar sem það
er hagkvæmt, en á öðrum
sviðum geti verið mikil-
vægt að hafa ákveðna sér-
stöðu og sveigjanleika til
að beita mismunandi þjón-
ustu.
„Mér finnst ákveðið til-
efni til bjartsýni og að
kominn sé sameiginlegur
skilningur á því að við þurf-
um að taka á þessum mál-
um. Ég er hins vegar
hrædd við það, af fenginni
reynslu, að þegar við nálg-
umst lokapunktinn í svæð-
isskipulaginu og menn
þurfa að standa andspænis
erfiðum ákvörðunum, að þá
fari einhverjir að hlaupa út
undan sér, líka til að skora
pólitísk stig heimafyrir.
Það er ákveðin hætta og
mikilvægt að menn átti sig
á þessari hættu.“
Hættum að ala
á togstreitu og ríg
„Það er mikilvægt að
menn átti sig á því að þetta
er eitt búsetusvæði og
þetta er eitt atvinnusvæði.
Og að við sveitarstjórnar-
menn hættum að ala á tog-
streitu og ríg í þessum mál-
um. I dag geram það alveg
óspart, sem er hvorki sveit-
arfélögunum, atvinnulífinu
né íbúunum til hagsbóta,"
segir Ingibjörg Sólrún.