Morgunblaðið - 06.11.1999, Qupperneq 51

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
LAUGARDAGUR 6. NÓVEMBER 1999 51
vafa um að Kjartan væri besti ýt-
ustjóri á landinu.
Kjartan stofnaði heimili á Sel-
fossi með konu sinni Ingu Bjarna-
dóttur og starfaði sem mjólkurbíl-
stjóri hjá Mjólkurbúi Flóamanna,
hann var traustur og vinsæll
starfsmaður.
Kjartan og Inga höfðu ánægju af
jeppaferðum um óbyggðir Islands
og fóru slíkar ferðir árlega um
miðjan ágúst, ferðir þessar skipu-
lögðu Kjartan og Böðvar Stefáns-
son að vetrinum. Það var farið inn á
Kjöl, í Landmannalaugar, hring-
ferð um Skjaldbreið, Fjallabaksleið
syðri og svo mætti lengi telja, en
erfiðasta og óvenjulegasta ferðin er
án efa ferð sem var farin árið 1960
þar sem þrem jeppum var fleytt á
tunnum yfir Tungnaá hjá Haldi og
Kjartan skrifaði svo ágætlega um í
jólablað Þjóðólfs enda var Kjartan
ágætlega ritfær og sagði vel frá. í
þessum ferðum var ávallt nokkuð
um Grímsnesinga og nutum við
hjónin margi-a slíkra ferða sem
geymast í minningunni. Fyrir
nokkrum árum fórum við hópferð
um línuveginn norðan Skjaldbreiðs
með góðu fólki. Þegar kom austur í
Mosaskarð festum við rútubílinn í
aurbleytu sem við áttum ekki von
á. Ekki var hægt að snúa við, en nú
kom sér vel að Kjartan var með í
för, því hann kunni vel til verka um
það hvernig ná skyldi bflnum upp
með því að púkka grjóti undir hann
og losa hann úr festunni, þarna var
hann í essinu sínu. Já, við eigum
margar góðar minningar frá þess-
um sumarferðum, þótt margt sé
ótalið því áhugamál Kjartans voru
mörg, svo sem veiðiskapur, mynda-
tökur og lestur góðra bóka, en nú á
skilnaðarstund erum við þakklát
fyrir að hafa átt Kjartan að traust-
um og góðum vini allt frá barn-
æsku.
Við sendum eiginkonu, syni og
fjölskyldu innilegar samúðarkveðj-
ur.
Lísa og Böðvar, Búrfelli.
í uppvexti mínum í Grímsnesi
hafði ég fremur óljósa hugmynd
um bræðuma fjóra í Kaldárhöfða.
Þótt við værum sveitungar var
býsna langt á milli bæja í þann tíð.
Síðar, þegar ég flutti að Ljósafossi,
tókust góð kynni við þá bræður,
fyrst Ragnar og Óskar. Ragnar var
mikill efnismaður og vann við
Ljósafossstöðina, en lést í hörmu-
legu slysi. Bræðumir Jón og Kjart-
an vom famir að heiman þegar hér
var komið sögu, en höfðu alltaf
mikil tengsl við heimahagana. Jón
gerðist síðar starfsmaður hjá
Landsvirkjun við Sog og síðar bor-
stjóri hjá Jarðborunum ríkisins, en
Kjartan flutti að Selfossi og gerðist
bflstjóri hjá Mjólkurbúi Flóa-
manna. Yngsti bróðirinn, Óskar,
tók við búskapnum á Kaldárhöfða.
Kaldárhöfðabræður þurftu
snemma að taka til hendinni. Þeir
höfðu ungir misst föður sinn, en
studdu móður sína með ráðum og
dáð við búskapinn. Þeir vora snill-
ingar að draga björg í bú, ekki síst
hvað varðaði silungsveiði í Sogi og
Þingvallavatni. Minnisstætt er mér
alla tíð þegar Jón sýndi mér stór-
urriða er hann hafði veitt í Þing-
vallavatni. Kjartan var einnig snjall
veiðimaður og saman hófu þeir
bræður veiðar í Þórisvatni fyrstir
manna og sönnuðu að vatnið var al-
deilis ekki fisklaust! Höfðu þeir
veiðina á leigu í nokkur ár við all-
nokkra öfund. Jón var snjall ha-
gyrðingur svo sem margir vita. All-
ir höfðu þeir bræður gott skopskyn
og naut það sín vel í ýmsum kveð-
skap Jóns. Kjartani kynntist ég
best og mest á ferðalögum, en báð-
ir vorum við áhugamenn um ferða-
lög og þó helst óbyggðaferðir.
