Morgunblaðið - 06.11.1999, Blaðsíða 30

30 LAUGARDAGUR 6. NÓVEMBER 1999______________________
ERLENT
Jóhannes Páll II páfi í opinberri heimsókn til Indlands
MORGUNBLAÐIÐ
Fjármálamarkaðir í Noregi
Reuters
Heittníaðir hindúar mótmæla komu páfa í Nýju-Delhí í gær. Krefjast
þeir þess meðal annars að trúboð verði bannað.
hwa Hindu Parishad, hefur einnig
hvatt páfa til að endurstaðfesta yfir-
lýsingu frá Páfagarði varðandi lög-
mæti annarra guða, til að bæta sam-
skiptin milli hindúa og kaþólskra. Á
miðvikudag var birt kveðja Páfa-
garðs til hindúa, þar sem hvatt er til
frekari samvinnu milli trúarbragð-
anna tvennra, þrátt fyrir að þau
væru afar ólík.
Aðeins 2,5% af 960 milljónum íbúa
Indlands játa kristna trú, og hafa of-
sóknir gegn þeim aukist á undan-
fornum árum, samfara uppgangi
herskárra hindúa í stjórnmálum
landsins. Um 24 milljónir manna til-
heyra kristnum samfélögum á Ind-
landi, og þar af eru 16 milljónir kaþ-
ólskar.
Kristilegu mannréttindasamtökin
United Christian Forum for Human
Rights segjast hafa vitneskju um 150
ofbeldisverk sem framin hafi verið
gegn kristnum mönnum vegna trúar
þeirra á Indlandi á síðustu tveimur
árum, samanborið við 38 árásir sem
tilkynnt var um á árabilinu 1964 til
1996. Ráðist hefur verið á presta,
nunnum nauðgað og eldur lagður að
kirkjum og kapellum.
Erfiðir
tímar
fyrir
kristna
Nýja-Delhí, Vatíkanið. AFP, AP, Reuters.
JOHANNES Páll páfi II sækir Ind-
land heim á erfiðum tímum íyrir
kristna menn í landinu. Áður en páfi
lenti í höfuðborginni Nýju-Delhí í gær
höfðu herskáir hindúar staðið íyrir
mótmælum gegn komu hans víða um
landið. Krefjast þeir þess að beðist
verði afsökunar á framferði kaþólsku
kirkjunnar fyrr á öldum. Þá hafa of-
sóknir gegn kristnum mönnum á Ind-
landi færst í vöxt með ári hverju.
Fjögurra daga heimsókn páfa til
Indlands er ætlað að styrkja trúboð
kaþólsku kirkjunnar í Asíu við ár-
þúsundamót. Herskáir hindúar á
Indlandi hafa tekið það óstinnt upp,
en þeir hafa ásakað kaþólsku kirkj-
una um að neyða blásnauða hindúa
til að snúast til kristni. Hefur sú
krafa verið sett fram að páfinn biðj-
ist formlega afsökunar á grimmdar-
verkum kaþólsku kirkjunnar gegn
hindúum í Goa, sem var nýlenda
Portúgala, fyrir nokkrum öldum.
Hreyfing heittrúaðra hindúa, Vis-
Erfðafræði
fyrir alla
Opið hús og kynning á viðfangsefhum erfðafraeðinnar
í dag kl. 14.00
Erfðafræði gegnir sífellt veigameira hlutverki við rannsóknir á orsökum ýmissa
sjúkdóma. Aðferðir erfðafræðinnar og sú tækni sem notuð er í greininni em
í stöðugri þróun. íslensk erfðagreining er í fremstu röð fyrirtækja sem sinna
þessari þekkingarleit. Nú býðst þér tækifæri til að kynnast starfsemi
fyrirtækisins og ffæðast um viðfangsefni nútímaerfðafræði.
Dagskrá
Kl. 14.00: Fyrirfestur um grunnþætti erfðafræðinnar.
Kynning á ættfræðikerfi íslenskrar erfðagreiningar.
Kl. 15.00: Gengið um rannsóknarstofur í fylgd með
vísindamönnum.