Sjálfur átti ég Rússajeppa, en
Kjartan Land-Rover. Fjölmargar
ferðir fóram við Svava ásamt
Kjartani og Ingu og fleira fólki um
fjallaslóðir, en hæst ber ferðina um
Sprengisand og Gæsavatnaleið árið
1960. þá leið fóram við 10 saman á
þremur jeppum, hinn þriðji var
Willys-jpppi, sem Sveinn Guðnason
stýrði. Á þessum tíma var ekki búið
að brúa Tungnaá eða Köldukvísl en
vandinn leystur með því að ferja
bflana á tunnum yfir Tungnaá við
Hald. þetta var mikið ævintýri og
ekki vandalaust en gekk allt í hag-
inn. Kjartan var mjög vel að sér um
örnefni á hálendinu og feiknafróð-
ur um sögur sem tengdust landinu
og í einu orði sagt frábær ferðafé-
lagi. Kjartan var vel ritfær og
skrifaði ágæta frásögn um ferð
þessa í jólablað þjóðólfs fyrir
nokkram áram. Aðra ferð vil ég
nefna og ólíka, en það var vorið
1962. Undirritaður hafði fengið
ársorlof frá kennslu og við hjónin
tókum stefnuna á Finnmörku í
Norður-Noregi. Heimsóttum við
þar marga heimavistarskóla og
fengum frábæra fyrirgreiðslu
skólayfirvalda þar. Þaðan lá leiðin
aftur til Kaupmannahafnar um
miðjan maí og um sama leyti komu
Kjartan og Inga með sinn Land-
Rover ásamt Amheiði Böðvars-
dóttur frá Efri-Brú og var stefnan
tekin á þýskaland og allt til Ítalíu í
skemmtireisu. Var þetta í alla staði
ógleymanleg ferð og gekk að ósk-
um. Ingunn dóttir Arnheiðar bjó þá
í Erlangen ásamt Bergi Jónssyni
manni sínum og varð Arnheiður
þar eftir.
Kjartan var eins og þeir bræður
félagslyndur og var ásamt Ingu
konu sinni einn af framkvöðlum að
stofnun félags eldri borgara hér á
Selfossi. Er nú skarð fyrir skildi,
því fram á þennan dag hafa þau
hjónin verið áhugasöm og virk í fé-
lagsstarfinu. Betra en ekki var að
hafa Kjartan sem fararstjóra og
leiðsögumann og er mér minnis-
stætt hversu vel hann naut sín í
ferð til Veiðivatna sumarið 1998 og
hversu vel hann leiddi okkur um
það sérstaka svæði bæði í sjón og
sögu. Nú er hinn síðasti af Kaldár-
höfðabræðram horfinn yfir móð-
una miklu. Blessuð sé minning
hans og þeirra bræðra.
Ég flyt Ingu og eftirlifandi ást-
vinum innilegar samúðarkveðjur.
Böðvar Stefánsson.
í dag kveðjum við Kjartan Ög-
mundsson, einn af frumherjum
björgunar- og slysavarnastarfs á
Selfossi, Hann var einn af stofn-
endum Björgunarsveitarinnar
Tryggva á Selfossi fyrir rúmum 30
árum og stóð þar í stafni sem vara-
formaður í 10 ár.
Á þeim áram vora mörg verkefni
leyst af félögum sveitarinnar, sum
hver voru erfið og reyndi þá oft á
hin mannlegu samskipti. Það var
einkar gott að vinna með Kjartani
að hinum ýmsu verkefnum.
Fölskvalaus gleði hans leyndi sér
ekki ef vel hafði til tekist. Og oft
fannst mér sem veiðimannseðli
hans nyti sín vel. Hann varð nefni-
lega þeirrar gæfu aðnjótandi að
hafa lært og tileinkað sér þá list
veiðimannsins að bregðast við hin-
um margvíslegu aðstæðum, ásamt
góðri greind. Á gleðistundum var
hann hrókur alls fagnaðar og kunni
þá list að gleðjast með vinum sín-
um á góðri stundu. Við sem með
honum stóðum í þessu minnumst
margra ánægjustunda þegar hann
var að gefa okkur innsýn í heim
bernsku sinnar að Kaldárhöfða.
Þar mun hann hafa lært að lesa
landið og skynja hver lífsfylling er í
því fólgin að ganga um það með
virðingu.
Ég hygg að það hafi verið meiri-
háttar gleðistundir þegar hann
gekk að fallegu fjallavatni með
veiðistöngina og renndi fyrir fisk.
Með þessum fáu línum þakka ég
f.h. björgunar- og slysavarna-
starfsins á Selfossi Kjartani hans
góðu verk í þágu þess starfs sem
hann gekk svo heill að.
Aðstandendum Kjartans Ög-
mundssonar öllum votta ég dýpstu
samúð.
Ólafur fshólm Jónsson.
Vertu yfir og allt um kring
með eilífri blessun þinni,
sitji Guðs englar saman í hring
sænginni yfir minni.
Elsku afi okkar, takk fyrir allt og
Guð geymi þig.
Kjartan Björn, Kristín Inga
og Dagur Snær.
+ Guðrún Sig-
mundsdóttir var
fæddist 29.12. 1911
á Vestara Hóli í
Fljótum í Skaga-
firði. Foreldrar
hennar voru Sig-
mundur Jónsson,
bóndi á Vestara
Hóli, og Halldóra
Baldvinsdóttir.
Systkini hennar
sem upp komust
voru tíu, fjögur
hálfsystkini og sex
alsystkini, þau voru
Björgvin, Jón, Sigr-
ún, Sveinn, Sigurbjörg og Indi-
ana. Hálfsystkini hennar voru
Anton, Stefán, Guðrún og Jón.
Öll systkini Guðrúnar era látin.
Guðrún ólst upp í foreldrahúsum
Við Gunna Sigmunds fóram sam-
an í Vestur-Fljótin. Hún ákvað að
hafa mig með sér í sína fæðingar-
sveit eitt sumarið, rétt þegar mér
var orðið treystandi til að halda á
hrífu. Hún hafði verið nokkur ár á
og í Siglufirði, meðal annars starfað
sem ráðskona á Hólsbúinu, sem
faðir minn stýrði, inni í firðinum.
Þetta var sumarið eftir að við flutt-
um í bæinn. Henni var ekki alveg
sama um mig, fannst öraggara að
hafa auga með mér, trúði því að
sveitalífð yrði mér að meira gagni
en bæjarröltið, enda ýmis sollurinn
sem fylgdi sfldinni á Sigló á þessum
áram - og ekki síður í sfldarleysinu.
Hún sleppti eiginlega aldrei af
mér hendi eftir þetta. Taugin við
fjölskyldu mína, foreldra og syst-
kini, rofnaði heldur ekki. Sjálfur
lagði ég leið mína í Flókadalinn í sjö
sumur í röð og Addý systir mín
slóst í för með mér nokkram sinn-
um. Gunna átti lögheimili hjá okkur
á Eyrargötunni í nokkur ár, þótt
hún dveldist lengst af í sveitinni.
Hún fylgdist vel með því sem á
daga okkar dreif, sendi hvatningar-
orð og deildi áhyggjum okkar og
hugðarefnum þegar fundum okkar
bar saman.
Vorið sem við fóram fyrst yfir
Siglufjarðarskarð í dal Hrafna-
Flóka skiidi ég að Gunna var á leið-
inni heim. Á Vestara-Hóli höfðu
foreldrar hennar búið áður, en
bróðir og systursonur hennar
bjuggu þar nú. Það vantaði að
hennar mati konu til að sjá um
heimilisstörfin. Henni rann blóðið
til skyldunnar að taka hlutverkið að
sér; hún efaðist víst sjaldan á æv-
inni um það sem skyldan bauð.
Flókadalurinn vai’ á sjöunda ára-
tugnum gróskumikfl og þéttbýl
sveit. Jarðh’nar voru ekki stórar, en
þær vora vel setnar. Hver skiki var
nýttur, hlunnindum úr ríki náttúr-
unnar var gefinn verðugur gaumur.
Stórar fjölskyldur, með fjölda
barna og unglinga, byggðu flesta
bæi; það var oft líf og fjör, ekki síst
á kynslóðablönduðum fótboltaæf-
ingum, sem stundaðar voru af
krafti á Austara-Hóli. Skíðagöngu-
menn úr Fljótum vora sigursælir á
þessum áram. Haganesvík var þá
líflegur athafnastaður. Nú búa orð-
ið fremur fáir í Flókadal og ekki er
lengur verslað í Víkinni; líklega hef-
ur búseta í fáum sveitum á landinu
breyst jafnmikið á síðustu þrjátíu
áram en í dal Flóka.
Þetta var alla tíð dalurinn hennar
Gunnu, þar sem hún undi best, lifði
og starfaði mestan hluta ævinnar. Á
mflli brattra fjallanna átti hver
þúfa, hver lækur, hver laut, sína
sögu, sem hún kunni að segja frá.