Kl. 1530: Kaffiveitingar.
Allirvelkomnirá meðan húsrúm leyfir.
ÍSLENSK
ERFÐAGREINING
Lynghálsi 1 • 110 Reykjavík • Sími 5701900 • www.decode js
Deilt um
eignarhald á
Kreditkassen
Harðar deilur eiga sér
nú stað í Noregi um
eignarhald á fjármála-
fyrirtækjum og þá ekki
síst kaup erlendra
fyrirtækja á norskum
peningastofnunum.
í NOREGI er nú deilt um eignar-
hald á fjármálafyrirtækjum í tilefni
af því að sænskir bankar hafa sýnt
áhuga á að kaupa í norska
Kreditkassen. Skiptar skoðanir eru
um hvort norska ríkið eigi áfram að
reka viðskiptabanka eða hvort slík
tilhögun sé tímaskekkja.
Fyrfr viku lagði fjármálaráðherra
Noregs, Gudmund Restad, fram
frumvarp sem hafa mun mikil áhrif
á framtíð norsks fjármálamarkaðar,
verði það að lögum. Samkvæmt
frumvarpinu mun norska ríkið
halda áfram að eiga þriðjungshluta í
Kreditkassen og Den norske Bank,
sem eru tveir stærstu viðskipta-
bankamir í Noregi.
Nái frumvarpið fram að ganga
þýðir það að tilboði finnsk-sænsku
bankasamstæðunnar MeritaNord-
banken í Kreditkassen verður
hafnað. MeritaNordbanken, sem er
annar stærsti banki á Norðurlönd-
um, gerði hluthöfum í
Kreditkassen tilboð í ágúst síðast-
liðnum og hafa miklar deilur staðið
um hvort ríkið ætti að ganga að til-
boðinu eða ekki. Það hefur enn
aukið á vanda ríkisstjómarinnar að
í byrjun síðasta mánaðar bauð
sænski Handelsbanken einnig í
Kreditkassen og var það tilboð
nokkru hærra en tilboð Merita-
Nordbanken.
Veltur á afstöðu
Verkamannaflokksins
I Noregi eru í gildi reglur sem
banna einstökum aðilum, þ.e. fyrir
utan ríkið, að eiga meira en 10% í
fjármálafyrirtækjum. í frumvarpi
ríkisstjórnarinnar er haldið fast
við þessa meginreglu en ein und-
antekning heimiluð. I frumvarpinu
er gert ráð fyrir að fjármálafyrir-
tæki megi eiga allt að 25% hlut í
öðru fjármálafyrirtæki ef um
skipulegt samstarf fyrirtækjanna
er að ræða.
Óvissa ríkir um hvort frumvarp
ríkisstjómarinnar nær fram að
ganga á Stórþinginu eða ekki. Málið
er jafnvel talið geta leitt til þess að
minnihlutastjórn Kjell Magne
Bondevik neyðist til að fara frá.
Niðurstaðan mun að öllum líkindum
ráðast af því hvemig þingmenn
Verkamannaflokksins, stærsta
flokksins á þingi, munu greiða at-
kvæði en það er ekki ljóst enn sem
komið er. Formaður flokksins og
fyrrverandi forsætisráðherra, Thor-
bjorn Jagland, hefur gefið í skyn að
flokkurinn geti hugsað sér að selja
hlut ríkisins í öðram af bönkunum
þar sem ríkið er í ráðandi stöðu. Ör-
lög frumvarpsins og ríkisstjórnar-
innar munu hugsanlega ráðast fyrir
lok næstu viku þegar tilboð
MeritaNordbanken rennur út.
Nauðsynlegt að Norðmenn
eigi viðskiptabanka
Kauptilboð sænsku bankanna
hafa orðið tilefni mikilla umræðna í
norskum fjölmiðlum um eignarhald
á fjármálafyrirtækjum og skipulag
á norskum fjármálamarkaði. And-
stæðingar þess að ríkið selji hlut
sinn í bönkunum halda því fram að
nauðsynlegt sé að Norðmenn eigi
sjálfir viðskiptabanka til að tryggja
hagsmuni sína. Þeir halda því einnig
fram að einungis með því að ríkið
haldi ráðandi hlut sínum sé hægt að
koma í veg fyrir að bankarnir lendi í
eigu útlendinga.