Hún gaf þessu sögusviði aukið líf
með sögum af fólki, þjótrú, þjóðsög-
um og draumum, sem vora henni
ljóslifandi og hún tók mið af.
Á Vestara-Hóli var óþrjótandi
brunnur kveðskapar af ýmsu tagi.
Mig undraði oft hvemig heimilis-
fólkið gat þulið heilu kvæðabálkana
án þess að hiksta. Tækifærisvísan
var sérstaklega í hávegum höfð,
hún var drjúgur skemmtivaldur
sem gjarnan flaug á milli bæja. Þau
að Vestara Hóli.
Árið 1942 fluttist
hún að Nesi í
Flókadal og hóf
þar búskap með
unnusta sínum, Sæ-
mundi Baldvins-
syni. Bjó Guðrún
þar uns Sæmundur
andaðist 1949 eftir
aðeins sjö ára bú-
skap. Arið 1949
flutti Guðnin til
Siglufjarðar og átti
þar heima í nokkur
ár en flutti síðan
aftur að Vestara
Hóli og átti þar heimili til dauða-
dags.
Utför Guðrúnar fer fram frá
Barðskirkju í Fljótum í dag og
hefst athöfnin kl. 14.
áttu öll þrjú auðvelt með að setja
saman hnyttnar vísur. Þessi íþrótt
var svo spennandi í augum sumar-
stráks að hann fór að reyna sjálfur,
með heldur tímabundnum árangri,
en æfingarnar urðu til þess að
bragfræðin reyndist auðveld viður-
eignar þegar hún kom á dagskrá í
gaggó.
Hvort sem það snerti bragæfing-
ar eða annað, var sumardvöl okkar
gestanna á Vestara-Hóli okkur
mikflvægur skóli. Hér voru ný verk,
verkfæri, vandamál og úriausnar-
efni að glíma við; plöntur og dýr að
læra á. Heimilisfólkið sýndi ómæld-
an áhuga á störfum okkar, veitti
hvatningu og viðurkenningu fyrir
unnin störf, og ekki síður fyrir
sæmilega viðleitni. Gunna hafði síð-
ur en svo á móti því að maður lærði
af reynslunni, kímdi við þegar ákafi
eða þvermóðska leiddi í hreinar
ógöngur, og svo gátum við öll
skemmt okkur yfir villuráfinu á eft-
ir. Gunna setti þó alltaf stífan
ramma utan um reynsluna, hún
mátti ekki vera hættuleg eða skað-
leg. Því kom dráttarvélaakstur ekki
til greina, þó hann væri stundaður
meðal krakka á öðram bæjum.
Ég skildi það þannig að lífs-
reynslan hefði kennt Gunnu að fara
með gát. Hún hafði misst heitmann
sinn eftir aðeins nokkurra ára bú-
skap. Sú reynsla setti mark sitt á
hana. Hún gekk heldur ekki heil til
skógar. Það var þó langt frá því að
lífreynslan skfldi efth’ hjá henni bit-
urð; miklu frekar þögula en andríka
einbeitni við siglinguna sem fram-
undan var.
Kannski hafa forgengin tækifæri
stuðlað að því að hún brýndi fyrir
okkur krökkunum að nýta okkar
tækifæri í lífinu vel, ekki síst til
menntunar. Hún undirstrikaði líka
við okkur dyggðina að vera trú því
sem okkur væri treyst fyrh’.
Gunna hafði oft afdráttarlausar
skoðanir á mönnum og málefnum,
lét þær gjaman í ljósi og fylgdi
þeim eftir. Að kveða skýrt að orði
var að hennar áliti skyldubundin
hreinskilni. Það gat soðið upp úr við
slíkar kringumstæður, en slíkt var
jafnað við næsta horn. Hún átti
ekki erfitt með að taka álit sitt á
samferðafólki til endurskoðunar.
Þegar ég lít til baka, minnist ég
þess að hafa stundum glímt við
svipað val og söguhetjan í kvik-
myndinni Bíódögum, sem dvaldi á
svipuðum tíma nokkra innar í
Skagafirðinum, valið á milli bæjar-
og sveitalífs. Ég þurfti að vísu
hvergi að fórna fótboltanum. Gunna
hafði þó örugglega rétt fyrir sér.
Dalurinn átti betur við mig á þess-
um áram. Þar var ég sífellt að læra
eitthvað nýtt. Fyrir það vildi ég
gjarnan hafa þakkað betur og fyi’r.