Margir frammámenn í norsku at-
vinnu- og viðskiptalífí hafa tekið
undir þessi sjónarmið. I fyrsta lagi
er því haldið fram að norskur banki
muni taka betra tillit til norsks at-
vinnulífs en banki í erlendri eigu
sem einungis starfaði í samræmi við
arðsemisjónarmið. Það sé betra að
vera einn af stærstu viðskiptavinum
norsks banka en viðsldptavinur
númer 50 í norrænum banka sem er
með höfuðstöðvar í Stokkhólmi.
I öðm lagi er á það bent að með
því að höfuðstöðvar banka flytjist
úr landi tapist mikilvæg þekking og
hæfir starfsmenn. Þannig minnki
samkeppnishæfni norsks fjármála-
markaðar við að bankarnir lendi í
höndum útlendinga.
Rilíissljórnin
föst í fortíðinni
Þeir sem eru fylgjandi sölu ríkis-
bankanna hafa undrast rök af þessu
tagi og hafa gagnrýnt ríkisstjómina
fyrir að vera fasta í fortíðinni og
vilja ekki horfast í augu við breyttar
aðstæður. Raunar hefur svipuð
gagmýni heyrst um afstöðu stjóm-
arinnar til sölu ríkisfyrirtækja al-
mennt - henni er borið á brýn að
hún láti þjóðernishyggju ráða ferð-
inni. Erlend stórfyrirtæki sem hafa
sýnt vilja til þess að sameinast
norskum fyi’irtækjum hafa orðið frá
að hverfa vegna afstöðu stjóm-
valda. Skemmst er að minnast þess
er sænski atvinnumálaráðherrann,
Björn Rosengren, kallaði Noreg
„síðasta ráðstjórnarríkið“ vegna
erfiðleikanna í tengslum við sam-
rana Telia og Telenor.
Fylgjendur sölunnar benda á þá
staðreynd að fyrirtæki á fjármála-
mörkuðum heimsins hafa verið að
stækka mikið að undanförnu með
samrana og yfirtöku. í Evrópu hafi
þessi þróun nýlega fengið byr undfr
báða vængi með tilkomu evrunnar.
Þeir halda því fram að ríkisstjómin
sé að reyna að stöðva þróun sem á
undanförnum áram hefur leitt til
fjölda sammna banka á Norður-
löndum.
Á síðustu árum hafa bankar og
fjármálastofnanir á Norðurlöndum
verið í óða önn að sameinast og hafa
sumir líkt ástandinu við kapphlaup.
Þvi hefur verið haldið fram að innan
fárra ára verði aðeins eftir þrír til
fjórir bankar á Norðurlöndum. Þeir
sem eru fylgjandi því að norska rík-
ið selji hlut sinn í bönkunum benda
á að hnattvæðing efnahagslífsins
neyði fjármálafyi’irtæki til að hag-
ræða og stækka svo þau verði betur
í stakk búin að mæta samkeppni er-
lendis frá.
Andstæðingar ríkisstjórnarinnar
í þessu máli halda því einnig fram
að norskir viðskiptavinir fái síður en
svo lakari þjónustu þótt eignarhald
á norskum bönkum færist að hluta
til úr landi. Samkeppnin valdi því að
enginn banki geti lifað af nema
bjóða viðskiptavinum sínum bestu
mögulegu þjónustu. Ennfremur sé
rangt að halda því fram að unnt sé
að halda í mikilvæga þekkingu og
mannauð með því einu að ríkið selji
ekki hlut sinn. Eftir að frjáls för
fjármagns og vinnuafls kom til í
Evrópu þurfi annars konar ráðstaf-
anir af hendi stjórnvalda tii að
tryggja að fjármálastofnanir vilji
halda úti starfsemi í Noregi.