Þótt líkamlega væri nokkuð af
henni dregið, fékk Gunna að halda
skýrri hugsun og hressum anda allt
fram á það síðasta. Það fengum við
dóttir mín að reyna þegar við litum
til hennar á sjúkrahúsinu í ágúst í
sumar. Þá ræddum við, eins og svo
oft áður, með gagnrýnum hætti um
hugðarefni okkar og nýjustu tíð-
indi.
GUÐRUN
SIGMUNDSDÓTTIR
Við erum þakklát fyrir hennar
andlega úthald, og fyrir að hafa
fengið að deila með henni lærdóms-
ríkri lífsspeki og lífsreynslu. Að því ,
munum við búa. v'-
Jónas Guðmundsson.
Hinn 20. október siðastliðinn
dreymdi mig draum, þar var í aðal-
hlutverki afa systir mín Gunna á
Vestara Hóli í Fljótum. Ekki get ég
nú sagt að mér hafi verið sérstak-
lega brugðið, því oft hefur mig
dreymt þá ágætu konu. En þegar
mig dreymdi hana aftur næstu nótt
og reyndar næstu nætur þá þóttist
ég vita að þetta sætti einhverjum
tíðindum. Ég hringdi í bróður minn -
sem býr fyrir norðan og reyndar
fleiri og spurðist frétta af heilsu
Gunnu og svörin vora á þá leið að
þeir vissu ekki annað en að hún
væri frísk. Ég var ekkert farinn að
reyna að ráða þessa drauma mína
þegar fregnir bárast af andláti
Gunnu, og þykh’ mér nokkuð ljóst
að þai’ með sé ráðningin í höfn.
Ég læt hugann reika aftur um
svo sem 30 ár, þá var ég póstur
sveitarinnar og gekk á skíðum á
vetrum og hjólaði á reiðhjóli á
sumrin, hringinn í Flókadalnum.
Oft var veðrið og færið erfitt á vetr-
um og oft var lítill stubbur orðinn
ansi þreyttur þegar komið var fram
að Vestara Hóli, en þar beið mín ég
held að mér sé óhætt að segja alltaf 7
eithvert góðgæti hjá henni Gunnu,
stundum matur og einu sinni alla-
vega kyrrsetti hún mig og sagði að
ekki væri neitt vit í að halda áfram
för sökum veðurútlits, enda sagði
hún að væri norðanbylur í aðsigi.
Ég var ekkert sérlega hress með
þessa ákvörðun og hélt að lítið mál
væri fyrir mig að komast á leiðar-
enda áður en veður versnaði, en það
var einsog við manninn mælt að
stuttu síðar brast á aftaka veður
svo að vart sá handa skil. Þá hefði ,
ég ekki viljað vera á ferð. En Gunna
vissi hvað hún var að gera, þarna
var ég látinn bíða af mér veður til
morguns.
Mér hefur oft verið hugsað til
þessa atviks á seinni áram, ekki er
gott að segja hvernig eða yfirleitt
hvort mér hefði yfirleitt gengið
hefði Gunna ekki gripið inní. Gunna
var ákveðin manneskja og hafði
fastmótaðar skoðanir á mönnum og
málefnum, en skoðanir hennar vora
ekki neinar skyndiákvarðanir, þær
voru byggðar á langri reynslu og
miklu raunsæi, þess vegna bar að
hlusta vel á það sem hún hafði fram
að færa, ég verð alveg að játa að ég
mundi vilja muna meira af okkar
samskiptum frá fyrrgreindum ár-
um.
Nú er Gunna komin til nýrra
heimkynna, og þá era þau öll syst-
kinin komin heim ef svo má segja.
Ég kveð merka konu og þakka
henni alla velvildina í minn garð.
Guð gefi henni góða ferð.
Ég votta Sigmundi og öðram
ættingjum samúð mína.
Gylfí Björgvinsson.
Skilafrestur
minningar-
greina
EIGI minningargrein að birt-
ast á útfarardegi (eða í sunnu-
dagsblaði ef útför er á mánu-
degi), er skilafrestur sem hér
segir: í sunnudags- og þriðju-
dagsblað þarf grein að berast
fyrir hádegi á föstudag. í mið-
vikudags-, fimmtudags-,
föstudags- og laugardagsblað
þarf greinin að berast fyrir
hádegi tveimur virkum dögum
fyrir birtingardag. Berist ^
grein eftir að skilafrestur er
útrunninn eða eftir að útför
hefur farið fram, er ekki unnt
að lofa ákveðnum birtingar-
degi. Þar sem pláss er tak-
markað getur þurft að fresta
birtingu greina, enda þótt þær
berist innan hins tiltekna
skilafrests. í